راهكارهاى افزايش ضريب موفقيت مذاكرات هسته اى

واضح آرشیو وب فارسی:موج: راهكارهاى افزايش ضريب موفقيت مذاكرات هسته اى
ايران : اولين دور مذاكرات ميان جمهورى اسلامى ايران و طرف هاى مقابل (نمايندگان ۵ كشور هسته اى به علاوه آلمان و خاوير سولانا) روز شنبه گذشته در ژنو برگزار گرديد.

به منظور ارزيابى مذاكرات مزبور و پيش بينى آينده آن، گفت وگويى با محمود مهدى سلطانى ديپلمات ارشد وزارت خارجه و كارشناس مسائل سياسى و بين المللى داشته ايم كه خلاصه آن در پى مى آيد:

به نظر شما توجه به چه مسائلى مى تواند ضريب موفقيت مذاكرات را افزايش دهد

قبل از هر چيز بايستى تأكيد نمايم كه عرايض من جنبه شخصى و كارشناسى دارد و صرفاً به منظور فراهم نمودن زمينه تضارب آرا صورت مى گيرد.

يكى از نقاط نيازمند اصلاح در اين مذاكرات تعريف و تدقيق موضوع مذاكره است. تعريف دقيق موضوع و يا عنوان مذاكرات به محتوا و مفاد مذاكرات جهت مى دهد و آن را از مداخلات و تصرفات مخرب طرف هاى ثالث مصون مى كند و ضريب موفقيت مذاكرات را افزايش مى دهد.دومين نكته نيازمند رسيدگى و تغيير به منظور نزديك شدن به شرايط منطقى و مطلوب مسئله توازن طرفين اين مذاكرات است.در حال حاضر يك كشور (ايران) در يك طرف و ۵ كشور هسته اى به همراه آلمان و خاوير سولانا در طرف ديگر مذاكرات حضور دارند.به هر حال كميت سنگين تر طرف مقابل بر جو مذاكرات اثر مى گذارد و نيل به نتيجه اى عادلانه را دشوار مى سازد. بخشى از اين مشكل را مى توان ذيل عنوان «نمايندگى مضاعف» اروپا در مذاكرات مورد اشاره قرار داد.

درحالى كه سه كشور اروپايى مستقيماً در مذاكرات حضور دارند آقاى سولانا هم به عنوان نماينده اروپا در مذاكرات شركت مى كند و اين چيزى جز نمايندگى مضاعف يا مكرر مواضع اروپا در مذاكرات نيست. شايد راه حل اين موضوع در سپردن نمايندگى اروپا با اختيارات لازم و كافى به آقاى سولانا كه علاوه بر سه كشور مشهور به (eu-3)، نماينده ديگر كشورهاى اروپايى نيز مى باشد، قرار داشته باشد.از سوى ديگر و به منظور نزديك شدن هر چه بيشتر به شرايط موازنه طرفين، جمهورى اسلامى ايران مى تواند در اين مذاكرات از همراهى نماينده كشورهاى غيرمتعهد، كشورهاى عضو سازمان كنفرانس اسلامى و نيز چند كشور غيرهسته اى واجد انگيزه، برخوردار باشد.

نكته نظرى و توجيه كننده حضور هر شركت كننده در اين مذاكرات را بايستى در موضوع يا عنوان مذاكرات جست وجو نمود. اگر موضوع مذاكره بازنگرى كارنامه رعايت تعهدات طرفين به عنوان كشورهاى متعاهد N.P.T باشد، آنگاه كشورهاى حاضر در مذاكرات واجد هويت و تعريف مشخص تر خواهند بود و ضمن تسهيل برقرارى موازنه نيل به نتيجه و دستيابى به قدر مشترك منطبق با معاهده منع تكثير سلاح هاى هسته اى، احتمال فزون ترى خواهد داشت.آخرين نكته در اين مورد ضرورت پرهيز از انتظارات و توقعات غيرموجه و غيرمنطقى است. آقاى سولانا و نمايندگان كشورهاى غربى حاضر در مذاكرات در حالى كه هنوز هيچ پاسخى به بسته پيشنهادى جمهورى اسلامى ايران ارائه ننموده اند، مكرراً خواستار پاسخ جمهورى اسلامى ايران به بسته پيشنهادى غرب شده و فراتر از آن مبادرت به تعيين فرصت و يا ضرب الاجل زمانى نموده اند. اين كه يك طرف خود را ملزم به پاسخگويى نداند و برعكس طرف مقابل را جهت پاسخگويى در معرض فشار قرار دهد، نه تنها حاكى از عدم توازن و تعادل در مذاكرات است كه مبين وجود انتظارات افراطى و زياده خواهى مى باشد. اين حالت به منزله يك آفت مى تواند به سرعت مذاكرات را به شكست بكشاند.

با توجه به حضور چين و روسيه در كنار سه كشور اروپايى و امريكا در مذاكرات و به عنوان طرف مقابل كشورمان، آيا وحدت نظر كامل بين آنان وجود دارد

پاسخ به اين سؤال منوط به مشخص بودن موضوع مذاكرات است.

اگر موضوع و مبناى اين مذاكرات را مفاد N.P.T و تعهدات هر يك از كشورهاى حاضر در مذاكرات در قبال اين معاهده بدانيم، پاسخ سؤال فوق منفى است. زيرا همان گونه كه در جريان اجلاس بازنگرى N.P.T در سال ۲۰۰۵ شاهد بوده ايم، اصولاً ۵ كشور هسته اى عضو دائم شوراى امنيت در رابطه با تدوين يك بيانيه مشترك براى خطاب به اجلاس مزبور با يكديگر مشكل و اختلاف نظر داشتند.اما اگر موضوع مذاكرات هرچند اعلام ناشده محروم نمودن جمهورى اسلامى ايران از حقوق غيرقابل ترديد و سلب خود وفق N.P.T و احياناً امتياز گرفتن از كشورمان باشد، مى توان از اشتراك نظر تعدادى از طرف هاى مقابل با هم سخن گفت. هرچند اشتراك نظر مورد اشاره به معناى همكارى آنان با يكديگر نمى باشد، زيرا هر يك به سهم خود مى كوشند در درجه اول امتيازى را در عرصه مذاكرات از ديگر كشورهاى حاضر و در مقابل موافقت با برخورد پيشنهادى آنان با جمهورى اسلامى ايران به دست آورند.

پيامدهاى شكست مذاكرات و يا عدم نيل به نتيجه مطلوب چه خواهد بود

پيامدهاى شكست مذاكرات يا عدم نيل به نتيجه مطلوب در صورتى كه موضوع و هدف مذاكرات مشخص باشد با سهولت بيشترى قابل طرح خواهد بود.

اگر موضوع مذاكرات بازنگرى كارنامه رعايت تعهدات طرفين در قبال N.P.T و به منظور ارتقاى پايبندى همه طرف هاى اين معاهده به مفاد آن باشد، بديهى است كه شكست مذاكرات موجب تزلزل بيش از پيش رژيم منع تكثير سلاح هاى هسته اى خواهد شد. اما اگر برعكس به جمهورى اسلامى ايران به عنوان نظام حكومتى در كشورى كه سه دهه قبل بستر يك انقلاب بزرگ و تغيير رژيم بوده و سپس هم در جنگى فرساينده و طولانى گرفتار آمده است نگاه شود و سپس توجه گردد كه اين نظام على رغم مشكلات عديده، صادقانه تعهدات خود در قبال N.P.T، قرارداد پادمان و اساسنامه آژانس را رعايت نموده است، موضوع فرق خواهد كرد. در اين صورت و متعاقب اين نگاه اگر از جمهورى اسلامى ايران تقدير به عمل آيد، متعاهدين N.P.T عملاً به جهانيان نشان مى دهند كه حامى N.P.T و رعايت تعهدات مربوط به آن هستند.

و اين برخورد به تقويت معاهده مزبور و افزايش احتمال تحقق هدف اصلى آن كه چيزى جز خلع سلاح جامعه هسته اى در جهان نيست، مى انجامد. اما برعكس اگر على رغم پايبندى جمهورى اسلامى ايران به تعهدات خود به گواه گزارشات آژانس بين المللى انرژى اتمى، بر مسئله تعليق فعاليت هاى هسته اى صلح آميز جمهورى اسلامى ايران پافشارى شود، پيام متفاوتى به جهانيان داده مى شود. اين پيام چيزى نخواهد بود جز اين كه دوران N.P.T و پايبندى به آن به سر آمده است. امرى كه اميدواريم با برخورد مسئولانه، منطقى و حقوقى همه طرف هاى دخيل در مذاكرات، هرگز رخ ندهد.
سه شنبه 8 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]