محيط زيستي در معرض تخريب - داوود پنهاني

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: محيط زيستي در معرض تخريب - داوود پنهاني

نگراني از تخريب محيط زيست در جهاني كه هر چه از عمر آن مي‌گذرد بيشتر و بيشتر به اين تخريب‌ها دامن مي‌زند، براي دوستداران طبيعت به دغدغه‌اي جدي تبديل شده است. با اين حال بشر در تداوم علا‌يقي كه آن را تحت عنوان يك نام كلي توسعه مي‌خواند هر چه بيشتر و بيشتر به اين تخريب دامن مي‌زند. انتشار گزارش‌هاي متعدد از سوي مراكز تحقيقاتي و نهاد‌هاي بين‌المللي نشان‌دهنده تداوم تخريب‌ها است؛ تخريب‌هايي كه در نتيجه ادامه آنها جهان به روزي خواهد رسيد كه چيزي به نام حيات وحش و طبيعت براي انسان آينده تداعي معنا نخواهد كرد. اين در حالي است كه بنا بر ارزيابي كارشناسان سازمان ملل، بشر براي مهار تخريب جو زمين تنها 13 سال فرصت دارد.

فرصتي اندك كه در صورت تداوم بي‌توجهي‌ها به زودي و سريع‌تر از آنچه تصور مي‌كنيم به پايان خواهد رسيد. گزارش‌هاي به دست آمده نشان مي‌دهد كه تا پايان سده ميلا‌دي كره زمين گرمايش بي‌سابقه‌‌اي را تجربه خواهد كرد و ميزان متوسط حرارت آن 4/6 درجه سانتيگراد افزايش خواهد يافت. اين يكي از ارزيابي‌هايي است كه در چهارمين گزارش ، وابسته به سازمان ملل مطرح شده است. بر اساس اين تحقيقات كه چندي پيش در رسانه‌ها انعكاس يافت، يازده سال از دوازده سال گذشته گرم‌ترين سال‌ها از 1850 به اين سو بوده‌اند. از سال 1850براي اولين بار بشر شروع به ثبت و ضبط ارقام مربوط به تغييرات جوي و ميزان گرماي هوا كرده است. گزارش اول شوراي جو سازمان ملل مي‌گويد كه بنا بر ارزيابي روندها و داده‌هاي موجود و با اتكا به يافته‌هاي حاصل از شبيه‌سازي‌هاي كامپيوتري، زمين تا آخر قرن جاري در بهترين حالت 1/ 1 تا 9/ 2 و در بدترين حالت تا 4 / 2 و يا حتي 4 / 6 درجه گرمتر خواهد شد. در چنين شرايطي و در صورت تداوم بي‌توجهي‌ها، افزايش اين روند دور از ذهن نخواهد بود. در اين وضعيت، گفته‌هاي كارشناسان مبني بر اينكه اگر بشر از توليد گازهاي گلخانه‌اي نكاهد در دهه‌هاي آتي با حوادث طبيعي بيشتري دست به گريبان خواهد بود، چندان بيراه نيست.

كارشناسان سازمان ملل در مجموع، افزايش گرماي زمين به ميزان 8/1 تا 4 درجه تا پايان قرن حاضر را بسيار محتمل مي‌دانند. به گفته صاحبنظران 4 درجه افزايش گرماي زمين به معناي آن خواهد بود كه بسياري از مناطق اينك سرسبز اروپا نيز به صحرا بدل خواهد شد. ‌

با تمام اين هشدار‌ها روزي نيست كه خبري از تخريب بخشي از محيط زيست در نقطه‌اي از دنيا به گوش نرسد. اين وضعيت در كشورهايي كه اشتياق به توسعه و پيشرفت هر چه سريع‌تر با روش‌هاي مبالغه‌آميزي دنبال مي‌شود گسترده‌تر است. جهان با تداوم اين وضعيت به كجا خواهد رفت؟ نگاهي به گزارش‌هاي سازمان ملل نشان مي‌دهد كه سطح آب درياها و اقيانوس‌هاي عمده جهان از 1961 تا 2003 سالا‌نه به‌طور متوسط 8/ 1 ميليمتر افزايش يافته است. اين افزايش البته در فاصله 1993 تا 2003 سالا‌نه 1/3 ميليمتر بوده است. اين بدان معناست كه جو زمين در دهه گذشته تغييرات شديدتر و شتابناك‌تري را به خود ديده ا ست. بنا به گفته كارشناسان سازمان ملل افزايش ارتفاع سطح درياها در صد سال آينده بر18 تا 28 و در بدترين حالت بر 59 سانتيمتر بالغ خواهد شد كه علت آن عمدتا ذوب‌شدن يخ مناطق قطبي خواهد بود. به زير آب رفتن بخش‌هاي ديگري از كره زمين و در عين حال از آب تهي‌شدن بخش‌هاي ديگري از آن، پيامد چنين روندي خواهد بود. ارزيابي‌ها و برآوردهاي تحقيقاتي اين كارشناسان از تغييرات فزاينده جوي اين است كه حوادث زيانبار اقليمي مانند خشكسالي، بارش‌هاي شديد و سيل‌ساز، بروز امواج كم يا بي‌سابقه گرما و سرعت‌گرفتن چرخه‌هاي جوي در مناطق حاره در دهه‌هاي آينده، زندگي بشر و طبيعت را بيش از گذشته تحت تاثير قرار خواهد داد. ‌

خطر گاز‌هاي گلخانه‌اي

وقتي از تخريب محيط زيست سخن به ميان مي‌آيد عده‌اي تنها به دنبال مشاهده تغييراتي هستند كه در نتيجه دست‌اندازي بشر بر چهره طبيعت و حيات وحش ايجاد شده است. تخريب جنگل‌ها، خشك شدن رودخانه‌ها، از بين بردن حيات وحش جانوري و موضوعاتي از اين دست به خاطر قابل مشاهده بودن دغدغه بسياري از علا‌قه‌مندان به محيط زيست را تشكيل مي‌دهد. همه اين نگراني‌ها درست و معقول است. انسان با هجوم بي‌رحمانه به طبيعت بسياري از اين مظاهر زيباي اكوسيستم را از بين برده يا در آستانه تخريب قرار داده است. نگاهي به چهره طبيعتي كه در اطراف زندگي همه قرار دارد كما‌بيش اين نكته را ثابت مي‌كند و نيازي به نشان دادن مصاديق آن نيست. با اين حال جدا از همه اين اتفاقاتي كه بشر با دست خود به وجود آورده يك اتفاق نگران‌كننده ديگر نيز در سطح محيط زيست جهاني رخ داده كه ادامه آن به شكل خطرناك‌تري زندگي همه بشر را تهديد خواهد كرد. اين معضل گسترش انتشار گاز‌هاي گلخانه‌اي در سراسر جهان است. به گفته كارشناسان تداوم و تشديد پخش و نشر گازهاي گلخانه‌اي در هوا مهم‌ترين عامل تغييرات جوي خطرناكي است كه در گزارش‌هاي سازمان ملل نيز به آنها اشاره شده است. علت اصلي90 درصد افزايش اينگونه گازها، مانند دي اكسيد كربن و متان و ... انسان است. استفاده از سوخت‌هاي فسيلي براي توليدات صنعتي يا حمل و نقل و توليد برق و گرما، افزايش بي‌سابقه شمار ساكنان زمين و فقر كه به تخريب محيط زيست كمك كرده‌اند و نيز رواج بي‌سابقه دامداري‌ صنعتي از ديگر عوامل تراكم و تشديد گازهاي گلخانه‌اي در جو بوده‌اند. صاحبنظران در بررسي اين وضعيت اصطلا‌ح گلخانه‌اي را از آن رو به گازهاي يادشده اطلا‌ق كرده‌اند كه كاركردي مانند ديواره شيشه‌اي گلخانه‌ها دارند، به اين معنا كه اجازه ورود گرماي خورشيد به جو زمين را مي‌دهند، اما مانع تبادل حرارتي اين جو با فضاهاي بيرون از آن مي‌شوند. به اين ترتيب چرخه تبادل حرارتي جو با فضاي بيرونش مختل مي‌شود كه پيامد آن گرم‌ شدن اقليم زمين است. ‌

بنا به پيمان معروف كيوتو كه اوايل دهه جاري شماري از كشورهاي جهان در مورد آن به توافق رسيدند ميزان پخش گازهاي گلخانه‌اي تا سال 2012 ‌بايد در قياس با سال 1990، به‌طور متوسط 8/5 درصد كاهش يابد، اما آمار و ارقام نشان مي‌دهد كه اين هدف حتي اگر به نتيجه هم برسد باز هم از سير روز‌افزون تغييرات جوي به مراتب عقب‌تر است. به گفته كارشناسان نقش كشور‌هاي صنعتي در انتشار گازهاي گلخانه‌اي به مراتب بيشتر از ساير كشور‌ها است. اين وضعيت به جايي رسيده است كه بنا به گفته كارشناسان سازمان ملل بشر تنها تا سال 2020 وقت دارد كه روند تخريب جو را معكوس كند و مانع بروز فجايع محيط‌ زيستي گسترده و بي‌سابقه در دهه‌هاي آينده شود. با اين همه، اينكه بعد از اتمام مهلت پيمان كيوتو كدام مقررات و معيارها راهنماي كشورهاي جهان در بهبود جو زمين خواهد بود هنوز هم مشخص نيست. اجلا‌س جهاني كه سال گذشته براي تعيين اهداف حفاظت از جو در سال‌هاي پس از 2012 برگزار شد بدون حصول توافق پايان يافت . آيا بشر حاضر نيست در اين زمينه به فكر راه چاره‌اي باشد؟

در حال حاضر آخرين اخبار از جلسات سران گروه 8 نشان مي‌دهد كه آنها از كاهش 50 درصدي انتشار گازهاي گلخانه‌اي تا سال 2050 حمايت كرده‌اند. اين تصميم 8 كشور قدرتمند صنعتي جهان است كه در نشست گروه 8 (جي 8) شركت كرده‌اند. اين كشورها شامل آمريكا، ژاپن، روسيه، آلمان، فرانسه، انگليس، كانادا و ايتاليا هستند . آنها همچنين از ساير اقتصادهاي بزرگ جهان خواستند تا در تلا‌ش براي مقابله با پديده خطرناك گرم شدن تدريجي زمين شركت كنند. ياسو فوكودا، نخست وزير ژاپن در اين باره گفت: با اين حال بيانيه گروه 8 بيشتر به انتشار گازهاي گلخانه‌اي در جهان اشاره داشت تا به توليد اين گازها در داخل اين 8 كشور صنعتي. آمريكا نيز از اين توافقنامه استقبال كرد و اعلا‌م داشت به همكاري تمامي اقتصادهاي بزرگ جهان مانند چين وهند براي كاهش ميزان گازهاي گلخانه‌اي نياز است. ‌

استاد دانشگاه در استراليا در گفت‌وگو با شبكه تلويزيوني الجزيره انگليسي روندجاري جهاني براي محيط زيست را بسيار نگران كننده توصيف مي‌كند. ‌

وي با بيان اين مطلب كه اگر بتوان با طرح مسائل جديدي در نشست سران گروه 8 جبهه جديدي را به‌وجود آورد مي‌توان بر روند فعاليت كشورهاي در حال توسعه و نوع پرداختن آنها به معضل گرم شدن كره زمين تاثير گذاشت، مي‌گويد: ‌

اين كارشناس استراليايي افزود:

‌ حفاظت از محيط زيست در كشور ما نيز وضعيت خوبي ندارد. اگر اخبار چند سال گذشته را مرور كنيم با اين واقعيت تلخ بهتر آشنا مي‌شويم. بسياري از اكوسيستم‌هاي طبيعي در معرض دست اندازي بشر قرار گرفته و تالا‌ب و جنگل‌هاي متعدد در معرض تخريب قرار گرفته‌اند. آلودگي هوا در تهران بيداد مي‌كند و قلمرو‌هاي طبيعي ديگري چون خزر نيز چندان خوشايند نيست. در اين ميان تكليف ما با موضوع مهمي چون گاز‌هاي گلخانه‌اي چندان معلوم نيست. ادامه اين روند چيزي جز ضرر براي آيندگان اين سرزمين نخواهد داشت. برنامه‌ريزان توسعه در كشور در تلا‌قي دو مفهوم توسعه و حفاظت از محيط زيست بيشتر جانب توسعه را گرفته و نسبت به حفاظت از طبيعت آنگونه كه بايد و شايد توجه نشان نداده‌اند. بايد هشدار‌ها را نسبت به اين وضعيت جدي گرفت. ‌

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

مشاهده خبر بعدي

------------
شنبه 22 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 143]