توسعه ديوانه‌وار شهرها

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: توسعه ديوانه‌وار شهرها

كلانشهرها- عباس ثابتي‌راد:
در حالي كه شما اين متن را مي‌خوانيد، به جمعيت لس‌آنجلس 9 نفر افزوده شده‌است و 31 نفر به جمع شهروندان شانگهاي پيوسته‌اند و 55 نفر نيز در تهران ساكن شده‌اند و 2 نفر از لندن كوچ كرده‌اند.

در اين ميان چه بر سر شهرها‌ خواهد آمد؟ آينده اين سرزمين‌ها در حالي كه جهان به سمت گرماي جهاني پيش مي‌رود، چه خواهد شد؟

براي نخستين بار نيمي از جمعيت جهان در سال 2008 شهر نشين شده‌اند. بنا به برآوردهاي سازمان ملل متحد، تا سال 2050 اين رقم به 70 درصد خواهد رسيد. اين در حالي است كه يك قرن پيش تنها 10 درصد جمعيت جهان شهر نشين بوده‌اند.

تعداد شهرونداني كه در حال حاضر در حدود 3 ميليارد و 300 ميليون نفر است، در سال 2050 به 6 ميليارد نفر افزايش خواهد يافت. تصور مي‌شود كه در آن سال جمعيت جهان به 9 ميليارد و 200 ميليون نفر برسد.

همه اين آمار خبر از يك اتفاق هولناك دارد. جهان با شتاب حيرت آوري به سمت ‌آينده خيز برداشته است و در اين راه مردمان زندگي در شهرها را به روستاها ترجيح مي‌دهند و به اين سرزمين‌هاي دوزخي روي خواهند آورد.

توجه به اين آمار شايد اين پيش‌بيني را بيشتر به واقعيت بدل كند كه تا نيمه قرن حاضر 27 ابر شهر با جمعيتي بالغ بر 10 ميليون نفر تشكيل خواهد شد. ابر شهرهايي كه به تدريج چهره شهري خود را از دست مي‌دهند و ظاهري عجيب و هولناك مي‌يابند. ماجرا از اين قرار است، شهرها به سرعت غيرقابل مهار در حال رشدند و هيچ‌چيز گسترش قارچ گونه آنان را متوقف نخواهد كرد. چه ما بخواهيم يا نخواهيم! شهرها ديوانه وار رشد مي‌كنند و هر روز بر ميزان توليد گازهاي گلخانه‌اي افزوده مي‌شود و جمعيت‌هاي مولد به جمعيت‌هاي مصرف‌كننده بدل مي‌شوند. ما تنها نظاره‌گريم. همين و بس.

حالا در پايان اين متن شما مي‌دانيد كه 93 نفر به جمعيت فقط 4 شهر جهان افزوده شده‌است.

شانگهاي
هشتمين شهر جهان به لحاظ رشد بالاي جمعيت تا سال 2050 نيز در خطر است. اين شهر با جمعيتي در حدود 10 ميليون نفر مهم‌ترين بندر چين بوده كه مساحتي در حدود 750 كيلومتر مربع دارد. تراكم جمعيتي شانگهاي با 13 هزار و 400 نفر اين شهر را در رده 10 شهرهاي متراكم جهان نشانده است. هرچند در حال حاضر سياست‌هاي دولتي از افزايش آن جلوگيري كرده اما پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2020 اين شهر به جمعيت 13 ميليون نفري برسد.

توكيو
بزرگ‌ترين شهر جهان در حال حاضر به مانند بسياري از شهرهاي جهان رشد خواهد كرد و همچنان اين لقب را به‌دنبال خود خواهد داشت. جمعيت فعلي اين شهر 35 ميليون نفر برآورد شده‌است كه در مساحتي در حدود 7 هزار كيلومتر مربع زندگي مي‌كنند و تراكم جمعيت آن در هر كيلومتر مربع 2 هزار و 50 نفر است. توكيو تا سال 2020 با رشد نيم درصد به جمعيت 37 ميليون و 250 هزار نفري خواهد رسيد و همچنان طلايه دار پرجمعيت‌ترين شهرهاي جهان خواهد بود.

بيهايي
چين هم‌اكنون با داشتن 7 شهر بالاي 5 ميليون نفر در صدر كشور‌هاي جهان قرار دارد. پس از آن هند با 6 شهر بالاي 5 ميليون نفر در رده دوم جهان ايستاده‌است. اما نكته جالب اين است كه در مقايسه با شهرهاي هند، رشد جمعيت شهري چين بسيار حيرت‌آور است. شهر بيهايي كه هم اكنون جمعيت 5/1 ميليون نفري دارد با رشد شگفت‌آور 5/10 درصدي تا سال 2020 به‌عنوان شهري كه سريع‌ترين رشد جمعيت شهري را به‌خود اختصاص داده به جمع شهرهاي بيش از 5 ميليون جمعيت خواهد رسيد.

سيدني
يكي از با كيفيت‌ترين شهرهاي جهان در ميان پرجمعيت‌ترين‌ها، جايگاه چنداني ندارد. اين شهر با جمعيت 3 و نيم ميليون نفري رشدي كمتر از 2 درصد دارد. براساس پيش‌بيني‌، سيدني در سال 2020 با جمعيت 5 ميليون و 180 هزار نفر در رده 67 قرار خواهد گرفت و 4 پله از جايگاه فعلي خود سقوط خواهد كرد

تهران
جمعيت شهر تهران بدون حومه براساس آخرين سرشماري 7 ميليون و 500 هزار نفر برآورد شده‌است. اين جمعيت در مساحتي در حدود 700 كيلومتر مربع زندگي مي‌كنند و تراكم جمعيت شهري در هر كيلومتر مربع 10 و 700 نفر است كه در رده شانزدهم جهان ايستاده‌است. تهران در سال 2020 جمعيتي در حدود 14 ميليون نفر را در خود جاي خواهد داد. معاون وزير مسكن كشور نيز با اعلام اينكه در سال 1400 جمعيت كشور به 95 ميليون نفر خواهد رسيد، رشد جمعيت تهران را غيرقابل اجتناب دانسته‌است.

كراچي
شهري كه هم اكنون با جمعيت 10 ميليون نفر در رده 19 جهان ايستاده است يكباره با 9 پله صعود در سال 2020 خود را به رده دهم جهان مي‌رساند و جمعيتي بالغ بر 19 ميليون خواهد داشت. اين شهر مساحتي در حدود 518 كيلومتر دارد و تراكم جمعيت آن در هر كيلومتر مربع بيش از 19 هزار نفر است. در واقع كراچي به‌دليل ازدحام جمعيت و زندگي زاغه‌نشيني ساكنانش يكي از بي‌كيفيت‌ترين شهرهاي جهان است.

بمبئي
براساس پيش‌بيني‌ها تا سال 2020 بمبئي جاي نيويورك را خواهد گرفت و دومين شهر بزرگ جهان خواهد شد؛ هرچند اين اتفاق تنها در فهرست‌هاي رده بندي است و فاصله اين شهر به لحاظ توسعه‌يافتگي با نيويورك بسيار چشمگير است. در حال حاضر جمعيت اين شهر در حدود 14 ميليون 350 هزار نفر است و پيش‌بيني مي‌شود با رشد 5/2 درصد به جمعيت 26 ميليون نفر در 12 سال آينده برسد. اين شهر در حال حاضر متراكمترين شهر جهان است. در هر كيلومتر از اين شهر 29 هزار و 700 نفر زندگي مي‌كنند.

استانبول
شهر 9 ميليون نفري تركيه با رشدي 7/1 درصدي در سال 2020 به جمعيت 12 ميليون و 760 هزار نفر خواهد رسيد. اگرچه اين شهر در حال حاضر در رده 21 شهرهاي پرجمعيت جهان ايستاده‌است، اما روند رشد جمعيتي آن را تا پله 17 بالا خواهد برد. مساحت استانبول هزار و170 كيلومتر مربع است و تراكم جمعيت در هر كيلومتر مربع 7 هزار و 700 نفر است.

پاريس
9 ميليون و 650 هزار نفر جمعيت اين شهر است و در حال حاضر در مساحتي حدود 2 هزار و 730 كيلومتر مربع زندگي مي‌كنند. عجيب است كه اين شهر نيز به مانند لندن رشد چنداني نداشته و در سال 2020 جمعيتي در حدود 10 ميليون و 100 هزار نفر را در خود جاي مي‌دهد. رشد شهرها در آسيا و حتي آفريقا باعث نخواهد شد تا اين شهر برنامه‌هاي كنترل جمعيت خود را متوقف كند.

قاهره
شهري با مساحت هزار و 295 كيلومتر مربع جمعيتي معادل 12 ميليون و 200 هزار نفر را در خود جاي داده‌است. اين شهر در سال 2020 با رشد 5/1 درصدي به جمعيت 14 ميليون و 50 هزار نفر خواهد رسيد. هرچند قاهره به مانند بسياري از شهرهاي كشورهاي در حال توسعه نتوانسته‌ است از الگو‌هاي شهر نشيني مرسوم جهان تبعيت كند و معضل بيكاري و رشد كند اقتصاد و تورم در آن وجود دارد، اما همچنان به رشد خود ادامه مي‌دهد.

ژوهانسبورگ
6 ميليون نفر در حال حاضر در مساحت 2‌هزار و 396 كيلومتر مربع در اين شهر زندگي مي‌كنند. رشد 5/2 درصدي جمعيت شهري، ژوهانسبورگ را تا سال 2020 به جمعيت 9‌ميليون نفر خواهد رساند. براساس پيش‌بيني‌ها ژوهانسبورگ مي‌تواند با اين جمعيت در زمره 30‌شهر پر جمعيت جهان قرار گيرد.

مكزيكو
پنجمين شهر پرجمعيت جهان تا سال 2020 همچنان رتبه‌خود را حفظ خواهد كرد با اين تفاوت كه در حال حاضر با جمعيت 17 ميليون و 400‌هزار نفر در اين رتبه قرار گرفته و تقريبا يك دهه بعد جمعيتي 22 ميليون نفري را در خود جاي خواهد داد. مساحت اين شهر 2 هزار و 80 هكتار است و روند رشد جمعيت آن كمتر از يك درصد برآورد شده‌است.

سائوپائولو: سومين شهر پرجمعيت جهان در سال 2020، 21‌ميليون و 600 هزار نفر را در خود خواهد پذيرفت. با وجود آنكه در حال حاضر جمعيت اين شهر 17 ميليون و 500 هزار نفر است، اما رشد جمعيت كمتر از 5/1 درصدي حاصلي جز 3 پله سقوط براي آن نخواهد داشت؛ سقوطي كه شايد بتواند باعث ثبات بيشتر معضلات اقتصادي، اجتماعي شود.

لندن
بيست و پنجمين شهر پرجمعيت جهان با 8 ميليون و 300 هزار نفر، جزء معدود شهرهايي است كه تا سال 2020 رشد منفي جمعيت را تجربه خواهد كرد. شاخص منفي 2 دهم درصدي اين شهر را در آينده به جمعيتي در حدود 7 ميليون و 600 هزار نفر خواهد رساند. مساحت اين شهر هزار و 630 كيلومتر مربع و تراكم جمعيتي در هر كيلومتر مربع 5 هزار و 100 نفر است.

نيويورك
اين شهر همواره سايه به سايه توكيو را تعقيب كرده‌است. جايگاه دومين شهر پرجمعيت جهان با جمعيت 18 ميليوني و همچنين وسيع‌ترين شهر جهان با مساحت 8 هزار و 700 كيلومتر مربعي و توسعه قابل‌توجه‌اش، از آن به‌عنوان الگوي شهرنشيني ساخته است اما اين شهر در سال 2020 به مانند تمامي شهرهاي توسعه يافته با رشد كمتر از يك درصد روبه‌روست و جمعيت آن نيز به كمتر از 20 ميليون نفر خواهد رسيد. هرچند رشد اندك جمعيت جايگاه اين شهر را به نهمين شهر پرجمعيت خواهد كشاند، اما زندگي 2 هزار نفر در هر كيلومتر مربع از اين شهر موجب افزايش كيفيت در ارائه خدمات مختلف شهري به آنان خواهد شد.

لس آنجلس
دومين كلانشهر آمريكاست. هر ساعت 9 نفر به جمعيت شهري آن افزوده مي‌شود كه اين ميزان 5 برابر رشد جمعيت شهر لندن و دقيقا نصف قاهره است. در حال حاضر جمعيت كنوني اين شهر براساس آخرين سرشماري 11 ميليون و 800 هزار نفر است كه در مساحتي در حدود 4 هزار و 350 كيلومتر مربع زندگي مي‌كنند و تعداد افراد در هر كيلومتر مربع 2 هزار و 750 نفر است. در حال حاضر لس‌آنجلس به لحاظ جمعيت جزء 14 شهر بزرگ دنياست.

اين شهر بين سال‌هاي 2000 تا 2006 با رشد 2/4 درصدي به‌عنوان يكي از شهرهاي با جمعيت زياد مطرح بوده‌است. پيش‌بيني مي‌شود لس‌آنجلس در سال 2020 جمعيتي در حدود 13 ميليون و 300 هزار نفر را در خود جاي دهد.

تاريخ درج: 12 مرداد 1387 ساعت 09:04 تاريخ تاييد: 12 مرداد 1387 ساعت 11:15 تاريخ به روز رساني: 12 مرداد 1387 ساعت 11:06
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]