انفجار پلاستيك

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: انفجار پلاستيك
حميده احمديان راد
چند سالى است كه پلاستيك ها محيط زيست ما رابه محاصره خود درآورده اند. فرشى از نايلون دشت ها و بيابان هاى اطراف شهر ها و روستا ها را پوشانده اند. دور درختان پيچيده شده اند. داخل خاك ها فرورفته اند و گياهان را خفه مى كنند و جلوى ريشه دواندن گياهان را مى گيرند. پلاستيك هاى مدفون در زمين نمى گذارد درختان در جايى كه مى توانند برويند. در كنار رودخانه هايى كه مردم براى تفريح مى روند بطرى ها در همه جا پراكنده مى شوند و گاهى با جريان رودخانه همراه مى شوند. آنها سرچشمه رود ها را آلوده مى كنند. در رود ها و درياها، نهنگ ها و كوسه ها ظرف هاى يك بار مصرف را با غذا اشتباه مى گيرند و مى بلعند و لاك پشت ها با خوردن آنها خفه مى شوند. ظرف هاى يك بار مصرف هم به رغم هشدارهاى پزشكى هر روز بيشتر و بيشتر براى ريختن غذا مورد استفاده قرار مى گيرند.
بين ۲۵۰ تا۵۰۰ سال طول مى كشد تا اين مواد مخرب در طبيعت تجزيه شوند. اين مواد ممكن است سمومى را وارد چرخه حياتى كنند كه در نهايت بدن انسان را تحت تأثير قرار مى دهد و مى توانند اكوسيستم را از شكل طبيعى خارج كنند. ما بدون ايجاد يك سيستم بازيافت قوى اجازه مى دهيم اين مواد تمام اين مدت در طبيعت باقى بمانند و بر محيط زندگى مان تأثير منفى به جا بگذارند و روز به روز هم بر ميزان مصرف خود مى افزاييم. حتى تلاش نمى كنيم كه آنها را در طبيعت پراكنده نكنيم يا آنها را از طبيعت جمع آورى كنيم.
حتى با وجود اين شرايط، مصرف پلاستيك ها و نايلون ها با سرعتى سرسام آور روبه گسترش است. مغازه داران هركالايى را با هر حجمى داخل نايلون ها مى گذارند و آن را «كلاس» كار خود مى دانند. حتى چنين به نظر مى رسد كه گردش كار فروشگاه ها بدون نايلون ممكن نيست. تقريباً ديگر مكانى وجود ندارد كه در آن نايلون ها براى مصارف حتى غيرضرورى به كار گرفته نشده باشد. مصرف كننده ها هم عادت كرده اند به طور دائم از نايلون ها و مواد پلاستيكى استفاده كنند.
ضمن اين كه در شرايطى كه نفت هر روز بيشتر و بيشتر در جهان ارزش پيدا مى كند ما به اين وسيله ميزان زيادى نفت را براى توليد بيش از حد اين مواد مى سوزانيم.
* الگوهاى مناسب تر در جهان
در حالى كه در كشور ما انفجارى در زمينه توليد و مصرف نايلون ها و ظروف يك بار مصرف رخ داده، بسيارى از كشورهاى جهان مدت هاست رويكرد خود را نسبت به استفاده از مواد پلاستيكى تغيير داده اند. بويژه در اين كشور ها با هماهنگى رسانه ها و فعالان محيط زيست جنبشى عمومى براى كاهش مصرف اين مواد رخ داده است. به طورى كه يك فروشگاه زنجيره اى مشهور در يك كشور اروپايى به اين دليل با اقبال عمومى مواجه شد كه شعار خود را تلاش براى حذف نايلون از فروشگاهش انتخاب كرد.
حميد بيگلرى كارشناس محيط زيست مى گويد: «كشورهاى پيشرفته چندسالى است كه دوباره به سمت استفاده از پاكت گرايش پيدا كرده اند. قانون هم كارخانجات سازنده نايلون ها و برخى از انواع ديگر پلاستيك ها را واداشته خط توليد خود را به ساختن انواع نايلون ها و پاكت هاى محكم و يا كيسه هاى پارچه اى و جايگزين هاى مناسب ديگر تغيير دهند. در اين كشور ها نايلون هاى بى دوام براى خريد كالا جايشان را به كيسه هاى بسيار بادوام داده اند. همين كيسه ها هم بسيار گران عرضه مى شوند تا استفاده از آنها زياد نباشد و بسيارى از خريداران چندين بار براى خريد از اين كيسه ها استفاده مى كنند. شهروندان اين كيسه ها را به عنوان ساك به فروشگاه ها مى برند تا كالاهاى خريدارى شده در پاكت را داخل آنها جاى دهند. اين در حالى است كه سيستم بازيافت در اين كشور ها هم بسيار توانمند است. به طورى كه با وجود ده ها سال استفاده وسيع از نايلون و پلاستيك با پيامدهاى فاجعه بار زيست محيطى دست به گريبان نشده اند. حتى در كشورى نظير پاكستان هم شهروندان براى حمل كالاهاى خريدارى شده از كيسه هاى پارچه اى استفاده مى كنند و فروشگاه ها به وفور اين كيسه ها را در اختيار خريداران كالا ها قرارمى دهند».
در كشور چين هم استفاده از كيسه هاى پلاستيكى نازك ممنوع شده است. كشور چين به دليل مشكلات بازيافت پلاستيك از مردم خواسته براى حمل كالاهاى خريدارى شده از سبد حصيرى يا ساك هاى پارچه اى استفاده كنند. در اين كشور فروشگاه هايى كه مقررات جديد را رعايت نكنند جريمه مى شوند. در برخى از كشورهاى ديگر هم مدت ها است استفاده از كيسه هاى پلاستيكى نازك ممنوع شده و بر توليد اين كيسه ها ماليات زيادى بسته مى شود.

* آسيب جسمى در كنار آلودگى محيط زيست
مدتى است كه كشورهاى پيشرفته در پى توليد پلاستيك از منابع تجديدشونده مثل گياهان نيز هستند.
مهندس سعيد تقوايى كارشناس بازيافت مى گويد: «به خاطر سبكى، استحكام، فراوانى و توليد آسان تر تمايل مردم ما به استفاده از نايلون در مقايسه با پاكت يا انواع مواد ديگر افزايش يافته. اين درحالى است كه ما از پلاستيك هاى مناسبى كه از نظر بيولوژيكى قابليت جذب در طبيعت را داشته باشند نيز استفاده نمى كنيم و سيستم هاى مناسبى هم براى بازيافت نداريم. در نتيجه ممكن است همان مواد پلاستيكى اى هم كه بازيافت مى شود آلودگى هاى ثانويه در هوا و خاك ايجاد كند».
وى مى افزايد:«پلاستيك ها دير تجزيه مى شوند و با دفن در طبيعت حالت سمى ايجاد مى كنند كه براى رشد گياهان و جانوران مضر است و به چرخه حيات آسيب مى رساند. اين درحالى است كه اگر پاكت به جاى نايلون مورد استفاده قرار بگيرد، ظرف ۱۰تا ۱۵ روز تجزيه مى شود و هيچگونه آلودگى اى ايجاد نمى شود يا شيشه ها با ضدعفونى كردن باز هم قابل استفاده هستند و بار ها مى توان آنها را به كاربرد. اگر هم مى خواهيم از پلاستيك استفاده كنيم بايد انواعى را مورد استفاده قراردهيم كه كيفيت و دوام خوبى دارند. لازم است صنايعمان را طورى آموزش دهيم كه در بسته بندى از مواد قابل بازيافت و تجزيه پذير استفاده كنند و مردم را مجاب كنيم كه بيش از حد از كيسه هاى نايلونى استفاده نكنند و به دنبال جايگزين هايى براى آن باشند».
محققان مى گويند استفاده از ظرف هاى يك بار مصرف براى ريختن غذا بويژه غذاى داغ مناسب نيست و چه بسا موجب سرطان مى شود. اين در حالى است كه استفاده از اين ظروف گسترش زيادى پيدا كرده است. همچنين گفته مى شود پلاستيك ها پس از بازيافت رنگ تيره مى گيرند و كيسه هاى مشكى اى كه ما از آنها استفاده مى كنيم ممكن است دوده هايى داشته باشند كه حتى از راه پوست جذب شود. استفاده پى در پى از بطرى هاى آب پلاستيكى بويژه براى كودكان هم مى تواند خطرناك باشد. چون نوعى باكترى خطرناك وجود دارد كه از طريق دهان و دست هاى آلوده بچه ها به داخل بطرى هايى كه بار ها و بار ها مورد استفاده قرار گرفته منتقل مى شود.
به اين ترتيب استفاده زياد از مواد پلاستيكى در هر شرايطى خالى از ضرر نيست. بنابراين مى توانيم هر چه بيشتر استفاده از آنها را محدود كنيم. دست كم مى توانيم هنگام خريد از پاكت يا كيسه هاى بادوام استفاده كنيم و فروشگاه ها نيز مى توانند در شيوه عرضه نايلون به مشتريانشان تجديد نظر كنند.
به هر حال در صورتى كه سريع دست به كار نشويم به زودى شاهد آن خواهيم بود كه محيط زيستمان در انبوهى از پلاستيك ها دفن مى شود. ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان زيادى براى تجزيه اين مواد است. ما به يك سيستم بازيافت توانمند با فناورى پيشرفته نيز نياز داريم كه مواد پلاستيكى را بازيافت كنند. همچنين لازم است به دنبال توليد مواد پلاستيكى تجزيه پذير و نيز گسترش فرهنگ عمومى استفاده از ساير مواد جايگزين براى حمل اجناسمان باشيم. از طرفى نيز به قوانينى نياز داريم كه براساس آنها استفاده بى رويه از پلاستيك ها و نايلون ها تحت كنترل درآيد و يا ايجاد ممنوعيت مصرف يا گران كردن بعضى از محصولات غيرضرورى پلاستيكى را به دنبال داشته باشد. تنها در اين صورت مى توانيم از ضررى جبران ناپذير به اكوسيستم خود جلوگيرى كنيم.
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]