عدداکسایش

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: عدد اکسایش، عده ی بارهای مربوط به اتمهای ترکیب (در مورد ترکیبهای کووالانسی، منظور بارهایی فرضی است) بر اساس برخی قواعد اختیاری است.

ایده‌های اولیه که باید فهمیده شوند
عدد اکسایش یک یون یک تک اتمی برابر با بار آن یون می باشد. مثلا در NaCl، عدد اکسایش سدیم در +Na برابر 1+ و عدد اکسایش کلر در -Cl برابر 1- است.
عدد اکسایش اتمها در یک مولکول کووالانسی را می توان با دادن الکترونهای هر پیوند به اتم الکترونگاتیو تر به دست آورد.برای مولکول

هر دو الکترون پیوند کووالانسی به اتم کلر داده می شوند، زیرا کلر الکترونگاتیو تر از هیدروژن است. به این ترتیب عدد اکسایش اتم کلر به دلیل یک الکترون اضافی، برابر با 1- است. عدد اکسایش اتم هیدروژن نیز به علت اختصاص یافتن تنها الکترون آن به اتم کلر، برابر با 1+ است.
در مورد پیوندهای غیر قطبی بین اتم‌های یکسان، که در آنها تفاوت الکترونگاتیوی وجود ندارد، الکترونهای پیوندی به طور مساوی بین اتمهای تشکیل دهنده ی پیوند تقسیم می شوند. (حتی اگر تعداد الکترونهای پیوند فرد باشد باز هم به طور مساوی تقسیم می شوند.)
به این ترتیب عدد اکسایش هر دو اتم کلر در مولکول زیر صفر است.

[ویرایش] قواعد تعیین عدد اکسایش
بر اساس این ایده‌ها قواعد زیر را می توان برای تعیین عدد اکسایش بیان کرد:

اتمهای ترکیب نشده و اتمهایی که عناصر مولکولی را تشکیل داده اند، عدد اکسایش صفر دارند.
مجموع اعداد اکسایش اتمها در یک ترکیب صفر است، زیرا ترکیبات از لحاظ بار الکتریکی خنثی هستند.
عدد اکسایش یونهای تک اتمی برابر با بار یون است. برای مثال فلزات گروه IA شامل Cs, Rb, K, Na, Li همیشه در ترکیبات خود دارای عدد اکسایش 1+ و عناصر گروه IIA شامل Ba, Sr, Ca, Mg, Be همیشه دارای عدد اکسایش 2+ هستند.
مجموع اعداد اکسایش اتمهای تشکیل دهنده ی یک یون چند اتمی برابر با بار آن یون است.
عدد اکسایش فلوئور، الکترونگاتیو ترین اتم، در تمام ترکیبات فلوئوردار (به استثنای F2) برابر 1- است.
عدد اکسایش اکسیژن در اغلب ترکیبهای اکسیژن دار، 2- است. ولی چند مورد استثنا هم وجود دارد:
در پراکسیدها، عدد اکسایش هر یک از اتمهای اکسیژن، 1- است. دو اتم اکسیژن در یون پراکسید، O22-، هم ارزند. هر یک باید عدد اکسایش 1- داشته باشند تا مجموع آنها برابر با بار یون گردد.
در یون سوپراکسید، O2-، عدد اکسایش هر اتم اکسیژن، 0.5- است.
در OF2، عدد اکسایش اکسیژن 2+ است.( قاعده ی 5 را ببینید)
عدد اکسایش هیدروژن در تمام ترکیبات 1+ است به جز در هیدریدهای فلزی مانند NaH و CaH2 که در آنها حالت 1- است و مولکول H2 که عدد اکسایش هیدروژن در آن صفر است.
در ترکیبات دو نافلز (خواه به صورت یون چند اتمی یا مولکول) عدد اکسایش عنصر الکترونگاتیو تر منفی و برابر بار یون تک اتمی معمولی آن عنصر است. مثلا در PCl3 عدد اکسایش Cl برابر 1- است و بنا بر قاعده ی 2 عدد اکسایش P هم برابر 3+ می شود. یا در مثالی دیگر در مولکول CS2 عدد اکسایش S برابر 2- و عدد اکسایش کربن برابر 4+ است.
[ویرایش] تکمیلی
هر عنصر در ترکیبات مختلف توانایی بدست آوردن اعداد اکسایش گوناگونی را دارد. در صفحه ی فهرست حالت‌های اکسایش عنصرها می توانید فهرستی از اعداد اکسایشی که هر عنصر می تواند به خود بگیرد را می توانید بینید.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 306]