ویژگی های نبرد در شن زارهای بیابانی

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک:
[تصویر: beach_head_desert_war_3.jpg]

جنگ بسته به موقعیت منطقه ای که در درگیری در آن اتفاق می افتد از بسیاری جوانب متغیر و متفاوت می باشد. این تفاوت ها از نظر استراتژیکی، عملیاتی و تاکتیکی قابل بحث است. موقعیت جغرافیایی بطور مستقیم تمامی امور نظامی را تحت تاثیر قرار می دهد و بر روند درگیری تاثیر می گذارد. اموری همچون طرح ریزی و استراتژی، فرماندهی عملیات رزمی، ترکیب و ساختار نیروهای زمینی، هوایی و دریایی، کنترل روند درگیری، جمع آوری اطلاعات، پشتیبانی مناسب، البسه و آماد، تعمیر و نگهداری و تامین و تخصیص سلاح ها و تجهیزات مناسب با شرایط منطقه. بعنوان مثال درگیری در مناطق قطبی کاملا با درگیری در جنگل های استوایی متفاوت است و تمامی فاکتورهای فوق را دستخوش تغییر می نماید. مناطق بیابانی چیزی در حدود 35 درصد از خشکی های زمین را تشکیل می دهند. اولین جنگ ثبت شده ی تاریخ در مناطق بیابانی اتفاق افتاده است و بسیاری از فرماندهان و نوابغ نظامی جهان افتخارات و پیروزی های بی شمار خود را در مناطق بیابانی به دست آورده اند. نوابغی همچون جوشوآ، رامسس، ساراگون، داریوش، اسکندر، خالد، صلاح الدین ایوبی، لورنس عربستان و اروین رومل از جمله افراد بی شماری بودند که بعنوان جنگجویان صحرایی در آن میدان نبرد آوازه ی نظامی پیدا کردند. با آنکه همه بیابان های جهان خشک، سوزان و بادگیر هستند ولی با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند. برخلاف تصور عمومی زمین های سنگلاخی در بیابان ها بیشتر از تپه های شنی وجود دارد. بی نظمی های آب و هوایی مثل دمای نا متعادل، بارش های نامنظم و تندباد های شدید از ویژگی های مناطق بیابانی هستند بنابراین نیروهای نظامی که قصد انجام عملیات در چنین مناطقی را دارند می بایست به تجهیزات خاص مجهز شده و آموزش های ویژه ای را برای سازگاری با محیط پشت سر گذاشته باشند.

دمای هوا در بیابان متغیر است. شب ها معمولا هوا بسیار سرد و روزها دمای هوا از 48 درجه ی سانتیگراد تجاوز می نماید. دمای شن های بیابان معمولا از دمای هوا هم بیشتر است و گاهی اوقات 73 درجه ی سانتیگراد نیز عبور می نماید. بنابراین جایگاه خدمه در خودروهای زرهی سنگین مثل تانک و نفربرهای سبک فاقد سیستم تهویه، عملا غیر قابل تحمل است. از آنجا که بدنه ی خودروهای نظامی و زرهی از جنس فولاد است بنابراین در اثر تابش خورشید به سرعت گرم شده و ممکن است دمای آن تا 84 درجه برسد. طبق تحقیقات پزشکی انجام گرفته مشخص شده که دمای 48 درجه ی سانتیگراد آستانه ی درد در انسان است و در دمای 60 درجهی سانتیگراد آسیب های بسیار جدی خواهد داشت.

در چنین دمایی عملا حرکت خودروها بسیار کند ی غیر ممکن خواهد بود و عملکرد کامپیوترها، سنورها، تجهیزات مخابراتی، باتری ها و دیگر وسایل الکترونیکی عملا مختل می شود که این امر پرواز هواپیماها و بالگردها را با مشکل مواجه می سازد.

از مواد منفجره و مهماتی همچون کلاهک موشک ها، بمب ها، گلوله های توپ و مهمات تانک باید به شدت مراقبت کرد و با قرار دادن آنها در سنگرهای دولایه که بخوبی عایق شده اند از انفجار احتمالی آنها جلوگیری نمود. از آنجاییکه دمای هوا در شب بسیار خنک تر از روز است بهتر است که عملیات پیشروی یا جابجایی تدارکات در شب انجام شود. البته این امر مستلزم آشنا بودن نیروها با تاکتیک ها و ویژگی های جنگ شبانه می باشد.

تندبادها و طوفان های شن که گاهی ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد، از دیگر ویژگی های مناطق بیابانی است. این نوع طوفان ها هر چیزی را که سر راهشان قرار بگیرد از بین می برند و میدان دید را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. این نوع طوفان ها آنچنان نیروی الکترومغناطیسی ایجاد می کند که عملکرد قطب نماها و ابزارآلات دقیق هواپیماها و بالگردها را مختل می سازد. بنابراین بهترین اقدام ممکن حین مواجه شدن با چنین شرایطی توقف روند عملیات می باشد که در عملیات ارتش آمریکا در عراق در سال 2003 میلادی شاهد این اقدام بودیم که نتایج مثبتی در پی داشت.

گرد و غبار نواحی بیابانی می تواند سیستم های تسلیحاتی مثل موتورها و توربین ها را دچار خسارت نماید. مشکل اصلی دخول گرد و غبار به درون موتور است که باعث ایجاد خسارت و نهایتا قطع جریان برق خودور می شود.

[تصویر: picture-418.jpg]

خودروهای زرهی و شنی دار بیشتر از دیگر خودروها در معرض این مشکل هستند زیرا شنی های آنها توده های عظیمی از خاک را به هوا پرتاب می کنند. ممکن است به علت قرار گرفتن در معرض گرد و غبار شدید ناشی از طوفان های شن، فیلتر های ورودی هوای موتور دچار گرفتگی شده و انچنان مسدود شوند که هیچگونه هوایی به موتور نرسد و در نهایت منجر به از کار افتادن آن شود. دامنه های جانبی که باعث فرونشاندن گرد و غبار می شوند می توانند این مشکل را به حداقل برسانند.

لازم است که در خودروها از فیلترهای ویژه ی مناطق بیابانی مطابق با استاندارد گرد و غبار استفاده شود تا موتور خودروها با مشکل از کار افتادن مواجه نشوند. نمونه ی بارز این امر تانک های آبرامز ارتش عربستان سعودی، مصر و نیز نیروهای آمریکایی مستقر در خاورمیانه می باشد که همواتره در شرایط بیابانی بکار گرفته می شوند. از آنجایی که توربین گازی تانک آبرامز در مقایسه با موتورهای دیزلی مقدار بیشتری هوا را به درون خود می کشد بنابراین گرد و غبار بیشتری را نیز وارد می کند که این امر سیستم موتور را با مشکل مواحه خواهد ساخت. برای رفع این مشکل این تانک ها به فیلترهای اتوماتیک ویژه ی ضد گرد و غبار مجهز شده اند و لذا از لحاظ شرایط عملیاتی استاندارد و قابل اطمینان به حساب می آیند.اما بالگردها و هواپیماها در برابر گرد و غبار بسیار آسیب پذیرترند. اگر فیلترهای محافظ نقش خود را به خوبی ایفا نکنند ممکن است پرواز در میان توده های خاک در سطح جزیی باعث از کار افتادن موتور شود. برای رفع این مشکل از تکنیک هایی مثل فناوری تفکیک ذرات استفاده می شود. در این فناوری ذرات گرد و غبار بدون کاهش جریان هوا در موتور بالگرد یا هواپیما از صافی یا فیلتر عبور داده می شود و بنابراین تاثیر آنها بر روی بازده موتور به حداقل می رسد.

حسگرهای اپتیکالی یا سرهای هدف یاب موشک ها و بمب های هدایت شونده ممکن است در اثر سایش گرد و غبار ناشی از طوفان های صحرایی خراشیده شوند که این امر دقت و کارایی این جنگ افزارها و سیستم ها را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

از دیگر مشکلات رایج در نواحی بیابانی بارن های سیل آسای غیرقابل پیش بینی است. در اثر بارش های شدید، به یکباره سیل های عظیمی به راه می افتد که پل ها، اردوگاه های موقت و جاده های استراتژیک را با خود شسته و می برد.

همه ی موارد فوق نشان دهنده ی مشکلات بسیار زندگی و نبرد در صحرا هستند اما شاید هیچ کدام از مشکلات فوق به اندازه کم آبی مهم و حیاتی نباشند. آب بدون شک تنها مایه حیات بخش در زمین است. نزدیک به دو سوم بدن ما را آب تشکیل می دهد بنابراین نیاز به آب یک نیاز حیاتی و مهم است. آب برای مصارف گوناگونی همچون آشامیدن، پخت و پز، استحمام، شستشو و مصارف مختلف دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. از طرف دیگر از آب برای خنک کردن موتور ماشین آلات نیز استفاده می شود که این امر نشان دهنده ی اهمیت انسانی و صنعتی آن است. در بیابانریال آب و سوخت از اهمیت بسزایی برخوردارند و طبیعتا هر نیرویی که به دو دسترسی داشته باشد، ابتکار عمل را نیز در دست خواهد داشت.

اما علاوه بر موارد فوق شرایط دیگری نیز وجود دارد که عملیات لجستیکی و رزمی را با مشکلات عمده ای مواجه می سازد. کاروان تدارکات نیازمند آن است تا سراشیبی های تند، دره های عمیق و شن زارهای عظیم بیابانی را دور بزند تا بتواند سوخت و مهمات را به موقع و بدون تلفات به نیروهای درگیر برساند. شن های نرم، صخره های تیز و خارهای ضخیم بیابانی حرکت کامیون های تدارکات را مختل می سازد. در ماه آگوست سال 1992 میلادی وقتی تیپ یکم گارد ملی عربستان، ریاض را به قصد خطوط مقدم جبهه ترک نمود، خودروهای این تیپ در طی مسیر بیش از 160 بار پنچر شدند. از این تجربه می توان نتیجه گرفت که در مناطق بیابانی می بایست تا آنجا که امکان پذیر است از خودروهای شنی دار استفاده کرد تا چنین مشکلاتی به وجود نیاید.

[تصویر: conflict_desert_storm_profilelarge.jpg]

[تصویر: conflict_desert_storm_profilelarge.jpg]

در مناطق بیابانی و صحرایی علاوه بر تدارکات و عملیات لجستیکی، عملیات متعارف و درگیری مستقیم با دشمن نیز با دیگر مناطق متفاوت می باشد.در بیابان و صحرا هیچ عارضه ی مشخص و پوشش گیاهی وسیع وجود ندارد، بنابراین به کمک استحکامات دفاعی مناسب می توان نیروهای مهاجم را به راحتی در هم کوبید. نمونه ی بارز این ادعا نبرد تنگه ی کازرین در تونس است که طی آن نیروهای تحت فرماندهی اروین رومل موفق شدند تا حملات چند جانبه و پیاپی تانک ها و سربازان انگلیسی را دفع و آنها را در هم بشکنند. با اینکه نیروهای انگلیسی از نظر کمی و کیفی برتری قابل ملاحظه ای نسبت به مدافعین آلمانی ایتالیلایی داشتند ولی اسیر تاکتیک منحصر به فرد و استثنایی روباه صحرا شدند. نیروهای آلمانی با انتقال و استقرار توپ های ضد هوایی 88 میلی متری و توپ های ضد تانک خود بر فراز کوه های مشف بر نواحی بیابانی تونس از ارتفاعات مشرف بر تنگهی کازرین آن چنان دژ مستحکمی ساختند که غیر قابل تسخیر بود. به علت عدم وجود عوارض زمینی مناسب در نواحی پست بیابانی، المان ها قادر بودند تا از فاصله چند کیلومتری اقدام به هدف گیری و شلیک به سوی تانک های انگلیسی نمایند. نتایج این حمله آنقدر مصیبت بار بود که نیروهای انگلیسی به علت از دست دادن بخش قابل ملاحظه ای از تجهیزات خود ناچار شدند تا از تونس عقب نشینی کنند.

اگرچه علم امروز توانسته است تا اطلاعات بسیاری از صحرا به دست بیاورد ولی به هرحال هنوز هم بسیاری از جنبه های رزم در مناطق بیابانی ناشناخته مانده است و محققین در تلاش هستند تا با شناخت کامل تر از صحرا و شرایط و اقلیم آن راه کارهای مناسب تری برای حضور موترتر در صحرا و تحلیل روند درگیری در آن بیابند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 541]