34گزارشي از زندگي و سوابق مرحوم محمد غفاري آواي دل‌نشين اذانش هنوز هم جان مشتاقان را نوازش مي‌دهد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: گوهرهاي مدفون در خاك؛ يادواره مرحوم «محمد غفاري»/34گزارشي از زندگي و سوابق مرحوم محمد غفاري آواي دل‌نشين اذانش هنوز هم جان مشتاقان را نوازش مي‌دهد
گروه فعاليت‌هاي قرآني: چهارم خردادماه سال 1329 هجري شمسي در روستاي دمق از توابع رزن همدان كودكي پا به عرصه وجود نهاد كه با تأسي از نام مقدس پيامبر عالي‌قدر اسلام (ص) او را محمد نام نهادند او كسي جز محمد غفاري نبود فردي كه بعدها به آوازه‌اي در عرصه تلاوت قرآن و اجراي اذان دست يافت و افتخاراتي براي ايران به دست آورد.
ولادت او در خانواده‌اي مذهبي و روحاني، نخستين طليعه خصائل الهي در او بود تا در جو مذهبي و الهي خانواده كه نخستين مدرسه و مكتب انسان‌سازي هر فرد است با تعاليم رباني آشنا شود.

محمد در دامان مادري متخلق به اخلاق اسلامي و پدري روحاني نخستين بار الفباي عشق به معبود را زمزمه كرد. وي تحصيلات ابتدايي خود را در شهر تهران آغاز كرد و چون پدرش به تربيت و پرورش مذهبي او اهتمام وافري داشت محمد را براي آموختن علوم ديني به شهر مقدس قم برد.

مرحوم محمد غفاري همزمان با تحصيل علوم ديني از تحصيلات زمان(مدرسه‌اي) نيز غافل نماند و اشتياق به فراگيري علم و دانش او را بر آن داشت كه در مدرسه شبانه‌روزي‌اي در تهران به تحصيل بپردازد و بدين ترتيب موفق به اخذ ديپلم رياضي فيزيك از دبيرستان مروي تهران شد.

حضور در جلسات استاد مولايي

وي كه عشقي بي‌نهايت به قرآن در دل داشت از همان كودكي در جلسات درس استاداني چون استاد «مولايي» حضور يافت و به فراگيري علوم مختلف قرآني پرداخت تا عاقبت در شمار راه‌يافتگان به خوان گسترده قرآن قرار گرفت و آينده‌اش در معيت اين صحيفه هدايت رقم خورد.

در دوراني كه به دليل سيطره حكومت طاغوت، ظلمت جهل و غفلت بر سراسر ايران سايه افكنده بود و در ايامي كه كمتر كسي به سبب فقر معنوي حاكم بر جامعه توان پيشرفت در زمينه‌هاي قرآني را داشت استاد غفاري از جمله كساني بود كه در وادي آموزش قرآن و قرائت آن گام نهاد.

مرحوم محمد غفاري در سال 1356 هجري شمسي رتبه نخست مسابقات قرآن كريم در ايران را كسب كرد و در همان سال موفق به كسب رتبه دوم مسابقات بين‌المللي قرآن كريم كشور مالزي شد.

پس از موفقيت مرحوم غفاري در مسابقات جهاني كشور مالزي، ايشان هيئت جوانان قرآن را در منطقه ابوذر تهران تأسيس كرد و بدين‌سان به آموزش جوانان و نوجوانان در زمينه‌هاي مختلف قرآني پرداخت تا دين عظيمي را كه از جانب قرآن برخويشتن يافته بود ادا كند و به شكرانه اين لطف و عظمت الهي جوانان اين مرز و بوم را با درياي بي‌كران قرآن آشنا سازد.

اهتمام بسيار به تفسير و ترجمه قرآن در كنار فراگيري تجويد و قرائت از خصوصيات بارز جلسه درس استاد مرحوم غفاري بود، زيرا او معتقد بود كه روح معنويت قرآن بايد بيش از هر چيز بر جان و دل قاريان قرآن بنشيند.

استاد مرحوم غفاري كه زندگي و حيات خويش را با صحيفه هدايت الهي عجين مي‌ديد از هيچ تلاشي براي نشر فرهنگ قرآن در جامعه فروگذار نمي‌كرد و پس از پيروزي انقلاب اسلامي علاوه بر تدريس در مسجد امام رضا (ع) تمام تلاش خود را به‌كار بست تا آن‌كه در سال 1356 هجري شمسي موفق به تأسيس مجمع قاريان قرآن غرب تهران شد و اين جلسات تا زمان رحلت ايشان همچنان ادامه داشت و جز بيماري هيچ امري نتوانست مانع از حضور استاد در اين جلسات شود.

30 سال در محضر قرآن

استاد غفاري به‌مدت 30 سال پي در پي به برپايي جلسات قرآن همت گمارد و در اين راه از پشت‌كار و استقامتي بي‌نظير برخوردار بود تا آن‌جا كه اين جلسات را تا مدت‌ها در منزل خود برگزار مي‌كرد كه بعدها به خواهش شاگردان كلاس درس ايشان، به‌صورت نوبتي در منازل افراد حاضر در كلاس برپا مي‌شد.

اين خادم قرآن كريم به‌مدت 20 سال مدير‌عامل شركت ترابري زميني وزارت راه و ترابري بود و پس از آن نيز به مدت 11 سال با اداره آموزش و معارف اسلامي در مركز بهسازي و منابع انساني هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران همكاري كرد. ايشان در طول مدت همكاري با برگزاري جلسات قرآني به آموزش قرآن به دانشجويان خلباني، مهندسي، مهمانداري و كاركنان هواپيمايي هما پرداخت.

او همچنين در شعبه‌هاي شركت هواپيمايي هما در شهرستان‌هاي مختلف به آموزش قرآن به افراد پرداخت و بدين‌ترتيب تأثير بي‌شائبه‌اي بر حاضران در اين جلسات گذاشت. يكي از بركات انقلاب اسلامي علاوه بر نشر فرهنگ قرآني در داخل كشور، ترويج مكتب و تعاليم انسان‌ساز قرآن در نقاط مختلف جهان بوده است، بر همين مبنا قاريان بسياري همه ساله به كشورهاي مختلف اعزام مي‌شوند تا به‌ترويج فرهنگ و معارف كلام الهي بپردازند.

مسافرت براي تبليغ قرآن

به‌همين منظور استاد محمد غفاري نيز به كشورهاي مختلفي چون مالزي، چين، كنيا، غنا، تانزانيا و آذربايجان سفر كرد و با تلاوت قرآن در اين كشورها دل‌هاي مشتاقان كلام الهي را هر چه بيشتر با قرآن پيوند داد.

استاد مرحوم محمد غفاري در سال 1358 هجري شمسي از سوي بعثه حضرت امام (ره) با تني چند از قاريان برجسته كشور به مكه مشرف شد، خود ايشان درباره اين سفر مي‌گويد: «هنگامي كه در مكه به تلاوت پرداختم مسلمانان آن‌جا به‌خصوص كساني كه مصري بودند به‌شوق آمده پس از اتمام قرائت از من تقاضاي ادامه تلاوت مي‌كردند و با عبارت «دو آيه ديگر ما را ميهمان كن» با زبان عربي مرا تشويق به ادامه تلاوت مي‌كردند و حقيقتاً اين علاقه و اشتياق انسان را به‌وجد مي‌آورد.

تلاوت استاد مرحوم غفاري از آن‌جا كه از دل او برمي‌خواست چنان جاذبه‌اي داشت كه همگان را متأثر مي‌كرد و نه تنها در داخل كشور بلكه در كشورهاي ديگر، مشتاقان تلاوت‌هاي او در انتظار استماع تلاوت قرائت زيبا و آسماني استاد غفاري بودند.»

امتناع از تلاوت در مجلسي كه شاه ايران حضور داشت

بر همين اساس در سال 1357 هجري شمسي و پيش از انقلاب اسلامي، وزارت اوقاف عربستان از مرحوم غفاري براي تلاوت و اجراي مناسك حج دعوت به‌عمل آورد. در شب يازدهم اين مراسم كه با حضور شاه سعودي برگزار مي‌شد، از آن‌جا كه شاه ايران نيز در اين مراسم حضور داشت و براي آن كه مقامات حكومت وقت آن زمان از تلاوت او سوء استفاده نكنند مرحوم غفاري با وجود اهميت اين جلسه از حضور در آن امتناع كرد تا مخالفت خود را با نظام استبدادي و ظالمانه شاهنشاهي اعلام كند.

مرحوم استاد محمد غفاري كه خود به اخلاق و خصائل قرآني آراسته بود در جلسات تدريس خود همواره تلاش مي‌كرد تا عملاً به شاگردانش بياموزد كه در كنار تلاوت و صوت خوش بايد به اخلاق اسلامي متصف بود و اين نكته‌اي بود كه استاد غفاري در عمل براي دوست‌داران كلام خدا آشكار مي‌ساخت.

چهره بشاش و متبسم اين استاد فرزانه، توأم با تواضع و فروتني كه همه وامدار تدبر و تفكر او در آيات ژرف قرآن بود بيش از پيش او را در ميان دوستانش محبوب ساخته بود، زيرا اين تنها صوت خوش نيست كه بر دل‌ها مي‌نشيند، بلكه صوت خوش زماني كه از دل برخيزد دل‌ها را مسرور مي‌كند.

تسلط غفاري بر زبان‌هاي عربي، انگليسي و تركي

مرحوم محمد غفاري به‌دليل تسلط بر زبان‌هاي عربي، انگليسي و تركي و تسلط بر صوت و لحن و تجويد قرآن و آگاهي بسيار در زمينه تفسير و ترجمه آيات قرآن از برترين و برجسته‌ترين استادان در زمينه قرآن كريم بود و به همين سبب نيز تلاش مي‌كرد تا به همگان بياموزد كه در كنار آموختن صوت و لحن به معاني قرآني نيز توجه كنند، زيرا صوت خوش زماني تأثير مي‌كند كه قاري بداند چه مي‌خواند، يعني آگاهي قاري از ترجمه و معاني آيات به او كمك مي‌كند تا از نغمات و الحان متناسب در قرائتش بهره بگيرد.

استاد مرحوم محمد غفاري مانند بسياري از استادان فن قرائت معتقد بود كه تقليد در قرائت براي ابتداي كار بهترين روش يادگيري اصول قرائت است، بر همين مبنا او نيز در ابتداي كار از استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد» تقليد و تأكيد مي‌كرد كه تقليد در ابتداي كار، زمينه‌ساز تلاوت قوي خواهد شد و پس از آن قاري بايد تلاش كند با بهره‌گيري از استعدادهايش شيوه‌اي نو اتخاذ كند.

مرحوم غفاري حتي در تقليد از اذان‌هاي برخي از قاريان توانايي ويژه‌اي داشت كه يكي از اذان‌هاي زيباي موجود در آرشيو صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران متعلق به او است كه در سال 1359 هجري شمسي ضبط شده و هر از چندگاه، دل و جان دوست‌داران صوت مرحوم غفاري را التيام مي‌بخشد.

در ايامي كه دژخيمان مزدور و دشمنان قرآن با هدف براندازي حكومت قرآن به اين مرز و بوم حمله‌ور شدند مرحوم غفاري چون بسياري ديگر از عاشقان قرآن در خيل بي‌شمار جان گذشتگان به جبهه‌هاي حق عليه باطل رهسپار شد تا به دفاع از حريم انسانيت بپردازد و بدين‌سان در خاطرات حيات او خاطرات حضور در صحنه‌هاي دفاع مقدس به ثبت رسيد.

تسلط به دستگاه‌هاي موسيقي و نغمات قرآن

مرحوم استاد محمد غفاري به علت تسلط كافي به دستگاه‌هاي موسيقي و نغمات قرآن در زمينه ابتهال نيز خالق آثار زيبايي بوده و در اين زمنيه از ايشان اجراهاي زيبايي برجاي مانده است. وي علاوه بر قرائت قرآن، تاكنون در شهرهاي بسياري در كشور، مسابقات سراسري و استاني قرآن كريم را داوري كرده و از جمله داوراني است كه با دقت و حساسيت بسيار در زمينه مسابقات قرآن به داوري پرداخته است.

وي يكي از مشكلات جامعه قرآني كشور را تسلط نداشتن استادان قرآن به زبان عربي مي‌دانستند و معتقد بودند كه نداشتن تسلط بر معاني و مفاهيم، مانع از انطباق الحان و نغمات با آيات مي‌شود.استاد غفاري معتقد بود كه قرائت قرآن امري هنري است و بايد آن را به زيباترين وجه اجرا كرد و اجراي آن نيز نياز به هماهنگي و تطابق اصوات با احساس دروني و معنوي دارد و به همين دليل نيز اعتقاد داشت كه قرائت قرآن هنري است كه در آن پاياني وجود ندارد و همواره رو به تكامل است.

مرحوم محمد غفاري همواره مي‌گفت: قرآن در زندگي من بركتي عظيم بود و تمامي موفقيت‌هاي من در زندگي، چه فردي و چه اجتماعي، همه از بركت انس با قرآن بوده است، وي عقيده داشت كه اگر انسان در زندگي با قرآن مأنوس باشد، در حقيقت به بزرگترين موهبت نائل آمده و در زندگي هيچ كمبودي ندارد.

بايد با سنت اشتباه تلاوت قرآن تنها در مجالس ختم و ترحيم مبارزه كرد

مرحوم استاد غفاري كه احكام قرآن را براي زندگي روزمره انسان لازم مي‌دانست معتقد بود كه بايد با سنت اشتباه تلاوت قرآن تنها در مجالس ختم و ترحيم مبارزه كرد، زيرا قرآن هم براي مجالس جشن و سرور و هم مجالس ترحيم است، پس بايد قرآن را از حالت يك بعدي به همه بعدي در زندگي افراد كشاند.

مرحوم استاد محمد غفاري استاد بي‌نظير، قاري و معلمي آشنا به معارف و مفاهيم عاليه قرآن كه عمري را در راه اعتلا، احياء و نشر فرهنگ قرآن در تمامي زواياي جامعه سپري كرده بود به يك بيماري سخت گوارشي مبتلا شد و سرانجام در 18 آذرماه سال 1380 و در يكي از ليالي پر بركت قدر مصادف با 23 ماه مبارك رمضان در بيمارستان مهر تهران جان به جان آفرين تسليم كرد.

پيكر مطهرش در ميان اندوه و ماتم عاشقان و دوستداران آن استاد عالي مقام تشييع و در امامزاده باغ فيض در قطعه شهدا به خاك سپرده شد. يادش گرامي و راهش پر رهرو باد.
دوشنبه 31 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 244]