آثار تغذيه با شير مادر بر دندانها و سيستم جويدن

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: آثار تغذيه با شير مادر بر دندانها و سيستم جويدن
دكتر مصطفي شهابي، متخصص ارتودنسي

شير مادر يك غذاي مغذي و كامل است و در روزهاي اول تولد كه به صورت آغوز است، استفاده از آن براي كودك شديداً ضروري است.

كودكي كه از شير مادر تغذيه مي كند، طي شش ماه اول زندگي تقريباً هرگزبه سرمازدگي و ساير بيماريهاي رايج مبتلا نمي شود، زيرا سيستم ايمني كاملي از سوي مادر (شير مادر) از او حفاظت مي كند.
كودكي كه از شير مادر تغذيه مي كند، احتمال اعتياد به مكيدن انگشت يا هر عادت نامطلوب ديگر را كمتر خواهد داشت، زيرا مادر همواره كودك را در مكيدن سينه خود آزاد مي گذارد كه هر قدر مايل باشد آن را بمكد. هنگامي كه كودك سينه را مي مكد، مادر نمي داند سينه اش خالي شده است، يا خير لذا مدت مكيدن را به ميل كودك واگذار مي كند اما در كودكاني كه از شيشه شير استفاده مي كنند چنين نيست. در حالي كودك شيشه را رها مي سازد كه ديگر چيزي جز هوا در آن نيست يا مادر، به اين علت كه شير تمام شده است، بطري را از دهان كودك بيرون مي كشد.
بنابراين، آنچه در تغذيه با شير مادر بيش از همه براي كودك مطلوبيت دارد، ارضاي عاطفي و رواني است، زيرا تماس كودك با مادر هنگام شير خوردن باعث آرامش رواني او مي گردد. تحقيقات نشان داده است كه بعد از چند دقيقه اوليه از شير خوردن كودك، بتدريج ضربان قلب كودك كند مي شود و كم كم از نظر تعداد به ضربان قلب مادر نزديك مي شود. (ضربان قلب كودك به طور طبيعي، 3 برابر ضربان قلب مادر است).
از همين رو كودكي كه در آ غوش مادر قرار مي گيرد و شير مي خورد، احساس تنهايي نمي كند و به همين دليل تمايل دارد حتي بعد از سير شدن همچنان حالت شير خوردن و مكيدن را ادامه دهد و در صورت جدا شدن از مادر بلافاصله گريه را آغاز مي كند. اين گريه به خاطر گرسنگي نيست، بلكه به خاطر از دست دادن پشتيباني روحي است.

اثرات مطلوب تغذيه با شير مادر بر دندانها و سيستم جويدني
با توجه به اينكه بخش اعظم و اصلي از شكل گيري دندانهاي دائمي در اوايل كودكي بويژه در دو سه سال اول زندگي كودك صورت مي گيرد، تغذيه مناسب و كافي در اين دوره فراوان است. شير مادر بهترين غذا بويژه در اوايل كودكي است.
همه موارد و تركيبات و عناصر ضروري در شير مادر وجود دارد، به همين دليل كودكاني كه از شير مادر تغذيه مي كنند، بندرت در شكل گيري دندانها دچار مشكل مي شوند.
هر گونه سوء تغذيه و يا بروز اشكال در سلامت بدن از جمله عفونتهاي شديد يا تب دار تشكيل دندان را متوقف يا مختل مي كند كه آثار زيان بار آن نيز در سطح تاج دندان بعد از رويش دندان مشاهده مي شود. نمونه بارز اين نقص «خط تولد» است. در زمان تولد رشد نوزاد متوقف مي شود و تا حدود 10 روز كه نوزاد به محيط جديد عادت مي كند رشدي را نخواهد داشت لذا تشكيل دندان هم متوقف مي شود و اين عارضه را به صورت يك خط تاج دندانهاي در حال شكل گيري نشان مي دهد.
از سوي ديگر، هر غذائي غير از شير مادر نمي تواند همه عناصر ضروري را از جمله كلسيم را كه در ساختمان دندان اهميت فوق العاده اي دارد تأمين كند و لذا دنداني كه در حال شكل گيري است، دچار نقص ساختماني شده و شديداً در معرض پوسيدگي قرار مي گيرد و عموماً ساختار ضعيفي دارد. اين دندانها اغلب رنگ خوبي هم ندارند.
عوارض ناشي از عدم تغذيه با شير مادر به طور خلاصه عبارتند از:
- ايجاد پوسيدگي هاي وسيع در دندانهاي شيري به خاطر كمبود كلسيم.
- ايجاد پوسيدگي وسيع دنداني به خاطر استفاده از شيشه شير بويژه هنگام شب و خواب كودك.
- از دست رفتن فضاي مورد نياز براي دندانهاي دائمي، به خاطر پوسيدگي و كشيدن دندانهاي شيري به صورت زودهنگام.
- توقف يا كاهش رشد فكين به خاطر از دست رفتن دندانها و حذف نيروهاي جويدن.
- ضعف عمومي كودك و همچنين كاهش رشد جسمي به خاطر وجود دندانهاي پوسيده و دردناك و سوء تغذيه ناشي از آن.
- ايجاد ناراحتي روحي و رواني در كودك بويژه در دوران مدرسه به خاطر نداشتن دندان و بي دنداني زودرس.

تأثير مثبت تغذيه با شير مادر بر تناسب صورت و فكين كودك
كودكي كه از شير مادر تغذيه مي كند، به خاطر وضعيت خاص نوك سينه، نياز به فعال كردن عضلات فك و صورت دارد (60 بار بيشتر از زماني كه شيشه شير استفاده مي شود). اين فعاليت شديد و مناسب عضلات صورت و فكين سبب تقويت عضلات مزبور شده و حركت مطلوب فك پائين را به دنبال دارد.
از آنجايي كه يك كودك تازه متولد شده، فك پائين كوچك و عقب رفته اي دارد و همين موضوع دليل نگراني والديني است كه از وضعيت مطلوب فكين اطلاع دارند. با تغذيه از شير مادر و حركات عضلاني مورد نياز براي جاري شدن شير، اين كوچكي و عقب رفتگي فك پائين بتدريج جبران و اصلاح مي شود. در كودكاني كه از شير استفاده مي كنند اين فعاليت خيلي كم بوده و لذا اگر كودك فك عقب رفته اي داشته باشد، اصلاحي نيز صورت نخواهد گرفت و در سن بالاتر به درمان فك نياز خواهد داشت. تغذيه با شير مادر بايد بتدريج و در زمان مناسب با تغذيه مواد غذايي مناسب جايگزين گردد. البته شير مادر به تنهايي فقط تا شش ماهگي كافي است. در هر حال، در صورتي كه مادر به هر دليلي (اعم از نداشتن شير كافي يا...) نتواند كودك را از سينه هاي خود شير بدهد، بهتر است از شيشه شيري كه سرشيشه آن از نوع آناتوميك يا ارتدنتيكاست استفاده كند.
اين نوع سرشيشه با توجه به شكل خاصي كه دارد تا حدودي مي تواند حركت كلي فك را جبران كرده و حالت عقب رفته فك پائين را اصلاح نمايد. تهيه اين نوع سرشيشه از طريق داروخانه به راحتي امكان پذير است و استفاده از آن اكيداً توصيه مي گردد. همچنين محل سوراخ بر روي سرشيشه به نحوي است كه هدايت بهتر شير را به داخل حلق كودك سبب شده و از ايجاد پوسيدگي دندان ها جلوگيري مي كند.
يکشنبه 6 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]