اتحاديه مديترانه و پرسش هاي بي پاسخ

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اتحاديه مديترانه و پرسش هاي بي پاسخ
بسام بونني

زماني كه نيكلا ساركوزي رئيس جمهور فرانسه اولين گام ها را براي برگزاري نشست اتحاديه مديترانه يي برمي داشت اصلاً فكر نمي كرد نهايتاً مجبور شود 40 تن از سران ارشد كشورهاي مختلف جهان را به اين اجلاس دعوت كند. در ابتدا قرار بود عضويت در اين اتحاديه منحصر به كشورهايي باشد كه در حاشيه درياي مديترانه واقع شده اند اما فهرست نهايي مهمانان اين نشست نشان داد ماجرا شكل جديدي به خود گرفته است. مراكش، تونس، موريتاني و كشورهاي اتحاديه عرب به اضافه 27 كشور عضو اتحاديه اروپا در فهرست بلندبالايي قرار داشتند كه ساركوزي براي شركت در نشست پاريس تنظيم كرده بود.

رئيس جمهور فرانسه در اين راه با مشكلات مختلفي مواجه شد كه تغيير مسير پروژه اوليه او را ضروري كردند. در مرحله اول آلمان با محدود بودن عضويت در اتحاديه مديترانه يي مخالفت كرد و استدلالش هم اين بود كه اين ساختار جديد، وحدت و هويت اتحاديه اروپا را زير سوال مي برد. بسياري از اعضاي جديد اتحاديه اروپا نيز از اين موضع آلمان حمايت كردند زيرا مي ترسيدند كمك هاي مالي كه در حال حاضر نصيب آنها مي شود، در صورت تشكيل اتحاديه مديترانه يي به سمت كشورهاي حاشيه مديترانه سرازير شود.

كشورهاي عربي نيز در اين خصوص موضع مشابهي گرفتند كه حاكي از تنش هاي ميان خودشان بود. اين اختلافات نهايتاً به نتيجه خاصي ختم نشد و اكثر سران اين كشورها- به جز معمر قذافي رهبر ليبي و ملك عبدالله دوم پادشاه اردن- در نشست اتحاديه مديترانه شركت خواهند كرد. با اين وجود كشورهاي عربي به دو اردوگاه مختلف تقسيم شده اند. در يك طرف مراكش و تونس قرار دارند كه نگاهي خوشبينانه به منافع اقتصادي و سياسي اين اتحاديه مديترانه يي دارند و سوريه نيز اين اتحاديه را راهي به سوي خروج از انزواي بين المللي خود مي بيند. اما در مقابل، كشورهايي مثل الجزاير و ليبي قرار دارند كه به اين اتحاديه با ديده سوءظن مي نگرند. اين كشورها كه در جنوب مديترانه از ذخاير طبيعي زيادي بهره مي برند، مي ترسند به جاي اروپا به مدينه فاضله مهاجران غيرقانوني آفريقايي تبديل شوند.

در همين حال، الجزاير با حضور اسرائيل در اتحاديه مديترانه يي نيز به شدت مخالفت كرده و آن را عامل نارضايتي كشورهاي عرب ديگر هم مي داند. اما به نظر مي رسد ساركوزي درنهايت موفق شده نظر عبدالعزيز بوتفليقه رئيس جمهور الجزاير را براي حضور در نشست اتحاديه مديترانه جلب كند. مخالف سرسخت ديگر معمر قذافي رهبر ليبي بوده كه پروژه فرانسه براي نشست مديترانه يي را ضربه توهين آميزي به اتحاديه عرب و وحدت اتحاديه آفريقا مي داند. اما مقامات فرانسوي نيز تلاش خارق العاده يي براي ترغيب قذافي به تغيير اين موضع صورت نداده اند و مخالفت ليبي تقريباً سر جايش باقي مانده است.

در اين ميان، كشورهايي مانند مصر، مراكش و تونس حمايت خود را از اتحاديه مديترانه يي اعلام كرده اند و اين در حالي است كه خود اين كشورها هم براي به دست آوردن نفوذ بيشتر در اين اتحاديه، رقابت شديدي را با يكديگر آغاز كرده اند.

مثلاً مصر پيش از تاييد حضورش در اين نشست از ساركوزي قول گرفت در رياست اتحاديه مديترانه يي نقش مهمي بازي كند و همين طور هم شد.

رهبري اين اتحاديه به عهده يك كشور از شمال مديترانه و يك كشور از جنوب مديترانه است و نمايندگي بخش جنوبي آن نصيب مصر شده است. با وجود اين تضمين بزرگ و تعهد ساركوزي به قولش، گزارش هايي منتشر شده بود كه حاكي از تحريم نشست مديترانه يي توسط حسني مبارك بود. علت عدم تمايل مبارك به حضور در اين نشست نيز عدم علاقه او به ملاقات با بشار اسد رئيس جمهور سوريه در آن بود. اما نهايتاً مبارك هم راضي شد و به پاريس آمد.

واقعيت اين است كه بسياري از كشورهاي جهان از موضع ساركوزي در دعوت از بشار اسد براي شركت در نشست اتحاديه مديترانه يي غافلگير شدند. اما از آنجا كه مناسبات سوريه و فرانسه اخيراً پس از سال ها خصومت، اندكي به گرمي گراييده است، نبايد از تصميم ساركوزي متعجب شد. در واقع دعوت ساركوزي از بشار اسد، دقيقاً همان چيزي بود كه سوريه به شدت به آن نياز داشت. سوريه مي خواست از انزواي طولاني مدت منطقه يي و بين المللي اش بيرون بيايد اما دعوت از بشار اسد، بسياري از سران گروه هاي سياسي لبناني از جمله ائتلاف ضدسوري 14 مارس در لبنان را خشمگين كرد. اكنون ميشل سليمان و بشار اسد- روساي جمهور لبنان و سوريه- هر دو به پاريس آمده اند و ساركوزي هم مي خواهد با هر دو آنها ديدار كند. در همين حال ايهود اولمرت نخست وزير اسرائيل و محمود عباس رئيس تشكيلات خودگردان فلسطين هم در پاريس با هم ديدار خواهند داشت.

در چنين شرايطي احتمال آن وجود دارد كه فرانسه با دعوت از اين همه كشور متناقض بتواند يك پيروزي ديپلماتيك را به سود خود رقم بزند. اما هنوز پرسش هاي زيادي درخصوص اينكه «آيا اتحاديه مديترانه يي مي تواند در عرصه هاي اقتصادي، امنيتي و فرهنگي كاري از پيش ببرد» وجود دارد كه بي پاسخ باقي مانده است. احتمال آن وجود دارد كه اين نشست با همه برنامه هاي بزرگش نهايتاً راه به جايي نبرد. واقعيت اين است كه چارچوب قانوني همكاري هاي اتحاديه اروپا و كشورهاي حوزه مديترانه چندان انعطاف پذير نيست و سال ها است كه موانعي در اين راه وجود دارد. در برنامه نشست اتحاديه مديترانه، پروژه هايي از قبيل ساخت جاده واصل ميان كشورهاي شمال آفريقا و نيز بهبود تجهيزات بنادر مديترانه قرار گرفته است اما با اين وجود، پرسش بزرگ درخصوص اين اتحاديه همچنان باقي است؛ آيا اين اتحاديه واقعاً براي كشورهاي مديترانه تشكيل شده يا اروپايي ها؟

منبع؛ ديلي استار
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 253]