انتخاب با شماست

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: انتخاب با شماست

خانواده- دكترحسن امامي رضوي، معاون سلامت وزارت بهداشت، در مراسم روز جهاني جمعيت، با بيان اين‌كه حق دسترسي به اطلاعات صحيح درباره سلامت باروري از جمله حقوق اوليه مردم است، گفت:

تنوع روش‌هاي تنظيم خانواده طي 2 سال گذشته با افزايش 2 روش جديد (آمپول‌هاي تزريقي يك‌ماهه و ديگري قرص لوو‌نورجسترول) غني‌تر شده و تعداد روش‌هاي آن در كشور به 11روش رسيده است.

تنظيم خانواده ابزاري است براي خانواده‌ها تا به وسيله آن بتوانند تعداد فرزندان، فاصله بين فرزندان و سن بارداري را با رعايت تمام مشخصه‌هاي سلامتي انتخاب كنند. به اين ترتيب بارداري‌هاي ناخواسته و پرخطر به حداقل مي‌رسد. البته حق انتخاب اين روش هم با شماست. اين حق انتخاب باعث مي‌شود كيفيت خدمات بيشتر شده و شما با رغبت بيشتري از اين روش‌ها استفاده كنيد. در نظام بهداشت و درمان ما، زوج‌ها به راحتي مي‌توانند در مورد اين مسئله با ارائه‌كنندگان خدمات در شبكه‌هاي بهداشت مشورت كرده و راهنمايي لازم را بگيرند. با اين حال به بهانه اين خبر در اين مقاله مي‌خواهيم شما را با اين 11 روش آشنا كنيم.

قرص پيشگيري از بارداري، روشي مؤثر، متداول و مطمئن در پيشگيري از بارداري است. خانم‌ها مي‌توانند روزانه اين قرص را - كه داراي هورمون‌هاي استروژن و پروژسترون (هورمون‌هاي زنانه) است- مصرف كنند. هورمون‌ها مواد شيميايي هستند كه كنترل كاركرد اعضاي مختلف بدن را بر عهده دارند. هورمون‌هاي زنانه فعاليت تخمدان‌ها و رحم را در زنان كنترل مي‌كنند. قرص پيشگيري از بارداري كنترل تخمدان و رحم را از هورمون‌هاي بدن مي‌گيرد و با نظم جديدي كه با هورمون‌هاي خود ايجاد مي‌كند مانع بارداري مي‌شود. تخمك گذاري آزاد شدن تخمك در حدود اواسط هر دورة يك ماهة قاعدگي در خانم‌هاست.

درصورتي‌كه به‌دنبال مقاربت، تخمك با اسپرم تركيب ‌شود، تخم جنين به‌وجود مي‌آيد. اگر تخمك آزاد نشود حاملگي نيز امكان پذير نيست. قرص پيشگيري از بارداري با در دست گرفتن نظم هورمون‌هاي زنانه در بدن خانم‌ها، علاوه بر جلوگيري از تخمك‌گذاري، مخاط دهانه رحم را ضخيم كرده و از وارد شدن اسپرم به رحم جلوگيري مي‌كند. طي يك سال، ممكن است 8-5 زوج از 100 زوجي كه تنها از قرص براي پيشگيري از بارداري ناخواسته استفاده مي‌كنند، حامله شوند كه علت اكثر اين موارد مصرف نادرست قرص است.

قرص‌هاي پيشگيري‌از‌بارداري بسته به تركيبات و روش مصرف به انواع مختلف تقسيم مي‌شود. مي‌شود گفت 5 روش از روش‌هاي پيشگيري‌از‌بارداري يادشده، انواع همين قرص‌ها هستند. اكثر قرص‌هاي پيشگيري‌از‌بارداري «قرص‌هاي تركيبي» هستند كه از تركيب هر دو هورمون استروژن و پروژسترون ساخته شده‌اند. اين قرص‌ها بسته به ميزان هورمون موجود، به انواع كم هورمون (LD)، نوع با هورمون زياد (HD) و نوع چند مرحله‌اي(تري فازيك) با ميزان هورمون متغير تقسيم‌بندي مي‌شوند. امروزه مصرف نوع LD كه به‌دليل ميزان هورمون كم داراي عوارض كمي است، متداول‌تر است.

قرص HD به‌دليل ميزان هورمون زياد عوارضي را براي بيمار به‌وجود مي‌آورد و غيراز موارد خاص، كه توسط پزشك تجويز مي‌شود، توصيه نمي‌شود. در نوع چند مرحله‌اي، ميزان هورمون موجود در هر قرص با قرص روز بعد متفاوت است و ميزان هورمون استروژن و پروژسترون شبيه به يك دوره قاعدگي يك ماهه طبيعي تعيين شده است. مصرف اين قرص‌ها به‌دليل عوارض كم به‌ويژه در كشورهاي پيشرفته رو به افزايش است. نوع ديگر قرص كه به ميني پيل يا قرص‌ پروژستروني شهرت دارد با قرص‌هاي تركيبي اين فرق را دارد كه فقط حاوي هورمون پروژسترون است.

روش كار آن مشابه قرص‌هاي تركيبي است اما ممكن است كارايي آن از نوع قبلي كمتر باشد. مزيت آن كمتر كردن تعداد قاعدگي‌هاست كه ممكن است با مصرف اين قرص‌ها، قاعدگي هر چند ماه يك بار اتفاق بيفتد. نوع چهارم قرص‌هاي پيشگيري‌از‌بارداري، قرص‌هاي لوونورجسترول است كه درواقع نوع جديد قرص‌هاي پيشگيري‌از‌بارداري است كه به‌عنوان اورژانس پيشگيري از بارداري و جلوگيري از بارداري پس از آميزش كاربرد دارد. اين قرص‌ها در بسته‌هاي دوتايي عرضه شده و مصرف هر يك از آنها تا 72 ساعت، پس از آميزش از بارداري جلوگيري مي‌كند. قرص‌هاي HD ضدبارداري موجود در بازار هم خاصيت پيشگيري از بارداري پس از آميزش را دارند اما با اين تفاوت كه بايد 4 قرص آن در دو نوبت به فاصله 12 ساعت و در هر نوبت دو قرص مصرف شود اما قرص‌هاي جديد در واقع كار 4قرص HD را با عوارض جانبي كمتر و ضريب اطمينان بالا انجام مي‌دهد.

آمپول‌هاي يك‌ماهه و 3ماهه

روش پنجم و ششم، روش‌هاي هورموني تزريقي هستند كه يكي از آنها به تازگي وارد بازار دارويي ايران شده است. روش جديد پيشگيري از بارداري يعني آمپول‌هاي پيشگيري از بارداري يك ماهه، چند ماهي است كه وارد سيستم دولتي شده و در داروخانه‌هاي خصوصي نيز توزيع مي‌شود. آمپول‌هاي پيشگيري از بارداري كه قبلا در كشور موجود بود، آمپول‌هاي 3ماهه يا مگسترون بود. ورود و توزيع اين آمپول‌هاي جديد به‌منظور تنوع محصولات و پاسخگويي به نياز خانواده‌هاي مختلف است. ضريب اطمينان هر دو نوع اين آمپول‌ها بالاي 99 درصد است.

با تزريق آمپول‌هاي DMPA يا مگسترون مي‌توان تا 3ماه از بارداري پيشگيري كرد. مكانيسم اثر آن مانند قرص‌هاي خوراكي است با اين تفاوت كه استفاده از اين روش آسان بوده و براي افراد فراموشكار مناسب است. آمپول‌هاي جديد، بين 27 تا 33 روز از بارداري زنان جلوگيري مي‌كند، بنابراين براي تمديد هر دوره بايد بين 3 روز قبل و 3 روز بعد براي تزريق آمپول جديد اقدام شود، البته هنوز هم آمپول‌هاي 3ماهه در بازار وجود دارد و خانواده‌ها به دلخواه مي‌توانند هر كدام از اين روش‌ها را انتخاب كنند.

كپسول‌هاي كاشتني

روش هفتم پيشگيري از بارداري يك روش كاشتني جديد است؛ وسيله‌اي كه زير پوست كاشته شده و براي مدت 5 سال از بارداري جلوگيري مي‌كند. اين كپسول‌ها كه حاوي پروژسترون هستند، طي دوره قاعدگي، زير پوست قسمت داخلي بازو كاشته مي‌شوند. اين وسيله با ضخيم كردن مخاط دهانه رحم از نفوذ اسپرم جلوگيري كرده و همچنين از لانه گزيني تخم در ديواره رحم جلوگيري مي‌كند. اين كپسول اثر ناچيزي هم در مهار تخمك گذاري دارد.

روش فيزيكي

روش هشتم، يك روش جلوگيري از بارداري ناخواسته است كه به‌صورت فيزيكي مانع رسيدن اسپرم مرد به تخمك زن مي‌شود. كاندوم انواع مردانه و زنانه دارد كه نوع مردانه آن بيشتر استفاده مي‌شود.

كاندوم مردانه از لايه نازكي از لاتكس (نوعي پلاستيك) ساخته شده است. كاندوم‌ها از نظر اندازه، ضخامت، رنگ، نوع بسته بندي و نيز از نظر داشتن يا نداشتن ماده لزج‌كننده و يا مواد اسپرم‌كش با يكديگر متفاوت هستند. نكته حائز اهميت در تهيه كاندوم، تهيه از داروخانه‌ها و يا مراكز بهداشتي معتبر و توجه به تاريخ مصرف آن در هنگام خريد و در زمان مصرف است. يادتان باشد كاندوم را دور از نور و حرارت نگه‌داريد، چراكه اين عوامل به كاندوم آسيب مي‌رساند و خطر پاره شدن را زياد مي‌كند.

دستگاه داخل رحمي

روش نهم، آي- يو- دي است؛ وسيله‌‌اي پلاستيكي كه در داخل رحم براي جلوگيري از باردار شدن گذاشته مي‌شود. 2نوع مختلف آي- يو- دي در دسترس است: يك نوع به شكل T است و با مس پوشيده شده است، نوع دوم با مارپيچي پلاستيكي پوشيده شده كه هورمون پروژسترون آزاد مي‌كند.

آي- يو- دي از نوع پوشيده شده با مس، اكثرا مانع بارور شدن تخمك توسط اسپرم مي‌شود. در نوع هورموني آزاد‌كننده پروژسترون، تخمك‌گذاري (خارج شدن تخمك از درون تخمدان طي سيكل قاعدگي) مهار مي‌شود و همچنين مخاط دهانة رحم را ضخيم كرده و مانع ورود اسپرم به رحم مي‌شود. وجود آي- يو- دي در رحم مانع لانه‌گزيني تخم در رحم حتي درصورت بارور شدن تخمك است. در انتهاي آي- يو- دي نخي قرار داده شده است كه از رحم خارج مي‌شود. اين نخ در حقيقت يك وسيله كنترل است و به فرد اين امكان را مي‌دهد كه بتواند از وجود دستگاه درون رحم و محل قرارگيري آن اطمينان پيدا كند. مزيت ‌آي – يو – دي اين است كه طولاني اثر بوده و مانند قرص نيازمند يادآوري روزانه نيست.

توبكتومي

اين عمل حدودا 30– 15 دقيقه طول مي‌كشد و با بي‌حسي موضعي يا بيهوشي عمومي انجام مي‌شود. در اين روش لوله‌هاي رحمي طوري بسته مي‌شوند كه مسير ارتباطي اسپرم و تخمك، مسدود شده و امكان لقاح وجود نداشته باشد. اين جراحي ساده و راحت است. پس از عمل بايد براي چند روز استراحت كرده و يك هفته كار سنگين انجام ندهيد.

وازكتومي

اين روش بسيار ساده‌تر از بستن لوله زن است و به 2طريق انجام مي‌شود؛ يا با استفاده از تيغ جراحي و ايجاد برش كوچكي روي كيسه بيضه و يا بدون استفاده از تيغ جراحي و با ايجاد سوراخي به اندازه چند ميلي متر روي پوست بيضه. لازم است بدانيد وازكتومي بلافاصله پس از عمل از حاملگي جلوگيري نمي‌كند و تا مدتي كه در لوله‌ها و كيسه مني بر، سلول جنسي وجود دارد احتمال حاملگي وجود خواهد داشت. متقاضيان پس از انجام اين روش تا 3 ماه بعد از عمل و يا 20 بار انزال بايد از روش ديگري براي پيشگيري استفاده كنند و بعد از آن آزمايش اسپرم انجام دهند.

تاريخ درج: 12 مرداد 1387 ساعت 10:45 تاريخ تاييد: 12 مرداد 1387 ساعت 11:51 تاريخ به روز رساني: 12 مرداد 1387 ساعت 11:50
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 444]