بررسي رويكرد غرب در قبال موضوع هسته‌اي ايراناز اصرار بر تعليق 15 ساله تا عقب‌نشيني بي‌سروصدا در ژنو

واضح آرشیو وب فارسی:شبکه خبر: بررسي رويكرد غرب در قبال موضوع هسته‌اي ايراناز اصرار بر تعليق 15 ساله تا عقب‌نشيني بي‌سروصدا در ژنو
امروز جايگاه جمهوري اسلامي در مقام مواجهه و مذاكره با 1+5 به گونه اي است كه غربي ها به خوبي دريافته اند "رفتار ايران تابع تهديد نيست"، مسئله اي كه اثبات آن به غرب تنها 3 سال زمان برد اما مشخص نيست تفهيم اين موضوع براي برخي رسانه هاي داخلي چقدر زمان نياز دارد؟
گروه سياسي- اميرحسين ثابتي: درقبال پذيرش 15 سال تعليق غني سازي، 1+5 نسبت به جمهوري اسلامي ايران متعهد مي گردد تا:

۱. برخي از قطعات و لوازم يدكي هواپيما از جمله "بال هواپيما" از سوي غرب به ايران تحويل داده شود.

۲. ايران به سازمان تجارت جهاني بپيوندد.

۳. شركت هاي اروپايي براي سرمايه گذاري در ايران ترغيب شوند.

۴.روابط ايران با اروپا نسبت به گذشته آسان گردد.

آن زمان كه غربي ها بسته پيشنهادي خود را با پيش شرط "15 سال تعليق" به تيم مذاكره كننده هسته اي اسبق ايران ارائه كردند و در ازاي آن 4 مورد از تعهدات خود به جمهوري اسلامي ايران را بر شمردند، كمتر كسي تصور مي كرد تا موسويان، عضو سابق تيم مذاكره كننده هسته اي سابق ايران در بازه زماني كمي پس از اعلام مفاد اين بسته از سوي 1+5، در گفتگوي ويژه خبري سيما حاضر شود و مفاد اين بسته را به منزله موفقيت بزرگي براي ايران در موضوع پرونده هسته اي قلمداد نمايد.

در عمل، نتيجه اعتماد سازي 5/2 ساله مسئولان پيگيري كننده موضوع هسته اي ايران در دولت قبل با پاسخ تحقيرآميز 3 كشور اروپايي كه آن روز طرف مذاكره با ايران بودند، همراه شده بود و اين چنين بود كه حاصل توافقنامه سعدآباد در پاييز 82 و توافق پاريس در پاييز 83 با گذشت زمان، آشكارا خاصيت خود را نمايان ساخت: "15 سال تعليق در ازاي...؟"

مسئولين اسبق مذاكره كننده موضوع هسته اي ايران هموراه با تأكيد بر اصل اعتمادسازي، خواستار رفع تنش و تهديد نسبت به فعاليت هاي صلح آميز هسته اي جمهوري اسلامي ايران بودند. هر چند امروز كارشناسان معقدند حداقل سود رفتار گذشته تيم مذاكره كننده وقت در اين است كه به خوبي و در عمل نشان داد "تعليق" هيچ گاه منجر به جلب اعتماد غربي ها نمي شود اما مروري كوتاه بر دستاوردهاي ديپلماسي هسته اي دولت قبل در اين رابطه بيشتر مي تواند، موثر باشد:

* ارائه گزارش حجيم 1033 صفحه اي از سوي ايران به غرب به صورتي كه كوچكترين و جزيي ترين مسئله اي از روند فعاليت هاي صلح آميز كشورمان ناگفته نماند كه ارائه برخي از اين اطلاعات در روند مذاكرات آتي مشكلات فراواني را براي مسئولين مذاكره كننده هسته اي كشور (هم دولت قبل و در دولت فعلي) بوجود آورد. (مانند اشاره به غني سازي پلوتونيوم)

*پذيرش پروتكل الحاقي در سال 2003 كه به نمايندگان آژانس اجازه مي داد تا در هر زمان و با محدوديت هاي بسيار كمتر نسبت به قبل از تأسيسات هسته اي كشور بازديد كنند.

*انعقاد قرارداد دسترسي هاي شفاف ساز با آژانس؛ به اين معنا كه آژانس "بدون هيچ دليل روشن" و در هر زمان مي توانست "به صورت تمام وقت" نسبت به تأسيسات هسته اي كشور كنترل داشته باشد كه تا كنون نيز فقط ايران چنين قراردادي را با آژانس منعقد ساخته است. (در دولت نهم هيچ گاه به اين قرداد عمل نشد.)

*و درنهايت سوء استفاده هاي غرب از اين قرارداد، از جمله بازديد مأموران آژانس از تأسيسات نظامي كشور در منطقه پارچين كه متأسفانه نظارت بر فعاليت هاي نظامي ايران در قبال هيچ كدام از وظايف حقوقي آژانس ديده نمي شود و اين تاواني بود كه در ازاي اقدامات عجيب مسئولين مذاكره كننده هسته اي سابق كشور بايد پرداخته مي شد و جالب آنكه در قطعنامه هاي 1696، 1737 و 1747 نيز ماده مشتركي به نام "نگراني آژانس از فعاليت هاي موشكي ايران" به چشم مي خورد.

*هر چند در اين ميان بايد از نامه همراه جك استراو كه براي قرارداد سعدآباد راهي تهران شده بود هم ياد كرد. نامه اي كه در آن تعداد زيادي از نمايندگان مجلس ششم اعلام كرده بودند حاضرند براي تعليق فعاليت هاي هسته اي كشور، طرح 3 فوريتي در مجلس ارائه دهند...

* و بهترين مبين براي موارد مورد اشاره مي تواند سخنان رهبر انقلاب در دي ماه 86 و در جمع دانشجويان دانشگاههاي يزد باشد: "من همان وقت هم در جلسه‏ى مسئولين گفتم اگر چنانچه بخواهند به اين روند مطالبه‏ى پى‏درپى ادامه بدهند، بنده خودم وارد ميدان ميشوم؛ همين كار را هم كردم. بنده گفتم كه بايستى اين روند عقب‏نشينى متوقف شود و تبديل بشود به روند پيشروى، و اولين قدمش هم بايد در همان دولتى انجام بگيرد كه اين عقب‏نشينى در آن دولت انجام گرفته بود؛ و همين كار هم شد. در زمان دولت قبل، اولين قدم به سمت پيشرفت برداشته شد؛ تصميم گرفته شد كه كارخانه‏ى يو.سى.اف اصفهان راه‏اندازى شود، و راه‏اندازى هم شد."

تغيير روند عقب نشيني در موضوع هسته اي اما با تغيير دولت تثبيت شد. در حالي كه تنها 2 روز پيش از مراسم حكم تنفيذ رييس جمهور جديد از سوي رهبر انقلاب، يو. سي. اف اصفهان از پلمپ درآمد، غربي ها كه هنوز با ادبيات جديد رييس جمهور و دولت جديد در موضوع هسته اي آشنا نبودند، ضمن تهديدات متوالي، ارائه پرونده هسته اي كشور به شوراي امنيت سازمان ملل را به عنوان يك تهديد مطرح كردند. تهديدي كه به نظر مي رسيد با توجه به رفتار تيم سابق هسته اي كشور، كارگر افتد اما رفع تعليق از سايت نطنز پاسخ "احمدي نژاد" به تهديدات غرب نسبت به جمهوري اسلامي محسوب مي شد.

در همين راستا بود كه 1+5 سعي داشت تا با صدور قطعنامه 1696، گفتمان جديد مسئولين مذاكره كننده هسته اي كشور را در عمل به چالش بكشد اما اعلام نصب و راه اندازي 164 دستگاه سانتريفيوژ جديد از سوي رييس جمهور پاسخ درخور ديگري از سوي ايران به 1+5 محسوب مي شد.

زورآزمايي بين ايران و غرب با صدور قطعنامه 1737 عليه ايران وارد مرحله جديدي شد. اعلام نصب و راه اندازي 3000 دستگاه سانتريفيوژ از سوي احمدي نژاد بار ديگر موجب شد تا غربي ها رفتار دولت جديد ايران در قبال موضوع هسته اي را بهتر درك نمايند. هر چند تصويب قطعنامه 1747 از سوي 1+5 سعي داشت تا آخرين اميدهاي غرب در قبال توقف فعاليت هاي هسته اي جمهوري اسلامي ايران را محقق كند اما نام گذاري 20 فروردين ماه هر سال به نام روز ملي فناوري هسته اي پاسخ قاطع ديگري بود كه رييس جمهور در قبال تندوري هاي غرب، مطرح نمود.

تأكيدات مكرر احمدي نژاد مبني بر اينكه "ايران ترمز و دنده عقب قطار هسته اي را مدت هاست كه دور انداخته است"، در شرايطي بيان مي شد كه تمامي تلاش ها و رفتارهاي غرب حاكي از بوجود آوردن فضايي براي تعليق -حتي موقت- روند فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران بود. غربي ها آشكارا از ايران مي خواستند تا حتي براي مدت كوتاهي هم كه شده ايران تعليق غني سازي را بپذيرد اما در اين ميان مسئولين مذاكره كننده هسته اي كشور و به خصوص شخص رييس جمهور لحظه اي ترديد نكرده و بر حق قانوني كشور در راستاي دستيابي به اين فناوري تأكيد مي كردند. امروز فعاليت هاي هسته اي كشور در شرايطي دنبال مي شود كه در گذشته اي نه چندان دور و در دولت قبل كه برخي مسئولين به دنبال اعتمادسازي مقامات غرب بودند، آژانس براي خواسته ايران كه "تست 20 دستگاه سانتريفيوژ در خلع و تحت نظارت دوربين هاي آژانس" بود را منتفي مي دانست اما با رويكرد دولت نهم در موضوع هسته اي در حال حاضر جمهوري اسلامي ايران با راه اندازي بيش از 4000 دستگاه سانتريفيوژ در راستاي اهداف صلح آميز هسته اي خود به سرعت حركت مي كند.

اما مذاكرات 29 تير جليلي-سولانا كه در ژنو برگزار مي شود، از آن جهت حائز اهميت است كه غرب به خوبي متوجه شده است كه ايران با پيش شرط "تعليق غني سازي" هيچ گاه به پاي ميز مذاكره نخواهد رفت. اين شايد بزرگترين شكستي است كه 1+5 طي سالهاي اخير در مواجهه با جمهوري اسلامي ايران مقابل خود مي بيند. هرچند علي رغم آنكه شان مك كورمك به صورت رسمي از حذف "پيش شرط تعليق غني سازي" در مذاكرات با ايران سخن گفت اما رسانه هاي بيگانه و بعضاً برخي رسانه هاي داخل سعي دارند چنين وانمود كنند كه ايران طي مراحل آينده مذاكرات با 1+5 ممكن است تعليق را بپذيرد! در واقع غربي ها كه پس از مدتها بهره وري از اقدامات عجيب تيم ديپلماتيك هسته اي قبلي ايران تقاضاي "15 سال تعليق" را هموراه به عنوان يكي از خواسته هاي خود در مواجهه با ايران مطرح مي كردند، امروز با گذشت 3 سال از تغيير روند هسته اي ايران، به خوبي متوجه تفاوت هاي ادبيات و گفتمان حاضر شده اند.

حذف پيش شرط براي مذاكرات 1+5 با ايران در شرايطي در سانسور خبري كامل رسانه هاي غربي و برخي رسانه هاي داخلي به سر مي برد كه كمتر كسي با مرور رفتار غرب مقابل ايران طي سالهاي اخير مي تواند باور كند كه تمامي اين چرخش هاي عقب نشيني گونه در مواضع غرب نسبت به ايران، فقط در طول 3 سال اتفاق افتاده باشد.

مذاكرات جليلي با سولانا در ژنو را نه از آن رو كه پرونده هسته اي كشور در حال حاضر در شرايط بسيار مساعدتري نسبت به گذشته به سر مي برد، ‌كه از جهت اينكه 1+5 سرانجام با عقب نشيني ديگر، سخن از حذف "تعليق" در گفتگو با ايران را به ميان مي آورد، بايد حائز اهميت دانست. حضور نماينده ارشد امريكا در اين مذاكرات بدون انجام تعليق از سوي ايران نيز نشانه ديگري از اين عقب نشيني هاي غرب است.

هرچند برگ هاي برنده جمهوري اسلامي ايران براي مذاكره با غرب در اين دور از گفتگوها بيش از پيش آشكار است. ايران در واقع به پاي مذاكراتي مي رود كه به معناي حقيقي خويش معناي "مذاكره" دارد و نه تنها صحبتي از پيش شرط براي اين دور از گفتگوها مطرح نيست كه جمهوري اسلامي ايران دقيقاً برمبناي برنامه هاي از پيش تعيين شده خود به مذاكره با 1+5 رضايت داده است. اين نكته بسيار مهمي است كه غرب مي كوشد تا آن را وارونه جلوه دهد و با طرح اين موضوع كه ايران بر مبناي برنامه 1+5 به پاي ميز مذاكره در ژنو قدم نهاده، ايران را در مقابل بازي از پيش تعيين شده قرار دهد.

امروز جايگاه جمهوري اسلامي در مقام مواجهه و مذاكره با 1+5 به گونه اي است كه غربي ها به خوبي دريافته اند "رفتار ايران تابع تهديد نيست"، مسئله اي كه اثبات آن به غرب تنها 3 سال زمان برد اما مشخص نيست تفهيم اين موضوع براي برخي رسانه هاي داخلي چقدر زمان نياز دارد؟
شنبه 29 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبکه خبر]

[مشاهده در: www.irinn.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]