سر طرد و رجم شيطان در قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: ((سر طرد و رجم شيطان در قرآن ))

1. فسق: سوره کهف آيه پنجاه« و اذا قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابليس کان من الجن ففسق عن امر ربه » ترجمه:و آنگاه که فرمان داديم ملائکه را که سجده کنند براي آدم سپس همگي سجده کردند مگر ابليس که از جن بود پس تمرد کرد از فرمان پروردگارش.(فسق،کفر عملي است.)

2. کبر و استکبار سوره بقره آيه 34 : « و اذ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابليس ابي و استکبر و کان من الکافرين» ترجمه آنگاه که فرمان داديم که ملائکه را سجده کنيد براي آدم پس همگي سجده کردند مگر ابليس که سرپيچي کرد و بزرگي ورزيد و با اين استکبار از کافران شد.(نتيجه تکبر،کفر است)

3. قياس سوره اعراف آيه 10 « و لقد خلقناکم ثم صورناکم ثم قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا الا ابليس لم يکن من الساجدين قال ما منعک الا تسجد اذ امرتک قال انا خير منه خلقتني من نار و خلقته من طين» ترجمه: به تحقيق شما را خلق کرديم سپس صورت پردازي نموديم سپس به ملائکه امر کرديم آدم را سجده کنيد پس ايشان سجده کردند مگر ابليس که از سجده کننده گان نبود خداوند فرمود چه چيزي مانع شد که سجده نکردي آن زمان که تو را امر به سجده کردم،شيطان گفت من از آدم بهتر هستم زيرا مرا از آتش خلق کرده است .

تدبر در اين آيات

اين آيات کريمه از چند جهت قابل تدبر و دقت است.

1. ضمير در ابتدا مع الغير آمده (يعني خلقنا- صورنا- قلنا) سپس متکلم وحده آمده (امرت) در اين تغيير ضمير چه مطلبي قابل دقت است؟

2. ضمير «کم= شما”در خلق و تصوير آمده ( خلقناکم و صورناکم) و بعد به آدم برگشته است. اين موضوع چه توجيهي دارد؟

3. نفي ساجديت از شيطان به طور مستمر شده است، يعني هيچ وقت حقيقت سجود را در طول عمرش به جا نياوده است. “لم يکن من الساجدين”!!

4. اينکه آنچه شيطان را به انحراف کشيده قياس باطل او بوده است آنجا که خود را از آدم بالاتر و بهتر ديده است.

دقت در اين تعبيرات نکاتي از معارف را به انسان تقديم مي دارد.

فسق و تمرد، کبر و استکبار و کفر و قياس و حسد و ظلمت از اموري است که ابليس به آن مبتلا شده است و اينک طرد و لعن و رجم گرديده است واز بهشت الهي با ذلت و خواري اخراج شده است ريشه اين انحطاط در سه عنوان خلاصه مي شود.

1. کبر 2. حسد 3. تمرد که ريشه اين سه، جهل است. يعني جهل و ناداني او موجب شد که توجه نکند به اينکه آنچه مهم است اطاعت امر مولاي حکيم است و نورانيت آدم را نفهميد و نديد و ناريت خود را ديد. لذا قياس باطلي کرد و نتيجه غلطي گرفت که تکبر هم زاييده اين جهل و قياس شد و خود را بهتر از آدم ديد و حسادت او به آدم چنين خسارتي برايش پديد آورد که با هيچ چيزي قابل تدارک نيست و از آثار و نتايج اين جهالت و تکبر بي ادبي او با حق تعالي بود. آنجا که گفت «قال بما اغويتني”(اعراف)…. که با اعتراض گفت خدايا چون تو مرا گمراه کردي بندگانت را گمراه مي کنم که مي توان گفت اين بي ادبي او سبب شد براي هميشه از بساط قرب حق تعالي محروم گردد.

اشاره به اين بحث ضروري است که بدانيم يکي از مهمترين تجليات ديني و ولايت و عقل، ادب است. از بي ادبي ابليس و نتيجه حاصله از آن، اين درس را بگيريم که«بي ادب محروم ماند از لطف رب”روايات زيادي در رابطه با بحث ادب داريم که اجمالاً به آن اشاره مي کنيم. في الحديث: هل الدين الا الادب آيا دين غير ادب است. به عبارت ديگر همه شرايع الهي براي اين آمده اند که بني آدم را با آداب زندگي و بندگي آشنا سازند. براي رسيدن به کمالات وجودي، انسان محتاج به ادب الهي است. آداب جمع ادب است. دين مجموعه اين ادبهاست. آداب معاشرت-آداب عبادت – آداب خوابيدن- آداب خوردن- آداب صحبت و... . در حديث ديگر آمده الادب صورة العقل ادب صورت و ظهور عقل و درک و شعور انساني است پس اگر مي خواهيم ميزان عقل و دين شخصي را بشناسيم به ادب او نگاه کنيم.

اهميت مطلب تا آنجا است که در تاديب بهترين خلقش يعني خاتم الانبياء مي فرمايد:ان اللّه اَدَّبَ نبيه بمحبّته خداوند پيامبرش را با عشق و محبت به خوبي ادب فرمود؛ و مولاي ادب مي فرمايد ادَّبَني رسول اللّه پيامبر هم مرا با محبت ادب فرمود؛ و انا اُءَدِّب المؤمنين(شيعتي) و من اهل ايمان و شيعيانم را ادب مي کنم. بهترين روش تاديب، ادب با محبت است. که جابربن عبد اللّه انصاري بزرگ خاندان انصار، در کوچه هاي مدينه فرياد داشته يا معشر الانصار اَدِّبوا اولادکم علي حب علي بن ابيطالب …u اي مردم انصار فرزندان خود را با محبت عليu و عشق ورزي به صاحب ولايت کلي الهي تاديب کنيد و از آنجا که اين امر با فطرت بشري ارتباط مستقيم دارد مي‌گفت: و ان ابوا فانظروا في شان امه اگر از قبول محبت و ولايت عليu ابا کرد و نپذيرفت در حال مادر او توجه کنيد (گويا تقصيري از ناحيه مادر او باشد).

بعد از اين مرحله، تأديب با اکرام و شخصيّت دادن مي باشد که اين روش در روش روان شناسي جديد، بسيار مورد توجه دانشمندان اين علم مي باشد. اين شکل از ادب هم، مورد طلب است که در عبارت دعا آمده و ادبّني بالکرامة، مرا با کرامت و بزرگواري ادب فرما.

مرحله بعد، تأديب با علم و دانش است که با آموختن روشها و آگاهي دادن، انسانها را مي‌توان ادب کرد و اينهم مطلوب مي باشد. زيرا وقتي انسان، راه را از چاه تشخيص داد و بد را از خوب درک کرد و حق را از باطل يافت؛ با مدد عقل و درک که حجت باطني الهي است آنرا، دنبال مي کند و طريق حق و رشد را سلوک مي کند.

مرحله آخر تأديب، که محبّت و اکرام و علم، تأثير نگذارد و روان انسان را صيقل ندهد، مرحله قهر و عقوبت است که در بعضي افراد، براي اصلاح آنها، چاره اي جز اين راه وجود ندارد؛ و انسان در مسير عبوديت، نبايد اين راه را طلب کند و بسيار سخت و دشوار است. لذا در عبادت دعا آمره الهي لا تؤدّبني بعقوبتک…. خدايا مرا با عقوبت و سختيها و بلاها، تأديب نکن. اين مقام از تأديب، که همراه با نزول بليّات و يا سلب نعمتها و عافيتها مي باشد، گرچه مطبوع و مطلوب، نفوس بشري نيست امّا مصلحت در اجراء و وقوع آنهاست. تا در نهايت، نفوس بشري که ابتدا با حاکميت نفس امّاره بالسوء، جلوه‌گر مي‌شود. با اين نوع تأديبها به نفس مطمئنه و قدسيّه، تبديل و تحويل شود. خلاصه مي توان گفت که همه اديان در نهايت، جهت همين ادب و تأديب، براي انسانيت آمده است؛ در اين ديد، همه احکام الهي در سه بُعد، خلاصه مي شود: ادب مع الله، ادب مع الخلق و ادب مع النفس که نتيجه ادب با حق تعالي امتثال اوامر او و اجتناب از معاصي و نواهي اوست؛ و نتيجه ادب با خلق الهي و مخلوقات خداوند رابطه صحيح و عادلانه با آنها و اداي حقوق ايشان مي باشد و نتيجه ادب با خود، شکوفايي استعدادهاي انساني، در سايه درک حقوق و روابط او با عالم هستي و رسيدن به کمالات نهايي موعود مي‌باشد. لطيف است که باين نکته اشاره شود که بعض از بزرگان معرفت با استناد به متون وحي، گفته‌اند که نماز که جلوه عبوديّت و معراج مؤمن وصورة ولايت است؛ در ظاهر ارکان، نقش ادب را دارد. قيام آن الفِ ادب و رکوع آن دال ادب و سجود آن باء ادب است؛ و از آنجا که ادب هم درجات دارد، در مرحله از آن، ادب نتيجه و ثمره عقل است و در يک مرحله ادب صورة عقل است و در يک مرحله، موجب تزکيه و پرورش عقل است که فرمود: زَکِّ عقلک بالادب و در پايان اشاره باين روايت ضروري است که امام صادقu مي‌فرمايد: انا اهل بيت لا نستخدم من لا يتأدّب مع الله و لا يستحي منه في خلواته. ترجمه: ما اهل بيت، کسانيکه ادب با حق را رعايت نمي کنند و در جاي خلوت که خلق نظاره ندارند، از خلق هستي، شرم و حياء ندارند باينکه مرتکب خلاف و گناه مي شوند، نمي پذيريم و بر خوان قرب خود، نمي نشانيم.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 613]