آداب و شرايط روزه‏دار

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: روزه فقط امساك از خوردن و آشاميدن نيست، بلكه شرائطى ديگر هم همراه آن است، تعهد و مسؤوليت هاى انسان در برابر روزه، زياد است.

روزه چهار گروه مقبول نيست
حضرت صادق عليه السلام فرمود: لاصيام لمن عصى الامام، ولا صيام لعبد آبق حتى يرجع، ولا صيام لامراه ناشزه حتى تتوب، ولا صيام لولد عاق حتى يبر، (1) روزه نيست ‏براى كسى كه امام و پيشواى خود را نافرمانى كند و از او اطاعت ننمايد، و صحيح نيست روزه عبد فرارى، تا مراجعت كند و به خدمت‏ باز نگردد، و روزه زن ناشزه درست نمى‏باشد تا توبه كند و در اختيار همسرش قرار گيرد و همچنين روزه فرزند عاق شده پدر و مادر تا خوب نشود و اصلاح نگردد، مورد قبول قرار نمى‏گيرد، و روزه به حساب نمى‏آيد. يكى از ابعاد سياسى اين حديث ‏شريف، اطاعت و فرمانبرى پيروان و رهروان مسلمان از راهبر و پيشواى مذهبى است. فاطمه سلام الله عليها در آداب روزه دار مى‏فرمايد:

عن جعفر بن محمد عن آبائه عن فاطمه (عليهم السلام): «انها قالت: ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.‏» (2)

از غيبت مؤمن اجتناب كنيد، و از نمامى بپرهيزيد، به راستى كه غيبت و نمامى روزه صائم را باطل مى‏نمايد، و اثرات و ثواب روزه را زايل مى‏گرداند.
جعفربن محمد عليهماالسلام از آباء گراميش از فاطمه دخت گرامي رسول الله صلى الله عليهم اجمعين روايت مى‏نمايد: كه حضرت زهرا (عليها السلام) فرمود: صائم با روزه خويش كارى نكرده (يعنى حق روزه را ادا نكرده) مادامي که زبان و گوش و چشم و جوارحش را از (آنچه كه بر آنها حرام است) حفظ نكرده باشد.

يعنى روزه يك مسماى واقعى از حفظ شكم از كل خوردني ها و نوشيدني ها و مبطلات ديگر و خلاصه‏اى از اجتناب از گناهان و معصيت‏ خداوند مى‏باشد، زيرا روزه‏دار بدون پرهيز از تمامى محرمات روزه واقعى را در خويش تحقق نبخشيده است.

پنج ‏خصلت موجب افطار روزه و بطلان وضوء مى‏شود
اگر چه امروز فقهاى عالىمقام اين موارد را مبطل روزه و وضوء نمى‏دانند زيرا كمتر كسى است در زمان ما و فرهنگ طاغوت زده و غرب زده ما از اين اوصاف رذيله بپرهيزد، آن خصال پنج گانه از بيان پيامبر گرامى اسلام چنين است: «خمس خصال يفطرن الصائم، و ينقضن الوضوء الكذب، و الغيبه و النميمه، و النظر بشهوه، و اليمين الكاذبه‏.» (3)

پنج صفت است كه روزه را باطل و وضوء را مى‏شكند، دروغ و غيبت و سخن چينى و نظر ***** انگيز، و قسم دروغ.

اين اوصاف، به راستى اثر معنوى و روحانى روزه و وضوء كه يك عبادت است در اسلام خنثى مى‏كند، و اجر و ثواب روزه و وضوء را نابود مى‏نمايد.

كيفيت روزه دارى از صحف ادريس عليه السلام
در صحف ادريس عليه السلام است: «اذا دخلتم فى الصيام فطهروا نفوسكم من كل دنس و نجس و صوموا لله بقلوب خالصه صافيه منزهه عن الافكار السيئه و الهواجس المنكره فان الله سيحبس القلوب اللطخه و النيات المدخوله و مع صيام افواهكم من الماكل، فلتصم جوارحكم من الماثم فان الله لايرضى منكم ان تصوموا من المطاعم فقط لكن من المنا***** كلها و الفواحش باسرها.» (4) حضرت ادريس پيامبر در صحف خويش فرمود: هر گاه وارد ماه صيام شديد، پس خويشتن را از هر پليدى و ناپاكى پاك سازيد، (درون خود را براى پذيرش عبادت ويژه خداوند پاكسازى نمائيد) و روزه بگيريد براى خداوند با قلبى خالص و نورانى و پاك از فكرهاى بد، و صداهاى نامفهوم و بىمعنى و زشت، زيرا خداوند حبس مى‏نمايد دل هاى ناپاك و نيت هاى غير خالص شما را و دهن هاى شما نبايد فقط با امساك از خوردني ها صائم و روزه‏دار باشد. بلكه بايد جوارح شما از گناهان نيز روزه باشد (يعنى اعضاء شما هم بايد از معصيت ‏خدا امساك نمايد) و همانا خداوند راضى نمى‏گردد و خشنود نمى‏شود از شما به اين كه فقط از خوردني ها پرهيز كنيد، بلكه از كل منكرات و زشتي ها بايد پرهيز نمائيد تا آنجا كه تغيير حالت پيدا كنيد.

اثرات منفى غيبت و نمامى در روزه
امام رضا عليه السلام فرمود: «اجتنبوا الغيبه غيبه المؤمن، و احذرو النميمه، فانهما يفطران الصائم ولا غيبه الفاجر و شارب الخمر و اللاعب بالشطرنج و القمار.» (5)

از غيبت مؤمن اجتناب كنيد، و از نمامى بپرهيزيد، به راستى كه غيبت و نمامى روزه صائم را باطل مى‏نمايد، (و اثرات و ثواب روزه را زايل مى‏گرداند)، ولى از فاجر و شارب الخمر و شطرنج‏باز و قمار باز غيبتى نيست، (يعنى آنان از خود هتك حرمت نموده‏اند، و آبرو از خويش برده‏اند).

روزه حجاب زبان و گوش و چشم از گناه است
از فقه الرضا (عليه السلام) روايت ‏شده كه حضرت رضا عليه السلام در رابطه با شرائط روزه و روزه‏دارى چنين فرمود: «واعلم يرحمك الله ان الصوم حجاب ضربه الله عزوجل على الالسن و الاسماع و الابصار و سائر الجوارح لما له فى عاده من شره و طهاره تلك الحقيقه حتى يستر به من النار، و قد جعل الله على كل جارحه حقا للصيام فمن ادى حقها كان صائما و من ترك شيئا منها نقص من فضل صومه بحسب ما ترك منها.» (6)

بدان (اى روزه‏دار) خداى رحمتت كند، كه به راستى روزه ستر و حجابى است، كه خداوند او را بر زبان ها و گوش ها و چشم ها و سائر جوارح زده است، هر گاه معتاد بر زشتي ها و شر و فساد باشند، (چون زبان و گوش و چشم و ساير جوارح هر گاه تحت كنترل دقيق ايمان و دين شخص باشند، از شر آنان كاملا در امان مى‏باشد) كه طهارت (و حجاب صوم) بر اسماع و ابصار و غيره، او را از آتش جهنم مى‏پوشاند و حجابى محكم از آتش براى او خواهند شد. به تحقيق خداوند بر هر «آدم‏» خسته‏اى براى روزه گرفتن حقى مقرر فرموده است، پس اگر آن حق را اداء كند (و به خوبى حق روزه‏دارى را به جاى آورد) هر آينه صائم و روزه‏دار است، (يعنى به جاى آورده حق روزه را) و هر كس بعضى از آن شرايط را ترك نموده، از فضيلت و ثواب روزه‏اش به قدر و بحسب آنچه ترك كرده كاسته است.

پى‏نوشت‏ها:

1- وقايع الايام خيابانى، ص 432.

2- بحار الانوار، ج 96، ص 295.

3- نهج الفصاحه، حديث 1459.

4- نقل از وقايع الايام خيابانى، ص 431.

5- فقه الرضا (عليه السلام).

6- مستدرك الوسائل، نقل از وقايع الايام خيابانى، ص 432.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 211]