نگاهي به توافق نامه هسته اي دهلي نو- واشنگتن و سياست هاي دوگانه آمريكا در قبال ايران

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: نگاهي به توافق نامه هسته اي دهلي نو- واشنگتن و سياست هاي دوگانه آمريكا در قبال ايران
توافق همكاري هسته اي غيرنظامي آمريكا و هند اكنون به طور رسمي از سوي آژانس بين المللي انرژي اتمي مورد استقبال قرار گرفته است. استقبال آژانس از اين توافق نامه مسير را براي تاييد آن از سوي گروه تامين كنندگان هسته اي - )NSG(گروهي متشكل از كشورهاي ناظر بر فروش فن آوري هسته اي غير نظامي - در پاييز سال جاري و به رغم ملا‌حظات و نگراني برخي اعضاي آن، هموار مي‌كند. برخي اعضاي گروه فوق نگران تاثير منفي توافق هسته اي آمريكا و هند بر پيمان عدم گسترش هسته اي (ان پي تي) با توجه به موقعيت كشور هند به عنوان كشوري داراي تسليحات هسته اي هستند. گروه تامين كنندگان هسته اي )NSG( كه انتظار مي‌رود نشست آينده خود را در تاريخ 21 ماه آگوست در شهر وين برگزار كند، تجارت با كشورهايي نظير هند كه ان پي تي را امضا نكرده اند، ممنوع اعلا‌م مي كند. توافق نامه هسته اي آمريكا و هند سپس بايد براي تصويب در كنگره آمريكا مطرح شود. اين توافق نامه شبيه يك توافق نامه دوران جنگ سرد است كه از سوي طراحان سياسي واشنگتن و با توجه به منافع استراتژيك ايالا‌ت متحده مطرح شده است؛ در نتيجه خشم دو كشور پاكستان و چين را به دنبال خواهد داشت. به رغم توجيهات مقامات آمريكا در خصوص اين توافق نامه ، نوعي صف بندي منطقه‌اي به وجود آمده و آمريكا در صدد وارد كردن دهلي نو به يك ائتلا‌ف ژئو پلتيك با خود - كه يادآور جنگ سرد است - مي باشد.اين موضوع سوالا‌ت بسيار و جدي را در مورد جهت يابي سياست خارجي هند مطرح مي كند. در ضمن اين توافق نامه كه استانداردهاي آمريكا در خصوص صادرات فن آوري هسته اي را ناديده مي‌گيرد و در عين حال بر بازرسي هاي آژانس بين المللي انرژي اتمي از تاسيسات هسته اي هند تاكيد دارد تا عدم وجود بعد نظامي و غيرقانوني در فعاليت‌هاي هسته اي هندرا تضمين دهد، ايران را بر آن داشت تا به اين توافق نامه به عنوان نشانه اي از استانداردهاي دوگانه آمريكا اشاره داشته باشد. آمريكا همواره مخالفت خود با اين ايده كه چرخه سوخت هسته اي ايران را مي توان تحت ضمانت هاي هدفمند و به طور موثر تحت نظارت قرار داد، نشان داده است . اين توافق نامه به كشوري مانند هند كه عضو ان پي تي نيست، قابليت دسترسي به فن آوري و مواد هسته اي آمريكا را مي دهد و در عين حال، اجازه انجام تحقيقات و توسعه هسته اي را به اين كشور خواهد داد و ديوار بلندي را بين برنامه هاي هسته اي نظامي و غير نظامي هند ايجاد مي كند . گويي كه اين دو برنامه در دو جهان متفاوت انجام مي گيرد . اين موضوع از آن جهت غير منطقي خواهد بود كه دانشمندان هسته اي هند مي توانند از پيشرفت در بخش غيرنظامي هسته اي خود به آساني در بخش نظامي سود برند . همچنين اين مسئله وجود دارد كه ساير كشورهاي تامين كننده هسته اي نظير روسيه ، فرانسه و چين از اين توافق نامه نسخه برداري كنند و قدم بر جاي پاهاي آمريكا بگذارند . هم اكنون گفتگوهايي در زمينه توافق مشابه ميان پاكستان با چين ، اسرائيل با آمريكا و ساير كشورها - صرف نظر از اين حقيقت كه اسرائيل نيز ان پي تي را امضا نكرده و زرادخانه تسليحاتي شامل 200 كلا‌هك هسته اي را در اختيار دارد- وجود دارد . متاسفانه آژانس بين المللي انرژي اتمي كه توافق نامه هسته اي آمريكا و هند را مورد تمجيد قرار داده و مي تواند از اين طريق به ابعاد برنامه هسته اي هند دست يابد، نسبت به ابعاد ديگر اين توافق و هرج و مرجي كه در راستاي كپي برداري از آن حاصل مي شود، نابيناست . اما با اشاره به ايران، توافق هسته اي آمريكا و هند يك كمك ديپلماتيك و مثبت براي تهران است كه مي تواند به موضع منعطف آمريكا در خصوص سياست هاي هسته اي اش در قبال هند به عنوان نقطه عطفي در مذاكرات هسته اي با ايران اشاره داشته باشد . در واقع اگر كاخ سفيد خواستار تصويب توافق‌نامه هسته اي با هند در كنگره است و بر نقش آژانس در راستاي بازرسي از تاسيسات هسته‌اي دهلي نو تاكيد دارد، پس چرا نبايد از يك منطق مشابهي در قبال ايران به عنوان كشوري كه از سال 2003 با آژانس همكاري داشته است، استفاده كند‌؟ تفاوت‌هاي جدي ميان هند و ايران وجود دارد. ايران بر خلا‌ف هند كه 14 رآكتور هسته‌اي فعال و 9 رآكتور هسته‌اي در دست ساخت دارد. تنها يك رآكتور-در بوشهر- دارد كه در حال حاضر در دست ساخت توسط پيمانكاران روسي است. در ضمن ايران يكي از امضا‌كنندگان اصلي پيمان ان‌پي‌تي است و همواره از مقررات و دستورالعمل‌هاي آن پيروي كرده است. در نتيجه ايران از پايه حقوقي قوي‌تري براي دريافت كمك هسته‌اي از ساير كشورها با توجه به مقررات ان پي‌تي نسبت به هند برخوردار است.به هر حال، با فرض اينكه توافق هسته اي آمريكا و هند اولين مورد از نوع خود باشد، بنابراين منجر به آغاز حركتي جديد در ساير نقاط مختلف جهان از جمله آسيا و خاورميانه خواهد شد كه باعث مي‌شود و اين امكان وجود دارد كه تاثيرات آن نيز منجر به تقويت تمايل ايران به گسترش هسته اي گردد، اما بايد گفت همه چيز به رهبران هند بستگي دارد. آنها استقلا‌ل خود را در كنفرانس اخير دوحه در خصوص و اجلا‌س بر ضد آمريكا نشان دادند. شايد آنها بخواهند با پيشروي در خط لوله صلح ايران -پاكستان- هند كه با مخالفت آمريكا مواجه است، استقلا‌ل خود را بار ديگر تقويت كنند. چنين اقدامات متعادلي براي دهلي نو در زمينه نشان دادن تصوير منحصر به فرد و هويت مستقل خود كه در حال حاضر به شريك اصلي آمريكا در آسيا تبديل شده ، ضروري است. خوشبختانه هند به طور كامل در راستاي درخواست‌هاي آمريكا حركت نمي‌كند و بعيد است نقش جديدي را كه به طور غير مستقيم و از طريق توافق نامه هسته اي به آن محول شده - نظير وزنه اي در برابر چين و يا حتي روسيه - اجرا كند . هند با پيگيري سناريوهاي چند گانه برد - برد ، استقلا‌ل و بزرگي خود را دنبال مي كند و به طور ساده بايد گفت كه اين امر به جاي برآورده ساختن منافع استراتژيك آمريكا در آسيا، مانع آن خواهد بود. جاي تعجب نيست كه واقع گرايان سياسي در واشنگتن كه مخالف نو محافظه كاران آمريكايي هستند ، همگي موافق اين توافق نامه هسته اي نيستند و شايد در مخالفت با اين توافق نامه در كنگره و عدم تصويب آن به موفقيت دست يابند . صرف نظر از اينكه توافق نامه هسته اي آمريكا و هند سرانجام توسط دولت آمريكا و به رغم تاثيرات غير مستقيم آن بر مسائل عدم گسترش هسته اي جهاني تصويب خواهد شد يا خير اما اين مسئله روشن است كه ايران با نشان دادن موردي ديگر از دورويي و استانداردهاي دوگانه آمريكا از اين توافق نامه سود برده است .
يکشنبه 20 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 82]