جلوه هاي طبيعت در قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: اِنَّ هذا القُرآن يَهدي لِلَّتي هِيَ اَقوَم1

همانا اين قرآن خلق را به استوارترين راهها هدايت مي كند .

در قرآن كريم آيات بسياري در رابطه با خداشناسي از طريق علم وجود دارد خداوند مكرراً به اجزاي طبيعت اشاره مي كند و هر كدام را آيه و نشانه اي از وجود لايزال خود مي داند از بزرگترين جزء كائنات تا ريزترين ذره همه و همه را دلايل قابل توجهي مي داند براي كساني كه تعقل و تفكر در آيات الهي مي كنند :

...ان في ذلك لايات لقوم يتفكرون، ... يعقلون، ... يسمعون، ... وبا عباراتي امري و پرسشي انسان را مورد خطاب قرار مي دهد و از او مي خواهد كه در آفاق و انفس تعمق و تفكر كند و همواره كساني را كه نسبت به آيات و نشانه هاي او بي توجهند شماتت مي كند و مي فرمايد :

و كاَيّن من آيه في السموات و الارض يمرون عليها و هم عنها معرضون 2

چه بسيار نشانه و آيه كه در آسمانها و زمين وجود دارد ( انسانها ) از آن مي گذرند و ( بي توجه ) به آن پشت مي كنند .

در كلامي ديگر مي فرمايد : « اگر آب دريا براي نوشتن كلمات پروردگار مركب شود ، پيش از آنكه كلمات الهي به آخر برسد دريا خشك خواهد شد هر چند دريايي ديگر ضميمه آن شود .» 3

از طرفي دائماً سفارش به سير وسفر در زمين براي ديدن آثار وجود پروردگار مي كند : « آيا در روي زمين سير نمي كنند تا دلهاشان بينش و هوش يابد يا گوششان ( به پند و اندرزها ) شنوا گردد ... » 4

و كساني را كه در خلقت زمين و آسمان و دگرگوني شب و روز تفكر مي كنند باصفت اولوالالباب مورد لطف قرار مي دهد .

اكنون با تأسي به قرآن كريم و با استفاده از همان روش در باب خداشناسي علمي ، آن قسمت از آيات را كه مربوط به علم اقليم شناسي است مورد بحث قرار مي دهيم :

آيات شريفه اي كه در اين مباحث مورد استفاده قرار مي گيرد در خصوص موارد زير عبارتند از :

باد : اعراف / 57 ، نحل / 63 ، فرقان / 48 ، روم / 46 ـ 48 ، فاطر / 9 و 27 ، نمل / 63 ، فصلت / 16

رعد و برق : رعد / 12 ، روم / 24 ، نور / 43 ( انتهاي آيه ) ، فصلت / 13 و 17 .

اشكال بارندگي ( باران ـ برف ـ تگرگ ) : نور/ 43 ، مومنون / 18 ، فرقان / 48 ، شوري / 28 ، زخرف / 11 ، زمر/ 21.

اهميت چرخه آب : فرقان / 49 ، اعراف / 57 ، سجده / 27 ، زمر / 21 ، مومنون / 18 .

چگونگي تشكيل باد:

علت اصلي جريانهاي عمومي اتمسفر را بايد در تفاوت عظيم ترازنامه انرژي مناطق قطبي و منطقه حاره جستجو كرد . به عبارت ديگر موتور اين جريان را تفاوت انرژي اين مناطق به چرخش در مي آورد . اگر زمين به دور خود نمي چرخيد ، در اين شرايط هواي صعودي از منطقه حاره به صورت بادهاي آزئوستروفيك Ageostrphic ( نيروي منحرف كننده حاصل از گردش زمين به دور محور خودش ) از سطوح فوقاني به جهت دو قطب حركت مي كردند و پس از نزول ، دوباره به استوا برمي گشتند ، در نتيجه يك سيستم ساده از اين نوع بادها به وجود مي آمد ولي به سبب گردش زمين به دور خود ، جهت باد تغيير كرده و تقريباً حالتي موازي با مدارها به وجود مي آيد كه سيستم گردش عمومي اتمسفر را پيچيده و گوناگون مي كند كه هر كدام شكلها و جهتها و ويژگيهاي خاص خود را دارا هستند ، مانند بادهاي موسمي ، بادهاي غربي ، بادهاي قطبي و ... .

اينجاست كه معجزه آيات حق آشكار شده و هر بيدار دلي را به تواضع و خضوع وا مي دارد زيرا كه مي فرمايد :

هو الذي ارسل الرياح بشرا بين يدي رحمه

اوست كه فرستاد بادهايي را كه بشارت دهنده رحمت پروردگارند .

در اين آيه اشاره به « رياح» شده كه جمع « ريح » است و دليلي است بر وجود بادهاي گوناگون و هم چنين اشاره مي كند به بادها زيرا كه مي فرمايند : « بشرا بين يدي رحمته »

اما نوعي ديگر از بادها كه مضر و تخريب كننده اند ؛ در قرآن با عبارت « ريح عاصف » و در كتب علمي با نام « توفان » با « توفنده » و در بعضي با عنوان « بادهاي وحشي » از آن ياد شده است . نحوه پيدايش اين پديده به اين صورت است كه اگر توده هواي مرطوب مجاور پهنه نسبتاً كوچكي از زمين گرم شود ، سبك شده و در مقابل هواي سرد اطراف رو به بالا مي رود . وقتي اختلاف دماي هواي گرم و سرد زياد شد ، علاوه بر اينكه اين حركت رو به بالا ، سريع مي شود ؛ به سبب هجوم هواي سرد اطراف ، هواي گرم نيز به شدت شروع به چرخيدن مي كند و در نتيجه توفان پيچنده پديد مي آيد . اين توفان معمولاً مخصوص آمريكاي شمالي و استراليا است و پيشگويي آن فوق العاده دشوار مي باشد . هوا در قسمت مركزي اين توفان به سرعت بالا مي رود و از مشخصات آن تشكيل ابر قيفي شكل است كه در توده اي از ابرهاي « كومولونيمبوس » تشكيل و به سوي زمين كشيده مي شود . اين قيف بالا و پايين مي رود و در جهات مختلف مي چرخد و هر جا به زمين برسد تقريباً همه چيز را ويران مي كند . قطر اين توفان از چند متر تا حدود 2 كيلومتر و سرعت چرخيدن آن 320 تا 480 كيلومتر در ساعت است و سرعت صعود آن در مركز ممكن است به 320 كيلومتر برسد . چون فشار هوا در مركز توفان پيچنده كم است از اين رو اگر به ساختماني برخورد كند فشار هواي درون ساختمان نسبت به خارج فزوني يافته و به انفجار ساختمانها منجر مي شود و اشياي سنگين را تا فاصله زياد پرتاب مي كند . خداوند در آياتي از قرآن كريم سرنوشت ملتهايي را بيان مي كند كه به دليل طغيان و كفرشان گرفتار اين طوفانها شده اند . سرانجام قوم نوح را چنين بيان مي فرمايد : « فاخذ هم الطوفان و هم ظالمون »5 به سبب ظلمشان گرفتار طوفان شدند .

همچنين يكي از بلاهايي كه بر بني اسرائيل نازل شد طوفان بود : « فارسلنا عليهم الطوفان ... » 6 و سوره يونس در قسمتي از آيه 22 حالت افرادي را بيان مي كند كه در دريا گرفتار طوفان شده اند:

... جائتها ريح عاصف و جاء هم الموج من كل مكان و ظنوا انهم واقع بهم

تندبادي به سراغ آنها آمد و امواج از همه طرف آنها را محاصره كرد به طوري كه گمان كردند به وسيله امواج احاطه شده اند .

فارسلنا عليهم ريحا صرصراً في ايام نحسات لنذيقهم عذاب الخزي في الحياه الدنيا ... 7

پس فرستاديم بر آنها تندبادي را در روزهايي شوم تا بچشانيم عذاب و خواري را در دنيا.

رسول گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايند : اللهم اجعله لنا رياحاً و لاتجعله ريحاً .

رعد و برق:

مشاهدات نشان مي دهد كه رعد و برق فقط زماني رخ مي دهد كه توده هاي عظيمي از آب مايع و يخ به سطوحي با ميزان دماي تا 20 درجه سانتي گراد برخورد مي كند از اين رو به عنوان يك قاعده كلي توفانها فقط در ارتباط با هواي گرم و مرطوب و غير پايدار به ظهور مي رسند . ساختار هر توفان كامل رعد و برق ، سلولهاي متراكم جابجايي هستند كه ممكن است قطر سلولي از آن از يك تا چند كيلومتر باشد .

اين توفانها در عرضها ، فصل و ساعات گرمتر دوره روزانه حاكمند . البته گرماي تنها براي توسعه رعد و برق كافي نيست بلكه ميزان قابل ملاحظه اي از رطوبت اتمسفري لازم است تا انرژي لازم كه به صورت گرماي نهان است را جهت نگهداري توفان تأمين كند . اين رطوبت بايد از 75 درصد متجاوز باشد . ميزان بارندگي در درون يك توفان رعد و برق مربوط به ترتيب سلولها و مراحل توسعه آنهاست و ميزان بارندگي در سطح زيرين مركز سلول توفاني بيشتر است و به طرف حواشي سلول ، ميزان آن كاهش مي يابد . گاهي شدت رعد و برق به حدي است كه به شدت ايجاد رعب و وحشت مي كند و عامل سيلهاي خانمان برانداز مي گردد . اينجاست كه خداوند مي فرمايد :

هو الذي يريكم البرق خوفا و طمعا و ينشي السحاب الثقال 8

اوست كه نشان مي دهد به شما برق را براي برانگيختن ترس و اميد ( در شما ) و اوست كه ايجاد مي كند ابرهاي باردار را .

در رابطه با باردار شدن ابرها توسط باد ، آياتي وجود دارد كه همگي بر اين مطلب تصريح دارند :

و ارسلنا الرياح لواقح فانزلنا من السماء ماء فاسقيناكموه ... 9

و بادهاي باروركننده را فرستاديم و سپس باران را از آسمان فرود آورديم تا به آن آب شما و نباتات و حيوانات شما را سيراب گردانيم .

... حتي اذا اقلت سحابا ثقالا سقناه ... 10

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]