شيشه هاى آب دراعماق ماه

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: شيشه هاى آب دراعماق ماه
محققان دانشگاه بران در رودايلند آمريكا با استفاده از شيوه هاى جديد تجزيه و تحليل، بلورهاى شيشه اى موجود در سنگهاى آتشفشانى ماه را كه طى ماموريت آپولو 15 جمع آورى و به زمين آورده شد مورد بررسى قرار دادند و متوجه شدند از همان زمان كه ماه تشكيل شد، آب نيز جزئى از آن بوده است.

تيمى از محققان دانشگاه بران رودايلند آمريكا براى اولين بار مداركى دال بر وجود آب در اعمال كره ماه به‌دست آورده اند. اين مدارك قويا دال بر آن است كه كره ماه از همان دوران اوليه تشكيل - و شايد حتى از چهار و نيم ميليارد سال قبل يعنى همان زمانى كه برخورد يك سنگ آسمانى به اندازه مريخ با زمين باعث ايجاد آن شد، حاوى آب بوده است.

اين گروه از محققان به رياست آلبرتو سئال، استاديار علوم زمين شناسى دانشگاه بران، در گزارشى در شماره اخير مجله نيچر، اعلام كردند كه به اعتقاد آنان مواد مذاب موسوم به ماگما كه بيش از 3 ميليارد سال قبل از فواره هاى آتش ماه به روى سطح آن ريخته شده حاوى آب بوده است. اين محققان احتمال مى دهند كه 95 درصد آب اين ماگماها تبخير و به فضا رفته است. اما رگه هايى از بخار آب احتمالا به سوى قطبهاى ماه كه سرد بوده كشيده شده اند. سازمان هوا فضاى آمريكا - ناسا - قصد دارد قمر شناسايى ماه را امسال در جستجوى مدرك آب منجمد در قطب جنوب ماه به فضا پرتاب كند. اگر در ماه آب پيدا شود معلوم مى شود كه دانشمندان ريشه وجود آن را پيدا كرده اند.

سرنخ وجود آب در ماه از دانه هاى شيشه مانند دانه هاى تسبيح پيدا شده كه طى ماموريتهاى آپولو ناسا در اواخر دهه 60 و اوايل 70 ميلادى به زمين آورده شده است.

در دهه هاى بعد از آن دانشمندان در تلاش بوده اند تا نوع و ريشه مواد فرار در اين دانه هاى شيشه اى رنگين را تشخيص بدهند. آنها بخصوص به دنبال پيدا كردن علائم وجود آب در اين دانه ها بوده اند. اما از آنجا كه چنين مدركى يافت نشده بود دانشمندان به اين اجماع رسيده بودند كه كره ماه خشك است و آبى در آن وجود ندارد. اما حالا چنين مدركى پيدا شده است. سئال كه رياست گروه تحقيق مذكور را بر عهده دارد گفت:”چيزى كه براى من مهم است اين است كه بررسى اين دانه هاى شيشه اى نكته اى را در مورد ريشه هاى تشكيل ماه و زمين و وجود آب در دوران و اعصار بسيار اوليه برايم روشن مى كند.”

سه محقق ديگر از دانشكده علوم زمين شناسى دانشگاه بران به نامهاى پروفسور رايد كوپر، و پروفسور مالكوم راترفورد، و يك دانشجوى دوره فوق ليسانس به نام ماورو لو كاسكو در اين تحقيق به سئال كمك كرده اند. همچنين در اين تحقيق براى شناسايى سرنخ مربوط به وجود آب و ديگر مواد فرار در آن دانه ها از شيوه اى تحليلى استفاده شده كه ابتكار اريك هاورى از موسسه علوم كارنگى بوده است. جيمز فان اورمان از دانشگاه كيس وسترن ريزرو نيز در اين كار تحقيقى مشاركت داشته است.

دانشمندان مذكور در تحقيقات خود دريافتند كه هرچند تقريبا تمام آب موجود در ماگماى ماه طى آتشفشانى كه آنها را به سطح ماه آورده تبخير شده است، اما احتمالا اين مواد قبل از آتشفشان، به نسبت 750 به يك ميليون ذره، حاوى آب بوده اند كه شبيه مقدار مشابه در ماگماهاى اوليه زمين است كه حالا در رشته كوههاى كف اقيانوس ها موجود هستند.

هاورى مى گويد:”موضوع فوق نشان‌دهنده اين احتمال جالب است كه بخشهاى داخلى كره ماه هم روزى درست به اندازه پوشش بالايى زمين آب داشته است. “ او مى گويد:”ما شيوه اى ابداع كرديم كه بتوان مقدار آب به نسبت 5 به ازاى هر يك ميليون ذره را هم نشان بدهد و از اينكه دريافتيم اين دانه هاى شيشه اى حاوى آب، آن‌هم افزون بر 46 ذره به ازاى هر يك ميليون ذره هستند واقعا شگفت زده شديم.” اين گروه از محققان سپس با يك سلسله آزمايشات تائيد كردند كه در تمام مدتى كه از تشكيل ماه مى گذرد، هيدروژن در آن وجود داشته است و هم اينكه بادهاى حاوى هيدروژن در ماه باعث تغيير تركيب اين دانه ها نشده و ديگر مواد فرار تركيب آنها نيز به هم نريخته است.

سئال گفت:”اين نشان مى دهد كه آب از اعماق كره ماه به سطح آن آمده و هيچ ربطى به لقاح ذره ها و يا توفانهاى خورشيدى ندارد.” اين محقق افزود:”تحقيق مذكور همچنين ممكن است در مورد اينكه چه مدت است كه روى زمين آب وجود دارد، اطلاعات بيشترى به‌دست دهد.”

سئال گفت:”اين نشان مى دهد كه قبل از برخورد آن سنگ آسمانى با زمين كه باعث تشكيل ماه شد، در زمين آب وجود داشته است. اين امر به دو احتمال اشاره دارد: اينكه يا احتمالا آب در اثر آن تصادم كاملا تبخير نشده يا اينكه احتمالا اندكى بعد - يعنى كمتر از 100 ميليون سال بعد از آن تصادم با مواد فرارى كه با سنگهاى آسمانى به ماه آمده اند به آن افزوده شده است.”هزينه انجام اين تحقيقات را اداره برنامه شيمى فضايى ناسا تامين كرده است.
جمعه 28 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 64]