چالش بر سر قدرت در كشور آفريقايي زيمبابوه (‪۳‬وپاياني)

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: چالش بر سر قدرت در كشور آفريقايي زيمبابوه (‪۳‬وپاياني)
سياسي. خارجي. گزارش. آفريقا. زيمبابوه
عده‌اي بر اين باورند كه بهترين گزينه براي برون رفت از چالش‌هاي موجود در زيمبابوه تشكيل دولت وحدت ملي است.

زمزمه‌هاي تشكيل دولت وحدت ملي در طول سه ماه اخير چندين بار به گوش رسيد و در ‪ ۲۶‬تيرماه يعني پنج روز از وتوي طرح تحريم غربي‌هاي در شوراي امنيت سازمان ملل توسط چين و روسيه روزنامه گاردين از طرح پيشنهادي تابو امبكي رييس جمهور آفريقاي جنوبي خبر داد كه بر اساس آن رابرت موگابه ‪۸۴‬ ساله همچنان رييس جمهور زيمبابوه باقي بماند ولي قدرت واقعي در دست رهبر اپوزيسيون به عنوان نخست وزير خواهد بود.

اين روزنامه به نقل از يك منبع ارشد حزب اصلي مخالفان دولت زيمبابوه، جنبش تغييرات دمكراتيك (‪ )DMC‬به رهبري مورگان تسوانگيراي نوشته بود كه رابرت موگابه تا زمان مذاكره بر سر تدوين يك قانون اساسي جديد و برگزاري انتخابات تازه در پست رياست جمهوري خواهد ماند.

بر اساس طرح امبكي، تنها ميانجي جامعه توسعه جنوب آفريقا (سادك) در حل بحران زيمبابوه كه پيش از اين نيز چندبار تلويحا به آن اشاره كرده بود و اين بار بطور رسمي مطرح شد، دولت فعلي تا زمان برگزاري انتخابات جديد يك دولت انتقالي خواهد بود. البته تاكنون هيچ گزارشي از واكنش منفي رابرت موگابه نسبت به اين طرح منتشر نشده است.

خبرگزاري فرانسه روز ‪ ۱۶‬تيرماه به نقل گاردين نوشته بود كه يك منبع حزب مخالفان موگابه پذيرش طرح امبكي را منوط به پذيرش رسمي دور نخست انتخابات رياست جمهوري آن كشور دانست كه گرچه تسوانگيراي در آن به حد نصاب آرا نرسيده بود ولي بيشتر از موگابه راي آورده بود.

به گفته اين منبع حزب جنبش تغييرات دمكراتيك، اين حزب بقاي موگابه در پست رياست جمهوري را به شرطي پذيرفت است كه وي راه را براي نوشتن يك قانون اساسي جديد كه شامل همه اصول اساسي جنبش تغييرات دمكراتيك باشد و همچنين برگزاري انتخابات تازه هموار كند.

طبق قانون اساسي اوليه زيمبابوه از زمان كسب استقلال اين كشور از انگليس در سال ‪ ،۱۹۸۰‬كنعان بانانا اولين رئيس جمهور و رابرت موگابه نخستين نخست وزير آن بودند اما در سال ‪ ۱۹۸۷‬با تصويب قانون اساسي جديد پست نخست وزيري حذف شد و از آن زمان موگابه تنها رييس جمهور بلا منازع همچنان بر مسند قدرت ماند.

*** سابقه موضوع گفتگو ميان طرفين دعوا در زيمبابوه و ارائه طرح جديد
مشابه چنين طرحي را اتحاديه آفريقا كه امبكي نيز عضوي فعال در آن است درست پس از برگزاري اجلاس اين اتحاديه در شرم الشيخ مصر مطرح شد و در قطعنامه پاياني اجلاس نيز آمده بود.

طرح اين موضوع در قطعنامه اجلاس كه موگابه نيز پس از برگزاري مراسم تحليف ششمين دوره رياست جمهوري خود در آن شركت كرده بود، هم بر اهميت آن افزود و هم يك طرح پيشنهادي از سوي همه همنوعان قاره سياه براي حل بحران مشابه به راه حل و فصل بحران كنيا است البته با اين تفاوت كه اين طرح كمي جانبدارانه براي موگابه تنظيم شده بود.

طرح سازش در تقسيم قدرت توسط امبكي به عنوان يك كشور همسايه متاثر از بحران زيمبابوه و نماينده سادك داراي ابعاد خاصي است ولي طرح اتحاديه آفريقا به عنوان نماينده ‪ ۵۴‬كشور اين قاره تاثير راهبردي خاص خودش را دارد، چرا كه آن اتحاديه مي‌توانست راه‌هاي ديگري را براي حل اين بحران داخل قاره‌اي پيشهناد كند و لي سرانجام به ارايه اين طرح رسيد.

ناگفته نماند اتحاديه آفريقا در پي همين تقاضاها و اعتراضات داخلي و بين‌المللي و تصميم دول غربي به سركردگي آمريكا براي اعمال تحريم‌هاي جديد عليه دولت موگابه بود كه تصميم گرفت براي تشكيل يك دولت وحدت ملي در زيمبابوه چاره جويي كند.

با توجه به تحولات زيمبابوه در سطح منطقه برخي بر اين باورند كه براي رهبران كشورهاي آفريقايي حتي اين امكان فراهم بود و بعيد نبود كه تحت فشارهاي بين‌المللي براي بازنشستگي افتخار آميز موگابه به دليل مشكلات قلبي‌اش به او فشار بياورند و به او يك حساب چند ميليون دلاري(آمريكا) هديه دهند تا او همچون ثروتمندان در تبعيد و يا در خانه باشد.

البته شايد گروهي معتقد باشند كه اعزام يك سياست مدار با جيب پر به تبعيد روش خوبي نباشد، اما براي همدلي با موگابه در واپسين لحظه‌ها چاره اي وجود ندارد چون راه‌هاي ديگر نيز به خشونت و جنگ داخلي خواهد انجاميد و جان مردم بي‌گناه را در معرض خطر قرار خواهد داد.

گرچه كشورهاي غربي راه تحريم را عليه زيمبابوه پيشنهاد كردند ولي رهبران آفريقايي از اعمال تحريم‌ها و به انزوا كشاندن موگابه خود داري كردند و در نهايت ديديم كه روسيه و چين نيز طرح غربي‌ها را ‪ ۲۱‬تيرماه در شوراي امنيت وتو كردند.

اتخاذ چنين تصميمي از سوي خود افريقايي‌ها بسيار مهم است چون همين رهبران آفريقايي كه در كشورهاي غربي نيز دوست دارند و يا با غربي‌ها در جنگ عليه گروه‌هاي تروريستي همكاري مي‌كنند و نقش استراتژيك پيشبرد اهداف غربي‌ها را در سطح بين‌الملل بر عهده دارند اين بار هيچ وقعي به خواسته غربي‌ها نگذاشتند و به همين دليل هم جاي تعجب نبود كه رهبران آفريقايي به درخواست غربي‌ها براي محكوم كردن رييس جمهور زيمبابوه در اجلاس سران كشورهاي آفريقايي در شرم الشيخ مصر توجهي نكردند و يا بعضي از همين سران كشورهاي آفريقايي حتي موگابه را بسيار گرم در آغوش گرفتند.

*** نقش امبكي و اصرار وي براي ارايه طرح دولت اتحاد ملي
امبكي بر طرح دولت اتحاد ملي پافشاري كرد تا اينكه سرانجام با لغو تحريم‌ها عليه موگابه از سوي مخالفان دولت و دول غربي از سوي مخالفان خودش در آفريقا جنوبي و زيمبابوه به مماشات و همكاري با موگابه متهم شده بود، چهارشنبه ‪ ۱۲‬تير موضع‌گيري اتحاديه اروپا را كه صرفا دولتي تحت رهبري مورگان چانگيراي را در زيمبابوه به رسميت مي‌شناسد، مردود دانست.

وي حتي پس از برگزاري اجلاس اتحاديه آفريقا در مصر در رد اين موضع اتحاديه اروپا به راديوي آفريقاي جنوبي گفته بود كه تشويق گروه‌هاي زيمبابوه يي به گفت وگو، تعامل و تشكيل دولتي فراگير، تنها راه پيشرفت زيمبابوه است و ما حامي گفت وگو و همكاري گروه‌هاي سياسي زيمبابوه براي يافتن راهي براي حل و فصل چالش‌هاي موجود هستيم.

امبكي براي رسيدن به هدف خود براي تشكيل اين دولت وحدت ملي، حتي در راه ميانجيگري براي بحران زيمبابوه دچار بحران داخلي و خارجي نيز شده است . وي از يك طرف در داخل و خارج و حتي در زيمبابوه به برقراري رابطه اي نزديك با دولت موگابه متهم بود و هست.

از آنجايي كه بالا گرفتن بحران زيمبابوه موجب هجوم بيش از سه ميليون زيمبابوه‌اي به آفريقا جنوبي شد خود مردم آفريقاي جنوبي مهاجران زيمبابوه اي را عامل ناامني در كشورشان و كاهش فرصت‌ها شغلي مي‌دانند. آنها با حمله به مهاجران زيمبابوه‌اي باعث مرگ ده‌ها تن از آنها شده بودند به حدي كه ارتش و پليس اين كشور وارد عمل شده بودند .

در همين ارتباط رهبر حزب مخالف اتحاد دمكراتيك آفريقاي جنوبي در ‪۲۳‬ ارديبهشت خواستار كناره‌گيري تابو امبكي، رييس جمهور كشورش از قدرت شده بود.

به گزارش ايرنا به نقل از خبرگزاري ساپاي آفريقاي جنوبي، خانم هلن زيله يكي ديگر از افرادي بود كه رييس جمهوري آفريقاي جنوبي را مسوول اصلي بحران انرژي در اين كشور كه به زيمبابوه صادر مي‌شود دانست .

شرايط تناقض آميز براي امبكي همچنان گذشت تا اينكه پايگاه اطلاع رساني روماندي به نقل از مطبوعات انگليسي زبان پيشنهاد رييس جمهوري آفريقاي جنوبي براي حل بحران در زيمبابوه و باقي ماندن رابرت موگابه در مقام رياست جمهوري اين كشور و نيز انتصاب مورگان تسوانگيراي نماينده حزب مخالف دولت به نخست وزيري اين كشور را روز دوشنبه ‪ ۱۷‬تير ماه منتشر كرد.

امبكي در اين پيشنهاد همچنين با به رسميت شناختن دور نخست انتخابات رياست جمهوري زيمبابوه در ماه مارس (فروردين ماه)، اعلام كرد كه آن انتخابات پس از مذاكره ميان دو حزب حاكم زانو- پي اف و حزب مخالف مجددا برگزار شود.

برپايه اين گزارش، مطبوعات بريتانيا با بزرگ جلوه دادن اهميت پيشنهاد امبكي در به رسميت شناختن دور نخست انتخابات زيمبابوه كه طي آن تسوانگيراي با كسب ‪ ۴۷.۹‬درصد آرا از رابرت موگابه پيشي گرفته بود، هيچ اشاره‌اي به پاسخ رابرت موگابه به اين پيشنهاد نكردند.

رابرت موگابه پيش از اين بارها جنبش تغيير دموكراتيك را به طرفداري از بريتانيا متهم كرده بود و تابو امبكي نيز روز ‪ ۱۵‬تير در حالي با موگابه ديدار و پيشنهاد خود را مطرح كرده بود كه تسوانگيراي كه پيشتر خواهان مداخله وي در بحران سياسي انتخاباتي اين كشور بود با تحريم هرگونه مذاكره ميان احزاب، در اين ديدار شركت نكرد.

*** پيش بيني و ارائه پيشنهاد براي حل بحران زيمبابوه:
از آنجايي كه اوضاع در زيمبابوه بسيار پيچيده شده است و پيدا كردن راه حل ديپلماتيك جدي كه قابل پذيرش هر دو حزب باشد بسيار حياتي است؟ از سوي ديگر زيمبابوه كنوني صحنه بازي قدرت مداران خارجي و داخلي باقي خواهد ماند، لذا براحتي نمي‌توان ثبات وضعيت خاص سياسي را برايش پيش بيني كرد براي آينده زيمبابوه دو بي‌نهايت قابل پيش بيني است، يكي اقدام مداخله نظامي از سوي هژموني غرب و ديگري تشكيل دولت وحدت ملي كه به نوعي با آغاز روند اصلاحات در اين كشور شبيه آنچه كه در كنيا گذشت، تحقق خواهد يافت.

به اعتقاد تحليل گران امروز يكي از فرضيات بارز براي آينده در صفحه سياست زيمبابوه طرح تشكيل دولت وحدت ملي است چون مرور تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي حكايت از آن دارد كه بيش از اينكه اوضاع داخلي اين كشور بخواهد با پيروزي موگابه و يا رهبر حزب مخالف به سر انجام رسد، اغلب رهبران منطقه درصدد بررسي تعيين دولت وحدت ملي هستند كه در اين صورت موگابه رياست مطلق اين دولت را در دست خواهد داشت.

به همين منظور، پيش بيني مي‌شود در اين حالت كه دور از ذهن هم نمي تواند باشد موگابه با برخورداري از حق تغيير قانون اساسي در يك دوره انتقالي، ايجاد تغييراتي تدريجي در اين قانون را بپذيرد و طبق پيشنهاد نيروهاي ميانجي پست نخست وزيري را كه در دو دهه قبل از قانون اساسي كشور حذف شده بود بار ديگر احيا كند، قدرت را به نرمي هرچه تمامتر ميان احزاب كشور از جمله حزب زانو- پي اف و تغييرات دمكراتيك تقسيم كند و به اين شكل با احترام از قدرت كناره‌گيري خواهد كرد تا شخصيت كاريزماتيك قبلي را نيز تا حدودي در ميان دوستان خود حفظ كند.

كشورهاي ضد استعماري و دوست آفريقا و زيمبابوه نيز مي‌توانند با انجام رايزني‌هاي جدي ميان خود و طرف‌هاي مدعي در زيمبابوه زمينه صلح و ثبات را در آن كشور فراهم آورند چون در غير اين صورت قدرت‌هاي استعماري كهنه و نو براي رسيدن به اهداف خود در آن كشور همچنان دست اندازي خواهند كرد، همانگونه كه همواره در گوشه و كنار جهان براي رسيدن به اهداف خود بيكار نبوده و نيستند.

** به نظر مي‌رسد در صورتي كه موج روزافزون تنش‌ها و درگيري‌هاي سياسي
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 157]