نگاهي به كاروانسراهاي تاريخي راور

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به كاروانسراهاي تاريخي راور
راور از توابع استان كرمان شهري با تاريخ كهن به علت قرار گرفتن در مسير زواران حضرت امام رضا(ع) از روزگاران قديم داراي كاروانسراهاي متعدد بين راهي بوده است.

مولف كتاب "راور شهري در حاشيه كوير" مي نويسد:" در خصوص وجه تسميه راور، چون اين منطقه مركز و محل راهداري لوت كرمان بوده و هميشه عده اي سرباز از اين جاده محافظت مي كرده و آن را از حمله دزدان و غارتگران در امان مي داشته اند لذا اين محل را "راور" مخفف "راهور" به معناي نگاه دارنده و محافظ جاده ناميده اند كه بعد به "راور" تغيير يافته است.
ماشاء الله كاربخش راوري مي افزايد: "در اين مورد از واژه راهبر نيز سخن به ميان آمده كه به معني هادي و راهنما و راه آموز است چرا كه در گذشته گروهي راهنما در اين محل حضور داشتند كه كاروانهاي مسافري و زوار و قافله ها را راهنمايي كرده و از لوت عبور مي داده اند.
" نويسنده كتاب "راور جلوه گاه هنر" نيز مي نويسد: "اگر راور را شهر كاروانسراها، قلعه ها و برجها بناميم سخني به گزاف نگفته ايم زيرا در هر گذرگاه اين شهر يكي از اين سه اثر جلب توجه مي كند.
" محمدعلي گلابزاده مي افزايد: "وجود راور بر سر راه كرمان به مشهد و حضور قابل توجه زائراني كه از اين راه مي گذشتند بويژه آنكه كوير را نيز روياروي خود داشتند، ايجاب مي كرد تا ساخت كاروانسرا، بانيان بسيار پيدا كند و خيرين زيادي ساخت كاروانسرا را همت بگمارند.
" وي مي گويد: "همچنين هجوم بي رويه راهزنان و شبيخون سارقان و دزدان موجب شده بود كه برجهايي چند ساخته شود تا بتوان از اين طريق، مردم را از حملات آنان با خبر كرد.
" معروف ترين كاروانسراهاي راورآب بيد، حوض پنج، چاه كوران، شريف آباد، دربند، چهل پايه، اسماعيل آباد، هروز و حرجند هستند.
كاروانسراي آبيد از يادگارهاي حاج آقا علي كرماني معروف به حاج آقا علي زعيم الله است كه در كرمان و رفسنجان مجموعه اي شامل مسجد، بازار، كاروانسرا و آب انبار از او برجاست.
چشمه آب روان و درختان بيدي كه در جوار اين كاروانسرا قرار دارد به آن حال و هواي خاصي بخشيده و به همين دليل اين كاروانسرا را آبيد يا همان آب و بيد ناميده اند.
اين اثر در 50 كيلومتري جاده راور به كرمان قرار گرفته است.
كاروانسراي حوض پنج كه در 30 كيلومتري جاده قديم راور - كرمان قرار گرفته است بنائي از نوع كاروانسراهاي چهار ايواني سرپوشيده است.
در جوار اين كاروانسرا آب انباري قرار دارد كه بر ارزش آن افزوده است.
در قسمت شرقي اين مجموعه راه پله اي وجود دارد كه در هر طرف آن سه ايوانچه با طاق جناغي جلب توجه مي كند.
دو سكوي آجري نيز در دو طرف ايوانچه ها براي استراحت كاروانيان احداث شده و هشتي در حد فاصل ورودي و حياط است.
از ديوار خارجي كاروانسرا هنوز آثاري از آبگذرها ديده مي شود، بناهاي ياد شده از جمله باقيات صالحات آقاابراهيم، تاجر بيرجندي، ملقب به معين التجار است كه در كرمان سكونت داشت.
كاروانسراي شريف آباد از جمله بناهاي عصر قاجار بشمار مي رود و باني آن حاجي غلامعلي خان است.
بناي مذكور تخريب شده و در حال حاضر اثري از آن بر جاي نيست.
كاروانسراي چاه كوران بر سر راه راور به مشهد قرار دارد و باني آن سيد هدايت الله سيرجاني است.
در اين كاروانسرا يك چاه آب شور وجود دارد كه در گذشته به مصرف مركبهاي كاروانيان مي رسيد.
قنات آب شيريني هم در اين محل قرار داشته كه امروز جز آثار آن باقي نيست.
اين مكان يادآور حادثه تلخ كور كردن جمعي از مردم راور به دست نادر شاه است به همين دليل نام چاه كوران بر آن نهاده اند.
كاروانسراي دربند نيز بر سر راه راور- مشهد قرار دارد.
موقعيت اين كاروانسرا به گونه اي بود كه به آساني مي توانستند راههاي عبور را ببندند و تنها يك راه را باز گذارند و به اين ترتيب راهزنان و مهاجمين را دربند بكشند، به همين دليل اين نام را بر اين كاروانسرا گذاشته اند.
اين بنا توسط محمد اسماعيل خان نوري وكيل الملك ساخته شده است كه به سال 1271 به حكومت كرمان منصوب شد و در طول 9 سال ماموريت دهها اثر خير از خود باقي گذاشت.
كاروانسراي چهل پايه نيز بر سر راه راور به مشهد قرار دارد.
اين كاروانسرا از امكانات اوليه براي اطراق كاروانها بهره اي نداشت به همين دليل بيش از صد سال قبل سليمان خان بهجت الدوله يكي از خيرين بم كاروانسراي مناسبي احداث كرد كه مخزن آن از آب باران پر مي شد و تا يك سال نياز كاروانهاي عبوري را تامين مي كرد.
كاروانسراي اسماعيل آباد با دو قرن قدمت در روستاي اسماعيل آباد راور واقع شده و مصالح ساختماني آن خشت و گل است.
كاروانسراي هروز نيز قدمتش به عصر صفويه و زمان شاه عباس اول مي رسد.
اين كاروانسرا در مسير كرمان - مشهد قرار دارد و برخي كارشناسان ميراث فرهنگي معتقدند اين اثر متعلق به عصر قاجاريه است.
كاروانسراي حرجند در روستاي حرجند و بر سر راه ارتباط قديمي راور - شهداد قرار دارد.
اين مجموعه داراي 9 باب اتاق با آجرهاي چهار گوش و سقفي ضربي شكل است.
يخدان راور، آب انبار غياث، حوض خان، قلعه قهقهه، قلعه گوجهر، قلعه شفيع خان و برجهاي ياور، گرمه اي، محله بلوچي، خانه كل حسين، ده علي، محمد آباد، دهوج، ميرزا شفيع خان ، ديمسكان، جلال آباد و گلنار نيز از جمله قلعه ها و برجهاي قديمي و معروف راور بشمار مي روند.
راور در 140 كيلومتري شمال كرمان و در حاشيه كوير لوت قرار گرفته است.
ك/4 657/659 شماره 226 ساعت 13:21 تمام
پنجشنبه 10 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 362]