سياست - رسالت نهاد نمازجمعه و سند چشم‌انداز

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سياست - رسالت نهاد نمازجمعه و سند چشم‌انداز

سياست - رسالت نهاد نمازجمعه و سند چشم‌انداز

حجت‌الاسلام محمد‌حسين زنگنه* :زماني است كه بسيج همگاني دولت و ملت و همه نهادهاي مردمي و دولتي براي تحقق و اجراي سند چشم‌انداز ايجاد شده است و هر فرد حقيقي و حقوقي دغدغه اين را دارد كه سهم خود را در اجراي سند محقق نمايد. بي‌شك نماز جمعه از مهم‌ترين نهادهايي است كه مي‌تواند نقش بسزايي در تحقق چشم‌انداز ايفا كند، لذا مقاله پيش رو به همين موضوع پرداخته است.«عسي ربك ان يبعثك مقاما محمودا»

چشم‌اندازي كه از ناحيه مقام معظم رهبري مطرح شد والاترين حركتي است كه جامعه را به سوي آينده‌اي آرماني سوق مي‌دهد و با رسيدن به پايان چشم‌انداز 20 ساله در سال 1404 ايران اولين و توسعه‌يافته‌ترين كشور در سطح منطقه خواهد بود. جهت روشن شدن هرچه بهتر رسالت نهاد نمازجمعه در مورد سند چشم‌انداز بيان مسائل ذيل به عنوان مقدمه لازم و ضروري است.
تعريف چشم‌انداز
چشم‌انداز در معناي لغوي به مساحتي از صحرا يا دامنه كوه كه چشم همه آن را ببيند (منظره) اطلاق مي‌گردد به عبارت ديگر: به مساحتي از صحرا، دشت يا تپه و كوه كه چشم آن را ببيند (منظره) چشم‌انداز گويند.
چشم‌انداز از نظر معناي اصطلاحي: خلق آينده‌اي است كه به صورت نظام‌مند و هدفمند براي ملتي آينده‌ساز، طراحي و بر اساس امكانات، قابليت‌ها و فرصت‌هاي موجود تصويري از آينده را ترسيم مي‌نمايد. به عبارت ديگر چشم‌انداز تبييني است كه از آينده در پرتو گذشته صورت مي‌گيرد و در چارچوب چشم‌انداز مطلوب است كه برنامه‌ريزي‌ها و حركت‌هاي فردي و اجتماعي به سوي آينده‌اي آرماني جهت مي‌يابند.
به قول رئيس‌جمهوري محترم آقاي دكتر احمدي‌نژاد: چشم‌انداز در واقع شاخص و نقطه هادي براي نيل انقلاب به نقطه آرماني و ميثاق ملي است و بايد همه برنامه‌ها در راستاي آن تنظيم شود.
فرق چشم‌انداز با برنامه
چشم‌انداز افق نگاه و برنامه گام‌هاي عملي براي رسيدن به افق است، چشم‌انداز قله‌اي است كه براي رسيدن به آن قله نيازمند برنامه عملياتي است. بعضي مفهوم برنامه و مفهوم چشم‌انداز را با يكديگر خلط كرده و يكي دانسته‌اند.
چشم‌انداز يك حقيقت جاويدان
چشم‌انداز مطروحه در نظام مقدس جمهوري اسلامي يك حركت ابداعي و نو نيست بلكه كشورهاي ديگر نيز سند چشم‌انداز دارند، امروز كشورهاي مختلف جهان در حال تدوين چشم‌انداز ملي مي‌باشند و چشم‌انداز در مباحث مديريت، عمري بيش از يك دهه دارد و طرح آن به دهه 90 ميلادي برمي‌گردد، در ايران نيز در دوره‌هاي پيشين نظام، چشم‌اندازهاي مختلفي مطرح بوده است، البته اين چشم‌اندازها كارشناسي شده نبوده‌اند بلكه هر يك در حوزه‌اي مطرح شده و در همان حوزه با موفقيت‌هايي روبه‌رو بوده است و اصولا حركت نظام جهاني بر اساس چشم‌انداز است، تمام موجودات عالم به طرف چشم‌انداز حركت مي‌كنند.
«الا الي الله تصير الامور»
«و ان الي ربك المنتهي»
«و لله يسجد ما في‌السماوات و ما في‌الارض»
مقام محمود (شفاعت يا قرب به پروردگار) چشم‌اندازي است كه خداوند به پيامبرش عنايت فرموده است.
«عسي ربك ان يبعثك مقاما محمودا»
حكومت مستضعفان به رهبري مصلح جهاني نيز چشم‌اندازي است كه جهان به سوي آن در حركت است.
«و نريد ان نمن علي‌الذين استضعفوا في‌الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين»
«جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل كان زهوقا»
سرانجام با حاكميت و پيشوايي مستضعفان، حق، پيروز و باطل، نابود خواهد گرديد.
«و لقد كتبنا في‌الزبور من بعد الذكر ان الارض يرثها عبادي الصالحون»
در كتاب زبور كه بعد از تورات نازل گشته نوشتيم كه سرانجام بندگان صالح وارث زمين خواهند گرديد.
«وعد الله الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ليستخلفنهم في‌الارض»
خداوند وعده پيشوايي بندگان مومن را داده است.
تكميل دين اسلام در سايه نيل به چشم‌انداز (امامت) است.
«اليوم اكملت لكم دينكم»
امامت چشم‌اندازي است كه رسيدن به آن موجب تكميل دين است. تمامي پيامبران مردم را به چشم‌انداز فراخواندند و خود به طرف چشم‌انداز حركت مي‌كردند.
امام خميني(ره) حركت خود را بر اساس چشم‌انداز (رسيدن به حكومت اسلامي) شروع نمودند و به چشم‌انداز رسيدند و بالاخره تمام حركت‌ها بر اساس چشم‌اندازهاست اگر حركت‌ها حساب شده و دقيق باشد به چشم‌انداز مي‌رسيم.
چشم‌انداز 20ساله صادره از ناحيه رهبري چشم‌اندازي است جامع كه شامل مسائل فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي است، معظم‌له همچون پيامبران و امام راحل در زمان ما چشم‌اندازي در سطح كلان و در تمام زمينه‌ها مشخص فرمودند و از امت خود خواستند كه حركت خود را متوجه چشم‌انداز و قله نمايند.
رمز موفقيت تمامي نهادهاي فرهنگي از جمله نهاد نمازجمعه در هر شهر در پيشبرد امور فرهنگي خود تهيه و تنظيم سند چشم‌انداز و حركت به سوي آن است.
شرايط چشم‌انداز
1- برگرفته از نيازهاي جامعه: چشم‌انداز بايد از نيازهاي اصيل جامعه سرچشمه گرفته باشد تا در اثر گذشت زمان كهنه نشود.
2- تصميم جدي بر عملي شدن: دست‌اندركاران به معناي واقعي بر عملي ساختن چشم‌انداز مصمم باشند و آموزش‌هاي عملي ببينند.
3- فرادولتي: چشم‌انداز فرادولتي است كه ملت را نيز شامل مي‌گردد و اختصاص به دولت خاص نيز ندارد. هر دولتي كه روي كار آيد بايد بر اساس سند چشم‌انداز حركت نمايد و اجازه ندارد تغييري در آن ايجاد كند، متاسفانه امروز 80درصد اقتصاد كشور در اختيار دولت است و اين بر خلاف اصل 44 و سند چشم‌انداز مي‌باشد. ابلاغ سياست‌هاي كل اصل 44 از سوي رهبري نوعي بن‌بست شكني اقتصاد دولتي است.
امام‌خميني(ره) فرمودند: «كشيدن امور به سوي مالكيت دولت و كنار گذاشتن ملت بيماري مهلكي است كه بايد از آن احتراز شود.»
4- فرااقتصادي: چشم‌انداز به مسائل اقتصادي منحصر نمي‌گردد بلكه مسائل فرهنگي، اجتماعي و سياسي را نيز شامل است.
5- هماهنگي: بايد برنامه‌ها و سياست‌هاي نظام بر اساس چشم‌انداز و هماهنگ با آن باشد، مسوولان نيز بايد هماهنگ عمل كنند. مقام معظم رهبري در ديدار با مسوولان مختلف نظام فرمودند: «تحقق اين چشم‌انداز نيازمند حركت و تلاش هماهنگ تمام مسوولان كشور است.»
6- مطالبات مردمي: بايد مردم خواسته‌هاي خود را در چارچوب سند چشم‌انداز از مسوولان مربوطه مطالبه نمايند.
7- گزارش كار به رهبري: دولتمردان بايد اقدامات خود را در مورد سند چشم‌انداز به‌طور مستند به رهبري گزارش نمايند.
8- محور وحدت: سند چشم‌انداز بايد به عنوان محور وحدت در كانون توجه مردم و مسوولان قرار گيرد.
9- ايجاد لابراتوار: بايد نخبگان جامعه در بيان جزئيات و بررسي و تحليل سند چشم‌انداز لابراتوار يا اطاق فكر تشكيل دهند.
مشكلات اجرايي سند چشم‌انداز
1- نبود برنامه: پس از گذشت ماه‌ها از ابلاغ سند تا اين تاريخ برنامه كاري و سياست روشني در اين خصوص ارائه نشده است. اكثر مقامات از سند چشم‌انداز همين را مي‌دانند كه ايران بايد به قدرت اول منطقه تبديل شود اما از حجم سند، آگاهي درستي ندارند و افق اين سند چگونه بايد محقق شود را نمي‌دانند.
رهبر معظم انقلاب سند چشم‌انداز 20ساله را دستورالعملي براي پيشرفت واقعي ايران دانسته و تاكيد كردند: «مسوولان براي تحقق همه اهداف پيش‌بيني شده در سند چشم‌انداز راهكارهاي اجرايي مشخص كنند» و نيز فرمودند: «اين چشم‌انداز يافتني است اما بايد برنامه‌ريزي نمود و راه حركت را پيدا كرد.»
2- نبود رابطه: سند چشم‌انداز به صورت مفاهيم كلي در سطح بالا مورد توجه قرار گرفته است اما رابطه بالا با پايين قطع است. رده‌هاي پايين نظام معمولا از سند چشم‌انداز بي‌خبرند، به قول رياست محترم مجلس شوراي اسلامي: «سند چشم‌انداز همچون چشمه‌اي است كه در نقطه‌اي از زمين مي‌جوشد و بايد در جوي طراحي شود و به سوي پايين‌دست هدايت شود و نمي‌شود.»
3- نگاه اقتصادي: نگاه غالب به سند چشم‌انداز نگاه اقتصادي است در صورتي كه سند يك برنامه كلي شامل امور فرهنگي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي است و منحصر به امور اقتصاد نمي‌شود.
4- فقدان عرق ملي: مردم خود را جزئي از اين سند نمي‌دانند و فكر مي‌كنند كه سند مربوط به دولت است، فقدان عرق ملي نسبت به اجراي كامل سند از بزرگ‌ترين علل عقب‌ماندگي اجراي سند است، بايد به مردم فهماند كه سند فرادولتي است و حتي اختصاص به دولت خاص نيز ندارد، هر دولتي كه روي كار آمد بايد بر اساس برنامه تنظيم شده در سند چشم‌انداز حركت نمايد، مديران دولتي مجريان طرح‌اند نه برنامه‌ريز و نه طراح، بنابراين با تغيير يك وزير يا يك مدير نبايد هيچ تغييري در روند كار سند چشم‌انداز ايجاد گردد زيرا ايجاد تغيير موجب خسارت و ضرر است، بايد دولت و ملت با هم در اين مسير حركت كنند.
5- كندي كار: سند چشم‌انداز در مرحله اجراي حركتش كند و مقطعي است و بايد سازكاري ايجاد شود كه به نحو مستمر، روند تحقق و اجراي سند را رصد كند.
6- افراط و تفريط: نظرات مسوولان رده بالا در مورد چشم‌انداز در حال افراط و تفريط است.
دولت معتقد است كه جلوتر از سند چشم‌انداز حركت كرده است، رياست محترم جمهوري در تبيين چشم‌انداز 20 ساله فرمودند: «پيش‌بيني مي‌كنم كه زودتر از دوره 20 ساله به قله منطقه خواهيم رسد و البته افق نگاه ما بايد به قله جهاني باشد چراكه استعداد اين كار در خون و فرهنگ ما جاري است.»
رياست محترم مجمع تشخيص مصلحت نظام معتقدند كه حركت دولت در اجراي سند چشم‌انداز كند و كار قابل توجهي انجام نيافته است. حضرت آيت‌الله هاشمي رفسنجاني فرمودند: «شاخص‌هاي اجرايي چشم‌انداز 20 ساله با گزارش عملكرد سالانه دولت همخواني ندارند.» مشاراليه اصل 44 را موتور خوبي براي حركت به سمت اجراي چشم‌انداز معرفي كردند.
مصلحت آن است كه مسوولان محترم نظام از افراط و تفريط به دور باشند و قواي سه‌گانه به همراه ملت در جهت عملي ساختن سند چشم‌انداز حركت كنند.
فوايد و ثمرات چشم‌انداز
با پايان يافتن چشم‌انداز 20ساله يعني تا سال 1404 به فوايد و ثمراتي خواهيم رسيد و جامعه‌اي نمونه با ويژگي‌هاي ذيل خواهيم داشت.
1- توسعه‌يافته: با رسيدن به چشم‌انداز جامعه‌اي توسعه‌يافته در زمينه‌هاي مختلف فرهنگي، جغرافيايي، تاريخي و متكي بر اصول اخلاقي و ارزش‌هاي اسلامي، ملي و انقلابي خواهيم داشت.
2- الگو و اسوه: وجود انسان‌هايي فعال، ايثارگر، مسووليت‌پذير، برخوردار از وجدان كاري، انضباط، داراي روحيه تعاون، متعهد به اسلام و انقلاب و غيره از ثمرات چشم‌انداز است.
3- برخوردار از دانش پيشرفته: داراي ملتي توانا در توليد علم و فناوري، متكي بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي و توليد ملي خواهيم شد.
4- برخوردار از سلامت همه‌جانبه: رفاه، امنيت غذايي، تامين اجتماعي، توزيع متناسب درآمد، دوري از فقر، فساد، تبعيض و بهره‌مندي از محيط زيست مطلوب از فوايد چشم‌انداز است.
5- دست‌يافته به جايگاه اقتصادي: به عنوان نمونه طبق سند چشم‌انداز 20 ساله كشور تا سال 1404 حدود 3700 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در جمهوري اسلامي ايران انجام مي‌شود، نرخ رشد اقتصادي در طول برنامه چشم‌انداز 11درصد در نظر گرفته شده است، ايران با اين رشد تا پايان چشم‌انداز اولين و توسعه‌يافته‌ترين كشور در سطح منطقه خواهد شد.
6- داراي تعامل سازنده: با جهان خارج بر اساس اصول عزت، حكمت و مصلحت تعاملي سازنده خواهيم داشت. از بيان ثمرات و فوايد ديگر چشم‌انداز به خاطر رهايي از تطويل صرف‌نظر مي‌شود.
رسالت نهاد نمازجمعه و چشم‌انداز
از آنجا كه امامان جمعه در هر شهر محور و به فرموده رهبري روح آن شهرند، مي‌توانند در موارد ذيل در رابطه با چشم‌انداز نقش ايفا نموده و رسالت خود را عملي سازند.
1- بيان مسائل فوق: امامان جمعه مسائل مطروحه فوق (تعريف چشم‌انداز، چشم‌انداز حقيقي جاويدان، شرايط چشم‌انداز، مشكلات و چالش‌ها، ثمرات و فوايد چشم‌انداز) را بيان نمايند تا مردم در جريان مسائل مربوط به سند چشم‌انداز قرار گيرند.
2- بيان سياست‌هاي كلي و ابلاغيه‌ها: لازم است ائمه جمعه سياست‌هاي كلي برنامه چهارم توسعه را در محورهاي فرهنگي، اجتماعي، علمي و فناوري، سياسي، دفاعي و امنيتي، روابط خارجي و اقتصادي در 52 بند و نيز ابلاغيه‌هاي مقام معظم رهبري به مجمع تشخيص مصلحت نظام در رابطه با سند چشم‌انداز و به آقاي خاتمي رئيس‌جمهور محترم سابق در خصوص سياست‌هاي كلي برنامه چهارم توسعه براي مردم بيان و تفسير نمايند.
3- چشم‌انداز موضوع خطبه اول: ائمه جمعه با انتخاب بندهايي از 52 بند مربوط به سياست‌هاي برنامه چهارم و با استفاده از آيات و روايات مي‌توانند خطبه اول را به اين موضوع اختصاص دهند.
4- تفسير سند چشم‌انداز: ائمه جمعه بايد اهميت سند چشم‌انداز را از ديدگاه‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي براي مسوولان و مردم بيان نموده و تفهيم نمايند كه سند چشم‌انداز پس از قانون اساسي مهم‌ترين سند جمهوري اسلامي است.
5- تشويق به همكاري: ائمه جمعه بايد مسوولان، دست‌اندركاران و مردم را به همكاري تشويق نمايند.
6- تجزيه و تحليل بيانات رهبري: بيانات گوناگون رهبري را در مورد چشم‌انداز و اصل 44 براي مردم و نمازگزاران تجزيه و تحليل نماييم.
7- بيان اصول: اصل 110 و اصل 44 قانون اساسي را به‌طور كامل براي مردم تفسير نمايند.
8- ترويج اقتصاد مردم‌سالار: در مورد اصل 44 بايد اذهان را براي پذيرش اقتصاد مردم‌سالار آماده نمود و مردم را در شرايط گذار از اقتصاد دولتي به اقتصاد مردمي تشويق به سرمايه‌گذاري نماييم و مردم را براي پذيرش فلسفه مردم‌سالار به جاي فلسفه دولت‌سالار آماده نماييم.
9- بسيج ملي: بايد در اجراي سند چشم‌انداز و تحقق اصل 44 بسيج عمومي و همگاني راه‌اندازي نماييم.
10- بيان مباني ارزشي سند چشم‌انداز براي مردم بيان شود زيرا پايبندي به ارزش‌هاي مهم‌ترين سنگر پايداري در برابر مشكلات و ناملايمات در طريق اجرايي سند چشم‌انداز است، بايد براي مردم بيان كرد كه اگر چه رسيدن به چشم‌انداز راه سخت و پرفراز و نشيبي است اما مسيري است مطمئن و هدفدار كه مردم در رسيدن به آن بايد سختي‌ها را تحمل كنند كه مي‌كنند زيرا مردم ما امتحان خود را در طول تاريخ انقلاب داده‌اند.
مقام معظم رهبري فرمودند: «آباداني كشور، پيشرفت مادي و معنوي جامعه و دستيابي به رتبه اول كه در سند چشم‌انداز 20ساله پيش‌بيني شده است در سايه تعميق ايمان و افزايش انگيزه‌هاي ديني جامعه به ويژه نسل جوان امكان‌پذير است.»
11- رسالت رهبري: ماموريت‌ها و سهم امامان جمعه در منطقه‌شان همان رسالت رهبري در كل كشور است. امامان جمعه بايد رهبري روشنگرايانه در عملياتي ساختن چشم‌انداز داشته باشند.
12- اهداف رهبري: اهداف نهادهاي نمازجمعه همان اهداف رهبري و آن رسيدن جامعه است به يك جامعه آرماني و ايده‌آل.
13- فرصت‌ها و تهديدها: فوايد و ثمرات سند چشم‌انداز فرصت‌هايي براي مانور تبليغي امامان جمعه، مشكلات و چالش‌هاي سند چشم‌انداز تهديدهايي است كه امامان جمعه بايد در رفع آنها تلاش نمايند، جا انداختن سند چشم‌انداز به عنوان عاملي از عوامل وحدت ملي و انسجام اسلامي نيز فرصتي است كه مي‌توان از آن در جهت وحدت ملي و اسلامي بهره برد.
14- روش‌ها: يكي از روش‌هاي تبليغي نهاد نمازجمعه طرح يك يا دو مفهوم يا يك بند يا دو بند از سند چشم‌انداز در خطبه اول مطرح و تفسير شود.
15- اولويت‌ها: اولويت‌هاي نهاد نمازجمعه در مرحله اول توجه به مسائل فرهنگي سند چشم‌انداز است زيرا مسائل فرهنگي زيربناي مسائل ديگر است. والسلام
* امام‌جمعه گلبهار
شنبه 5 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 998]