نگاهي به فصل اخير اكران سينماهابحران يك نواختي در سينماي

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: نگاهي به فصل اخير اكران سينماهابحران يك نواختي در سينماي
آرش فهيم
فصل اخير اكران سينماهاي كشور به طور كامل در انحصار فيلم هاي تجاري است. آثاري كه چه به لحاظ ساختاري و چه از نظر محتوايي در رديف فيلم هاي درجه سه، يا با نگاهي خوشبينانه زير متوسط سينماي ايران هستند.
آنچه در ميان اين فيلم ها به شكلي پررنگ خودنمايي مي كند، تصوير خانواده و نوع نگاه به آن است. بيشتر فيلم هاي نمايش داده شده در سينماهاي كشور طي دو ماه اخير، درباره خانواده هايي است كه تنها از يك زن و شوهر تشكيل شده اند و به خاطر رابطه زن يا مرد با فرد نامحرمي، دچار بحران شده اند. فيلم هاي «زن ها فرشته اند»، «انعكاس» و «حس پنهان» آثاري هستند كه در اين مورد با يكديگر اشتراك دارند. به عبارتي اين فيلم ها مشكلات خانوادگي و زناشويي را به عنوان موضوع محوري خود قرار داده اند. اما مسئله اصلي نوع رويكرد مشابه همه آن ها به خانواده است. در اين مورد دو نكته قابل بررسي است:
1-در هيچ از يك اين فيلم ها خانواده ايران وجود ندارد. خانواده در ايران، داراي شاخصه هايي است كه اگر چه پس از سال ها كشمكش تجدد و سنت در كشورمان، دچار تغييراتي شده است، اما همچنان وجه سنتي آن غلبه دارد. چيزي كه تحت عنوان خانواده در اين فيلم ها مطرح شده است در ميان اقليت جامعه ايران كه قشر مرفه روشنفكر غرب زده است رايج است. بخش اعظم مردم ايران، در شهرستان ها و روستاها و حتي در كلان شهر مدرن تهران، اصالت هاي خانوادگي خود را حفظ كرده اند. اماچرا فيلم هاي سينماي ما در سال هاي اخير نمايش جلوه هاي زيباي خانواده ايراني را فراموش كرده اند؟ شايد دلايل اصلي آن يكي گرايش شديد سينماي يك دهه گذشته به گيشه سالاري و همچنين تفرعن روشنفكرانه اي باشد كه اكثر فيلمسازان ما به آن گرفتار هستند. به عبارتي، از يك طرف نمايش روابط آلوده و چندضلعي زن و مرد متاهل، به ايجاد جذابيت كاذب مي انجامد و از طرف ديگر گروهي از كارگردانان تلاش كرده اند كه در بحران زدگي خانواده ايراني اغراق كنند و حتي بالاجبار به خانواده ها بقبولانند كه داراي مشكل هستند.
نكته مهم اين است كه در بيشتر فيلم هاي سال هاي اخير سينماي ايران، از جمله سه فيلم مورد اشاره، توجه به مشكلات خانوادگي بيشتر جنبه كاسبكارانه داشته است تا آسيب شناختي. به اين معني كه در اين فيلم ها، بيشتر از مسائل خانوادگي استفاده ابزاري در خدمت ايجاد جذابيت كاذب شده است تا براي جريان سازي فرهنگي و اجتماعي مثبت. به عنوان مثال در همين فيلم هاي زن ها فرشته اند، انعكاس و حس پنهان، نه تنها به علت مشكلات خانوادگي پرداخته نمي شود، بلكه خود فيلم ها به نوعي در خدمت همان علت هستند. مثلا در هر سه فيلم، خانواده ها متعلق به قشر سرمايه دار جامعه هستند. اما در متن فيلم ها، اين موضوع كه شرايط طبقاتي چگونه مي تواند به بحران هاي اخلاقي و خانوادگي دامن بزند پرداخته نمي شود. در هيچ كدام از اين فيلم ها اخلاق مدرن و غرب زده اي كه افراد را به سمت بي تفاوتي نسبت به خانواده سوق مي دهد به چالش كشيده نمي شود. ضمن اين كه در تمام آن ها به خاطر ترويج تجمل دوستي و لوكس گرايي، سبك زندگي مغاير فرهنگ ايراني و اسلامي، روابط آزاد زن و مرد نامحرم و... به طور غيرمستقيم بر مشكلات خانوادگي و زناشويي دامن زده مي شود.
2- اين كه در يك فصل اكران تمامي فيلم ها در يك ژانر باشند باعث ايجاد يكنواختي مي شود. يكنواختي و ركود نيز جلوي پويايي را مي گيرند و اين مسئله مانع بالندگي فرهنگ مي شود.منحصر شدن تمام سالن هاي سينما در يك دوره به فيلم هايي كه همه آن ها آثاري گيشه اي و عوام پسند هستند، بر ذائقه تماشاگران تاثير منفي مي گذارد و آن ها را به ديدن يك نوع فيلم عادت مي دهد.
بنابراين اختصاص يك فصل اكران به فيلم هاي گيشه اي يك اشتباه استراتژيك فرهنگي است. مسئولان سينمايي ما بايد اين نكته را مدنظر قرار دهند كه وجود تنوع در فيلم هاي اكران شده، هم به پويايي سينما كمك مي كند، هم ذائقه تماشاگران سينما را اعتلا مي بخشد و هم اين كه به رونق اقتصادي سينما كمك مي كند. چون تنوع در فيلم هاي سينمايي موجب جذب تمامي سليقه ها مي شود.
ايده آل اين است كه در هر فصل، از تمامي ژانرها فيلم نمايش داده شود. مثلا يك فيلم خانوادگي، يك فيلم پليسي، يك فيلم دفاع مقدس و... اما حداقل در شرايطي كه اين كار ناممكن است، بايد تدبيري انديشيده شود كه مثلا در ميان پنج فيلم گيشه اي، يك فيلم ارزشي هم حضور داشته باشد.
امروز هم در سينماي جهان تنوع بخشي در فيلم هايي كه اكران مي شوند يك اصل است. يكي از ويژگي هاي يك نظام سينمايي خوب اين است كه در آن فيلم هاي متفاوت و متنوعي به نمايش درآيد. پس لازم است كه در زمينه اكران فيلم ها در سينماهاي كشور ما نيز اين اصل رعايت شود تا شاهد سينمايي پربارتر و پيش روتر باشيم.
يکشنبه 6 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 153]