نگاهى به كتاب رهبرى در اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: نگاهى به كتاب رهبرى در اسلام
نوشته حجت‌‌الاسلام محمد محمدى رى‌شهري

معرفى نويسنده

مولف اين كتاب محمد محمدى رى‌شهرى مى‌باشد كه داراى حياتى پر از علم و دانش و تلمذ در نزد استاد برجسته‌‌اى بوده است و خدمات بسيار گرانقدرى به انقلاب اسلامى ايران نموده است.

برخى از ساير كتب و آثار مولف آقاى محمدى رى شهرى عبارتند از: ميزان‌الحكمه، مبانى شناخت، مبانى‌المعرفه (ترجمه مبانى شناخت به عربي)، مبانى خداشناسى عدل در جهان‌بينى توحيد، فلسفه وحى و نبوت، خاطرات سياسي،‌ المذاكرات السياسه (ترجمه خاطرات سياسى به عربي)، جشن تكليف(1) ويژه دختران، جشن تكليف(2) ويژه پسران،‌ جشن تكليف(3) ويژه مسئولان امور تربيتى و جوانان، بحث‌هايى درباره خدا، آگاهى و مسئوليت، شهادت در نهج‌البلاغه، تداوم انقلاب اسلامى ايران، رمز تداوم انقلاب، بحث آزاد، سيستم قضائى اسلام، اخلاق مديريت در اسلام، فلسفه‌ امامت و رهبري، مناظره درباره مسائل ايدئولوژيك، اهل‌البيت فى الكتاب و السنه تنديس اخلاص (ويژه زندگى شيخ رجبعلى خياط)، بهترين راه شناخت خدا يا دليل‌هاى خدا بر وجود خود، تخصص و مهارت بيشتر استاد رى‌شهرى بيشتر در زمينه حديث‌شناسى مى‌باشد كه اثر ارزشمند ايشان در اين زمينه كتاب ميزان الحكمه مى‌باشد كه راهنماى محققان، طلاب و پژوهشگران در زمينه حديث مى‌باشد. از سوابق ايشان مى‌توان به نقش انقلابى ايشان در جريان پيروزى انقلاب اسلامى اشاره كرد و بعد از آن در حدود سال‌هاى 64-66 در سمت وزير اطلاعات به خدمت به انقلاب پرداختند. هم اكنون ايشان به عنوان توليت آستان مبارك شاه عبدالعظيم حسنى هستند و همچنين نماينده ولى‌معظم فقيه در حج مى‌باشند. معرفى اجمالى كتاب “رهبرى در اسلام” نام كتابى است كه آقاى محمد محمدى رى‌شهرى نگارش كرده‌اند و انتشارات دارالحديث - كه كتب ايشان را چاپ و نشر مى‌كند - ناشر آن مى‌باشد. چاپ دوم كه در سال 1376 صورت گرفته به تيراژ 5000 تا 526 صفحه، از ويژگى‌هاى ظاهرى كتاب است.

در مورد اهميت كتاب بايد گفت زمان حاضر كه توطئه هاى خطرناكى براى تحريف رهبرى در اسلام صورت گرفته است و از طرفى به تاريخ جعلى از صدر اسلام هم استناد مى‌شود. زمينه تحقيق در مبانى رهبرى در اسلام و فلسفه و جايگاه رهبري، ويژگى‌ها و آفات رهبري، حقوق متقابل مردم و رهبرى و شناخت توطئه‌هاى دشمنان براى تحريف اين نهاد مقدس و مسئله پيشوايان اسلام بعد از پيامبر مورد نقد و تحليل قرار گرفته است. در مورد دليل نگارش اين كتاب، مولف محترم در پيشگفتار، اين چنين مى‌گويد كه در سا ل 1367 در شبكه دو سيما درس‌هاى اصول عقايد اسلامى توسط ايشان پخش مى‌شده است كه با عنوان‌ مبانى رهبرى در اسلام در مجله پاسدار اسلام منتشر گرديد و پس از بازنگرى و تكميل به صورت كتاب، در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفت. از فوايد اين كتاب مى‌توان موارد ذيل را برشمرد: آگاهى يافتن از آيات و احاديث مرتبط با مباحث رهبرى در اسلام، تفكيك رهبرى سياسي، اخلاقي، علمى و باطنى و تفاوت‌هاى آنها، بررسى مصداقى احاديث و بررسى سخنان امام خميني(ره) در خلال مباحث به عنوان معمار كبير انقلاب اسلامي، تبيين ويژگى‌هاى رهبرى و ... مى‌باشد. به طور كلى اين كتاب اطلاعات و تحليل‌هاى تاريخى - سياسى خوبى از مباحث رهبرى در اسلام قرار مى‌دهد كه خواندن آن را به تمامى طالبان علم مخصوصا دانشجويان و طلاب توصيه مى‌كنيم.

نقدهايى بر كتاب:

شيوه نگارش: سبك نوشتن مباحث باتوجه به اينكه اصل اين مباحث به طور اوليه در مجله پاسدار اسلام با عنوان مبانى رهبرى در اسلام، چاپ شده بود، به صورت تخصصى و مناسب ارائه گرديد. بدين معنى كه از نظر تايپي، كلمات مشكل املايى نداشتند و ويراستارى خوبى چه در مباحث و چه در آيات و عبارات عربى شده بود. به جز دو مورد در صفحات 252 كلمه خشيت و 254 برضد. نكته بسيار مناسب كه در كتب مشابه كمتر ديده مى‌شود، آوردن خلاصه هر بخش در يك يا دوصفحه به صورت جملات كوتاه و گويا بود كه محقق و نويسنده را در يافتن مطلب مورد نظر خود بسيار يارى مى‌دهد و نيز باعث ماندگارى مطالب در ذهن مى‌شود.

- از آنجا كه تخصص ايشان در زمينه حديث‌‌شناسى است و كتاب مشهور (ميزان‌الحكمه) توسط ايشان احاديثش گردآورى شده است. در اين كتاب هم به فراخور موضوع از احاديث مرتبط و جالبى استفاده مى‌شد و نكته ديگر در نوع ارجاع‌دهى نويسنده است كه علاوه بر دقت در ارجاع‌دهي، منابع هم منابع دست اول ومعتبر شيعى از نظر روايت است و به نهج‌‌البلاغه نيز بسيار استشهاد شده است.

- نوع شيوه نگارش به گونه‌اى است كه جاى جاى كتاب و به فراخور ارتباط موضوع، از رهبرى امام خميني(ره) سخن به ميان مى‌آ‌يد و از ادقام اين ابر مرد تاريخ تقدير به عمل مى‌آيد و بعضا از اهميت انقلاب اسلامى سخن به ميان رفته است كه قابل توجه است.

- نويسنده در پى نقد آراى ديگر نيست ولى بنا به نياز از نظرات اشتباه افراد كه مثلا در حال و هواى اوايل انقلاب مطرح بود، به طور مستدل انتقاد مى‌كند؛ مثلا در صفحه 14 از كتاب امت و امامت و در صفحه 22 از كتاب تعميم امامت نوشته بنى‌صدر علاوه بر مزيت‌هاى گفته شده، از نظر شيوه نگارش، كتاب داراى فهرست تفضيلى و فهرست آيات، احاديث اشعار، اشخاص، گروه‌ها، مكان‌ها، ايام‌و وقايع، مذاهب و مكاتب، كتابنامه و ... مى‌باشد كه بر غنى بودن كتاب و بر راحت كردن كار بر محقق افزوده است.

استفاده از خاطرات و مطالب ارزنده زمان وزارت اطلاعات ايشان نيز از مواردى است كه كتاب را از بحث صرف نقلى خارج كرده و خواننده را در فضاى انقلاب وارد مى‌كند.

اشكالات محتوايي: شايد بتوان مهمترين موضوعى را كه فضاى كار بيشترى در كتاب داشت ولى مطرح نشد، مبحث تفاوت شئون رهبرى يك امام معصوم با شئون و اختيارات يك فقيه جامع‌الشرايط در زمان غيبت برشمرد. بسيارى از موارد و اختياراتى كه در جاى جاى كتاب به عنوان اختيارات و وظايف رهبرى شمرده شده بود، بدون تفكيك اين دو محور بود، علاوه بر اينكه در مواردى هم صرفا به نقل حديث و نتيجه‌گيرى كلى از احاديث بسنده شده بود و يا به ذكر و نقل مطلبى از كتابى مثل كتاب امامت و رهبرى شهيد مطهرى صورت گرفته بود، در حالى كه جا داشت از احاديث نتايج عملى بيشترى گرفته شود.

در مبحث ويژگى‌هاى رهبرى عدم تفكيك اين دو محور، بسيار نمايان است گرچه در مواردى هم صراحت در تفكيك شده است ولى در اغلب موارد، خير. و نيز در همين بخش چهارم، نسبت به ديگر بخش‌هاى كتاب، مباحث، بيشتر جنبه نظرى داشت و كمتر وارد جزئيات و تقسيم‌بندى‌هاى ريزتر مطالب شدند كه در عين اينكه 14 خصوصيت از ويژگى‌هاى ايجابى رهبر را بر شمردند، اطلاعات خوبى در اختيار خواننده قرار مى‌دهند.

گرچه در بخش هفتم به حقوق متقابل مردم و رهبرى اشاره مى‌رود ليكن، بحث ياران و اهميت حاميان رهبرى تا حدى مغفول مانده كه جاى دارد، در اين چنين كتاب‌هايى به آن پرداخته شود و كميت و كيفيت ياران نزديك رهبرى شناسانده شود. چه اينكه تصور رايج مردم در مورد ياران امام زمان(عج) نيز كه 313 نفراند (البته ياران اصلى و گارداوليه ايشان) تصورى مبهم مى‌باشد در كتاب مثال‌هايى از رهبرهاى جهان و دلايل شكست سياسى يا رونق سياسى آنان به ميان نيامده است.

در اول بخش ويژگى‌هاى رهبري، يك تقسيم‌بندى از ويژگى‌ها بيان مى‌كنند كه عبارتند از: ويژگى‌هاى جسمى ويژگى‌هاى روانى و اخلاقي، ويژگى‌هاى ذهنى و علمى و ويژگى‌هاى خانوادگى ولى به توضيح آن نمى‌پردازند.
يکشنبه 13 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 208]