سرطان مثانه چيست؟

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: مثانه عضوي است در داخل حفره لگن خاصره با ديواره هايي ماهيچه اي و قابل انعطاف که ادرار در آن جمع آوري مي شود. متوسط ظرفيت ادرار در يک مثانه بالغ در حدود دو پيمانه است. ادرار به وسيله کليه ها ، ساخته شده و توسط دو لوله که ميزناي (حالب) (1) ناميده مي شوند به مثانه حمل مي شود. مثانه نيز ادرار را از طريق لوله ديگري به نام پيشابراه (مجراي ادرار) تخليه مي کند. پيشابراه در زنان کوتاه است اما در مردان اين مجرا طويل تر بوده و از ميان غده پروستات و آلت تناسلي عبور مي کند.

ديواره مثانه داراي چندين لايه است. دانستن اين موضوع که سرطان به چه تعداد از اين لايه هاي سلولي حمله ور شده است، به پزشکان در ارزيابي و تعيين پيش آگهي بيماري و نيز انتخاب مناسب ترين راه درماني، کمک مي کند. لايه اي از سلول هاي «اوروتليال» که سلول هاي بينابيني نيز ناميده مي شود، داخل کليه، ميزناي، مثانه و ميزراه را پوشانده اند. اين لايه، اوروتليوم يا «بافت پوششي بينابيني» ناميده مي شود. در زير اوروتليوم، بخش نازکي از بافت پيوندي به نام «لايه همبندي مخاطي» وجود دارد. لايه عميق بعدي، بخش عريضي از بافت ماهيچه به نام «لايه همبندي ماهيچه اي» مي باشد. پس از اين ماهيچه، بخش ديگري از بافت پيوندي چربي مانندي، مثانه را از ساير اندام هاي نزديک جدا مي سازد.

انواع سرطان مثانه

تومورهاي مثانه براساس وضعيتي که در زير ميکروسکوپ ديده مي شوند، به چندين نوع دسته بندي مي شوند.سه نوع اصلي از سرطان هايي که مثانه را مبتلا مي کنند، عبارت اند از: «کارسينوم اوروتليال»، که «کارسينوم سلول بينابيني»، يا «TCC» (1) نيز ناميده مي شود، «کارسينوم سلول سنگفرشي» ((SCC (2) و ادنوکارسينوم(3)». اين سرطان ها ممکن است لگنچه کليوي ميزناي و پيشابراه را نيز درگير نمايند. در حقيقت احتمال ابتلا بيماران مبتلا به سرطان مثانه به يک نوع سرطان مشابه در ديواره کليه ها، پيشابراه و ميزناي نيز وجود دارد. به اين دليل است که به اين دسته از بيماران، توصيه مي شود که ارزيابي کاملي از سيستم ادراري خود داشته باشند.

کارسينوم اوروتليال «کارسينوم سلول بينابيني»، رايج ترين شکل سرطان مثانه است و تخمين زده مي شود که بيش از نود درصد از موارد ابتلا به سرطان مثانه را تشکيل مي دهد.

کارسينوم اوروتليال يکي از انواع سرطان سلول هاي اوروتليال است که به طور معمول مثانه را پوشانده اند. کارسينوم سلول سنگفرشي حدود 3 تا 8 درصد از موارد ابتلا به انواع سرطان مثانه را تشکيل داده است. در زير ميکروسکوپ سلول هاي آن بسيار شبيه سلول هاي سرطان هاي پوست به نظر مي رسد. تقريباً همه ي کارسينوم هاي سلول سنگفرشي مهاجم مي باشند.

تخمين زده مي شود که ادنوکارسينوم، تنها يک تا دو درصد از موارد ابتلا به سرطان هاي مثانه را تشکيل دهد. اين سلول ها وجوه مشترک بسياري با سلول هايي دارند که در سرطان هاي روده تبديل به غده مي شوند. تقريباً همه ادنوکارسينوم هاي مثانه مهاجم مي باشند.

انواع سرطان هاي مثانه، واکنش هاي متفاوتي نسبت به پرتو درماني و شيمي درماني از خود نشان مي دهند. لذا نوع درمان بيماران نسبت به نوع کارسينوم آنها متفاوت خواهد بود.

انواع تومورهاي اوروتليال

تورمورهاي اوروتليال با هم يکسان نيستند. اين تومورها براساس ميزان تهاجم و يا به لحاظ ظاهري تومور به انواع مختلفي تقسيم مي شوند:

کارسينوم درجا(4)

در اين حالت، سرطان فقط دروني ترين لايه مثانه يعني اورتليوم را درگير مي کرده است و هنوز به لايه هاي عميق تر مثانه گسترش پيدا نکرده است.

تومورهاي مهاجم

در اين حالت، سرطان از اوروتليوم به لايه هاي عميق ديواره مثانه گسترش پيدا مي کند. در گذشته پزشکان اين اصطلاح را فقط زماني به کار مي بردند که سرطان به لايه ضخيم ماهيچه اي (که پروپرياي ماهيچه اي ناميده مي شود) گسترش پيدا کرده بود. نظريه رايج در طبقه بندي هر نوع سرطان مثانه، تنها منحصر به مهاجم بودن غده سرطاني اوروتليوم نيست.

بلکه مشخص کردن اين مسئله که سرطان تا چه اندازه در ديواره مثانه نفوذ کرده است نيز بسيار مهم است. تهاجم سرطان به لايه ماهيچه ايي ضخيم مثانه بسيار جدي تر از تهاجمي است که فقط محدود به «لامينا پروپريا» (لايه پيوندي مخاط) يا لايه ماهيچه اي نازک و سطحي است.

تومورهاي سطحي

اين دسته شامل سرطان هاي مثانه اي است به لايه هاي عمقي هجوم نبرده اند. چنانچه يک سرطان لايه ماهيچه اي اصلي مثانه را مورد تهاجم قرار دهد، ديگر سطحي به حساب آورده نمي شود. سرطان ممکن است کاملاً به لايه هاي نزديکترين سلول هاي اوروتليال به درون مثانه، محدود شود يا همچنين ممکن است به لايه نازک بافت پيوندي (که لايه همبندي مخاط ناميده مي شود) که درست در زير سلول هاي اوروتليال قرار دارد، گسترش پيدا کند.

تومورهاي پاپيلاري

تومورهايپاپيلاري داراي برآمدگي هاي باريک انگشت مانند مي باشند که در داخل حفره ي مرکزي مثانه رشد مي کنند.

گاهي اوقات نيز گفته مي شود که اين تومورها شبيه يک نوع گياه کاکتوس شاخه شاخه هستند. برخي از تومورهاي اوروتليال پاپيلار فقط به سمت مرکز مثانه رشد پيدا مي کنند که به آنها تورمورهاي اروتليال پاپيلار غيرمهاجم گفته مي شود.

«پاپيلوم نوع خوش خيم تومور اوروتليال است. از آنجا که اين تومورها بدخيم نيستند، معمولاً به ساير بخش هاي بدن گسترش پيدا نمي کنند. اين تومورها به وسيله عمل جراحي با موفقيت خارج و درمان مي شود و به ندرت بازگشت مي نمايد بيماران مبتلا به پاپيلوم به ندرت دچار ساير تومورهاي پاپيلار در قسمت هاي ديگري از سيستم اداري خود مي شوند.

تومور « اوروتليال پاپيلار» از نوع تومورهاي نيمه بدخيم نهفته مي باشد که معمولاً به وسيله عمل جراحي به طور موفقيت آميز خارج و درمان مي شود. اما ابتلا بيماران مبتلا به اين نوع تومور به يک يا چند تومور پاپيلار در آينده در ساير قسمت هاي سيستم ادراري چندان دور از انتظار نيست. بيشتر اين تومورها شبيه تومور اصلي مي باشند. اما گاهي اوقات ممکن است تومور جديد سرطاني يا حتي مهاجم باشد.

کارسينوم اوروتليال پاپيلار نوعي تومور پاپيلاري است که ميزان ناهنجاري آنها از لحاظ ظاهر، اندازه و نحوه قرارگيري سلول ها متفاوت است. دسته اي از اين تومورها که ناهنجاري نسبتاً اندکي دارند، تومور خفيف يا خوش خيم ناميده مي شوند و اگرچه به ندرت به ديواره مثانه هجوم مي آورند اما قالب اوقات پس از انجام عمل جراحي عود مي کنند.

دسته ديگري از اين کارسينوم که داراي ناهنجاري حادتري هستند، کارسينوم بدخيم ناميده مي شوند و اين احتمال وجود دارد که به ديواره داخلي مثانه هجوم برده يا حتي به ساير بخش هاي بدن نيز گسترش پيدا کنند.

برخي از کارسينوم هاي پاپيلار به سمت بخش مرکزي مثانه و همچنين برخي ديگر به طرف ديواره مثانه رشد مي کنند. اين دسته از تورمورها، کارسينوم اوروتليال پاپيلار مهاجم يا سرطاني ناميده مي شوند.

تومورهاي مسطح

کارسينوم اوروتليال مسطح هرگز به سمت حفره مثانه رشد پيدا نمي کنند. بعضي از آنها فقط سلول هاي نزديک ترين لايه به درون مثانه و برخي ديگر بخشي از حفره مثانه را درگير مي سازند.

اين تومورها کارسينوم اوروتليال مسطح غيرمهاجم ناميده مي شوند. برخي از کارسينوم هاي اوروتليال مسطح، لايه هاي عميق (بخش خارجي حفره مثانه) به ويژه لايه ماهيچه را درگير مي کنند. اين تومورها، کارسينوم اوروتليال مسطح مهاجم ناميده مي شوند.

پيشگيري و عوامل خطر (5)

هر چيز که شانس ابتلا به يک بيماري نظير سرطان را در افراد افزايش دهد، يک عامل خطر به حساب مي آيد.

سرطان هاي مختلف داراي ريسک فاکتورهاي متفاوتي مي باشند. مثلاً عدم محافظت از خود در برابر تابش شديد اشعه خورشيد، يک ريسک فاکتور براي سرطان پوست مي باشد. چندين ريسک فاکتور باعث مستعدتر شدن فرد در ابتلا به سرطان پوست مي باشد.

در عين حال به ياد داشتن اين موضوع بسيار مهم است که ريسک فاکتورها خطر ابتلا را در فرد افزايش مي دهند اما هميشه باعث بيماري نمي شوند. بسياري از افراد هستند که داراي يک يا چند مورد از اين ريسک فاکتورها مي باشند. اما هرگز دچار سرطان مثانه نشده اند. حال آنکه بعضي ها مبتلا به سرطان مثانه هستند در حالي که ريسک فاکتورهاي آنان ناشناخته است.

به هر حال براي کنترل دقيق يک سرطان نهفته، آگاهي داشتن از ريسک فاکتورها بسيار مهم است به گونه اي که انجام يک واکنش به موقع و مناسب در برابر آنها نظير تغييراتي که در عادات مزاجي و سلامتي بروز مي کند، مي تواند مؤثر واقع گردد.

کشيدن سيگار

بزرگترين عامل خطر در ابتلا به سرطان مثانه کشيدن سيگار است. افراد سيگاري دو برابر بيشتر از افرد غيرسيگاري در معرض ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند. سيگار کشيدن دليل نيمي از مرگ و مير مردان در اثر ابتلا به سرطان مثانه و نيز بيش از يک سوم در زنان است. بعضي از (مولد شيميايي سرطان زا) موجود در توتون سيگار، توسط ريه ها جذب شده و در داخل خون رها مي شوند.

سپس به وسيله کليه ها تصفيه شده و در ادرار جمع مي شوند. اين مواد شيميايي درون ادرار به سلول هاي اوروتليال که بخش داخلي مثانه را پوشانيده اند، آسيب وارد مي نمايند.

اين آسيب احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزايش مي دهد.

قرار گرفتن در معرض استنشاق مواد شيميايي سرطان زا (آلودگي شغلي)

برخي از مواد شيميايي صنعتي با سرطان مثانه در ارتباط مي باشند. اين مواد شيميايي که اسيدهاي آمينه معطر ناميده مي شوند، مانند: «بنزيدين» و «نفتيل آمين» که گاهي اوقات در صنايع رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد، مي توانند عامل بروز سرطان مثانه باشند.

همچنين اگر ساير صنايعي که از برخي مواد شيميايي ارگانيک استفاده مي کنند، ايمن سازي محيط و اصلاح شيوه انجام کار را به صورت صحيح انجام نداده باشند، ممکن است کارگران را در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دهند.

صنايعي که با خودداري بيشترين خطر مي باشند شامل کارخانجات سازنده لاستيک (کائوچو)، چرم، نساجي و توليدات رنگ و تا حدي نيز چاپخانه ها مي باشند.

کشيدن سيگار و نيز قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي سرطان زا که به اقتضاي حرفه کاري صورت مي گيرد هر دو با هم در پيشرفت سرطان سروکار دارد، در خطر بسيار بيشتري در ابتلا به سرطان مثانه قرار دارد.

نژاد

سفيدپوستان بيشتر از سياهپوستان در معرض ابتلا به سرطان مثانه مي باشند. دليل اين اختلاف به خوبي مشخص نشده است.

افزايش سن

خطر ابتلا به سرطان مثانه با افزايش سن بالا مي رود. ميانگين سن در تشخيص سرطان مثانه 65 سال است. کمتر از يک درصد از موارد ابتلا به سرطان مثانه در ميان افراد زير 40 سال رخ مي دهد.

التهاب مزمن مثانه

عفونت هاي ادراري، سنگ هاي کليه و مثانه و نيز ساير دلايل ناراحتي هاي مزمن مثانه، با سرطان مثانه مرتبط مي باشند (به ويژه کار سينوم سلول اسکواموس مثانه) اما لزوماً باعث بروز سرطان مثانه نمي شوند. همچنين کرم انگلي که «شيستوزما هماتوبيوم» ناميده مي شود و مي تواند به داخل مثانه نفوذ پيدا کنند به عنوان يک عامل خطر براي سرطان مثانه و معمولاً کارسينوم سلول اسکواموس به حساب مي آيد. گرچه اکثراً اين انگل در شمال آفريقا يافت مي شود اما سبب بروز موارد نادري از سرطان مثانه در ايالات متحده، در ميان افرادي که قبل از مهاجرت شان به اين کشور مبتلا به اين کرم انگلي بودند، نيز شده است.

سابقه ابتلا به سرطان مثانه

همانگونه که کارسينوم اوروتليال مي تواند در بسياري از نواحي مثانه شکل بگيرد به همان صورت نيز مي تواند در ديواره کليه، ميزناي و ميز راه به وجود بيايد. حتي زماني که تومور مثانه به صورت کامل خارج مي شود خطر بسيار زيادي بيمار را در شکل گيري تومور ديگري در همان موضع يا در قسمت هاي ديگر اوروتليوم، تهيد مي کند. به همين دليل، افرادي که مبتلا به سرطان مثانه مي باشند به صورت مداوم به مراقبت هاي پزشکي دقيق نياز دارند. اين مراقبت ها شامل آزمايشات ادرار و آزمايشات اشعه ايکس براي تشخيص هر نوع سرطان جديد در مراحل اوليه و بيشتر علاج پذير آن هستند.

نقص هاي مادرزادي مثانه

پيش از تولد مجرايي بين ناف (فرورفتگي کوچک روي شکم) و مثانه وجود دارد. اين اتصال و پيوند، «اوراک» ناميده مي شود که معمولاً پس از تولد از بين مي رود. اگر بخشي از اين مجرا بعد از تولد باقي بماند، امکان دارد که سرطاني شده و يک آدنوکارسينوم شکل بگيرد. چنين سرطاني بسيار نادر بوده و علت بروز کمتر از يک و نيم درصد از موارد ابتلا به سرطان مثانه است.

در هر حال، بر اثر بروز اين نقص در حدود يک سوم از آدنوکارسينوم هاي مثانه شکل مي گيرند که با اين حال باز هم نادر به شما مي روند.

نقص کمياب ديگري در هنگام تولد به نام «اکستروفي» وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان مثانه را در افراد افزايش مي دهد. در اکستروفي، پوست، ماهيچه و بافت پيوندي جلوي مثانه ضعيف شده و تحليل مي رود تا اين که کاملاً به هم مي چسبند به گونه اي که يک سوراخ يا نقصي در ديواره شکم به وجود مي آيد. اکستروفي مي تواند به بافت مجاور مثانه سرايت کرده و آن را در معرض يک عفونت حاد و مزمن قرار دهد که در نهايت ممکن است به شکل گيري يک آدنوکارسينوم در مثانه بيانجامد.

پيشگيري

در حال حاضر روش هاي مطمئني براي پيشگيري از بروز سرطان مثانه وجود ندارد. بهترين برنامه تا حد امکان دوري از عوامل خطر مي باشد.

سيگار نکشيد

عقيده بر اين است که تقريباً نيمي از مرگ و ميرهاي ناشي از سرطان مثانه در بين مردان و بيش از يک سوم در ميان زنان بر اثر کشيدن سيگار رخ مي دهد.

اجتناب از قرار گيري در معرض استنشاق برخي از موارد شيميايي

اگر شما با نوعي از مواد شيميايي به نام آمينه هاي «آروماتيک» سروکار داريد، از ايمن سازي صحيح محيط و نيز شيوه انجام کار اطمينان حاصل نماييد. صنايعي که استفاده از اين مواد شيميايي در آنها رايج و معمول است عبارت اند از: لاستيک سازي، چرم، مواد چاپي، نساجي و توليدات رنگ.

نوشيدن مايعات به مقدار زياد

يک تحقيق جديد اعلام کرده است که نوشيدن مقادير زياد مايعات مي تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را در افراد کاهش دهد. توجيه محققين اين است که نوشيدن مايعات زياد، توليد ادرار را افزايش داده و در نتيجه مثانه فرد فعاليت بيشتري مي کند. اين کار (نوشيدن مايعات زياد) باعث مي شود تا هر نوع ماده سرطاني زايي که ممکن است در ادرار وجود داشته باشد، رقيق شده و به اين ترتيب مدت زماني که اينگونه مواد شيميايي در مجاورت سلول هاي مثانه باقي مي مانند، محدود گردد.

دليل بروز سرطان مثانه

ما هنوز علت واقعي بروز اکثر سرطان هاي مثانه را نمي دانيم. اما، محققان به برخي از عوامل خطر (سرطان مثانه) پي برده اند و درباره اين موضوع که چطور اين عوامل باعث سرطاني شدن سلول هاي مثانه مي شوند به پيشرفت هايي دست يافته اند.

در طي چند سال اخير، دانشمندان به پيشرفت هاي زيادي دست يافته و دريافته اند که برخي تغييرات در DNA مي تواند باعث شود تا سلول هاي عادي مثانه به صورت غيرطبيعي رشد کرده و سرطاني شوند. DNA يک ماده ژنتيکي مي باشد که تقريباً براي هر کاري که سلول هاي ما انجام مي دهند، دستوراتي را منتقل مي سازد. ما معمولاً شبيه والدين مان هستيم زيرا آنها DNA خود را به ما انتقال مي دهند. بعضي ژن ها (بخش هايي از DNA) حاوي دستوراتي براي نظارت بر سلول ها در هنگام رشد و تقسيم مي باشند. برخي از ژن ها که به تقسيم سلولي کمک مي نمايند، آنکوژن (6) نام دارند. ساير ژن هايي که عمل تقسيم سلولي را کند نموده يا باعث نابودي سلول ها مي شوند، ژن هاي باز دارنده تومور ناميده مي شوند. اين مسئله شناخته شده است که سرطان ها مي توانند ناشي از نقص هاي DNA باشد که باعث مي شود آنکوژن ها فعال شده يا ژن هاي بازدارنده تومور غيرفعالي شوند. بعضي از افراد نقص هاي DNA را از والدين شان به ارث مي برند که اين مسئله سبب مي شود خطر ابتلا به سرطان هاي سينه، تخمدان، کولوکتال و چندين نوع سرطان ديگر در آنها افزايش يابد. با اين اوصاف سرطان مثانه از طريق توارث منتقل نمي شود و در حال حاضر به نظر نمي رسد که به ارث بردن نقص هاي ژنتيکي علت بروز اين بيماري باشد.

معمولاً جهش هاي DNA مرتبط با سرطان مثانه به جاي اين که از زمان قبل از تولد به ارث برده شوند، در خلال دوره زندگي بروز مي کند. هر زمان که يک سلول آماده تقسيم به دو سلول جديد شد، DNA آن نيز بايد مشابه سلول تکثير پيدا کند. اين فرآيند بي نقص نمي باشد و ممکن است خطاهايي در هنگام تکثير DNA رخ دهد. خوشبختانه سلول ها داراي دسته اي از آنزيم هاي ترميمي مي باشند که خطاهاي صورت گرفته در تقسيم DNA را اصلاح مي نمايند.

اما ممکن است بعضي از اين خطاهاي صورت گرفته در DNA نيز از کنار اين آنزيم هاي ترميمي اشتباهاً عبور نمايند خصوصاً اگر سلول ها در حال رشد سريع باشند. ممکن است نقص هاي اکتسابي DNA ناشي از استنشاق مواد شيميايي سرطان زاي موجود در توتون سيگار باشد چرا که اين مواد به وسيله خون جذب شده و سپس توسط کليه ها تصفيه و به داخل ادرار رها مي شوند. تصور بر اين است که تغيرات اکتسابي در ژن هايي نظير: P53 يا ژن هاي بازدارنده تومور آر.بي و نئو آنکوژن HER2 در پيشرفت سرطان مثانه بسيار مهم باشد. ممکن است تغييرات حاصل در اين نوع ژن ها و نيز ساير ژن هاي مشابه باعث به وجود آمدن بعضي سرطان هاي مثانه شود که نسبت به ساير انواع آن سريع تر رشد و تکثير پيدا کند. تحقيقات جديد در اين زمينه در نظر دارد تا با آزمايشات پيشرفته بتوانند تغييرات حاصل در DNA را تشخيص داده و سرطان هاي مثانه را در همان مراحل نخستين رديابي نمايد.

اگرچه هنوز اين مسئله کاملاً مشخص نشده است که سرطان هاي مثانه بر اثر جهش هاي موروثي موجود در آنکوژن ها يا ژن هاي بازدارنده تومور به وجود مي آيند، به نظر مي رسد بعضي از افرادي که داراي اين نقص ها مي باشند قدرت پاييني در پس زدن برخي از مواد شيميايي سمي سرطان زا دارند. اين افراد در برابر اثرات عوامل سرطان زاي موجود در توتون سيگار و برخي مواد شيميايي صنعتي، داراي حساسيت بيشتري مي باشند. محققان آزمايشاتي را که ممکن است به شناسايي چنين افرادي کمک کند گسترش داده اند اما اينگونه آزمايشات به طور معمول و مرتب در دسترس نمي باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 557]