* حفاظت از مكان ـ رويدادهاي تاريخي ايران * پي‌گيري پروژه‌ي آفتاب در بافت تاريخي گرگان

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: * حفاظت از مكان ـ رويدادهاي تاريخي ايران * پي‌گيري پروژه‌ي آفتاب در بافت تاريخي گرگان
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: ميراث فرهنگي

مكان ـ رويدادهاي تاريخي كشور با ابتكار دفتر حفظ و احياي بناها و محوطه‎هاي تاريخي حفاظت مي‌شوند.

به گزارش گروه دريافت خبر ايسنا، سياوش صابري ـ مدير كل دفتر حفظ و احياي بناهاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ گفت: يكي از موضوع‌هايي كه به‌تازگي باب كارشناسي روي آن در دفتر بناها و محوطه‌هاي تاريخي باز شده و در تلاش براي رسيدن به تعريف مشخصي از آن براي حفاظت از آن هستيم، بحث مكان رويدادهاي تاريخي است.

وي ادامه داد: مدت‌هاست كه پس از منشور آتن، ونيز و منشورهاي بعدي، موضوع بناهاي تاريخي، محوطه‎هاي باستاني، بافت‎هاي تاريخي و مناظر فرهنگي مورد بحث و نقد قرار گرفته‌اند و كشور ما نيز در چارچوب امكانات و مقدورات‌اش، اقداماتي را انجام داده است؛ ولي در فرآيند نامتقارن و پرشتاب توسعه و تخريب‎هاي ناخواسته‌ي بشري، مكان ـ رويدادهاي تاريخي مورد غفلت واقع شده‌اند.

صابري بيان كرد: تعريف يك مكان ـ رويداد تاريخي كاري بسيار دشوار است. اين موضوع از دو بخش «مكان» و «رويداد» تشكيل شده است. ما در مكان ـ رويدادهاي تاريخي به‌دنبال يك كالبد نيستيم، بلكه به‌دنبال ارزشي هستيم كه مكان و تاريخ را توأم مي‎توانند داشته باشند. بنابراين شايد در يك مكان ـ رويداد تاريخي هيچ اثر تاريخي يا معماري يا آثار باستاني وجود نداشته باشد، اما آن مكان به‌واسطه‌ي يك رويداد تاريخي داراي يك ارزش و قداستي شده باشد و بخشي از هويت جمعي جامعه‌ي ايراني را تشكيل دهد.

مدير كل دفتر بناها و محوطه‎هاي تاريخي اظهار داشت: اين موضوع در كشور ما كه در چهارراه حوادث واقع شده، بسيار زياد است. لذا دسته‎بندي و شناسايي اين مفهوم، كاري دشوار است. در بحث‌هاي كارشناسي كه در اين‌باره انجام شدند، نخستين نتيجه چنين حاصل شد كه مكان ـ رويداد تاريخي لزوما داراي يك كالبد معماري نيست، اما اين به آن معنا هم نيست كه الزاما نبايد داراي يك كالبد معماري باشد.

صابري ادامه داد: دومين موضوع كه اهميت آن بر ما روشن شد، اين است كه بايد اين مكان و رويداد در سرنوشت جامعه‌ي تاريخي ايران مؤثر بوده باشد كه اين همان صحبت درباره‌ي يكسري كيفيت‎‎هاست. البته ما ناگزيريم كه هنگام صحبت در حوزه‌ي ميراث فرهنگي، مفاهيم و كيفيت‎ها را به كميت‎ها تبديل كنيم تا درباره‌ي آن بتوانيم تصميم‎گيري كنيم. هرچند كه اين كاري بسيار سخت و خطير است.

وي گفت: در مرحله‌ي نخست از شناسايي مكان ـ رويدادهاي تاريخي ايران، حوزه‌ي سياسي امروز ايران را مد نظر قرار داده‎ايم؛ اما شايد در ادامه‌ي راه، مكان ـ رويدادهايي را كه به تاريخ ايران تعلق داشتند، ولي در حوزه‌ي جغرافيايي امروز ايران قرار ندارد، نيز در دستور كار قرار دهيم.

او افزود: مثال‌هاي ساده‎اي براي مكان ـ رويدادهاي تاريخي ايران مانند دشت چالدران وجود دارند. در اين مكان‌ها، ممكن است مبارزه‌هايي رخ داده باشند كه تاريخ كشور را دچار تغيير و تحول كرده‌اند كه ما به اين ترتيب به تعريفي نسبتا جديد در حوزه‌ي ميراث فرهنگي مي‎رسيم و با نگاه به اتفاق‌هاي تاريخي و ميراث فرهنگي از اين منظر، مفاهيمي جديد در پيش روي ما گشوده مي‎شوند.

وي اظهار كرد: طبيعي است كه وقتي شخصي وارد يك دشت شود، في‌نفسه هيچ اتفاقي را حس نخواهد كرد و اين وظيفه‌ي ماست كه وجه تاريخي را به وجه مكانيت آن پيوند بزنيم و اين نخستين‌بار است كه در فرآيند حفاظت، بحث پيوند تاريخي نيز مطرح مي‎شود، چراكه در غير اين صورت، مفهوم حفاظت قابل درك و لمس نخواهد بود.

صابري با اشاره به اين‌كه براساس قوانين موجود، ساده‎ترين راه براي مكان ـ رويدادهاي تاريخي، شناسايي آن‌ها (و در صورت لزوم ثبت آن‌ها) و تعيين محدوده‌ي تقريبي مكاني آن‌هاست، گفت: منظور از محدوده، تعيين حدود آن حادثه‌ي تاريخي است و جنس آن با حريم بنا كه ساخت‌وساز و عبور تأسيسات در آن ممنوع است، متفاوت است و آنچه در اين محدوده ممنوع است، هر چيزي است كه سبب كم‌رنگ شدن آن رويداد شود و هر كاري است كه از كيفيت مكان در ارتباط با آن رويداد تاريخي بكاهد.

وي ادامه داد: ممكن است كه ناگزير شويم تا فضاهايي را براي كمك به درك بهتر مكان ـ رويدادهاي تاريخي در آن محل بسازيم. به‌عنوان مثال، موزه‎هايي در مكان ـ رويدادهاي تاريخي ايجاد كنيم و اموال منقول مرتبط با آن رويداد تاريخي را در آن محل جمع‎آوري كنيم و به‌نمايش بگذاريم. مثلا اگر يك حادثه‌ي نظامي در مكاني روي داده كه به پيروزي ايران منجر شده است، ابزارآلات مربوط به آن دوره و آن حادثه در سطح كشور شناسايي و جمع‌آوري و در آنجا به‌نمايش گذاشته شوند.

صابري هم‌چنين با اشاره به اين‌كه در اجراي اين موضوع، برنامه‎هايي را به‌صورت مشترك با معاونت فرهنگي و ارتباطات مي‌توان اجرا كرد، گفت: يكي از كارهاي مناسب در مكان ـ رويدادهاي تاريخي، اجراي برنامه‎هاي فرهنگي است كه بيانگر آن رويداد تاريخي در آن مكان خاص باشند. اين كاري است كه در كشورهاي پيشرفته زياد انجام مي‎شوند. به‌عنوان مثال، افرادي با پوشيدن لباس محلي آن دوره‌ي خاص زماني، رزم يا جنگ واقع‌شده را به‌صورت نمايشي اجرا مي‎كنند و مردم نيز براي مرور آن حادثه به آن مكان مي‎آيند و شاهد اين نمايش نمادين خواهند بود. البته زمان اجراي اين برنامه‎ها نيز با آن رويداد مرتبط خواهد بود.

او بيان كرد: اين چنين است كه آن مكان تبديل به محلي مي‎شود كه يادآور يك رويداد مهم تاريخي و حوادث و سختي‎ها و خوشي‎هايي است كه مردم يك منطقه از كشور (يا كل كشور) در يك دوره‌ي خاص تاريخي طي كرده‎اند و اين مايه‌ي عبرت نسل بعد و كساني خواهد بود كه آينده‎ساز ايران هستند و هدف سازمان ميراث فرهنگي درباره‌ي ارتقاي بشر و عبرت از يك حادثه‌ي تاريخي نيز محقق خواهد شد.

مدير كل دفتر بناها و محوطه‎ها در بخشي ديگر از صحبت خود، اظهار كرد: در چند ماه آينده با تكميل اين تعاريف و تدقيق اين مفاهيم، از استان‌ها خواهيم خواست كه نسبت به شناسايي اين مكان‌ها اقدام كنند و براي نخستين‌بار اقدام به شناسايي جايي خواهيم كرد كه فاقد كالبد يا هرگونه شيء باستان‎شناسي است، اما با تمام مفاهيم فرهنگي و تاريخي حوزه‌ي ميراث فرهنگي و باورهاي مردم‎شناسي ما پيوند دارد.

صابري گفت: بحث‎هاي زيادي درباره‌ي ورود اسطوره‎ها نيز به اين موضوع انجام گرفت . مثلا بررسي كرديم كه آيا اگر گفته مي‎شود كه اين كوه، همان كوهي است كه آرش كمانگير از روي آن اقدام به پرتاب تير كرده است يا اگر مردم بر اين باورند كه فلان كوه مكاني است كه ضحاك در آن دربند شده است، اين مكان‌ها نيز مكان رويداد تاريخي محسوب مي‎شوند؟

وي افزود: اين‌گونه به‌نظر مي‌رسد كه با دامنه‎اي بسيار گسترده مواجه خواهيم بود و اصولا با اين چالش روبه‌رو خواهيم بود كه تعريف اسطوره چيست؟ لذا در وهله‌ي نخست بر اين تصميم هستيم كه سراغ رويدادهاي تاريخي رفته و موضوع اسطوره را با انجام كارهاي كارشناسي بيشتر در آينده پي‌گيري كنيم.

صابري اضافه كرد: اكنون تمركز ما بر شناسايي مكان ـ رويدادهايي است كه در دوهزار سال اخير و در حوزه‌ي جغرافيايي ايران امروز به‌وقوع پيوسته‌اند.

~.~.~.~.~.~.~

تلاش اداره كل حفاظت از بافت‎هاي تاريخي براي بررسي جزييات طرح پروژه‌ي آفتاب در بافت تاريخي گرگان با حضور نيافتن شهردار گرگان و رييس سازمان مسكن و شهرسازي استان گلستان همراه شد.

به گزارش گروه دريافت خبر ايسنا، عليرضا قلي‎نژاد با اشاره به برگزاري جلسه‎‎اي درباره‌ي بررسي طرح پروژه‌ي آفتاب در بافت تاريخي شهر گرگان و دعوت از مسؤولان مرتبط، گفت: ما از شهردار گرگان، مدير كل نظارت بر تهيه‌ي طرح‌هاي شركت عمران و به‌سازي وزارت مسكن و شهرسازي، رييس سازمان مسكن و شهرسازي استان گلستان، سرپرست سازمان ميراث فرهنگي استان گلستان و مدير پايگاه تاريخي و فرهنگي شهر تاريخي گرگان دعوت كرديم تا در نشستي مشترك درباره‌ي طرح آفتاب مذاكره كنيم، ولي با وجود هماهنگي قبلي، مسؤولان اين استان در اين جلسه حاضر نشدند.

وي با اشاره به اين‌كه پروژه‌ي آفتاب طرحي است كه توسط شهرداري گرگان درحال اجرا بوده و اجراي آن نيازمند تخريب بخشي از بافت قديمي خيابان‌هاي مرتبط با اين طرح است، ادامه داد: شهرداري قصد دارد كه ساختمان‌هايي چهار طبقه و بلندتر در اين محدوده احداث كند و ما در تلاش هستيم كه اين طرح آسيبي به بافت تاريخي گرگان وارد نكند.

قلي‎نژاد بيان كرد: پس از بررسي جوانب موضوع در اين جلسه و پس از استماع توضيح‌هاي رييس سازمان ميراث فرهنگي گلستان و مدير كل نظارت بر تهيه‌ي طرح‌هاي شركت عمران و به‌سازي وزارت مسكن و شهرسازي، مقرر شد رييس سازمان استان گلستان درباره‌ي مصوبات و مجوزهاي طرح، بررسي‌هاي لازم را به‌عمل آورد و نتايج را در جلسه آينده براي اتخاذ شيوه‌ي اقدامات مناسب با هدف هدايت يا توقف طرح ارايه كند.

مدير كل دفتر بافت‎هاي تاريخي تأكيد كرد: اين موضوع به‌صورت جدي توسط معاونت ميراث فرهنگي پي‌گيري خواهد شد تا ضمن مشخص شدن تكليف اين پروژه، روش‌هاي مواجهه با موضوع تعيين شوند.

انتهاي پيام
چهارشنبه 16 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 323]