پوسيدگي دندان ها ريشه اي است!

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: قرار است گروه هاي آزمايشي با هدف عرضه خدمات پيشگيري از بيماري هاي دهان و دندان و كمك به رشد فرهنگ رعايت بهداشت دهان و دندان، به مناطق محروم فاقد دسترسي به مراكز بهداشتي و درماني اعزام شوند. از 18 فروردين اين گروه هاي آزمايشي به صورت اقماري در سطح شهر تهران توانسته اند 3 هزار و 500 دانش آموز را زير پوشش خدمات دندانپزشكي قرار دهند. اين طرح تا آخر امسال، 7 استان محروم كشور را نيز دربرخواهد گرفت. وجود آمار 2 برابري پوسيدگي دندان در كودكان زير 12 سال در ايران در مقايسه با كشورهاي ديگر، فعاليت هايي را در اين قالب براي كاهش صدمه هاي ناشي از آمار بالاي بيماري هاي دهان و دندان در كشور ضروري مي كند.
در حال حاضر پوسيدگي دندان و التهاب و ناراحتي لثه، دو بيماري شايع دهان و دندان در كشور است. الگوي مصرف مواد غذايي و سطح فرهنگ و دانش مردم در رابطه با رعايت بهداشت دهان و دندان ارتباط مستقيمي با بالا بودن آمار پوسيدگي دندان و ديگر بيماري هاي دهان و دندان در كشور دارد.
● رتبه چهارم در مصرف نوشابه هاي گازدار
قرار گرفتن مواد قندي و شيريني و تنقلاتي مانند چيپس، پفك و انواع شكلات ها در سبد خريد خانواده ها و دارا بودن رتبه چهارم مصرف نوشابه هاي گازدار در جهان، حاكي از غلط بودن فرهنگ تغذيه مردم و تأثير مستقيم آن بر سلامت دهان و دندان است.
حذف يا كنترل مواد قندي از نظر دكتر آرمان ملك زاده، متخصص بيماري هاي دهان و دندان، يكي از راه هاي جلوگيري از پوسيدگي دندان است. او مي گويد: (از نظر تحقيقات علمي ثابت شده كه مصرف مداوم مواد قندي در ميان وعده هاي غذايي روزانه تا حد زيادي به ايجاد زمينه مناسب براي پوسيدگي دندان ها كمك مي كند. بويژه اگر مواد قندي مصرف شده سفت و چسبنده باشند. در واقع 4 عامل ميكروب ها، مواد قندي، جنس دندان و مقاومت شخص و زمان در ايجاد پوسيدگي دندان نقش عمده دارند. حذف هر كدام از اين عوامل، درصد ابتلا به پوسيدگي دندان را كاهش خواهد داد. اما سهم مواد قندي از همه بيشتر است. به عبارت ديگر اگر ميكروب ها در دهان باشند ولي مواد قندي نباشند، شدت وقوع پوسيدگي كمتر خواهد شد. علت ايجاد پوسيدگي تخمير مواد قندي به وسيله ميكروب هاي موجود در دهان و توليد شدن اسيد با اين هم نشيني است. چرا كه بعد از مصرف هر وعده غذايي، مواد غذايي باقي مانده لاي دندان ها كه تنها از طريق استفاده از نخ دندان قابل برطرف شدن هستند، در دهان توليد اسيد مي كنند. اين اسيد هرچه مصرف مواد قندي بيشتر شود و با اين حال نظافت و پاكيزه كردن دهان عقب تر بيفتد، در پوسيده شدن دندان ها سهم بيشتري خواهد داشت).
عادت هاي بد غذايي، نه تنها در ابتلا مردم به بيماري هاي دهان و دندان مؤثرند، بلكه عامل 31 درصد بيماري هاي قلبي، 23 درصد سرطان ها، 11 درصد سكته ها و به طور كلي مرگ حدود 3 ميليون نفر در سال به شمار مي روند.
به اعتقاد كارشناسان اصلاح سبك زندگي و تغيير عادت هاي غذايي نامناسب و رعايت الگوي تغذيه اي مورد تأييد كارشناسان علوم تغذيه مي تواند تا حد زيادي از بروز بيماري هاي دهان و دندان جلوگيري كند.
● استاندارد، هر 6 ماه يك بار
در حالي كه در بسياري از كشورهاي پيشرفته استاندارد زمان مراجعه به دندانپزشك هر 6 ماه يك بار است، در كشور ما مردم به طور متوسط هر 3 سال يك بار به دندانپزشكي مراجعه مي كنند. از طرفي اين اعتقاد وجود دارد كه شركت هاي بيمه، هزينه خدمات دندانپزشكي را پوشش نمي دهند، مردم تنها براي كارهايي مانند كشيدن دندان و پر كردن ساده به دندانپزشكي مي روند و همين مسأله موجب درمان نشدن به موقع، شدت گرفتن بيماري هاي دهان و دندان و به همين ترتيب افزايش هزينه هاي ناشي از معاينه و درمان مي شود.
با وجود سال ها بحث ميان مسئولان بهداشتي كشور با شركت هاي بيمه، براي توجيه آنها در قرار دادن هزينه هاي دندانپزشكي در زمره خدمات بيمه، همچنان همه هزينه هاي مربوط به استفاده از خدمات دندانپزشكي از سوي مردم پرداخت مي شود و شركت هاي بيمه اي به گفته محمدمهدي وردي، مدير كل سلامت بهداشت دهان و دندان با اين استدلال كه بسياري از جراحي ها و درمان هاي دندان فقط به دليل زيبايي است، حاضر به ارائه خدمات نيستند. تنها خدمات بيمه اي كه از سال 84 زمينه اجراي آن فراهم شده و مي توان از آن به عنوان بيمه دندانپزشكي ياد كرد، بيمه مربوط به كودكان زير 12 سال است. محمد مهدي وردي در اين باره مي گويد: (اين بيمه به شكل قانوني و با همكاري سازمان بيمه هاي خدمات درماني در هر دو سال طرح(دندان شش) كودكان زير 12 سال را زير پوشش قرار مي دهد. به گونه اي كه كودكان كلاس اول تا پنجم دبستان با داشتن دفترچه بيمه خدمات درماني و معرفينامه از مدرسه مي توانند به همه مراكز دولتي و خصوصي كه با سازمان بيمه قرارداد دارند، مراجعه كرده و درمان مربوط به (دندان شش) را با پوشش بيمه انجام دهند.)
نخستين دندان دائمي كه در سن 6 سالگي درمي آيد، به (دندان شش) اطلاق مي شود. دكتر آرمان ملك زاده مي گويد: (اين دندان عمر چنداني ندارد و در يك سال بر اثر پوسيدگي از بين مي رود ولي اهميت آن به اين دليل است كه دندان موسوم به (شش) به نوعي الگوي ساير دندان ها در رويش محسوب مي شود و در هورمون رشد ساير دندان ها تأثير مي گذارد. درنتيجه پوسيدگي آن در الگوي رويش ساير دندان ها هم ايجاد اشكال كرده و موجب رويش نامتناسب دندان ها شده كه بعدها جويدن غذا و حتي حرف زدن را با مشكل مواجه خواهد كرد. بنابراين درمان به موقع دندان شش هم مي تواند از ايجاد الگوي نامناسب در رشد ساير دندان ها جلوگيري كرده و هم در آينده مانع تحميل هزينه هاي اضافي ناشي از ارتودنسي دندان ها به خانواده ها شود.)
با توجه به تأثير مستقيم پوسيدگي و عفونت دندان ها و درمان نشدن آنها بر روي ساير اندام هاي داخلي بدن، بديهي است كه سرمايه گذاري در بخش سلامت دهان و دندان مي تواند قدم مهمي در افزايش كيفيت سلامت و در نتيجه زندگي مردم باشد.
● مسواك زدن بلد نيستيم
نه تنها 90 درصد مردم به اعتقاد كارشناسان طرز صحيح مسواك زدن را بلد نيستند و كمتر از 5 درصد آنها نيز به طور مرتب دندانهايشان را مسواك زده و از نخ دندان استفاده مي كنند. به گفته يك بهداشت كار دهان و دندان، به طور تقريبي بيشتر مردم از سن 30 سالگي به بعد سعي مي كنند به نحوي با مشكل پوسيدگي دندان خود كنار بيايند و به جاي برطرف كردن ريشه اي مشكل، با مصرف قرص هاي مسكن به هنگام درد، درمان آن را به عقب مي اندازند.
مريم نوروزي بهداشت كار دهان و دندان مي گويد: (اين موضوع صرف نظر از مسائل مالي و هزينه هاي بالاي درمان بيماري هاي دندان است. چرا كه حتي در برخي خانواده ها با سطح درآمد مناسب نيز، هزينه و وقت زيادي براي رفع مشكلات مربوط به دهان و دندان صرف نمي شود.) اين موضوع از ديد مريم نوروزي، بيش از همه يك معضل فرهنگي و ناشي از نگرش مردم به مقوله سلامتي است: (اين مسأله از بي تفاوتي مردم سرچشمه مي گيرد و اين كه ياد گرفته اند با مصرف قرص هاي مسكن، حل دائمي مشكل را به عقب بيندازند. چه بسا در شروع پوسيدگي دندان، رسيدگي به آن و اقدام براي درمان وجلوگيري از پيشرفت پوسيدگي با هزينه اي به مراتب كمتر از زمان گسترش آن امكانپذير است.)
و شايد تحت تأثير همين نگرش به مقوله مهمي چون بهداشت دهان و دندان، به گفته دكتر بهزاد هوشمند، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي همدان آمار افراد مبتلا به بيماري هاي دهان و دندان روز به روز در حال افزايش است.)
● 2 دندان پوسيده در 3 سالگي
هر كودك ايراني، در پايان 3 سالگي، 2 دندان پوسيده دارد، در حالي كه دندان هاي شيري نه تنها در عمل جويدن و تسهيل كار دستگاه هاضمه، زيبايي و حرف زدن در دوران كودكي تأثير مي گذارند، بلكه تا حد زيادي تضمين كننده سلامتي، نظم و زيبايي دندان هاي دائمي نيز هستند.
دكتر آرمان ملك زاده معتقد است: (پوسيدگي دندان هاي شيري به اندازه دندان هاي دائمي مهم هستند. درواقع بعد از رويش نخستين دندان شيري، وظيفه والدين براي حفظ بهداشت و سلامتي دهان و دندان وارد مرحله مهم و جدي مي شود. تميز نگه داشتن دندان كودك بعد از هر بار تغذيه با كمك گاز مرطوب يا پنبه نم دار ابتدا وظيفه پدر و مادر است. به تدريج عادت دادن كودك به استفاده درست از مسواك بايد به كودك آموخته شود. بايد به والدين اين آگاهي داده شود كه دندان هاي شيري هم به همان اندازه دندان هاي دائمي مهم هستند وفكر نكنند كه تازه بعد از 7 سالگي و با رويش دندان هاي دائمي بايد بهداشت دندان ها را به فرزندان خود ياد بدهند.)
بيماري هاي دهان و دندان در ميان كودكان شايع تر از ديگر گروه هاست. اما به عقيده كارشناسان بهداشت دهان و دندان، والدين نبايد به جاي اقدام به درمان صحيح و اصولي اين گونه بيماري ها و به دليل بالا بودن هزينه هاي درمان، اقدام به كشيدن زودهنگام دندان فرزندشان كنند. آموزش بهداشت دهان و دندان به كودكان مي تواند از خانواده ها شروع شده و سپس با اجراي برنامه هاي آموزشي در مدارس ادامه پيدا كند.
محمد مهدي وردي، مدير كل دفتر دهان و دندان وزارت بهداشت مي گويد: (از اولويت هاي برنامه هاي ما پيشگيري است و نخستين قدم نيز در راه پيشگيري بيماري هاي دهان و دندان از دوران بارداري مادر و شيرخوارگي نوزاد شروع مي شود.) اما كمك والدين به پيشگيري از ابتلاي فرزندان خود به بيماري هاي دهان و دندان وقتي امكانپذير است كه خود آنها از آگاهي هاي لازم در اين رابطه برخوردار باشند. به اطمينان پدر و مادري كه در مسواك زدن كوتاهي مي كنند و به عقيده دكتر ملك پور (درآن جديت ندارند) نمي توانند الگوي مناسبي براي كودكان باشند. او مي گويد:(آموزش استفاده از مواد غذايي سالم و مفيد مانند ميوه و سبزي ها به جاي مواد قندي و شيريني، آموزش استفاده از مسواك و طرز صحيح مسواك زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشويه ها مي تواند سطح آگاهي خانواده ها را در رابطه با بهداشت دهان و دندان افزايش دهد. رسانه هاي جمعي نيز سهم مهمي در ارائه اين آموزش ها دارند.)
بيماري ها و عفونت دهان و دندان از جمله عوامل مهم در ايجاد بيماري هاي دريچه اي قلب، ناراحتي هاي گوارشي و روماتيسم قلبي به شمار مي روند، بنابراين صرف هزينه و وقت و ارائه آموزش هاي لازم براي پيشگيري از آنها، به كلي منطقي و مقرون به صرفه به نظر مي رسد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 379]