نوآوري و خلاقيت راز موفقيت يك رسانه

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: نوآوري و خلاقيت راز موفقيت يك رسانه
مطبوعات كشور از منظر كمي و كيفي با توجه به برآوردهاي تطبيقي با گذشته، مسير روبه رشدي را طي كرده و در كانون توجه كشورهاي جهان قرار گرفته است اما واقعيت اين است كه از نظر كيفي با وضعيت ايده آل هنوز فاصله دارد. علت ايجاد اين فاصله را بايد در كاستي ها و نارسايي ها در كيفيت محتوا، عدم تأمين ذائقه مخاطبان، خواست جامعه، چينش مطالب و مهمتر از تمام اين موارد، عدم فراگيري فرهنگ مطالعه در چرخه زندگي مردم، جست وجو كرد.
وضعيت مطبوعات ايران در مقايسه با بسياري از كشورهاي جهان بسيار چشمگير و افتخارآفرين مي نماياند اما بايد به مسير رشد و پيشرفت در عرصه اطلاع رساني نيز توجهي مضاعف داشت. همچنان كه عليرضا ملكيان معاون مطبوعات وزارت ارشاد معتقد است: «در حال حاضر مطبوعات ايران از نظر تعداد نشريات در ميان 10 كشور اول جهان قرار دارند و حتي از كشورهاي پيشرفته نيز بيشتر است.
ارتقاء كميت مطبوعات، ناشي از توجه دولت و مسئولان در جهت تحقق افزوني كميت- گسترش مطبوعات- و آزادي و تكثر انديشه و افكار اتفاق افتاده است.»
كيفيت مطلوب اما فاصله تا ايده آل ها
«ملكيان» در بعد كيفيت مطبوعات كشور هم نظر مثبت دارد البته با اما و اگرها. وي در اين خصوص مي گويد: «مطبوعات كنوني ما از نظر كيفي هم در مقايسه با سال هاي گذشته، رشد مطلوبي داشته است، ولي در حد ايده آل نيستند. انتظار ما از مطبوعات، افزايش سطح كيفي مطالب و ارتقاء محتواي آنچه- كه اكنون- در نشريات درج مي شود است تا مخاطبان بيشتري را جلب كنند.»
مطبوعات در حال حاضر به لحاظ جذب مخاطبان چه موقعيتي دارند؟ پاسخ معاون مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، را مي خوانيد: «از نظر جذب مخاطب در حد انتظار نيستند. اين مورد به بخش مطالعه- همگاني- مردم باز مي گردد كه هنوز مطبوعات را در سبد زندگيشان قرار نداده اند. در اين ارتباط بخشي هم مربوط به كيفيت محتوا، صفحه آرايي، چينش مطالب و... است.»
خلأ نوآوري و خلاقيت و عارضه هاي كليشه اي
از «سيداميرحسين مدني» مديرعامل پايگاه خبري برنا درباره اين كه رسانه هاي گروهي از جمله مطبوعات توانسته اند نقش واقعي خود را در جامعه ايفا كنند مي پرسم پاسخ وي چنين است: «رسانه ها به چند دسته تقسيم مي شوند. گروهي در حوزه نفوذشان مخاطبان عام و گروهي هم خاص است. مطبوعات بيشتر در حوزه عام مي گردد البته آن ها هم حوزه هاي نفوذي در مخاطبان خاص دارند اما نفوذ خبرگزاري ها و رسانه هاي مجازي بيشتر در مخاطبان خاص است. در اين فضاهاي مجازي روزنامه ها و مطبوعات ضعف و قوت هم دارند.»
مي پرسم: علت ضعف ها چيست؟ مي گويد: «نبود نوآوري و خلاقيت!» هم رسانه هاي مجازي و هم مطبوعات ضعف و قوت مشترك دارند. دليل ضعف آن ها نبود نوپيدايي و چرخيدن در فضاهاي آنكادر شده و تكراري است. اين اتفاقات در شرايطي است كه مخاطب امروزي رسانه ها در فضايي سرشار از اطلاعات قرار مي گيرد و با نگاه به پيشرفت هاي نوين، توقعش افزون مي شود. در اين موقعيت، رسانه و خبرنگاري موقعي در كار و اهدافش پيروز مي شود كه نيازهاي مخاطبان را برآورده مي كند.»
وي در تبيين چنين پديده اي در رسانه ها، مي افزايد: «اين وضعيت باعث شده تا مخاطبي كه روز به روز نوآوري ها را در كنار خود مي بيند نتواند خواسته هاي خود را با سيستم كليشه اي رسانه ها تطبيق دهد؛ كاري كه به نظر من رسالت قرن 21 قلمداد مي شود همان نوآوري و خلاقيت در برقراري ارتباط با مخاطب است.»
ضرورت ارتقاي سطح آگاهي جامعه مطبوعاتي
«مهدي فضايلي» دبيركل انجمن روزنامه نگاران مسلمان، در ارزيابي خود از موقعيت قوت و ضعف مطبوعات كشور، عمدتاً تاكيد بر ارتقاء سطح آگاهي دست اندركاران رسانه ها به ويژه در بخش توليد دارد و لزوم برنامه ريزي مديران رسانه ها را مطرح مي كند. ديدگاه وي در اين ارتباط، برآمده از فضاي همگاني كشور و خواست مخاطبان اصلي رسانه كه آنان را نخبگان مي نامد، است. همچنين بر اين نظر است كه در مقطع كنوني، نمايي از تحولات كيفي در عرصه مطبوعات ديده نمي شود و مشكل را در محتوا و نحوه ارائه مطالب در بيشتر مطبوعات و رسانه هاي مكتوب مي خواند.
«فضايلي» مي گويد: «ما اگر قبول داشته باشيم رسانه ها يكي از مهم ترين وظايف شان رشد و ارتقاء افكار عمومي جامعه است، طبيعتاً انتظار اين است كه دست اندركاران مطبوعات خودشان از متوسط رشد آگاهي جامعه برخوردار باشند. وي با بيان اين كه رسانه ها در كشور متفاوت هستند و مي توان آن ها را به سطوح تقسيم بندي كرد، مي افزايد: با توجه به فضاي عمومي كشور به خصوص نخبگان كه مخاطبان اصلي رسانه ها هستند، انتظار و توقع شان بسيار بالاتر از آنچه كه امروز در رسانه ها توليد و ارائه مي شود است. لذا لازم است مديران رسانه ها هم براي ارتقاء خود و نيروهايشان به خصوص در بخش توليد، برنامه ريزي كنند و اين رشد دست اندركاران مطبوعات افزايش يابد تا جايي كه با دستيافت به ميزان توانايي و دانش خبرنگاران و مديران بخش هاي رسانه ها بتوانند نقش هدايتگري را به خوبي ايفا كنند.
عليرضا ملكيان نيز با اشاره به اين كه انتظار جذب مخاطب بيشتر يكي از ايده آلهاي كاركرد رسانه اي، است از دست اندركاران رسانه هاي گروهي مي خواهد كه ذائقه مخاطبان را محترم بشمارند و به آن چه جامعه مي خواهد- اطلاع رساني سريع و شفاف- جامه عمل بپوشانند.
راز موفقيت در عرصه رسانه
به گفته مدني ، مخاطب يك رسانه، مشتري آن رسانه است و يك رسانه مخاطب محور است و مشتري محور است. بنابراين، آن رسانه اي و خبرنگاري موفقتر است كه بتواند خواسته هاي مخاطبان قرن بيست و يكمي و خواسته هاي مخاطبان سال دو هزار و هشتي را جواب بدهد... وي در اين خصوص، همساني رسانه ها از آنچه پيشتر در قالب ضعف ها از يك سو و مخاطب محوري از ديگر سو را مطرح كرد به روزنه اي مي گشايد كه احساس مي شود نرمه نسيمي در فضاي رسانه ها شناور است. «مدني» در ادامه صحبت خود مي گويد: «به نظر من يك سري كارها در اين زمينه ها صورت گرفته است از جمله اين كه رسانه هاي مجازي به دنبال ابزارهاي جديد مثل نمايش فيلم، روي آوردن به S.M.S (پيامك) و... و روي آوردن به خروجي مكتوب. از طرف ديگر، رسانه هاي مكتوب نيز به يك سري كارها مانند آنلاين به عنوان نوآوري متناسب با شرايط و تامين خواست مخاطب
رو آورده اند كه از نقاط مثبت عصر جديد رسانه است. با اين احوال و رويدادها، اما كافي نيست.»
تحول دركيفيت محتوا را جدي بگيريم
«فضايلي» پيرامون كيفيت محتواي مطبوعات در مقطع كنوني، اظهار مي دارد:«واقعيت اين است كه درشرايط كنوني به لحاظ كيفي، شاهد تحول به معناي واقعي كلمه در مطبوعات نيستيم. رسانه هاي مختلف به لحاظ فناوري، كيفيت چاپ بهتري دارند، بسياري از مطبوعات رنگي چاپ مي شوند و توجه به مقولات مثل عكس هاي خبري بيشتر شده است. اگر همه اين ها براي جذب مخاطب لازم است اما نقش اصلي شان را ايفا نمي كنند.» وي تاكيد مي كند كه نقش اصلي محتوايي است كه به مخاطبان عرضه مي شود:«از سوي ديگر، بسته بندي محصولات- توليد- و نحوه ارائه رسانه هاي مختلف بسيار مهم و تعيين شده است. لااقل به موازات سرمايه گذاري و برنامه ريزي كه صورت مي گيرد بايد در نحوه ارتقاء محتوا هم برنامه ريزي و سرمايه گذاري شود.»
دانش و آگاهي عامل پويايي يك رسانه
مدني به رغم سويه توضيح و تشريح خود درباره راهكارها براي جذب و تحقق نيازهاي مخاطبان توسط رسانه هاي گروهي درعصر فناوري هاي نوين ارتباطات جمعي، اما از طرف ديگر تاكيد بر ضرورت دانش در چرخه رسانه اي را برمي تاباند. وي دراين خصوص با بيان اين كه دانش رسانه و خبرنگار، عاملي براي پويايي و توليدي يك خبرنگار است، بر اين عقيده است: «آن خبرنگار و رسانه اي موفق است كه دانش خود را درباره حوزه خود و اطراف افزايش بدهد چرا كه مخاطب امروز رسانه ها به طور مداوم اطلاعات مي گيرد و پيشرفت ها انتظارش را افزايش مي دهد. درچنين حال، زماني رسانه و خبرنگار موفق است كه اين نياز مخاطب را تأمين مي كند. بنابر اين، دانش خبر نويسي و خبرنگاري و دانش ابزارهاي نوين براي ارائه اخبار به مخاطب، دو عنصر جدا ناشدني براي پويايي يك رسانه و خبرنگار است.»
رسانه هاي مكتوب موفق ترند
از «فضايلي» درباره تاثير تكنولوژي هاي مدرن ارتباطات در مطبوعات مكتوب مي پرسم و اين كه برخي نظرشان اين است كه با ورود و دردسترس قرارگرفتن وسايل نوين ارتباطي، موقعيت مطبوعات مكتوب كمرنگ مي شود.
پاسخ وي چنين است: «اين موضوع، بحث بسيار چالش برانگيز و مهم براي اصحاب رسانه ها است و ديدگاههاي مختلفي هم در اين مورد وجود دارد. اما درعين حال مي توان گفت به رغم توسعه و نفوذ اينترنت در جامعه، هنوز كساني به دنبال راه اندازي (تاسيس) روزنامه هاي جديد هستند حتي در كشورهاي پيشرفته كه دسترسي به اينترنت بسيار بالا است، اين نشان از آن دارد كه مقوله رسانه هاي مكتوب هنوز مورد توجه است.»
دبيركل انجمن روزنامه نگاران مسلمان، در يك جمع بندي، مشكلات اكثر مطبوعات و رسانه هاي مكتوب را در جذب مخاطبان جديد مي داند و مي گويد: «اين مورد بستگي به آن دارد كه هم محتوا ارتقاء پيدا كند و هم نحوه ارائه محتوا توسط رسانه صورت بگيرد.»
به نظر مي آيد حال كه درباره چند و چون مطبوعات و رسانه هاي خبري- تا حد امكان- قلم زده شد، اندكي از وجه تسميه پيدايش روزنامه در جهان، مطرح شود كه طلوع روزنامه، با نامه نگاري و بعضا الصاق آن به ديوار شهرها برآمد، سپس شرح حال نويسي و... و نهايتا روزنامه نگاري به شيوه زمان خود، پديد آمده است. توسعه روابط و پيام و خبرها در بطن خود ارتباطات اجتماعي را برتاباند و مراحل نويني را سير كرد و با گذشت عمر زمان، زندگي انسان به ارزش هاي تازه و ويژه اي سوق يافت. دراين رهگذر توجه مردم به نوشتارها بيشتر شد. درباره تولد روزنامه نگاري آن دوران و گرايش مردم به نوشته هاي خبرگونه و طبعا تدوين شيوه نوشتن و چگونگي عرضه و انتقال آن به مردم خالي از تداركات لازم ازجمله برنامه سازي نبوده است. تحولات اجتماعي و تداوم نفوذ آن گونه اطلاع رساني با شرايط مبتدي، سرانجام به نشر روزنامه هاي برخوردار از خط آمد. نخستين روزنامه ها از اين دست و روش كار خطاطان شناخته بود. در باب شكل گيري روزنامه ديواري و... مي توان ياد كردي داشت از روزنامه اي به نام «آكتاديورنا» كه بر ديوارهاي شهر باستاني رم چسبانده مي شد... و اينك استمرار آن كوشايي ها و فراز و نشيب هاي روزنامه اي مانند، ما به عصر «انفجار اطلاعات» رسيده ايم.
شنبه 19 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 64]