چوب چيني

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: چندي پيش روزنامه اطلاعات به نقل از جرايد خارجي نوشت كه گياهي به نام ژين سنگ كه در چين مي‏رويد مورد توجه كارخانه‏هاي داروسازي بزرگ قرار گرفته و خواص چندي به آن نسبت مي‏دهند و اكنون مشغول مطالعه و بهره‏برداري از آن مي‏باشند. بلافاصله اين جانب به اطلاع عموم رساندم كه فارسي اين گياه چوب چيني است، و بعد از چينيها، تعداد زيادي از داروسازان سنتي ايران روي آن مطالعه كرده و خواص و منافع آن را كه بسيار مي‏باشد، تعيين كرده‏اند.
در همان مقاله تذكر دادم كه در ايران ما نيز گياهان مخصوصي به عمل مي‏آيد كه مورد توجه داروسازان سنتي بوده، و منافع آنها كمتر از چوب چيني نيست و همچنين وعده دادم كه در كتاب زبان خوراكيها، يكايك آنها معرفي خواهند شد. اكنون يك دسته از اين گياهان كه به فارسي به آنها «ديوخار» مي‏گويند، به شما معرفي خواهند شد.
اسم ما ديوخار است
در زبان فارسي به همگي ما «ديوخار» و به انواع ما كه بيش از صد گونه مي‏باشند، گرگ تيغ، كام تيغ، «فيلزهره» و «آسه» مي‏گويند. عربي ما عوسج است، ولي بعضي از لغت‏نويسان اشتباها عربي چند ديگر را نيز عوسج و «عوسج اسود» نوشته‏اند. درخت ما شبيه درخت انار و پر از خار مي‏باشد برگ ما ترشحي چسبنده دارد كه مورد استفاده زنبور عسل مي‏باشد و زنبوري كه از نوش ما استفاده كند، شفاي بيشتري را در بر دارد. ميوه ما نخود گرد و كوچك مي‏باشد كه پس از رسيدن قرمز مي‏شود. گلهاي ما بيشتر گلي روشن است، نوعي ديوخار وجود دارد كه برگ آن سياه بوده، و ميل به سرخي دارد. برگ آن عريضتر از انواع ديگر و خار آن بيشتر و ميوه آن باريكتر است. شيخ‏الريس ابوعلي سينا معتقد است كه نوعي «ديوخار» در مناطق سردسير مي‏رويد كه ميوه آن مانند انگور بوده، و مردم آن را مي‏خورند. ولي با تحقيقاتي كه به عمل آمده تاكنون اين نوع شناخته نشده است.
قسمت مورد استفاده من برگ سر شاخه و ريشه درخت من مي‏باشد. از ميوه من هم مي‏توان در تداوي استفاده نمود. مخصوصا در معالجه مرض قند. گرگ تيغ در اطراف كرج فراوان است و نوع معروف به «آسه» در جنوب غربي ايران، بوشهر، بلوچستان، يزد، خوزستان، لرستان و نواحي شمال ايران و بطور كلي در تمام شوره‏زارها مي‏رويد، و انواع ديگر من نيز بيشتر در اراضي باير و كوير به عمل مي‏آيند، به نوع «آسه» در مصر «خولان» مي‏گويند.
از پوست ميوه گياه ما نوعي رنگين استخراج مي‏نمايند. اعضاي مختلف گياه من مدر، مسهل، و ضد تشنج است، براي درمان سياه سرفه و سرفه‏هاي تشنجي آن را توصيه كرده‏اند. جوشانده يك گرم گياه من در يك فنجان آب در 24 ساعت توصيه مي‏شود كه آن جرعه جرعه بنوشند. عصاره من جهت امراض چشم، تقويت بينايي و فرو بردن ورمها و درمان زخمهاي پوستي و تسكين فشار خون و جلوگيري از رابطهكه و قي و همچنين درمان اسهال توصيه شده، و پادزهر سموم نيز مي‏باشد. اگر آب برگ تازه مرا گرفته، هفت روز پي در پي در چشم بچكانيد، سفيدك چشم را برطرف مي‏كند و چون آب ميوه مرا گرفته خشك نمايند، و در موقع لزوم آن را با سفيده تخم مرغ يا شير در چشم بچكانيد، و يا آن را به صورت داروهاي چشمي در آورده، در چشم بچكانيد، براي بسياري از امراض چشمي و سفيدك چشم مفيد مي‏باشد. ضمنا برگ من بر پيشاني جهت جلوگيري از آبريزش چشم مفيد است. جويدن برگ من جهت جوشهاي دهان نافع است. ضماد برگ تازه من جهت آبله و باد سرخ كه حرارت آن زياد زياد نباشد مؤثر است. خوردن عصاره برگ تازه من جهت درمان گات و تسكين التهاب صفرا مفيد مي‏باشد، يكي از پزشكان قديم به نام شريف مي‏نويسد:
«كه پزشكان پارس جزام را با ريشه من معالجه مي‏كردند، و براي اين كار 5/7 مثقال ريشه مرا گرفته و با نيم ليتر آب جوشانده ت‏صاف مي‏نمودند و بعد آب صاف شده را آنقدر حرارت مي‏دادنند كه مقدار آن يك سوم شود، و آن را به بيمار مي‏دادنند و به اين ترتيب شكم او چهار پنج مرتبه عمل مي‏كرد و آنچه سوداي سوخته در بدن او بود، دفع مي‏شد. اين عمل باري مبتلايان به جذام مفيد بود، مشروط بر اينكه، دو روز نخود آب يا گوشت گوسفند فربه ميل نمايند و روز سوم جوشانده مذكور را بنوشند و سه روز آن را تكرار نمايند و بعد روز سوم حمام روند. انطاكي اين جوشانده را جهت گال، خارش و پاك كردن لكه‏هاي سياه پوستي بهتر از چوب چيني دانسته است، و چون ريشه مرا ريزريز كرده و با برگ «مورد» بسوزانند، جهت زخم و امراض مقعد و زخمهاي پليد و بدخيم و روياندن مو اثر سريع دارد. ميوه من در جميع افعال مانند برگ بوده از خونريزي سينه و اسهال خوني جلوگيري مي‏نمايد. مقدار خوراك من يك مثقال است.
رمالان و جادوگران و اشخاص خرافاتي همراه داشتن مرا باطل كننده سحر و جادو مي‏دانند، هر چند اين موضوع حقيقت ندارد ولي آنچه مسلم است اين است كه دود كردن گياه من حشرات و ميكروبها را فرار مي‏دهد و از بين مي‏برد.
حضض
داروسازان قديم به عصاره چند نوع ديوخار حضض گفته و بعضي حضيض نوشته‏اند و آن را به دو دسته تقسيم كرده‏اند. يكي حضض مكي و ديگري حضض هندي كه به آن رسوت هم مي‏گفتند حضض مكي عصاره نوعي ديوخار است كه در صحراي عرفات وجود دارد، و غالبا به پاي حجاج مي‏رود و به هنگام حج كه حاجيان در لباس احرام مي‏باشند، كندن آن تقصير مي‏باشد. حضض هندي عصاره فيلزهره است و بعضي را عقيده بر آن است كه عصاره تمام انواع ديوخار به اين نام خوانده مي‏شوند. براي تهيه اين عصاره بايستي تمام قسمتهاي گياه را از ريشه، برگت، ساقه و بذر را گرفته و طبق معمول عصاره سفت يا روان تهيه كرد. خوردن اين عصاره براي ورم روده و ساير ورمهاي داخلي مفيد بوده، و براي كساني كه زياد عرق مي‏كنند مفيد است. خونريزي زياد بانوان سودمند مي‏باشد. خون بواسير را بند مي‏آورد و زخم مجاري ادرار و التهابات آن را برطرف مي‏كند. رفع تشنگي مي‏نمايد و در معالجه هاري مي‏تواند نقش موثر داشته باشد. چكاندن عصاره روان آن در گوش چرك را از بين مي‏برد مضمضه آن جهت تقويت و معالجه پيوره مفيد مي‏باشد، غرغره آن براي رفع ورم گلو نافع است. سرمه عصاره خشك آن جهت جوش و خارش چشم توصيه شده، و براي تراخم مفيد است و آبريزش چشم را برطرف كرده و باعث تقويت بينايي است. ماليدن آن جهت شقاق و زخم روده سودمند است. قريشي مي‏نويسد: با اينكه اين عصاره خون را بند مي‏آورد باز كننده عادت ماهانه زنان نيز مي‏باشد، مقدار خوراك آن نيم مثقال تا 5/7 گرم است و خوردن يك مثقال آن جهت معالجه مرض قند بهتر از چوب چيني است، و اينطور به نظر مي‏رسد كه در انواع ديوخار نوعي پني سيلين گياهي وجود دارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3840]