فناوري ايراني و رويكرد ملي به مصرف محصولات داخلي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: فناوري ايراني و رويكرد ملي به مصرف محصولات داخلي‌
شهر، رفته‌رفته از خواب شبانه برمي‌خيزد و آفتاب، به همه جا سرك مي‌كشد. كليد در آزمايشگاه، به آرامي مي‌چرخد و دقايقي بعد، پژوهش در مورد يكي از موضوع‌هاي علمي موردنياز جامعه، ادامه مي‌يابد. گويي كشور پس از عبور دشوار از دوران غفلت و عقب‌ماندگي‌هاي گذشته، براي رسيدن به قافله دانش و فناوري‌هاي پيشرفته جهاني، عزم‌اش را جزم و دوچندان كرده است تا بار ديگر اين واقعيت تاريخي را به اثبات برساند كه ايرانيان، مردماني پرتلاش و هوشمند و اگر شرايط فراهم آيد، در عرصه دانش و فناوري مي‌توانند از ميدان‌داران جهان باشند.‌

فعاليت در عرصه‌هاي گوناگون علمي‌

با پيروزي انقلاب اسلامي و رويكرد دانش‌پژوهان و انديشمندان جوان ايراني به يافته‌هاي نوين جهاني، 16 مردادماه 1359 نهادي برخاسته از انقلاب تاسيس و مسئول ساماندهي فعاليت‌هاي علمي و پژوهشي دانشگاه‌ها شد و به مرور زمان، دانشگاهيان مبتكر و خلاق را به سوي خود كشاند.‌

به اين ترتيب، جهاددانشگاهي پاي به عرصه وجود نهاد و پرچمدار توليد دانش و فناوري ايراني، در عصر پيشرفت‌هاي پرشتاب و حيرت‌انگيز جهاني شد.‌

در حال حاضر جهاد كشاورزي در حوزه‌هاي گوناگون علمي، فني و تخصصي در سطح كشور فعال است كه از جمله به پزشكي، مهندسي، كشاورزي، علوم انساني و علوم پايه مي‌توان اشاره كرد.‌

دكتر حميدرضا طيبي، رئيس جهاددانشگاهي با اشاره به فعاليت‌هايي كه در حوزه علوم انساني انجام شده است،‌به گزارشگر اطلاعات مي‌گويد:‌

- سال گذشته پژوهشكده علوم انساني و اجتماعي جهاد دانشگاهي به ارتقاء يافت و سعي شد ارتباط گسترده‌اي با سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي مرتبط با پژوهشگاه مزبور برقرار شود. در اين رابطه مي‌توان به وزارت كشور و سازمان ملي جوانان و اجراي موفقيت‌آميز پروژه‌هاي پژوهشي با آن‌ها و همچنين كمك به تدوين كتاب‌هاي درسي اشاره كرد.‌

به گفته او، نيز در جهاددانشگاهي تهران آغاز به كار كرده است تا با تجميع فعاليت‌هاي پژوهشي در حوزه علوم انساني، در اين زمينه موفق‌تر عمل كند.‌

جايگاه محصولات ايراني‌

يكي از ويژگي‌هاي محصولات ايراني، مقبوليت آن‌ها در ميان بسياري از مسلمانان جهان است. كما اين كه گفته مي‌شود داروهاي ساخت ايران به دليل آن كه توليد يك كشور مسلمان است، در كشورهايي مانند افغانستان و پاكستان، حتي گرانتر از داروهاي ساخت كشورهاي اروپايي و آمريكايي، خريد و فروش مي‌شود.‌

وقتي اين موضوع را با دكتر طيبي در ميان مي‌گذاريم، مي‌گويد:‌

- تجربه شخصي من از پروژه‌هاي بازسازي كارخانه‌هاي سيمان عراق و عربستان سعودي و ديدارهايي كه از كشورهاي ياد شده داشتم، بيانگر اين موضوع است كه مسلمانان از اين كه كارشناسان و متخصصان يك كشور اسلامي ديگر را در ميان خود ببينند و يا محصولاتشان را بخرند، اظهار رضايت بيشتري دارند و از آن استقبال مي‌كنند. به اين ترتيب، آنان وقتي به دانش و توان بالاي فناوري مهندسان پي مي‌برند، در شرايط مشابه با مهندسان كشورهاي غيرمسلمان، ترجيح مي‌دهند با ايرانيان كار كنند. به عنوان مثال، در عراق مي‌بايست با كشورهاي اروپايي در مورد اجراي يك پروژه از نظر قيمت و فناوري رقابت مي‌كرديم. به طور طبيعي مديران صنايع عراق مايل بودند برنده مناقصه ما باشيم، كه كمك بزرگي به ما بود.‌

او ادامه مي‌دهد:‌

- در حوزه پزشكي نيز براي فعاليت در كشورهاي اسلامي، مزيت‌هاي ويژه‌اي داريم؛ تا آنجا كه بيماران اين كشورها مايلند در بيمارستان‌هاي ايران كه مسائل شرعي و اعتقادي را رعايت مي‌كنند،‌ مداوا شوند. آنان اگر از پيشرفت‌هاي پزشكي كشورمان آگاه شوند، علاقه‌شان براي بهره‌مندي از امكانات درماين ايران به مراتب بيشتر خواهد شد.‌

دكتر طيبي مي‌گويد:‌

- ما چنين احساسات صادقانه‌اي را نسبت به خود در جهان اسلام مي‌بينيم و از اينرو در صدد ايجاد مجتمع‌هاي درماني براي مداواي بيماران كشورهاي اسلامي، در ايران و ديگر كشورها هستيم تا هم خدمات پزشكي را به ديگران هم ارائه دهيم و هم به اصطلاح، را جذب ايران كنيم.‌

فناوري سلول درماني‌

به گفته دكتر طيبي، فعاليت‌هاي پژوهشي در زمينه سلول‌هاي بنيادين با هدف دستيابي به فناوري ، از ديگر برنامه‌هاي جهاددانشگاهي است و ايران جزء معدود كشورهايي است كه به اين دانش نوين دست يافته و با استقبال دانشمندان كشورهاي اسلامي و غيراسلامي هم رو به رو شده است.‌

او با بيان اين كه ايران با استفاده مطلوب از نفوذ فرهنگي و معنوي‌اش، مي‌تواند خدمات علمي و فني را به ديگر كشورها صادر كند، مي‌گويد: ‌

- توليد دانش در كشور ما در سطح خوب و قابل قبولي است، اما متاسفانه در تبديل دانش به فناوري و همچنين تجاري ساختن آن، ضعف‌هاي عمده وجود دارد.‌

دكتر طيبي با يادآوري اين كه جهاددانشگاهي به لحاظ توليد فناوري و كاربردي كردن آن مقام نخست را در كشور دارد، مي‌افزايد: ‌

- با اينهمه، تمامي فعاليت‌هاي موفقيت‌آميزي كه در جهاددانشگاهي انجام گرفته، كمتر از 20 درصد توان و امكانات بالقوه آن است و جا دارد با حمايت مسئولان، از امكانات و توانمندي‌هاي جهاددانشگاهي براي توسعه كشور، بيشتر استفاده شود. او ادامه مي‌دهد:‌

‌-‌ موضوع مهم در فعاليت‌هاي جهاددانشگاهي، خودباوري همكاران آن و تجربه موفقي است كه در اين زمينه كسب كرده‌اند. اين تجربه سبب شده است بتوانند علم را به فناوري و فناوري را به حصول قابل استفاده در كشور، تبديل كنند. به اعتقاد ما، فناوري‌هايي كه در جهاددانشگاهي توليد مي‌شود، بايد از بدنه آن جدا شود و در اختيار شركت‌هايي كه اكثريت سهامداران‌شان را اعضاي جهاد به عنوان توليدكنندگان اصلي دانش و فناوري تشكيل مي‌دهند، قرار گيرد، تا كاربردي و سودآور شود.‌

فرهنگ مصرف محصولات ايراني‌

يكي از مشكلات اقتصادي و اجتماعي كشورما، تمايل اغلب مردم به استفاده از محصولات خارجي است.‌

دكتر طيبي با تاييد اين موضوع مي‌گويد:‌

‌-‌ هنر ما بايد اين باشد كه با توليد فناوري‌هاي برتر، خدمات و محصولات ايراني را به گونه‌اي كاربردي كنيم كه هموطنان‌مان، آن‌ها را به محصولات مشابه خارجي ترجيح دهند و با اطمينان خاطر، محصولات داخلي را مصرف كنند.‌

اين موضوع يكي از هدف‌هاي جهاددانشگاهي است و براين اساس مي‌كوشيم دانش و فناوري‌هايي را كه در جهاد توليد مي‌شوند و به بار مي‌نشينند، به متقاضيان آن در خارج از اين نهاد واگذار كنيم و چنان چه از آن‌ها استقبال نكردند، در اختيار شركت‌هايي بگذاريم كه 60 درصدي از مالكيت آن‌ها متعلق به اعضاي جهاددانشگاهي است و بقيه‌اش به بخش خصوصي تعلق دارد.‌

دكترطيبي با تاكيد براين كه براي استفاده از دانش و فناوري ايراني بايد عزم و اراده ملي در كشور ايجاد شود، اظهار مي‌دارد:‌

‌ ‌‌-‌متاسفانه سال‌ها است كه درآمد حاصل از فروش بي‌دردسر منابع طبيعي و بخصوص نفت، صرف تامين نيازهاي كشورمان از طريق خريدهاي كلان خارجي مي‌شود. اين فرهنگ نادرست بايد جايش را به فرهنگ استفاده از توانمندي‌هاي داخلي بدهد و درآمدهاي ناشي از صادرات نفت به مصرف تامين خطوط اعتباري براي صدور خدمات فني و مهندسي و همچنين محصولات ايراني به ساير كشور برسد.‌

ما اين توان را داريم كه با خريد دانش و يا كارخانه از شركت‌هاي خارجي، به دنبال كسب دانش و فناوري‌هاي آن‌ها باشيم و پس از موفقيت در اين زمينه، پروژه‌هاي بعدي را با دانش و فناوري ايراني به اجرا بگذاريم، رفته‌رفته آن را به صددرصد برسانيم و در نهايت، صادركننده ‌همان دانش و فناوري‌ها باشيم. اين روشي است كه كشورهاي در حال توسعه اجرا كرده‌اند و به نتايج خوبي هم رسيده‌اند.‌

نقشه جامع علمي‌كشور

يكي از موضوع‌هايي كه اين روزها مطرح است، تهيه نقشه جامع علمي‌كشور است كه بايد ديد جهاد دانشگاهي در اين ميان، چه نقش و جايگاهي دارد؟

دكترطيبي با بيان اين كه جهاد دانشگاهي مسئوليت كميته فناوري نقشه جامع علمي‌كشور را برعهده دارد، مي‌گويد:‌

‌-‌ اين نقشه داراي 5 كميته موضوعي تخصصي در حوزه‌هاي علوم مهندسي، علوم پايه، سلامت، اولويت‌هاي ملي وعلوم بين‌رشته‌اي و همچنين 3 كميته متشكل از آموزش، پرورش و فناوري است كه رئيس جهاددانشگاهي رياست كميته فناوري آن را بر عهده دارد.‌

در حال حاضر با تلاش‌هاي به عمل آمده، نسخه‌هاي اوليه نقشه جامع علمي ‌كشور تهيه شده است و در شوراي تخصصي، مراحل بررسي و اصلاح را مي‌گذراند.‌

نقشه يادشده پس از ارائه به صاحب‌نظران و دريافت نظرهاي اصلاحي و اعمال اين نظرها، براي بررسي و تصويب نهايي به شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه مي‌شود.‌

دكترطيبي با بيان اين كه نقشه جامع علمي‌كشور را متناسب با نيازهاي كشور مي‌توان تغيير داد و به روزكرد، مي‌گويد:‌

‌-‌ نكته مهم، قابليت اجرايي شدن نقشه جامع علمي‌كشور است و صنايع و نظام اجرايي كشور بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي كنند كه زمينه براي پياده‌سازي شاخص‌هاي نقشه، از هر نظر مهيا باشد.‌

دكتر طيبي سپس متذكر مي‌شود كه جهادسازندگي در عين حال، مسئوليت بخش زبان‌هاي خارجي را در كميته علوم انساني نقشه جامع علمي‌كشور بر عهده داشته و براي تبيين مباني نظري و ارزشي نقشه يادشده نيز تلاش كرده است.‌

رئيس جهاددانشگاهي همچنين مي‌گويد:‌ هدف از طراحي و اجراي نقشه جامع علمي‌كشور، تبديل جايگاه علم و فناوري در ايران از شكل فعلي به وضعيت مطلوب است. براي تحقق اين هدف، وضعيت كنوني توليد علم و فناوري در كشورمان سنجيده شده و وضعيت مطلوب آن نيز در افق سال 1404 شمسي و به عبارت ديگر، درانطباق با برنامه چشم‌انداز 20 ساله توسعه كشور، مشخص شده و راهكارها و ساختارهاي مورد نيازش هم تعيين شده است.‌

به اعتقاد دكتر طيبي، اجراي نقشه جامع علمي‌كشور نيازمند عزم مسئولان و اراده ملي است و در اين مورد بايد فرهنگ‌سازي شود كه يكي از راه‌هايش، تشويق مردم به خريد و مصرف كالاهاي ايراني و همچنين ترغيب صنعتگران كشور براي توليد محصولات مرغوب و با كيفيت بالا است.‌

توانمندي‌هاي فني و مهندسي جهاددانشگاهي‌

‌
مهندس كوروس حمزه، مدير گروه تخصصي فني و مهندسي جهاددانشگاهي با بيان مطلب بالا و يادآوري بيست و هشتمين سال تاسيس جهاددانشگاهي مي‌افزايد: اين نهاد انقلابي در افق چشم‌انداز 20 ساله كشور، يعني در سال 1404 شمسي نهادي با هويت اسلامي، برخوردار از منابع انساني متعهد و كارآمد، الهام‌بخش و موثر در كشور، پيشگام در توسعه علم، فناوري و فرهنگ با تعامل سازنده در عرصه‌هاي ملي و بين‌المللي خواهد شد.

او با اشاره به اين كه حوزه‌هاي پژوهش، فرهنگي و آموزش، اركان فعاليت‌هاي جهاددانشگاهي را تشكيل مي‌دهند، مي‌گويد:‌

- ارائه خدمات تخصصي موردنياز امروز جامعه، مستلزم پژوهش‌هاي برنامه‌ريزي شده و ارائه خدمات تخصصي با هزينه‌هاي متعارف است، كه آن هم به نوبه خود به ايجاد ساختارهاي پژوهشي با سرمايه‌هاي انساني توانمند به لحاظ فني و مديريتي نياز دارد. ضمن آن كه حوزه پژوهش و فناوري، تمامي بخش‌هاي فني و مهندسي، علوم پايه، پزشكي، كشاورزي، علوم انساني و هنر را در جهاددانشگاهي پوشش مي‌دهد.

ساختار حوزه پژوهش و فناوري‌

به گفته مهندس حمزه، جهاددانشگاهي از سال 1359 با تاسيس واحدهايي در دانشگاه‌هاي سراسر كشور، شكل گرفت و در ادامه آن، پژوهشكده‌هايي در كنار واحدها و يا به صورت مستقل تشكيل شدند. واحدها و پژوهشكده‌هاي جهاددانشگاهي اگرچه تا حد زيادي به لحاظ مالي خودگردان هستند، زيرنظر دفتر مركزي جهاددانشگاهي و نماينده ذيحساب، و طبق مقررات مصوب هيات امنا فعاليت دارند.مراكز خدمات تخصصي و گروه‌هاي پژوهشي، اجزاي سازماني عملياتي در حوزه پژوهش و فناوري را تشكيل مي‌دهند و هر واحد و پژوهشكده، ستادهاي معاونت پژوهشي و معاونت پشتيباني دارند.‌

معاونت پژوهش و فناوري جهاددانشگاهي كه در دفتر مركزي اين نهاد مستقر است، ستاد مركزي حوزه پژوهش و فناوري را تشكيل مي‌دهد.

امور ارزيابي اجراي طرح‌ها و عملكرد زيرمجموعه‌ها و نيازسنجي و برنامه‌ريزي‌هاي كلان فعاليت‌ها، از جمله اموري است كه در اين معاونت رسيدگي مي‌شوند.

از ميان پژوهشكده‌هاي جهاددانشگاهي، پژوهشكده‌هاي برق، صنايع شيميايي، توسعه تكنولوژي، تكنولوژي توليد و فناوري ارتباطات و اطلاعات و از ميان واحدهاي جهاددانشگاهي، واحدهاي صنعتي شريف، صنعتي اميركبير، علم و صنعت و خواجه‌نصيرالدين طوسي به صورت انحصاري در بخش فني و مهندسي فعاليت دارند.

در مجموع 32 مركز خدمات تخصصي و 28 گروه پژوهشي مصوب، در بخش فني و مهندسي جهاددانشگاهي فعالند و از ميان ساير تشكيلات علمي اين نهاد، مركز اطلاعات علمي جهاددانشگاهي است كه با امكان دسترسي به بيش از 175 هزار خلاصه مقاله و 44 هزار متن كامل مقاله از 307 نشريه ايراني، در زمينه پشتيباني از فعاليت‌هاي پژوهشي در كشور، نقش برجسته‌اي دارد.‌

پنجشنبه 17 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]