غفلت رسانه ملي از فرصت‌ها براي فرهنگ‌سازي قرآني در جامعه / 23رسانه ملي و لزوم بهره‌مندي از تخصص متفكران هنري و قرآني

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: غفلت رسانه ملي از فرصت‌ها براي فرهنگ‌سازي قرآني در جامعه / 23رسانه ملي و لزوم بهره‌مندي از تخصص متفكران هنري و قرآني
گروه هنر: رسانه ملي با وجود در اختيار داشتن مخاطبان گسترده سنگين‌ترين وظيفه را براي فرهنگسازي قرآني در جامعه برعهده دارد كه اين امر هم ميسر نمي‌شود مگر اينكه اين رسانه بيش از پيش از تخصص متفكران و انديشمندان هنري و قرآني در كنار هم بهر‌ه‌مند شود.
در دو قسمت گذشته اين گزارش نظرات و انتقادات و پيشنهادات برخي صاحب‌نظران را در زمينه فعاليت‌هاي رسانه ملي و چگونگي روند برنامه‌سازي قرآني در صدا و سيما و استفاده از فرصت‌ها براي اشاعه فرهنگ قرآني در جامعه ارائه كرديم. مهم‌ترين انتقادي كه از جانب اين افراد بر عملكرد رسانه ملي وارد بود، كم‌كاري رسانه ملي در خلق شخصيت‌هاي الگو با منش قرآني و ايجاد فضاي فوق اشباع در حوزه قرآن به صورت شعارگونه و فاقد ما به ازاي بيروني و... بود.

همچنين در اين دو بخش راهكارهاي گوناگوني براي حل معضلات و رفع كمبودهاي موجود در حوزه قرآن از سوي برنامه‌سازان و دست‌اندركاران رسانه ملي ارائه شد كه از آن جمله مي‌توان به لزوم آموزش آموزه‌هاي ديني به افراد جامعه از دوران كودكي، ارائه واقعيت‌هاي ديني به زبان شيرين، ضرورت برنامه‌ريزي و كارشناسي دقيق و همچنين اختصاص زمان و هزينه كافي به برنامه‌سازان براي تهيه و ساخت آثار و ... اشاره كرد.

در سومين قسمت از اين گزارش نيز تلاش شده ديگر نكات به دست آمده از گفت‌وگوهاي انجام شده توسط خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) با شماري ديگر از دست‌اندركاران حوزه راديو و تلويزيون به منظور بهره‌برداري مناسب از نظرات، انتقادات و راهكارهاي اين افراد در راستاي ارتقاي برنامه‌هاي ديني و قرآني در رسانه ملي ارائه شود.

رسانه ملي با كمبود متخصص در توليد برنامه‌هايي براي ترويج فرهنگ قرآني روبه‌رو است

«بابك محمدي» نويسنده و كارگردان سينما و تلويزيون در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) در مورد توجه به باورها و آموزه‌هاي قرآن در برنامه‌هاي تلويزيوني گفت: مشكلي كه امروزه با آن مواجهيم اين است كه با وجود اين كه داراي متون ادبي ـ مذهبي زيادي هستيم كه مي‌تواند در برنامه‌سازي تلويزيون كاربرد بسياري داشته باشد، ولي از نظر تعداد افراد متخصصي كه بتوانند اين متون را به برنامه‌هاي ارزشمند تبديل كنند به شدت در مضيقه‌ايم. ما بايد پيش از اين كه يك فيلم مذهبي توليد كنيم، برنامه‌سازاني داشته باشيم كه در اين زمينه داراي تخصص بوده و يا كارشناساني را در كنار خود داشته باشند تا بتوانند از كمك آنها بهره لازم را ببرند.

كارگردان فيلم «اسب» گفت: هر از چند گاهي يك فيلم يا سريال داستاني راجع به يكي از انبيا و اوليا ساخته مي‌شود، اما همانطور كه مي‌بينيم كافي نيست، زيرا هميشه با اين مسأله مواجه مي‌شويم كه اطلاعات بيننده بيشتر از توليدكنندگان آن برنامه است. اينجاست كه ديگر فيلم‌ها، سريال‌ها، برنامه‌ها و حتي سازندگانشان از سوي مخاطب جدي گرفته نمي‌شوند. تلويزيون با توجه به وظيفه بسيار بزرگ و خطيري كه بر عهده دارد، بايد كساني را در مجموعه خود داشته باشد كه بتوانند پاسخگوي نياز مخاطبان باشند، وقتي يك نفر فيلمي راجع به يك موضوع مذهبي مي‌سازد، آن فيلم بايد پاسخگوي احتياجات روحي و معنوي مردم باشد، نه اينكه بيننده بيشتر از آنچه در فيلم مطرح مي‌شود، بداند.

وي ادامه داد: چون در تلويزيون از كمبود علم و دانش مذهبي رنج مي‌بريم، اغلب مي‌بينيم كسي كه قرار است در تلويزيون ارائه‌دهنده يك بحث مذهبي باشد، به جاي اين كه به مردم اطلاعات بدهد، شروع به نصيحت كردن آنها مي‌كند پس در نتيجه با گريز مخاطب مواجه مي‌شويم.

اين نويسنده با بيان اين كه صدا و سيما داراي هدف خوبي است ولي ابزار لازم را در دسترس ندارد، گفت: افرادي كه قرار است براي صدا و سيما برنامه‌سازي كنند بايد آموزش ببينند، زيرا اين تعداد كارشناس كه در حال حاضر در اين زمينه فعاليت دارند كفايت نمي‌كند. من معتقدم هرگز يك اثر تصويري معنوي بدون حضور هنرمندان خلق نمي‌شود، مسوولان يك رسانه فراگير بايد بتوانند براي ارتقاي سطح كيفي برنامه‌ها با هنرمندان كاردان رابطه خوبي برقرار كرده و آنها را جذب كنند.

وي در ادامه گفت: يك هنرمند قادر نيست به تنهايي كار كند، عده‌اي در مملكت هستند كه وظيفه‌شان فراهم كردن امكانات مناسب و قرار دادن اين امكانات در اختيار هنرمندان است. اين وظيفه آنهاست كه با تلاش بيشتر افراد توانمند را جذب و به آنها كمك كنند.

اين كارگردان تصريح كرد: كساني كه دانسته‌هايشان زياد است داراي عقيده‌اند، بنابراين براي به‌دست آوردن آنها بايد با عقايدشان كنار آمد، اگر نتوان چنين افراد آگاهي را قانع كرد پس به ناچار بايد از آنها و توانايي‌هايشان خداحافظي كرد و از دست دادن اين مهره‌هاي مهم به منزله حركت به سوي زوال است.

توجه به دو نكته مهم حفظ كيفيت و تخصصي كردن شبكه‌ها ضروري است

وي توجه به دو نكته را ضروري دانست و گفت: توجه به دو نكته مهم حفظ كيفيت و تخصصي كردن شبكه‌ها ضروري است. يكي از نقاط ضعف شبكه‌هاي تلويزيوني ما اين است كه در يك مناسبت خاص همه شبكه‌ها تبديل به يك شبكه شده و شروع به پخش برنامه‌هاي مشابه مي‌كنند، در حالي كه مي‌توان از بعدهاي ديگري هم به يك موضوع واحد پرداخت و رسيدن به اين امر مستلزم به‌كارگيري روانشناسان و كارشناسان زبده است.

«ناصر پهلوان‌زاده» تهيه‌كننده برنامه‌هاي ديني در شبكه قرآن نيز در همين راستا اظهار كرد: در رابطه با ارايه مفاهيم قرآني به مردم يك ديد هنري ‌ظريف و نكته‌‌سنج لازم است. قرآن، مطالب و مفاهيم آن همه زيبا و هنرمندانه است، فقط يك ديد هنري و يك تهيه‌كننده توانا لازم است تا يكايك اين زيبايي‌ها را به شكلي جذاب و ساده براي عموم مطرح كند.

«اصغر هاشمي» نويسنده، كارگردان و تهيه‌كننده سينما و تلويزيون نيز در همين راستا عنوان كرد: دليل اينكه در تلويزيون حضور سريال‌ها و برنامه‌هاي مفيد و فرهنگ‌ساز در ساعات پرمخاطب كمرنگ‌تر است، اين است كه صدا و سيماي ما با كمبود نيروهايي كه بتوانند از ظرفيت‌ها به درستي استفاده كنند مواجه است. مسلماً مسئولان صدا و سيما دلشان مي‌خواهد بهترين برنامه‌ها را با نگاه قرآني بسازند، ولي متأسفانه نتوانسته‌اند آن اندك افرادي را كه توانايي چنين كارهايي را دارند جذب كرده و از توانايي‌هاي آنها بهره ببرند، بنابراين همواره با كمبود نيروهاي توانمند مواجه هستيم.

وي ادامه داد: صدا و سيما بايد توانايي اين را داشته باشد كه بتواند زمينه مناسب ايجاد كند تا اين افراد با نگاه مورد نظر رشد كنند. زمينه‌سازي و جهت دادن به خلاقيت هنرمنداني كه بتوانند در آن فرصت‌ها رشد كنند بايد جزو اصول اوليه كار صدا و سيما قرار گيرد. تاكنون توان رسانه ملي ما آن چيزي بوده كه شاهد آن بوده‌ايم اما ممكن است در آينده اين ظرفيت بيشتر شده و گسترش يابد و كارگردانان و نويسندگاني پيدا شوند كه بتوانند با اين نگاه آثار بزرگي خلق كنند.

رسانه ملي؛ سرمنشا تأثيرات خيلي بزرگ

همچنين «شيرين بينا» بازيگر تئاتر، سينما و تلويزيون طي گفت‌و‌گويي در اين مورد گفت: تلويزيون ما يكي از پرمخاطب‌ترين رسانه‌هايي است كه داراي اثر مستقيم روي مردم است، به همين دليل اگر برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري‌ها به شيوه درست اعمال شود، مي‌توان توسط اين رسانه خيلي مهم، تأثيرات خيلي بزرگي روي مردم گذاشت.

وي افزود: بنابراين اين سياست‌گذاري‌ها بايد در دست عواملي باشد كه در رابطه با كار خود از آگاهي كامل برخوردار باشند و بدانند كه چه چيزي را به چه صورتي بايد به مردم ارائه كنند. ما به عنوان كساني كه كار فرهنگي مي‌كنيم مي‌خواهيم در جهت فرهنگ‌سازي گام برداريم، بنابراين رسانه وسيله‌اي است كه مي‌توان در اين راه از آن استفاده‌هاي بسيار كرد و به بالابردن سطح فكر و فرهنگ همه جامعه كمك كرد.

اين بازيگر سينما در ادامه افزود: برنامه‌ريزي‌ها و سياست‌گذاري‌ها بايد در دست افرادي باشد كه در اين زمينه تخصص داشته باشند و همه جوانب امر را در نظر بگيرند، حتي مي‌توان از افكار و ايده‌هاي جوانان در اين امر استفاده كرد تا در ارتقاي سطح كيفي كارها موثر باشد. به عنوان مثال شبكه قرآن به اين دليل كه در واقع رسالتش پرداختن به همين امر است و تخصص بيشتري در اين زمينه دارد بهتر مي‌تواند به اين مسأله بپردازد و بازخورد بهتري نيز خواهد داشت.

وي ادامه داد: طبيعتاً اگر هر كس به تخصص خود بپردازد نتيجه دقيق‌تر و بهتري خواهد داشت، لذا اگر آموزش مفاهيم قرآن در تمام شبكه‌ها صورت گيرد نيازمند يك مديريت و سياست خاص است، در حالي كه شبكه قرآن با برنامه‌ريزي و سياست دقيق‌تر و درست‌تر مي‌تواند اين كار را به صورت تخصصي و متمركز انجام دهد.

«بينا» همچنين به نكته جالبي در اين راستا اشاره كرد. وي دليل غفلت تلويزيون در استفاده از فرصت‌ها براي تقويت فرهنگ جامعه منطبق بر آموزه‌هاي قرآن را حضور افراد غير متخصص در رأس امور به دليل تعويض هر از چند گاه مديران رسانه دانست و توضيح داد: همانگونه كه در بسياري از موارد ديگر اين غفلت‌ها وجود دارد امر برنامه‌سازي نيز مسلماً دچار غفلت‌هاي اين چنيني شده است. به اعتقاد من دليل آن تغييرات هر از چند گاه مديران است.

وي افزود: مديران و سياست‌گذاران در بخش‌هاي مختلف صدا و سيما پس از مدتي فعاليت به راهكارهاي مناسبي دست مي‌يابند و مي‌توانند بر اين اساس تصميمات درستي بگيرند، اما فرصتي براي استفاده از تجربيات و دستاوردهايشان باقي نمي‌ماند زيرا بنا به دلايلي تعويض مي‌شوند و مدير بعدي تا بخواهد به ‌پختگي و تسلط فرد قبلي برسد دوباره فرصتش تمام شده و همين روال تكرار مي‌شود.

اين بازيگر ابراز تأسف كرد و گفت: متأسفانه حتي گاهي برخي از اين مديران و مسئولان كساني هستند كه تخصصي در اين زمينه ندارند و بر اساس روابط بر اين مسند نشسته‌اند، بنابراين برنامه‌هاي رسانه همواره دچار يك از هم گسيختگي و عدم انسجام صحيح است كه در نهايت موجب غفلت در استفاده مناسب از بسياري فرصت‌ها را نيز در بر دارد.

ارائه مستقيم آموزه‌هاي ديني مخاطب را جذب نمي‌كند

«حسينعلي فلاح ‌ليالستاني» نويسنده و كارگردان، در مورد نحوه ارائه مفاهيم ديني داراي نقطه‌نظراتي بود، وي گفت: صدا و سيما در راستاي ساختن برنامه‌هايي براي ايجاد و تقويت يك جامعه قرآني برنامه‌ريزي‌هايي دارد، ولي در اين زمينه به كندي و بسيار كمرنگ عمل مي‌شود. در تلويزيون برنامه‌هايي كه به صورت مستقيم به مباحث ديني و مذهبي مي‌پردازد، در جذب مخاطب موفق نيست، لذا مسئولان و تصميم‌گيرندگان صدا و سيما بايد نحوه تفكرشان را تغيير دهند.

«رضا صبور» تهيه‌‌كننده برنامه‌هاي مذهبي سيما در اين مورد عنوان كرد: ما هر زمان كه خواستيم دين را ارائه دهيم يك روحاني را آورده‌ايم و گفتيم مردم دين را از اين آقا ياد بگيريد. در حالي كه بدترين نوع ارتباط تلويزيوني ارتباط چهره به چهره اين چنيني است، زيرا جوان امروز ديگر نصيحت را به اين شكل نمي‌پذيرد.

وي در ادامه گفت: الان مشكل تلويزيون ما اين است كه يك شخصيت سياسي در يك برنامه تلويزيوني براي مردم موعظه ديني مي‌كند، بعد مشاهده مي‌شود همين شخص در انتخابات اخلاق غير‌ديني را رايج كرده است! در نتيجه مردم نه تنها با اين شخص ارتباط برقرار نمي‌كنند بلكه از او فاصله مي‌گيرند و مي‌گويند حرف اين آقا دروغ بود، اين آقا دنبال دين نبود، دنبال ملعبه سياسي بود و از رسانه به اين منظور كه مي‌خواست نماينده مجلس بشود، استفاده كرد.

صبور افزود: معضلات ما اين چنيني است، مثلاً ما يك شبكه داريم به نام شبكه قرآن، ولي در واقع فقط نامش سيماي قرآن است و عملاً همان كار راديو قرآن را انجام مي‌دهد. در اين شبكه فقط حرف‌هاي راديويي و مستقيم زده مي‌شود و از آموزه‌هاي ديني استفاده درستي نمي‌شود. اين شبكه مي‌خواهد با نسل نو ارتباط برقرار كند ولي برنامه كودك ندارد. اگر هدف پخش قرآن است با وجود راديو قرآن راه‌اندازي اين شبكه بي‌معني است، يا اگر هدف راه‌اندازي چيزي شبيه راديو قرآن در تلويزيون هم باشد بهتر بود مشابه شبكه پيام‌نما عمل شود، يعني مردم در خانه بنشينند و قرآن گوش كنند. ولي هدف، تنها قرآن گوش كردن نيست بلكه آموزه‌هاي قرآن را به خانه‌ها بردن است.

«اصغر هاشمي» در مورد ارائه مستقيم مفاهيم معتقد است: از آنجا كه كار فيلمسازي ذاتاً كاري است كه برگرفته از درونيات فرد و فرهنگ اوست و فرهنگ چيزي است كه از زمان تولد به صورت غيرمستقيم به هر فردي منتقل مي‌شود، هيچگاه نبايد براي نهادينه كردن فرهنگ اسلامي و قرآني در فيلم‌ها رفتار اسلامي را به طور مستقيم نشان دهيم. ظاهر افراد هيچگاه نشاندهنده درجه خلوص، ايمان و تقواي آنها نيست، در حقيقت پوشش يك نوع عادت است كه مي‌تواند هويتي از روحيه ما را بر ملا كند ولي تعيين‌كننده ميزان تقوا نيست. اگر به اين گونه مسائل در برنامه‌هاي تلويزيوني بيش از حد پرداخته شود تبديل به ابزار مي‌شود در حالي كه اخلاق و تقوا ابزار نيست، عملكرد است.

وي ابراز كرد: تفكيك مسائل ديني از ساير مسائل زندگي اصلاً زيبا نيست. من معتقدم كه تفاوت يك هنرمند با يك سياست‌گذار اين است كه هنرمند با نگاه انساني خط‌كشي‌ها را پاك مي‌كند ولي يك سياستمدار تعيين‌كننده مرزبندي‌ها است.

عدم پاسخگويي برنامه‌هاي تلويزيوني به نياز مخاطب سبب گرايش به سمت ماهواره مي‌شود

«صبور» نيز در اين مورد اظهار كرد: با توجه به پيشرفت تكنولوژي و توليد تلويزيون‌هايي كه بدون نياز به دستگاه‌‌هاي گيرنده ماهواره مي‌‌توانند به اين شبكه‌ها متصل شوند، بايد در اين مورد واكسينه شويم، زيرا در غير اين صورت نمي‌توانيم در مقابل اين تهاجم مقاومت كنيم. كشور ما در اين مقوله كشور آسيب‌پذيري است، بنابراين اگر توليدات مورد نيازمان را به حد مطلوبي نرسانيم ظرف چند سال آينده به شدت با مشكل روبه‌رو خواهيم شد، زيرا در مواجهه با چنين رويكردهايي كشورهاي عقب‌مانده‌تر بيشتر آسيب مي‌بينند و تخريب در آنها به راحتي انجام مي‌گيرد.

وي نتيجه‌گيري كرد: وقتي بررسي مي‌كنيم با اين مسئله روبه‌رو مي‌شويم كه هر كشوري كه با اين سيستم جديد جهاني هماهنگ بوده و براي مواجهه با آن برنامه‌ريزي صحيح و اصولي داشته دچار تخريب نشده و يا حداقل توانسته مدتي خودش را سر پا نگه دارد.

صبور با اشاره به اين كه كشورهاي فاقد تكنولوژي در مقابله با اين مسائل دچار مشكل شده و به شدت به فرهنگشان آسيب مي‌رسد، گفت: ما براي جلوگيري از اين‌گونه تخريب‌ها بايد شبكه‌هايمان را تقويت كرده و از نگاه يك‌سويه بپرهيزيم و سخنان و آموزه‌هاي ديني‌مان را به زبان رسانه يعني زبان روز جهان ارائه دهيم و از تكنولوژي روز جهان براي رسيدن به اهداف فرهنگي خودمان بهره‌برداري كنيم.

اين مهم است كه چه چيزي را دشمن بدانيم، اين كه ما به تكنولوژي به چشم دشمن بنگريم، صحيح نيست. به عقيده من تكنولوژي يعني استفاده بهينه از تمام ابزاري كه خداي تبارك و تعالي براي بندگانش آفريده و انسان‌ها كم‌كم دارند به برخي از آن نقاط كور دست مي‌يابند، در حالي كه براي خداوند كه بر همه چيز قادر و توانا است بسيار ملموس و شفاف بوده است.

در دنيا ماهواره را تهاجم نمي‌دانند، بلكه تبادل مي‌دانند!

صبور در ادامه با اشاره به ذهنيت نادرست مردم و بعضي مسئولان فرهنگي ما مبني بر ابزار تهاجم دانستن ماهواره و از سوي ديگر موفقيت شبكه‌هاي ماهواره‌اي جمهوري اسلامي ايران در سراسر دنيا گفت: در دنيا ماهواره را تهاجم نمي‌دانند، بلكه تبادل مي‌دانند، اگر اسم ماهواره را تهاجم بگذاريم پس ما هم داريم به آنها تهاجم مي‌كنيم در حالي كه واقعيت اين نيست، زيرا ماهواره اساساً به اين منظور طراحي نشده است. طراحي ماهواره از ابتدا بر اين اساس بوده كه تمامي جهان بتوانند از افكار و عقايد فرهنگي يكديگر استفاده كنند، در زمان پيامبر نيز اين مبادله وجود داشته، نه تنها در دين ما بلكه ساير اديان الهي نيز قائل به برقراري روابط بودند و سفرايي بين كشورها رفت و آمد مي‌كردند. اين نشان‌دهنده اين است كه ما با اين مسائل مشكل نداريم مشكل ما چيز ديگري است.

اين كارگردان ادامه داد: آنچه مشكل‌ساز است نوع افكار آنهاست در واقع افكار آنها همين‌هايي است كه دارند ترويج مي‌كنند، افكار آنها خشونت است، افكار آنها مسائلي است كه سبب تخريب بنيان خانواده‌هاي ما مي‌شود و دليل آن اين است كه ما از نظر سطح مالي، سطح درآمد، سطح خانواده، مسئله دين و مذهب، مسئله آيين، مسئله حكومت و سيستم قضايي و سيستم فرهنگي با ساير كشورها تفاوت‌هاي فاحش داريم.

وي افزود: علت موفقيت شبكه‌هاي ماهواره‌اي ما اين است كه ما حرف‌هاي تازه‌اي براي گفتن داريم. در جهان يك بخش مهم سريال‌ها خشونت است و يك بخش آن ‌روابط نامشروع و ترويج روابط ناسالم، ولي در سريال‌هاي ايراني اين مسائل بسيار كمرنگ است. حرف‌هايي كه در اين سريال‌ها مطرح مي‌شود براي آنها جذاب است و متأسفانه حرف آنها هم براي جوان ايراني، در برخي خانواده‌هايي كه واكسينه نشده‌اند، جذاب است. بنابراين به اين نتيجه مي‌رسيم كه اگر جامعه‌مان واكسينه نشود حرف آنها براي ما جذاب خواهد بود.

تلويزيون در رقابت با ماهواره دچار شتابزدگي شده است

«حسينعلي ليالستاني» در اين مورد اظهار كرد: تلويزيون براي اين كه بتواند در جذب مخاطب با ماهواره رقابت كند و از شبكه‌هاي ماهواره‌اي عقب نماند، دچار شتابزدگي شده و نتيجه آن توليد سريال‌ها، فيلم‌ها و برنامه‌هايي است كه با سرعت ساخته مي‌شود ولي از نظر محتوا داراي خلاء است، اين شتابزدگي‌ها دليل اصلي افت كيفيت در كارهاي ارائه شده است.

«بينا» نيز در اين مورد گفت: در حال حاضر روال جاري در برنامه‌هاي تلويزيون آنقدرها كه بايد جذاب نيست و در حقيقت اين يكنواختي‌ها سبب خسته شدن مخاطب و در نتيجه تعويض كانال تلويزيون مي‌شود.

وي توضيح داد: وقتي كه يك برنامه تلويزيوني نتواند پاسخگوي خواسته‌هاي مخاطبش باشد، نه تنها مخاطب را جذب نمي‌كند بلكه موجب دفع وي نيز مي‌شود، و اگر بيننده در شبكه‌هاي مختلف تلويزيون آنچه را مي‌خواهد نيابد، جذب شبكه‌هاي ماهواره‌اي مي‌شود.

«پهلوان‌زاده» در مورد رقابت با رسانه‌هاي غربي و مقابله با تهديدهاي فرهنگي اين رسانه‌ها به‌ويژه در مورد جوان‌ها افزود: رقابت با دنيا بسيار پيچيده و گاه دشوار است، ظرافت خاصي لازم است و ديدي هنرمندانه، بايد دست كارگردان و تهيه‌كننده‌ها را باز گذاشت، اعمال نظرها و خرده‌فرمايش‌ها‌ي لحظه ‌به ‌لحظه براي ايجاد يك اثر هنري سم است. يك تهيه‌كننده بايد بتواند افكار و نظرش را در كارش مطرح كند بايد اهداف مشخص باشند و در جزئيات دخالت نكرد.

وجود مشكلات و محدوديت‌هاي مالي سبب مغفول ماندن بسياري از ارزش‌ها است

ليالستاني در مورد اين موضوع كه محدوديت‌ها و مشكلات مالي سبب ايجاد غفلت مي‌شود، گفت: به اعتقاد من مشكلات زندگي دليل اصلي اين ناهنجاري‌هاست، همانطور كه حرفه‌اي شدن فوتبال سبب شده مباحثي مانند جوانمردي، رفاقت و دوستي ناديده گرفته شود، در برنامه‌سازي‌هاي فرهنگي نيز با اين چالش مواجهيم.

وي همچنين ابراز كرد: اين روزها برخي بيشتر به پول و شهرت فكر مي‌كنند، پول حرف اول را مي‌زند و در اين شلوغي‌ها ارزش‌ها و اخلاقيات هستند كه قرباني مي‌شوند، اين روزها همه به جاي انديشيدن به محتوا بيشتر به كميت فكر مي‌كنند و بعد هم ادعا مي‌كنند كه سريال‌هاي زيادي ساخته شده است.

اين كارگردان ادامه داد: متأسفانه اين مشكل بزرگي است كه به همه جا ريشه دوانده و به راحتي قابل اصلاح نيست و نياز به يك حركت بنيادين دارد كه اگر دست‌اندركاران امر بخواهند مي‌توانند اين كار را انجام داده و فضا را تغيير دهند.

«پهلوان‌زاده» در اين مورد معتقد بود: با توجه به حساس بودن شبكه‌ها و با در نظر گرفتن مسايل سياسي، اجتماعي و مذهبي براي انتخاب عوامل مختلف برنامه‌ها از جمله گوينده، مجري، كارشناس و حتي نريتور محدوديت داريم و در كنار اين مسائل محدوديت‌هاي مالي هم مطرح است به صورتي كه گاهي به اين دليل كه براي تهيه برنامه‌اي هزينه صرف شده پخش آن ضروري است هر چند كه كار خوبي از آب در نيامده باشد.

«بينا» نيز در مورد تأثير ماديات بر غفلت رسانه ملي گفت: ما يك شبكه خاص داريم به نام شبكه قرآن كه در آن به اين امر به صورت كاملاً اختصاصي مي‌پردازند. در اين شبكه به غير از پخش قرآن و آموزش خواندن قرآن، سخنراني‌هايي نيز پخش مي‌شود كه در راستاي آموزش نكات اخلاقي بسيار موثر و مفيد است. اما مدت اين برنامه‌ها بسيار كوتاه و تعداد آنها نيز بسيار اندك است و به صورت پراكنده و ناپيوسته ارائه مي‌شود. من فكر مي‌كنم اين نقص و كمبودها به دليل وجود بودجه ناكافي است.

مهم‌ترين عامل موثر در چگونگي برنامه‌هاي رسانه ملي، سياست‌هاي حاكم بر شبكه‌هاي تلويزيوني است

صبور در اين مورد با اشاره به اينكه در كشورهاي مذهبي توقع مردم از رسانه‌اي چون تلويزيون دوچندان است، زيرا والدين مايلند از تلويزيون بهره فرهنگي - تربيتي نيز ببرند، در حالي كه چنين چيزي در ساير كشورها رايج نيست، گفت: بر خلاف كشورهاي اروپايي و امريكايي، در كشورهاي جهان سوم تعداد شبكه‌هاي تلويزيوني محدود بوده و در اختيار و انحصار دولت است و تعريفي كه براي شبكه‌ها شده يك تعريف دولتي با نظارت دولت است.

وي ادامه داد: اين دولت‌ها شبكه‌ها را بر اساس نگرش خود تعريف كرده‌اند، در اين گونه كشورها يك شبكه تلويزيوني اختصاص به يك نوع خاص از برنامه‌ها ندارد، بلكه فيلم، سريال، خبر، نمايش، ورزش و... به طور متناوب از تمام شبكه‌ها پخش مي‌شود. اين تعدد و پراكندگي موضوعات و رويكردها سبب مي‌شود بسياري از ارزش‌ها مغفول بماند.

«هاشمي» نيز موثرترين عامل در چگونگي برنامه‌هاي تلويزيون را سياست‌گذاري‌هاي صدا و سيما دانست و گفت: تأثير يك رسانه در هر جامعه‌اي هميشه بايد در راستاي اهداف حكومت، دولت يا قانون اساسي حاكم بر آن جامعه باشد. حركت‌هاي تلويزيون ما نيز در همين راستاست و بايدها و نبايدهايي كه توسط افرادي در تلويزيون و راديو تعيين مي‌شود بر اساس اهداف و سياست‌هاي رسانه و دولت است، زيرا اگر چنين نباشد رسانه اجازه ادامه حركت نخواهد يافت.

وي در مورد روال كار صدا و سيما براي ساخت و پخش برنامه‌ها و سريال‌ها تصريح كرد: برنامه‌هاي تلويزيوني در يك چهارچوب خاص و تعريف شده ساخته مي‌شوند. آن فيلمنامه‌اي براي توليد و پخش انتخاب مي‌شود كه با سياست فرهنگي واحد سازنده هماهنگ باشد، بنابراين سياست‌ها و اولويت‌هاي صدا و سيماست كه تعيين‌كننده است. ما آن چيزي را مي‌سازيم كه مجوزش را مي‌دهند و در واقع از ما مي‌خواهند.

در نتيجه...

نتيجه حاصل از اين گفت‌وگوها حاكي از اين است كه عواملي همچون نبود افراد زبده و متخصص در امور برنامه‌سازي سبب افت كيفي آثار تلويزيوني مي‌شود، همچنين ارائه مستقيم و نصيحت‌گونه آموزه‌هاي ديني و قرآني نيز سبب دل‌زدگي و گريز مخاطب مي‌شود. لذا ارائه مفاهيم ديني به گونه‌اي كه اثرات مثبت و قابل توجهي دربرداشته باشد، مستلزم بهره‌بري از وجود كارشناسان، متخصصان و صاحب‌نظران در اين عرصه و همچنين ارائه اين آموزه‌ها و مفاهيم به صورت غيرمستقيم و به دور از شعارزدگي‌ها است.

از ديگر عواملي كه موجب مي‌شود بسياري از ارزش‌ها در برنامه‌هاي رسانه ملي ناديده گرفته شود و مغفول بماند مشكلات و محدوديت‌هاي مالي است. همچنين به اعتقاد برخي از افراد صاحب‌نظر سياست‌هاي حاكم بر صدا و سيما گاهي موجب مي‌شود برنامه‌سازان با محدوديت‌هاي دست‌وپا گير مواجه شوند و در نهايت برنامه‌هاي توليدي از مسير درست خارج شده و در واقع به بيراهه رود، لذا غالب برنامه‌هاي ديني تهيه‌شده در رسانه ملي نمي‌تواند آنگونه كه شايسته است در جذب مخاطبان موفق بوده و مفاهيمي را كه مد نظر دارد به بيننده انتقال دهد، همين كمبود‌ها موجب مي‌شود بسياري از مخاطبان به مرور جذب شبكه‌هاي ماهواره‌اي شوند.

بنابراين رسانه ملي ضمن برطرف كردن مشكلات و كمبودهاي مالي در روند برنامه‌سازي تلويزيوني و تخصيص بودجه مناسب به اين امر، در سياست‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي خود بايد به گونه‌اي عمل كند كه در شرايطي كه مديران هر يك از بخش‌هاي سازمان صداوسيما نيز هر از گاهي تعويض شوند، يك خط مشي مشخص و واحد وجود داشته باشد تا هر كس در هر موقعيت اجرايي كه قرار گرفت بتواند و ملزم باشد كه همان شيوه را ادامه دهد تا از اين ناهماهنگي‌ها و چندگانگي‌ها در امر برنامه‌سازي جلوگيري به عمل آيد.

در نهايت مد نظر قرار دادن تمام اين نكات بررسي و به نقد گذاشته شده، سبب مي‌شود مخاطبان به راحتي جذب برنامه‌هاي شبكه‌هاي داخلي تلويزيوني شده و به شبكه‌هاي ماهواره‌اي روي نياورده و در تيررس اهداف اين شبكه‌ها قرار نگيرد، همچنين در صورتي كه مخاطب يك برنامه تلويزيوني را بپذيرد و براي ديدن آن زماني را اختصاص دهد، آن برنامه موفق خواهد شد مفاهيم و اهداف مورد نظر خود را آنگونه كه در نظر دارد، به مخاطب خود انتقال دهد.
چهارشنبه 2 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]