سوال‌هاي بي‌پاسخ درباره باقي مانده سموم محصولات كشاورزي

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: به گزارش خبرگزاري فارس با وجود همه پيشرفت‌‌هايي كه حاصل شده اما همواره نگراني و عدم اطمينان مصرف‌كنندگان از كيفيت و سلامت محصولات كشاورزي به ويژه گياهاني كه مصرف تازه‌ خوري دارند وجود دارد. گزارشات متعدد از باقيمانده سموم در فرآورده‌هاي كشاورزي كه از حد مجاز بيشتر است دليل تشديد اين عدم اطمينان در باورهاي مردم است. در ايران باقيمانده چندين برابر حد مجاز سموم كلره و فسفره آلي بر روي محصولات كشاورزي و به ويژه سبزي‌هاي گلخانه‌اي و فضاي باز ، سلامت جامعه را مورد تهديد جدي قرار داده است. طبق آمار رسمي مصرف متوسط سالانه آفت كش‌ها در كشورمان 23 هزار تن شامل انواع حشره كش، كنه‌كش ، قارچ‌كش ، علف‌كش، حلزون‌كش و نماتدكش است و البته اين رقم شامل واردات غير مجاز سموم به كشور نمي شود.
اگرچه آمار دقيقي از ميزان باقيمانده آفت‌كش‌ها و كودهاي شيميايي در محصولات كشاورزي كشور نداريم، اما مشاهدات و گزارشات حاكي از آلوده بودن بخشي از محصولات توليدي بويژه سبزي‌هاي گلخانه‌اي مانند خيار و توت فرنگي است. براي مثال ميزان باقيمانده حشره كش ديازينون در خيار‌هاي جمع آوري شده از استان چهار محال بختياري 3 ppm بود كه 30 برابر حد مجاز است در حالي كه حد مجاز آن حدود 1/0 ppm است يا در مورد خيار جمع آوري شده از ورامين ميزان باقيمانده حشره‌كش كونفيدور برابر با 7/1 ppm گزارش شده است كه دو برابر حد مجاز است. همين وضعيت در مورد ساير محصولات از جمله برنج آمل ميزان باقيمانده ديازينون 7 برابر حد مجاز و در خشكبار صادراتي كرمان تا 15 برابر حد مجاز حشره‌كش اتيون گزارش شده است.
اطلاع‌‌رساني در مورد خطرات ناشي از باقيمانده سموم شيميايي در محصولات كشاورزي كه سلامت مصرف‌كنندگان را تهديد مي‌كند، بسيار كم و حتي در جامعه تحصيل كرده نيز ناشناخته است، ضرورت دارد با اندازه‌گيري دقيق، متعدد و تعيين حداكثر باقيمانده سموم در مواد غذايي و محصولات كشاورزي، امكان كنترل تركيبات غير متعارف فراهم شود تا به سلامت مصرف كنندگان آسيبي نرسد، نكته حائز اهميت ديگر ارزيابي باقيمانده آفت‌كش ها و كود‌هاي شيميايي در آب‌هاي زير زميني كه مورد مصرف آب اشاميدني و يا آب براي تهيه مواد غذايي بويژه نوشيدني‌ها قرار مي‌گيرند،است در اين ارتباط نيز آمار دقيقي در دست نيست.

*چه بايد كرد؟

تاريخچه آغاز كوشش‌ها براي كاهش مصرف سم به دهه 1950 ميلادي يعني حدود 60 سال پيش بر‌مي‌گردد كه عمدتاً به خاطر تأمين سلامت مصرف‌كنندگان بوده است،آنچه كه مورد اجماع همه متخصصان و سياست‌گذاران دفع آفات است كاهش مصرف سموم شيميايي و اصلاح روش‌هاي كاربرد آنها است،بنابراين آنچه كه امروز به آن نياز داريم بازنگري اساسي در روش‌هاي جاري كنترل آفات است. براي مثال اگر از كشاورز سؤال شود كه براي دفع آفات محصولات كشاورزي چه بايد كرد، پاسخ سم‌پاشي است در حاليكه در روش‌هاي نوين كنترل آفات روش شيميايي عنوان آخرين ابزار كنترل آفات است.
روش‌هاي نوين كنترل عوامل خسارت‌زاي محصولات كشاورزي بايد بر پايه روش غير شيميايي و كنترل بيولوژيك استوار باشد. براي نيل به اين هدف در نخستين گام بايد از مصرف سموم شيميايي پر خطر و متوسط خطر جلوگيري كرده و از فهرست سموم مجاز كشور حذف شوند و تركيبات شيميايي كم خطر‌تر جايگزين آنها شود.
در گام دوم تركيبات غير سمي مانند تركيبات معدني و عصاره‌هاي گياهي جايگزين سموم شيميايي شوند. خوشبختانه تركيبات متعددي مانند صابون‌هاي حشره‌كش و عصاره‌هاي گياهي مانند چريش در مؤسسه تحقيقات گياه‌پزشكي كشور ثبت و معرفي شده است.
در گام سوم، استفاده از عوامل كنترل بيولوژيك به عنوان يك روش سالم و طبيعي به رسميت شناخته شده و در چارچوب برنامه مديريت تلفيقي آفات به كار گرفته شود. تعداد اين عوامل كه به حدود 145 عامل مي‌‌رسد به روش‌هاي مختلف در عرصه‌هاي مختلف كشاورزي بويژه گلخانه‌ها به كار مي روند.
در گام چهارم حذف كامل سموم شيميايي و توليد محصولات ارگانيك كه عاري از هر گونه تركيبات شيميايي غير متعارف است، مورد توجه خاص قرار گيرد.
ما اطمينان مي‌دهيم كه اين مراحل شعار نيست بلكه امري رايج و متداول است كه در خيلي از كشور‌ها اجرا شده و در حال اجرا است. كافي است به اين سؤال پاسخ دهيم آيا واقعاً نمي‌شود محصولات كشاورزي بدون سم توليد كرد؟
البته پاسخ به طور قاطعانه مثبت است، زيرا مگر تاريخچه مصرف سموم شيميايي چند سال است و قبل از اين تاريخ براي كنترل عوامل خسارت‌زا چه مي‌كردند.
به هر حال آگاه باشيم كه مردم و مصرف‌كنندگان در باره شرايط و چگونگي توليد محصولات كشاورزي مواد غذايي سؤالاتي دارند كه بايد پاسخ داده شود.
آنچه كه امروزه به عنوان يكي از پروتكل‌هاي مورد قبول اكثر كشورها در حال اجرا است، پروتكل GAP يا Good Agricultural Practices يا عمليات مناسب كشاورزي است. مفاد اين پروتكل ناظر بر تمام عمليات كشاورزي از ابتداي آماده‌سازي زمين تا بازار مصرف محصولات است. يكي از مراحل مهم اين برنامه اجراي صحيح اصول گياه‌پزشكي شامل موارد پذيرش برنامه مديريت تلفيقي كنترل آفات و بيماريها و ساير عوامل خسارت‌زا و اجراي مفاد آن،‌ اعمال كنترل قانوني بويژه در مورد كاربرد و مصرف سموم شيميايي و نيز حداكثر باقيمانده سم در مواد غذايي، گواهي سلامت محصول يا غذا و داشتن نشان كيفيت زيست‌محيطي محصول است،اما به هر حال مصرف‌كنندگان بايد كاملاً از روند توليد محصول و كيفيت نهايي مواد غذايي آگاه شوند و اطمينان داده شود كه اين محصولات از نظر باقيمانده تركيبات غير متعارف سالم هستند.
براي استفاده بيشتر توليد كنندگان محصولات ارگانيك، مواد و تركيبات زيستي مورد نياز تهيه شده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 392]