گزارشي از بررسي پيامدهاي چاقي در نوزدهمين كنگره متخصصان داخلي الگوهاي فراموش شده برنامه تغذيه يي درست

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: گزارشي از بررسي پيامدهاي چاقي در نوزدهمين كنگره متخصصان داخلي الگوهاي فراموش شده برنامه تغذيه يي درست
بنفشه پورناجي

در يك بررسي كه از شش هزار دانش آموز ايراني صورت گرفته، حداكثر چاقي در دختران جوان 13 تا

18 ساله مشاهده شده است. رئيس نوزدهمين كنگره جامعه پزشكان متخصص داخلي با هشدار نسبت به گسترش پديده چاقي به ويژه در ميان دختران جوان 13 تا 18 ساله مي گويد؛ «اين روند چاقي سلامت افراد را به شدت تهديد مي كند.» دكتر «ايرج خسرونيا» با اشاره به اينكه چاقي شكمي خطرناك ترين نوع چاقي است، تصريح مي كند؛ «چاقي شكمي در 3/35 درصد دانش آموزان ديده مي شود و مي توان پيش بيني كرد در سال هاي آتي بيماري هاي ناشي از فشارخون، ديابت و بيماري هاي قلبي شيوع پيدا خواهد كرد. همچنين اضافه وزن د ر 17/12 درصد و چاقي مفرط در 7/5 درصد اين جامعه آماري مشاهده شده است.» ضروري است براي پيشگيري از بروز اين عوارض با اطلاع رساني توسط وسايل ارتباط جمعي، نسبت به آثار زيانبار اين پديده سياستگذاري هايي صورت پذيرد.

استرس و چاقي

بررسي ها نشان مي دهد الگوهاي ذاتي هر فرد يكي از عوامل تعيين كننده مشكلات پرخوري و اضافه وزن به شمار مي رود. از عوامل ديگر مي توان به عوامل استرس زا اشاره كرد. استرس مزمن، الگوي غذايي، هورموني و رفتاري را توسط تغييرات داخلي به شدت تحت تاثير قرار مي دهد و ما را مستعد چاقي مي كند. در پژوهش انجام شده توسط دكتر «مهدي اخبارده» با هدف بررسي اينكه استرس از چه راه هايي مي تواند باعث افزايش وزن در افراد شود، و در كنگره امسال جامعه متخصصان داخلي ارائه شد، آثار كوتاه مدت و بلندمدت استرس بر وضعيت جسماني افراد بررسي شده است.

يافته هاي اين تحقيق نشان مي دهد در استرس كوتاه مدت به علت عملكرد اعصاب سمپاتيك و هورمون «نورآدرنالين»شاهد كاهش اشتهاي موقتي در افراد هستيم. اين مكانيسم با كاهش ميزان جريان خون و آنزيم هاي مربوط در دستگاه گوارش در نتيجه تاثير اعصاب و هورمون ذكر شده است ولي در استرس هاي طولاني مدت وضعيت كاملاً فرق مي كند. در اين زمان افزايش وزن به دو صورت مستقيم و غيرمستقيم انجام مي گيرد.

پژوهش يادشده با اشاره به اينكه افزايش سطح پلاسمايي هورمون «كورتيزول» از چند راه باعث افزايش وزن مي شود، مي افزايد؛ تجزيه پروتئين ها و در نهايت كاهش آتروفي (از بين رفتن و نازك شدن) ماهيچه هاي بدن به ويژه دور شكم يكي از اين روش هاست. دلايل ناشناخته به عنوان ديگر عواملي به شمار مي رود كه اين هورمون تجمع چربي در نواحي دور شكم را افزايش مي دهد. همچنين مغز با مشاركت بدن براي متعادل نگه داشتن وضعيت بدن و حفظ تعادل بيوشيميايي مغز كه به علت ترشحات مكرر كورتيزول دچار اختلال كمبود ماده سرتونين شده، مقدار قابل ملاحظه يي كالري دريافت مي كند تا شايد كمبود اين ماده را در مغز جبران كند. شايد تمايل ما به انواع شيريني ها و شكلات در مواقع استرس به علت خوشمزه بودن آنها نباشد، بلكه بدن سعي دارد از اين راه يعني حفظ تعادل بيوشيميايي مغز روي پدال ترمز ماشين خسته استرس هاي مزمن و شديد پا بگذارد. در حالت غيرمستقيم، استرس هاي مزمن باعث ايجاد خلق افسرده در فرد شده و در نهايت اين نوع افراد رغبت كمتري به فعاليت و تحرك دارند كه اين خود مي تواند باعث كاهش سطح ميزان متابوليسم بدن شده و افزايش وزن را به صورت غيرمستقيم به همراه داشته باشد.

كبد چرب غيرالكلي

بيماري كبد چرب غيرالكلي اختلال به نسبت شايعي است كه عوامل خطرساز متعددي براي بروز آن بررسي و پيشنهاد شده است. يكي از اين عوامل خطر سندرم متابوليك است. شيوع اين سندرم در تمام كشورها به دليل تغيير شيوه زندگي رو به افزايش است. آمارها نشان مي دهد، اين پديده در جمعيت شهرنشين ايران حدود 30 درصد است. از طرفي هرچند ارتباط سندرم متابوليك و اجزاي آن با بيماري هاي قلبي - عروقي و ديابت نوع دو مشخص شده است، ولي ارتباط آن با كبد چرب غيرالكلي در پژوهش هاي اندكي بررسي شده است. يافته هاي يك پژوهش ارائه شده در نوزدهمين كنگره جامعه پزشكان متخصصان داخلي بيانگر آن است كه با افزايش BMI (شاخص توده بدني) و سن، ميزان شيوع سندرم متابوليك در افراد دچار كبد چرب افزايش يافته و مشخص شد چاقي شكمي يكي از عوامل خطرساز مهم در پيدايش كبد چرب به شمار مي رود. از طرفي تعداد مثبت اجزاي سندرم متابوليك با ميزان شدت بيماري در سونوگرافي ارتباط مستقيم داشت و وجود همزمان سندرم متابوليك و كبد چرب افزايش معناداري را در آنزيم كبدي نشان داد.

اختلالات رفتاري در كودكان مبتلا به صرع

شواهد زيادي نشان دهنده آن است كه ابتلا به بيماري صرع و بروز حملات مكرر آن در كودكان مبتلا به اختلالات رفتاري با اضطراب و افسردگي همراه است. نتايج يك تحقيق انجام گرفته روي 74 كودك با ميانگين سني 13 سال نشان داد 28 درصد كودكان مبتلا به صرع دچار افسردگي، 17 درصد دچار اضطراب و 25 درصد به اختلالات رفتاري مبتلا بودند. همچنين بين بروز افسردگي، اضطراب و اختلالات رفتاري و متغير سن، جنس، ميزان تحصيل و سابقه ابتلا به بيماري صرع رابطه معني داري به دست آمده است. اين پژوهش بر اين نكته تاكيد دارد كه كودكان مبتلا به بيماري صرع علاوه بر كنترل حملات تشنجي صرع، نيازمند رسيدگي به اين اختلالات نيز هستند.

غفلت پزشكان از تشخيص هپاتيت E

دكتر «ايرج خسرونيا» با هشدار نسبت به عوارض زيانبار هپاتيت E مي گويد؛ «متاسفانه پزشكان ما امروز كمتر اين بيماري را مورد توجه و تشخيص قرار مي دهند كه اين امر سلامت مبتلايان و ساير افراد جامعه را تهديد مي كند. اين نوع هپاتيت در تمام اقشار و سنين مختلف به صورت ناگهاني شيوع پيدا مي كند و در صورت ابتلاي زنان باردار به ويژه در اواخر دهه سوم بارداري با 25 درصد مرگ و مير همراه خواهد بود.» وي با اشاره به اينكه هپاتيت E يكي از انواع هپاتيت هاست كه به صورت تك گير و همه گير شيوع پيدا مي كند و متاسفانه بيشتر پزشكان آن را مورد توجه قرار نمي دهند، مي افزايد؛ «اين بيماري بيشتر در كشورهاي در حال توسعه و خاورميانه ديده شده و در اكثر موارد پيشرونده بوده و منجر به مرگ مي شود.» براساس يك بررسي انجام شده در استان گلستان 8/11 درصد افراد مورد بررسي داراي «آنتي بادي» عليه ويروس هپاتيت E بوده اند. به عبارتي 8/11 درصد افراد به ويروس هپاتيت E آلوده شده و بهبود يافته اند. وي يادآور مي شود اين بيماري از طريق آب هاي آلوده به فاضلاب ها راه پيدا مي كند. در مواقعي كه علت بيماري هپاتيت ناشناخته مانده است، به ويژه در كلانشهرها كه آب هاي زيرزميني آلوده دارند، بايد به اين بيماري توجه بيشتري كنيم و تنها به فكر هپاتيتA ،B و C نباشيم.

تاثير عسل در پيشگيري از زخم معده

زخم معده يك فرآيند چندعاملي است كه در پيدايش آن تغييرات در عروق، ترشح موكوس (مخاط دستگاه گوارش)، ترشح اسيد معده و بيوشيمي مخاط لوله گوارش دخيل است. آسپرين به عنوان يك داروي ضدالتهاب غيراستروئيدي با وجود آثار درماني بسيار زيادي كه دارد، مي تواند سبب ايجاد آسيب هاي مخاطي در معده شود. طي يك پژوهش صورت گرفته، عامل گرسنگي پس از 48 ساعت روي 30 موش آزمايش شد. در اين روش با ايجاد زخم معده، آثار عسل در بهبود زخم بررسي شد. نتايج به دست آمده در زمينه مكانيسم اثر عسل بر زخم معده به صورت مهار ترشح اسيد، تغيير PH معده، تحريك ترشح بي كربنات و... مشهود بود.

نقش تغذيه در كاهش سرطان كولون

سرطان كولون (روده بزرگ) طي مراحل مختلف پيش مي آيد و عوامل متعددي از قبيل استعداد ژنتيكي و آنومالي هاي (نقص عضو) متعدد ژنتيكي، زمينه هاي مستعدكننده مثل پوليپ و... در پيدايش آن دخيل است. پژوهش ها بيانگر آن است كه رژيم پركاري، چاقي، كاهش فعاليت هاي جسمي، استفاده زياد از چربي هاي حيواني و الكل از عوامل ايجاد اين نوع سرطان به شمار مي روند. برعكس مصرف كلسيم، ويتامينD، فيبرهاي گياهي و سبزي ها به ويژه كلم بروكسل، تربچه و گل كلم از عوامل پيشگيري كننده از اين نوع سرطان به شمار مي روند كه بهتر است در رژيم غذايي روزانه منظور شود.

مسموميت هاي تعمدي

مسموميت از علل مراجعه به بيمارستان ها و مهم ترين عامل بيماري هاي حاد در بسياري از كشورهاي توسعه يافته به شمار مي رود. در امريكا سالانه پنج ميليون مسموم به بيمارستان مراجعه مي كنند. به طور كلي هفت درصد از موارد مرگ و مير در كل جهان مربوط به مسموميت هاست. در اين ميان مسموميت هاي تعمدي يك عامل مهم خودكشي به شمار مي روند. علت مسموميت در شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مختلف يكسان نيست. در امريكا بيشتر مسموميت ها اتفاقي و در كودكان مشاهده مي شود. در هند 47 درصد مسموميت ها اتفاقي و 53 درصد اقدام به خودكشي گزارش شده است. در ايران مطالعات مختلف حاكي از بالا بودن ميزان مسموميت هاي تعمدي (به قصد خودكشي) بوده است. طي گزارش يك پژوهش ارائه شده در اين كنگره كه وضعيت مسمومان مراجعه كننده به يكي از مراكز درماني شهر رشت را بازگو مي كند، در اكثر مسموميت هاي عمدي گزارش شده، بيشتر از قرص براي آسيب به خود استفاده شده است. در بين قرص ها آرامبخش ها بيشتر از همه مورد استفاده قرار گرفته اند. پس از آن استفاده از قرص برنج بيشترين درصد را به خود اختصاص داده كه تقريباً در تمام موارد منجر به فوت شده است. يافته ها بيانگر آن است كه مشكلات روحي، اقتصادي و اجتماعي نقش زيادي براي اقدام به مسموم كردن توسط اشخاص دارد. اكثر اين افراد، جوان، خانه دار، مجرد و فاقد هيچ گونه بيمه يي بوده اند كه اين امر توجه مسوولان ذي ربط و موسسات حمايتي را مي طلبد. دسترسي آسان به قرص برنج مساله ديگري است كه بايد مورد بررسي قرار گيرد.

نقش كروم در كنترل ديابت

ديابت نوع دو شايع ترين فرم ديابت است و عوارضي همچون بيماري هاي قلبي- عروقي، نوروپاتي و نفروپاتي را به دنبال دارد. در حال حاضر بيماري ديابت بيش از هر زمان ديگري در كشور شيوع دارد. با پايين آمدن سن ابتلا به اين بيماري، توجه به پيشگيري و كنترل عوارض آن ضروري به نظر مي رسد. تغذيه نامناسب و كاهش فعاليت جسمي موجب پايين آمدن سن ابتلا و افزايش احتمال ابتلا به اين بيماري شده است. آمارها نشان مي دهد، سن ابتلا به ديابت در ايران حداقل 10 ،15 سال پايين تر از سن شايع ابتلاست. هم اينك حدود چهار ميليون بيمار در كشور وجود دارد. بنابراين اصلاح الگوهاي غذايي و تغيير شيوه زندگي را مي توان به عنوان مهم ترين گام در كنترل ديابت مدنظر داشت. طي يك پژوهش انجام شده در كشور مشخص شده مصرف مكمل كروم در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو آثار مفيدي بر گلوكز خون و وضعيت لپيد دارد، اما اين آثار در افراد نرمال مشاهده نمي شود.

نقش تغذيه در پيشگيري از اختلالات قاعدگي

سندرم پيش از قاعدگي اختلالي است كه در دوره ماهانه ايجاد مي شود. اين سندرم عوارضي همچون برخي تغييرات فيزيولوژيك و مواردي همچون سردرد، خستگي، اضطراب، افسردگي و تغييرات خلق و خو را به همراه دارد. تغييرات مربوط به هورمون ها علت عمده موارد فوق است. اما براي بهبود علائم اين سندرم بايد مصرف چربي، قندهاي تصفيه شده، الكل، نوشيدني هاي حاوي كافئين و سديم را محدود كرد. همچنين بايد در رژيم غذايي، دريافت كربوهيدرات هاي پيچيده شامل غلات كامل، حبوبات، سبزي ها و ميوه ها افزايش يابد. استرس باعث تشديد علائم اين سندرم مي شود. يكي از راه هاي مهم كاهش استرس ورزش منظم است كه موجب بهبود گردش خون و تنظيم هورمون ها مي شود. از بين ويتامين ها و املاح معدني مورد نياز بدن، ويتامين B6 موجب بهبود سردرد، نفخ، ورم، افسردگي، تحريك پذيري و نيز توليد انرژي مي شود. منيزيم نيز از عوامل موثر بر متابوليسم استروژن به شمار مي رود.

تاثير امگا-3 بر قلب و عروق

بررسي هاي بسيار نشان مي دهد مصرف روغن ماهي، مرگ و مير را در بيماران مبتلا به مشكلات قلبي - عروقي كاهش مي دهد. مصرف روغن ماهي تا 19 درصد ريسك حمله قلبي و 24 درصد ريسك آنژين قلبي را در افراد مسن با كلسترول بالا كاهش مي دهد. امگا-3 ريسك مرگ ومير ناشي از بيماري هاي قلبي را تا بيش از يك سوم كاهش مي دهد. دكتر «اكبر كوشانفر» استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي طي مقاله يي در كنگره فوق بيان مي دارد؛ رژيم غذايي در پيشگيري از بيماري هاي قلبي -عروقي نقش مهمي دارد. بررسي ها نشان مي دهد افزودن اسيدهاي چرب امگا-3 به رژيم غذايي نقش چشمگيري در كاهش مرگ قلبي ناگهاني و كاهش انفاركتوس ميوكارد (سكته هاي قلبي) دارد. پژوهش هاي وسيعي، كارايي بالاي اسيدهاي چرب غيراشباع امگا-3 و روغن كبد ماهي را در پيشگيري ثانويه از آترواسكلروزيس و مشكلات بعدي آن ثابت كرده اند. همچنين بهبود فشارخون، عملكرد شرياني و بهبود در متابوليسم چربي ها از امگا-3 گزارش شده است. با وجود آثار مفيد روغن ماهي و مزاياي استفاده آن در رژيم غذايي، توصيه پزشكان به مصرف آن در بيماران قلبي بسيار ناكافي است. آگاهي از آثار مفيد روغن ماهي و همچنين اثر آن در بهبود علائم قلبي - عروقي و كاهش مرگ و مير در توصيه به مصرف بيشتر اين مكمل مفيد است.
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 357]