اتفاق هاي تازه در شرف وقوع است

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اتفاق هاي تازه در شرف وقوع است
ظاهراً خوش بيني بشار اسد رئيس جمهور سوريه مبني بر اينكه منطقه خاورميانه در آستانه ورود به شرايط بهتري است به دليل نبرد و تحولات دو ماه اخير به رغم بعضي تحركات يا تبليغات جنگ طلبانه از سوي اسرائيل و امريكا نشان مي دهد در شرايط كنوني وزنه صلح و آشتي و مذاكره و معامله بر اقدامات يا تحركات نظامي غلبه دارد. در فلسطين، هنوز آتش بس موقت بين اسرائيل و حماس پابرجا است و طرفين مي كوشند اين وضعيت نه جنگ و نه صلح را حفظ كرده و حتي به سمت ثبات و مصالحه عميق تر پيش ببرند. در لبنان سرانجام دولت وحدت ملي با همكاري طرف هاي داخلي و خارجي شكل گرفت و فراتر از آن گروه حزب الله توانست دست به معامله بزرگي با اسرائيل زده و تعدادي از اسراي خود را آزاد و پيكر بيش از 181 مبارز فلسطيني و عرب را تحويل بگيرد. اين امر گرچه يك پيروزي بزرگ و آشكار براي حزب الله محسوب مي شود اما اسرائيلي ها هم به رغم نارضايتي هاي خود در دو سطح رسمي و غيررسمي تمايلي به عقب نشيني از چنين معامله يي حتي اگر در غزه و با حماس صورت گيرد، ندارند. به بيان روشن تر آنها نيز در پس پرده اين توافق، افق هايي را مشاهده مي كنند كه تمايلي به برهم زدن اين بازي ندارند. بازي مهمي كه به نظر مي رسد از دو سوي طرف هاي سوري و اسرائيلي با ميانجيگري آنكارا در جريان است و شعاع هاي آن تا اظهارات خوش بينانه مقامات ايراني و امريكايي بر سر موضوع پرونده هسته يي و بازگشايي دفتر حفاظت منافع و ايجاد پروازهاي مستقيم بين تهران و واشنگتن امتداد مي يابد. بدون اينكه اين خوش بيني ها بتواند بيانگر حل شدن بحران هاي موجود در خاورميانه باشد. بايد اذعان كرد اتفاقات تازه يي در شرف وقوع بوده و هست و در مجموع مي تواند تفهيم كننده اين امر باشد كه تحولات منطقه يي با يك گام اساسي به پيش، روند تازه يي را تجربه مي كند.يكي از اساسي ترين محورهاي اين تحرك، اقدام دوجانبه سوريه و اسرائيل براي مذاكرات غيرمستقيم در آنكارا بود كه تاكنون سه دور آن برگزار شده و طبق اظهارات طرفين به سمت مذاكرات مستقيم پيش مي رود. در واقع به پشتوانه همين مذاكرات است كه فرانسه با جديت مي كوشد به انزواي بين المللي رژيم حاكم بر سوريه پايان دهد و با دعوت از بشار اسد براي شركت در كنفرانس اتحاديه مديترانه يي و سپس حضور در مراسم روز ملي فرانسه براي او جشن ويژه يي برپا كرد.

اين مذاكرات گرچه با سكوت تامل برانگيز كشورهاي سنتي عرب مواجه شد اما از آنجا كه مورد تاييد رسمي متحد ديرين سوريه يعني ايران قرار گرفت معنا و مفهوم تازه يي پيدا كرد. از برخي اظهارنظرهاي محافل تندرو در ايران كه بگذريم، مقامات دولتي جمهوري اسلامي ايران نه تنها اين گونه گفت و گوها را مضر به حال اتحاد استراتژيك دو كشور ندانستند بلكه با خرسندي ابراز اميدواري كردند دولت دوست و برادر سوريه بتواند در چارچوب همين مذاكرات به حقوق خود دست يافته و به زودي (به تعبير وزير خارجه ايران در دمشق) آزادسازي بلندي هاي جولان را جشن بگيرد. مذاكرات دوجانبه سوريه و اسرائيل(با وجود آنكه هنوز دستاوردي عيني نداشته است اما زمان برقراري مجدد چنين مذاكراتي) تاكنون تاثير بسزايي در منطقه گذاشته است. اسرائيل در واقع به پشتوانه همين مذاكرات است كه با حماس آتش بس امضا مي كند و طي يك معامله بزرگ حاضر مي شود يك پيروزي بزرگ را به حزب الله لبنان واگذار كند. همين چشم انداز است كه امريكا را بر آن مي دارد تا از مرحله مخالفت جدي با مذاكرات دوجانبه سوريه و اسرائيل در ابتدا فراتر رفته و نسبت به آن موضعي بي تفاوت گرفته و سپس به طور ضمني از آن حمايت كند.چندي پيش بشار اسد در سفري كه به هندوستان داشت طي گفت وگو با يك روزنامه چاپ هند تحليل خود را از اين شرايط ارائه داد. او با بيان اينكه اسرائيل پس از شكست در جنگ 33 روزه با حزب الله به يك دستاورد مهم رسيده است، گفت؛ اسرائيل براي بقاي خود در آينده راهي جز صلح ندارد. اين مبناي تحليلي به بشار اسد اجازه مي دهد از فرصت استفاده كرده و با استقبال از مذاكرات دوجانبه با اسرائيل همزمان انزواي بين المللي خود را شكسته و در همان حال نقش تازه يي را در تحولات منطقه عهده دار شود؛ نقشي كه اولين بارقه هاي آن در كنفرانس دوحه آشكار شد و تلاش سوريه توانست آشتي بين گروه هاي لبناني را نزديك گرداند. طي دو ماه گذشته سوريه نشان داده است كه يك بازيگر مهم منطقه يي است و مي تواند همزمان در تحولات لبنان، فلسطين و حتي در رابطه با ايران و كاهش تنش هاي بين اين كشور با اسرائيل از يك سو و با امريكا از سوي ديگر نقش داشته باشد. بيهوده نيست كه نيكلا ساركوزي رئيس جمهور فرانسه اخيراً از اسد خواست در رابطه با پرونده هسته يي ايران نيز پا در مياني كند و اسد نيز با استقبال از چنين پيشنهادي توضيح داد پرونده هسته يي ايران راه حل نظامي ندارد و بايد از طريق شيوه هاي ديپلماتيك پيش رفت.

به نظر مي رسد اين نقش مهم براي سوريه نه به خاطر وزن سياسي اين كشور بلكه بيشتر به خاطر شرايط و موقعيت ويژه منطقه رقم خورده باشد. به بيان ديگر تحولات منطقهغ از لبنان گرفته تا فلسطين و ايرانف كه تا دو ماه پيش كاملاً قفل شده بود در شرايطي قرار گرفت كه براي شكستن آن احتياج به بازيگران پرقدرت و پرتوان نداشت بلكه بيشتر احتياج به جسارت و جرأت بي سابقه يي داشت كه حتي يك عضو كوچك از كشورهاي منطقه نيز به شرط آنكه تاثيرگذار باشد مي توانست دست به چنين اقدامي بزند. از اين رو ابتكار عمل سوريه كه از نظر شكل و محتوا مي توانست بسيار كم ارزش تلقي شود از نظر موقعيت تاريخي تحولات منطقه بسيار باارزش بود و طرف هاي متخاصم را به آشتي و مصالحه تشويق كرد. اين ابتكار عمل هنوز در ابتداي راه است و چنانچه گفته شد نمي توان از آن انتظار معجزه يي داشت يا تصور كرد قادر به حل ريشه يي بحران هاي موجود خواهد بود اما جسارت سوريه يا به تعبير روشن تر پاسخ مثبت سوريه به دعوت صريح ايهود اولمرت نخست وزير اسرائيل ذهنيت هايي را شكست و موقعيت تازه يي را به وجود آورد. اين موقعيت تازه همزمان به حماس و اسرائيل، حزب الله و اسرائيل و فراتر از همه اينها به ايران و امريكا جسارت داد تا راه هاي ديگري را براي حل تضادهاي فيمابين خود تجربه كنند يا دست كم اينكه با عبور از يك مرحله بن بست خود را به مرحله يي جديد وارد كنند.تجربه موفق همگرايي گروه هاي لبناني در صورت استمرار و نيز تجربه موفق حماس در برقراري آتش بس مي تواند به حاميان منطقه يي آنها جسارت بيشتري ببخشد همچنان كه تحركات جديد همان حاميان بزرگ و كوچك منطقه يي و به ويژه ايران و سوريه مي تواند در ابتكار عمل مثبت و سازنده همين گروه ها موثر و تعيين كننده باشد. اذعان فرانسوي ها به نقش مهم سوريه اگر بتواند با اذعان امريكايي ها به نقش مهم ايران در تحولات منطقه همراه شود مي توان نسبت به خوش بيني هاي رئيس جمهور سوريه بيشتر اميدوار بود؛ البته مشروط بر آنكه جسارت بشار اسد در ساير جاها نيز مشاهده شود كه چندان هم دور از انتظار نيست.
يکشنبه 30 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 149]