گفت و گوي اختصاصي ايرنا با سيد ضياء‌الدين شفيعي كنگره شعر دفاع مقدس، محلي براي وفاق براي رسيدن به اهداف

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: گفت و گوي اختصاصي ايرنا با سيد ضياء‌الدين شفيعي كنگره شعر دفاع مقدس، محلي براي وفاق براي رسيدن به اهداف
فرهنگي. دفاع مقدس . كنگره . كتاب
سرود مرد غريب را در سوگ زنده ياد سلمان هراتي نوشت و گنج نهان را در بزرگداشت علامه حسن زاده آملي . شب يك رويا مجموعه ي نثرهاي ادبي در زمينه ي ادبيات مقاومت بود وپشت به سايه‌ها و صداها اثر برگزيده ي چهارمين دوره ي انتخاب دوسالانه ي كتاب دفاع مقدس شد...

... انار، بر گونه‌هاي ماه و سرخ رويان زمين نيز از قلم او بر آمدند.

در سومين دو سالانه ي ادبيات پايداري سال ‪- ۱۳۸۳‬سكوت آزاد است> براي او رتبه ي نخست شعر را احراز كرد. فردي كه در نخستين دوره ي انتخاب بهترين كتاب‌هاي دفاع مقدس استان به عنوان -مولف برتر> برگزيده شد .

نويسنده كتاب من مرگ را او خطاب مي‌كنم در ميانه ي دهه ي چهل در مشهد متولد شد. وي كه تاكنون دبيري و داوري جشنواره‌ها ،كنگره‌ها و جلسه‌هاي نقد متعددي را بر عهده داشته ، خود را متعهد به رعايت روح واژه‌ها مي داند و ديگران را نيز. او كم مصاحبه مي‌كند اما گزيده و اين بار كه دبيري هفدهمين كنگره شعر دفاع مقدس را برعهده گرفته برخلاف گذشته كه با چشم منتقدانه نظر خود را ارائه مي‌كرد مصاحبه با ايرنا را پذيرفت .

توجه به شاعران نسل جوان، برگزاري جشنواره‌هاي استاني و پيش كنگره ها، حضور جوانان و بانوان شاعر در تركيب داوري، جداسازي بخش علمي و اجرايي كنگره و چاپ كتاب‌هاي نقد دوره‌هاي گذشته از جمله نكاتي است كهسيد ضياء‌الدين شفيعي دبير هفدهمين كنگره شعر دفاع مقدس دراين گفت و گو به آنها اشاره كرده است.

مشروح گفت و گو:
س: در كنگره گذشته شعر را عرصه‌اي دانسته بوديد كه مضامين تازه‌اي را تجربه مي‌كند. آيا اكنون كه دبيري همين كنگره را پذيرفتيد نيز همين برداشت را داريد؟
ج :همانطور كه در سال‌هاي گذشته از سر تحقيق و بررسي مي‌گفتم كنگره‌هاي شعر مواجه با نسل جديدي از شاعران دفاع مقدس است كه فضاهاي تازه‌اي را در شعر تجربه مي‌كنند. اين شاعران به لحاظ فكري و زباني با شاعران گذشته تفاوت‌هايي دارند اما به لحاظ مقصد و سرانجام، با يكديگر هم مسلك اند.

آمال و آرزوهاي شاعران نسل جديد مانند گذشته است. با اين حال طي ‪ ۵-۶‬سال گذشته فرصت كافي براي عرضه و مشاهده آثار اين نسل جديد در كنگره‌ها وجود نداشت. همين جا لازم است بگويم از سياستگزاري‌هاي جديد، اين است كه به فردي معترض در دوره‌هاي قبلي، مسئوليت داده اند.

شاعران جديد از نظر حسي و عاطفي با شاعران نسل‌هاي گذشته متفاوت‌اند و سعي داريم اين امكان را فراهم كنيم با همان شدت و قوت دوستان گذشته بتوانند وارد جريان شعر دفاع مقدس شوند و با اينكه سال‌ها از كنگره ها دور بودند اما اكنون به برادران تني و نسل نوين شعر دفاع مقدس تبديل شوند س :شما بارها در مصاحبه‌هاي خود تاكيد داشته‌ايد به جاي توجه به شكل و نحوه اجراي كنگره، بايد به محتوا توجه بيشتري كنيم. برنامه شما در كنگره هفدهم براي رسيدن به اين هدف چيست؟
ج :من هنوز هم بر افكار قبلي خود هستم. تلاشي كه از سال گذشته با اصرار اينجانب آغاز شد و امسال با قوت بيشتري دنبال مي‌شود، توجه به شاعران تك تك استان هاست. بارها ديده شده است به واسطه ازدحام در سه روز پاياني كنگره، شعرها فرصت داوري دقيق را نداشتند و به همين سبب ناگفته‌هاي ارزشمندي را از دست داده ايم. پرداخت استان به استان شعر دفاع مقدس در همين راستا رخ داد؟ مثلا در همين هفته شاهد پايان يافتن جشنواره همدان هستيم كه طي آن از ميرهاشم ميري، يكي از شاعران آن خطه قدرداني مي‌شود.

اين اقدام نشانه‌هايي براي نگاه با حوصله است و نه از سر تكليف كه متاسفانه در ايام مناسبتي ويژه به طور شتابزده و غيركارشناسانه رخ مي‌دهد . با اين حال اين كنگره در طول سال به طور استان به استان، با دقت نظر به بررسي آثار مي‌پردازد تا آفت ذكر شده كمتر رخ دهد.

برنامه معين من براي امسال يا سال آينده كه جزو فهرست من است، برگزاري ‪۲‬ يا سه پيش كنگره دفاع مقدس طي سال است كه هر كدام مجموعه‌اي از شاعران چند استان و يك ناحيه را در خود جاي مي‌دهد. در اين پيش كنگره‌ها آثار به صورت ناحيه‌اي بررسي مي‌شوند و در كنگره نهايي با آثار قوي تري روبرو خواهيم بود. در حالت پيش كنگره تقسيم بندي استاني كه نوعي خط كشي سياسي است نه ادبي، از بين مي‌رود. ممكن بود در برخي استان‌ها چهره‌ها ي شاخص كمي حضور داشته باشند و برخي استان‌هاي ديگر نيمي از شاعران سرشناس را در خود جاي داده باشند. به عقيده من اكتفا به تقسيم بندي سياسي به سنجش ميزان ادبي بودن يك استان دلالت نمي‌كند. پيش كنگره اين نقص را از بين مي برد و شدت و ضعف شعرها در اين تقسيم بندي مشخص مي‌شود.

س:يعني كنگره در سه سطح استاني، منطقه‌اي و ملي برگزار شود؟
ج : بله. البته در صورت عملي شدن اين پيشنهاد مي‌توان فقط دو مرحله منطقه اي و ملي را برگزار كرد و نياز چنداني به مرحله استاني نخواهد بود.

س : اعتراض شما به كاستي‌ها و فرصت سوزي‌هايي در حوزه شعر طنز دفاع مقدس را هنوز فراموش نكرده ايم. آيا براي پرداختن به اين حوزه در كنگره هفدهم برنامه خاصي را پيشنهاد داده ايد؟
ج :با اينكه هنوز معتقدم اين گرايش مغفول مانده است اما بايد ديد ميزان و مقدار استقبال شاعران با نگاه به اين گرايش چيست. بايد كساني را كه به مقوله دفاع مقدس نه از سر جديت بلكه از ديد كنايي نگاه مي‌كنند، شناسايي كرد. در سال‌هاي اخير نشانه‌هاي فراواني از استعداد در اين حوزه ديده شده است كه تا قبل از اين، در شاخه شعر سياسي- اجتماعي دسته بندي مي‌شد؟ اما بايد ديد تعداد اين شعرها از نظر كميت و كيفيت چقدر است.

*س :اين انتقاد از سوي شما هميشه وجود داشت كه نبايد در كنگره‌هاي شعر افراد خاصي حضور داشته باشند. اين نگاه را در سياست‌هاي خود گنجانده ايد؟ ج : ما هيئت مركزي داوران را با نگاه عبور از همين نام‌ها ساماندهي كرديم . در استان‌ها حضور چهره‌هايي از نسل امروز شعر در گروه‌هاي داوري در نظر گرفته شد. در عين حال ما همواره نياز به پشتيباني، همراهي، همدلي و قوت قلب كساني داريم كه در لحظات دشوار در اين عرصه قلم زدند و شعر دفاع مقدس را تنها رها نكردند.

س : تاكيد شما در مصاحبه‌هاي گذشته خود اين بود كه سليقه‌اي در عرصه ادبيات دفاع مقدس داريد. آيا به اين شكل، شائبه داوري سليقه‌اي پيش نمي آيد؟ از آن گذشته، شاعران بنا بر سليقه شما آثار خود را ارسال مي‌كنند كه اين امر به جريان سالم ادبي آسيب مي‌زند.

ج : نه، اينگونه نيست. به واسطه كنگره‌هاي استاني اگر كسي بخواهد شعري را موافق نظر هيئت داوران ارسال كند، بايد ‪ ۵‬تا ‪ ۷‬ضربدر ‪ ۳۰‬داور را لحاظ كند. شاعر بايد اين دايره وسيع را در ذهن خود داشته باشد. در سال‌هاي گذشته داوران پنج تا ‪ ۱۰‬نفر بودند و اين امكان وجود داشت در حوزه عمومي سلايق افراد، اثري را فرستاد، اما اكنون آثار در استان‌ها تجميع مي‌شوند و برترين‌ها بعد از شناسايي در مرحله داوري نهايي قرار مي‌گيرند.

دشوار است شاعري، تيري را از چله كمان خود رها كند كه به هدف معقول برسد، مگر اينكه آنچه در شعرش است به واقع شاخص باشد.

س : تغيير در هيئت داوران تا چه حد مد نظر شما بوده است؟
ج :هيئت داوران تفاوت‌هاي ويژه‌اي با قبل دارند از آن جمله اختصاص سهمي براي حضور خانم‌هاي داور است كه سالهاي گذشته به طور محدودي ديده مي‌شد.

امسال سهم مشخصي به شاعران مجرب زن كه در حوزه دفاع مقدس قلم زده اند اختصاص داده شده است.

س :اين ميزان چقدر است؟
ج : تقريبا ‪ ۳۰‬درصد.

س : نظرتان درباره برگزاري كنگره در استان هرمزگان چيست؟
ج : من هميشه معتقد بودم نبايد مكان ما را به دنبال خود بكشاند و اولويت اول ما باشد. واقعيت انكار ناپذيري را در سال‌هاي اخير شاهد بوديم كه برخي متوليان فرهنگ ازظرايف فرهنگي فاصله داشته و بر آن كاملا وقوف ندارند . حوزه‌هاي فرهنگ با عوامل متعددي چون محدوديت بودجه و قرار داشتن در اولويت‌هاي پايين منطقه‌اي و كشوري روبروست.شعر هم اكثرا قرباني اين سلايق است.

تبايد اصرار بر قرار گرفتن در مكاني، برگزاري علمي كنگره را تحت الشعاع قرار دهد. خوشبختانه امسال پايه عملياتي و اجرايي كنگره و تلاش براي اسكان و تشريفات اجرايي، حوزه جدا از دبيري كنگره است و دبير دغدغه‌اي براي آن ندارد. دبير، محتوا را به طور غايي، نهايي و آرماني تنظيم مي‌كند. وقتي كنگره به شكل غايي خود نزديك شد و برگزيدگان خود را شناخت، ممكن است كنگره در هر جايي برگزار شود. اين مسئله ديگر وبال گردن دبير علمي نيست و مقتضيات علمي را متناسب با محدوديت‌هاي اجرايي دنبال نمي‌كند.

به تاكيد من جمله پس از ‪ ۲/۵‬ماه مذاكره و پيگيري در بيانيه بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس مبني بر دبيري من، گنجانده شد. دليل آن هم مذاكراتي بود كه براي شرطهاي من انجام مي‌شد. كنگره شعر دفاع مقدس ميراث زحمات مردان بزرگي است كه با خلوص نيتي از جنس شهدا براي آن تلاش كردند. من از انحرافي كه در ‪ ۶-۵‬سال اخير رخ داد نگران بودم و وظيفه خود مي دانم به عنوان سرباز عرصه فرهنگي تلاش كنم تا كنگره به جايگاه واقعي خود نزديك شود. خوشبختانه از طرف باني كنگره، بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس، با تمام ديدگاه‌هاي من توافق شد. بنابر اين من از نگاه خودم هيچگاه عدول نداشتم و حضور خود را در اين عرصه ادامه داده ام. البته اين رويه نيز درست نيست كه هر كس منتقد باشد مجري دوره بعدي باشد. حتي در تعريف‌هاي علمي ممكن است فردي ظرفيت نقد داشته باشد اما مجري خوبي نباشد.

س : شما در گذشته هم نشان داده‌ايد در هر دو عرصه حاضر هستيد. برخي صاحب نظران پيشنهاد داده بودند كنگره، دوسالانه شود. نظر شما چيست؟
ج :اين امر را تعداد آثار برتر و قابل توجه تعيين مي‌كند و نمي‌توان پيش بيني خاصي كرد. نسبت ميان تلاش براي برگزاري كنگره و آثار برجسته آن نشان مي دهد يك يا ‪ ۲‬ساله باشد. الان نمي‌توانم در اين‌باره قضاوت كنم مگر اينكه آثار دوره‌هاي قبل كاملا بررسي شود. اگر اين امر درست بود من هم از آن دفاع مي‌كنم.

س : نشست‌هاي نقد و بررسي و آسيب شناسي كه از دوره‌هاي قبل آغاز شده بود همچنان ادامه خواهد داشت؟
ج : اين برنامه‌ها در طول سال جريان داشت و ارتباط مستقيمي با كنگره نداشت. اين كار جزو برنامه‌هاي بنياد بود كه فكر خوبي است و اميدوارم ادامه داشته باشد.

س : پارسال دومين جايزه مرحوم سيد حسن حسيني را براي شعرهاي حماسي با مضامين عاشورايي داشتيم. اين جايزه با همين موضوع به قوت خود باقي است؟ ج : بله. خوشبختانه هيچ بخشي از نظر برنامه‌هاي جانبي و همزمان تغيير نكرده و ادامه دارد.

س : به عنوان دبير كنگره برنامه جديدي را هم براي حمايت از برگزيدگان ارائه داده ايد؟

ج :عقيده دارم سال به سال اين وضع بايد بهتر شود و امكان تشخص دادن به آنان بهتر شود. تمركز يافتن حمايت‌ها در چهره‌هاي ويژه خطرهايي دارد. علت
جمعه 18 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 137]