سفرهاي بهداشتي در فصل گرم سال

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: سفرهاي بهداشتي در فصل گرم سال

تابستان فصل مسافرت است و بيشتر مسافرت‌ها براي تفريح، تجربه‌آموزي و تمدد اعصاب انجام مي‌شوند. اين در حالي است كه سلامت و بهداشت موادغذايي يكي از اولويت‌هاي مهم هر سفري است. زيرا كه در ماه‌هاي گرم سال، شرايطي فراهم مي‌شود كه بيماري‌هاي فصلي مانند اسهال، وبا، مسموميت‌هاي غذايي و تب مالت از طريق مواد غذايي منتقل مي‌شود و به شكل وسيعي گسترش مي‌يابد.

بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه در فصل تابستان آمار مراجعان به مراكز درماني و اورژانس بيمارستاني كه داراي ناراحتي‌هاي گوارشي شده‌اند، به شدت افزايش مي‌يابد. ‌

كارشناسان بهداشتي معتقدند كه يكي از مهم‌ترين عوامل بروز مسموميت‌هاي گوارشي، رعايت نكردن مسائل بهداشتي در زنجيره تهيه، مصرف، توزيع و نگهداري صحيح مواد غذايي است.

‌‌‌ بيماري‌هاي گوارشي

دكتر هوشنگ فرحي، متخصص بيماري‌هاي عفوني به خبرنگار اطلاعات مي‌گويد: ‌

- از جمله شايع‌ترين بيماري‌ها در فصل تابستان، بيماري‌هاي گوارشي است و كودكان و سالمندان از آسيب‌پذيرترين افرادي هستند كه اين بيماري‌ها سلامت آنان را تهديد مي‌كند.

او اضافه مي‌كند: مهم‌ترين علت ابتلا به بيماري‌هاي عفوني، خوردن مواد غذايي از چند روز قبل مانده، حرارت ندادن غذاهاي سرد به ميزان كافي، مصرف زرده تخم‌مرغ نيمه‌پز و همچنين خوردن بستني‌هاي تهيه شده از شيرهاي غير پاستوريزه و نوشيدن آب‌هاي آلوده است.

او در مورد تشخيص عفونت‌هاي گوارشي يادآوري مي‌كند:

- اغلب عفونت‌هاي گوارشي به فاصله يك تا دو روز، بسته به دوره نهفتگي عامل عفونت‌‌زا، موجب ظهور علائم و نشانه‌هايي در فرد مي‌شوند كه اسهال شايع‌ترين نشانه آن است. چنانچه پوشش داخلي لوله‌ گوارش آسيب ببيند، مدفوع ممكن است خوني شود. استفراغ هم شايع است. در برخي از موارد تب، بي‌اشتهايي، دل پيچه، تهوع و كاهش وزن هم روي مي‌دهد. اسهال و استفراغي كه در عرض چند ساعت پس از خوردن غذا ايجاد مي‌شود، عموما دلالت بر مسموميت غذايي در اثر يك سم دارد. ‌

او مي‌گويد: اسهال مسافران اغلب با علائم اسهال و دل‌پيچه بروز مي‌كند. بيماران نيز عوامل متعددي را مطرح مي‌كنند اما مصرف نوشيدني يا غذايي كه فرد به آن عادت ندارد، تفاوت عادات زندگي و تغيير در تعادل باكتري‌هايي كه اغلب در روده‌ها زندگي مي‌كنند، از دلايل اصلي آن است.

مسافراني كه به اين بيماري‌ دچار مي‌شوند، بايد براي جايگزيني آب و املاح و مواد معدني از دست رفته، تا حد امكان از مايعات سالم استفاده كنند. مصرف آب پرتغال، سيب و يا ساير ميوه‌ها براي جايگزين كردن پتاسيم از دست رفته، بسيار مفيد است.

اغلب اوقات، عفونت‌هاي گوارشي در عرض چند روز بهبود مي‌يابد و حال بيمار بدون درمان هم خوب مي‌شود. دكتر مينو محرز، فوق تخصص بيماري‌هاي عفوني هم مي‌گويد:‌

- بيماري‌هاي شايع در ماه‌هاي گرم سال اغلب در هنگام سفر و مسافرت ايجاد مي‌شود زيرا ميزان رعايت نكات بهداشتي به علت كمي امكانات هنگام مسافرت، كاهش مي‌يابد.

استفاده از آب‌هايي كه در مسير سفر افراد قرار دارد و بي‌توجهي به سالم بودن آنها، از جمله مواردي است كه زمينه ابتلا به بيماري‌هاي عفوني و انگلي به ويژه در كودكان را فراهم مي‌آورد.

او يادآوري مي‌كند:

- برخي افراد در مكان‌هاي تفريحي و گردشي از آب رودخانه براي شستن دست و صورت و يا ظروف استفاده مي‌كنند. در صورتي كه مشخص نيست از مبدا رودخانه تا محلي كه فرد قرار دارد، چه آلودگي‌هايي وارد آب شده است. بنابراين بسياري از عفونت‌ها از راه ظروف و يا دست‌هاي آلوده وارد بدن مي‌شود.

از سوي ديگر، استفاده از محصولات مزارع سبزي و صيفي‌جات، از ديگر مواردي است كه زمينه ابتلاي افراد به بيماري‌هاي عفوني و گوارشي را فراهم مي‌سازد؛ به گونه‌اي كه اغلب سبزي‌ها به علت سموم و تماس نزديك با خاك، آغشته به تخم‌هاي انگل‌اند كه در صورت نشستن دقيق آنها، تخم انگل هنگام مصرف به راحتي وارد بدن مي‌شود. ‌

او يادآوري مي‌كند:

- امروزه فرهنگ مردم در زمينه خوردن و آشاميدن، آب سالم و استفاده نكردن از آب‌هاي جاري رودها اصلاح شده است اما درباره شستشوي ظروف و ميوه‌ها فراموش مي‌كنيم كه اين آب زلال رودخانه‌، عوامل متعدد بيماري‌زا را با خود به همراه دارد.

بايد به اين نكته بسيار مهم در مسافرت‌ها و گردش‌ها توجه شود كه براي شستن دستها، ظروف و مواد غذايي بايد از آب مطمئن استفاده شود. شستشو به وسيله آب‌هاي آلوده، از مهم‌ترين موارد بروز بيماري‌ در افراد است. ‌

دكتر محسن زهرايي، رئيس اداره بيماري‌هاي منتقله از آب و غذا در وزارت بهداشت هم معتقد است:‌

- مواد غذايي در فصل تابستان بيشتر در معرض فاسد شدن هستند. دماي زير 5 درجه و بالاي 60 درجه براي رشد ميكروبها در مواد غذايي مناسب نيست اما در تابستان چون مردم غذا را از بيرون تهيه مي‌كنند و يا اينكه غذايي كه در منزل پخته شده، چند ساعت خارج از يخچال نگهداري مي‌شود، مسموميت غذايي رخ مي‌دهد.‌

مصرف مواد غذايي خام مانند سبزيجات به همراه غذا براي بدن مفيد است. اما بايد توجه كرد شستشو ندادن با دقت انواع سبزيجات مانند كاهو و كلم ممكن است باعث ابتلا به بيماري‌هاي روده‌اي شود.‌

دكتر زهرايي اضافه مي‌كند:‌

- گاهي در خانواده‌هايي كه براي تفريح به فضاي سبز يا خارج از شهر مي‌روند، افراد با همان دست‌هايي كه با خاك، چمن و علف تماس داشته است، غذا را تهيه و يا آماده مي‌كنند، در حالي كه با كمي صابون و مقداري آب به سادگي مي‌توان دست‌ها را تميز كرد و به دور از بروز بيماري، روز خوش و سالمي را گذراند.‌

او در مورد درمان اين بيماري هم مي‌گويد:‌

- براي درمان افرادي كه دچار اسهال و استفراغ مي‌شوند و آب و مايعات بدنشان از دست رفته است، مي‌توان براي تامين مايعات از مايعات خوراكي او.آر.اس استفاده كرد. اين افراد همچنين نياز به سرم درماني زيرنظر پزشك دارند، اما نوع سرمي كه به آنها تزريق مي‌شود، مهم است، زيرا بعضي از سرم‌ها وضعيت بدن بيمار را بدتر مي‌كنند.‌

تجويز آنتي‌بيوتيك‌ها نيز بايد با احتياط و دقت باشد، زيرا تجويز نادرست آن باعث طولاني شدن اسهال و يا افزايش مقاومت ميكروبي مي‌شود.‌

تب مالت‌

به گفته دكتر محرز، حدود يك سال است كه ابتلا به تب مالت شايع‌تر شده است. تب مالت، بيماري‌اي است كه از دام به انسان منتقل مي‌شود. انسان يا با تماس مستقيم يا با استفاده از فرآورده‌هاي دام آلوده به اين بيماري مبتلا مي‌شود. پاستوريزه شدن فرآورده‌هاي دامي، عامل اين بيماري را از بين مي‌برد. تب مالت با اينكه اسمش تب است، انواع گوناگوني دارد. نوع حاد آن با تب و لرز، تعريق شبانه و درد شديد مفاصل و استخوانها بروز مي‌كند يا با حالت ضعف و خستگي همراه مي‌شود. نوع مزمن آن، علائم حالت حاد را ندارد و شايع‌ترين علامت آن، افسردگي شديد است. اين بيماري مي تواند هر كدام از اندام‌هاي بدن را مبتلا كند. با اينكه تب مالت درمان‌پذير است اما امكان عود دوباره آن بسيار زياد است و نيز يك بار ابتلا به بيماري، سبب مصونيت فرد نمي‌شود. به همين دليل بايد به جاي درمان، به فكر پيشگيري از ابتلا به اين بيماري شد.‌

او اضافه مي‌كند:‌

- از مهم‌ترين عوامل ابتلا به تب مالت، بستني‌هاي دستگاهي است كه در كنار خيابان‌ها، به خصوص در شروع فصل گرما بسيار زياد ديده مي‌شود، زيرا بسياري از فروشنده‌ها شير را نمي‌جوشانند.‌

عامل ديگر، بستني‌هاي سنتي است. درون اين بستني‌ها خامه استفاده مي‌شود و خامه هم از شير نجوشيده است. پنيرهايي كه به صورت سنتي تهيه مي‌شوند نيز بعضا آلوده هستند زيرا براي تهيه پنير از شير نيمه‌گرم استفاده مي‌شود و هيچ‌گاه شير را نمي‌جوشانند. اگر اين پنير به مدت دو ماه در آب و نمك بماند، ميكروبش از بين مي‌رود اما اگر قبل از دو ماه استفاده شود، باعث بروز تب مالت خواهد شد. متاسفانه بسياري از اين پنيرها كه به شيوه‌هاي سنتي و با شيرهاي غيرپاستوريزه تهيه مي‌شوند، پس از توليد، بلافاصله براي فروش به بازار مي‌آيند. به اين ترتيب، تازگي پنيرها باعث بروز بيماري مي‌شود.‌

دكتر فرحي نيز مي‌گويد: براساس گزارش‌هاي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، شيوع بيماري تب مالت در كشور طي 3 سال گذشته بيش از 30 درصد افزايش يافته است.‌

بيماري تب مالت بيشتر در مناطق غربي و شمال غرب كشور شايع است و استان‌هاي همدان، آذربايجان و كردستان بيشترين ميزان ابتلا به اين بيماري را دارند.‌

بجز مواردي كه منجر به تب مالت مي‌شود، هر تماس مستقيم با حيوان بيمار و آلوده مي‌تواند انسان را به تب مالت دچار ‌كند.‌

او مي‌گويد: به طور معمول زماني كه اين ميكروب يا هر عامل بيماري‌زاي ديگري كه با خوردن وارد بدن مي‌شود، به سيستم گوارشي مي‌رسد، تحت تاثير اسيد معده قرار مي‌گيرد و باعث مرگ عامل بيماري‌زا مي‌شود. حال اگر كسي به بيماري معده يا كاهش اسيد معده مبتلا باشد، محيط براي ابتلاي شخص به بيماري آماده مي‌شود.‌

بسيار ديده شده است كه افراد يك خانواده كه از يك ماده لبني استفاده كرده‌اند، به تب مالت مبتلا شده‌اند. اين افراد پس از مصرف آن ماده آلوده، از حدود يك هفته تا سه هفته بعد، به علائم بيماري دچار مي‌شوند و حتي گاهي اوقات بروز علائم تا 3 ماه هم به طول مي‌انجامد.‌

علائم بيماري سفر

رضا شريفي، كارشناس بهداشت، در مورد علائم بيماري سفر به خبرنگار اطلاعات مي‌گويد:‌

علائم بيماري سفر عبارتند از:

- سرگيجه: اين علامت شايع‌ترين مشخصه بيماري است كه البته در اينجا سرگيجه واقعي نيست زيرا كه سرگيجه واقعي به حالتي گفته مي‌شود كه فرد، محيط ثابت اطراف خود را بطور غيرواقعي در حال حركت ببيند.‌

- تهوع: حالت تهوع از علائم شايع اين بيماري است . فرد دائم احساس مي‌كند كه در آستانه برگرداندن مواد غذايي خورده شده به بيرون است. حتي وقتي چيزي نخورده و معده‌اش كاملا خالي است، باز اين احساس آزار‌دهنده و ناراحت‌كننده وجود دارد و نمي‌گذارد فرد از مسافرت و محيط زيباي اطراف لذت ببرد.‌

- احساس ضعف: احساس ضعف و بي‌حالي مي‌تواند به علت فشارخون و يا مصرف نكردن كافي غذا ناشي از استفراغ مكرر اتفاق بيفتد و معمولا با احساس ناخوشي و كلافگي همراه است.‌

- رنگ‌پريدگي: گاهي به وجود آمدن بيماري سفر يا بيماري حركت به دليل حركت واقعي نيست، مثل زماني كه در سينما نشسته‌ايم و روي پرده عريض آن فيلمي اكشن و يا با حركت‌هاي زياد مشاهده مي‌كنيم. در اين حالت هم ممكن است علائم و مشكلات مذكور بوجود آيد. به گفته شريفي، در بيماري سفر چهار نوع پيام عصبي - ناشي از حركت انسان - به مغز فرستاده مي‌شود: يك پيام از مركز مربوط به تعادل بدن كه در قسمت داخلي گوش قرار دارد. پيام ديگر از چشم ماست كه حركت را درك كرده و پيامي را به مغز مي‌فرستد. دو پيام ديگر به ترتيب از عضلات و مفاصل و نيز حسگرهاي فشار در پوست به سمت مغز مي‌رود. تداخل اين پيام‌ها با يكديگر، باعث نوعي سردرگمي در برقراري تعادل و نظم بدن شده و احساس سرگيجه و تهوع و به دنبال آن ضعف و بي‌حالي را ايجاد مي‌كند.‌

پيشگيري‌

دكتر محرز در مورد روش‌هاي پيشگيري از بيماري‌هاي فصل تابستان مي‌گويد: ‌

- اگر به جايي مي‌رويد كه آب سالم در آنجا يافت نمي‌شود، حتما آب را بجوشانيد و پس از خنك شدن استفاده كنيد.‌

- به هيچ وجه به آب رودخانه‌ها و آب‌هاي روان اعتماد نكنيد، چه براي آشاميدن و چه براي شستن.‌

- هميشه اين نكته را به خاطر بسپاريد كه انواع عوامل بيماري‌زا و نيز فاضلاب‌ها در طول مسير رودخانه‌ها به آنها وارد مي‌شوند. ‌

- سعي كنيد از ظروف يكبار مصرف كه نياز به شستشو ندارند، استفاده كنيد و آب سالم براي آشاميدن به همراه خود داشته باشيد.‌

- پس از استفاده كردن از آب سالم،‌نوبت به طرز صحيح شستن مواد غذايي مي‌رسد. ميوه‌ها را قبل از پوست كندن حتما بشوييد. سبزي‌ها هم حتما بايد ضدعفوني شوند. براي شستن آنها حتما چند قطره مايع ظرف‌شويي به آنها اضافه كنيد. حتما سبزي‌ها را پس از پاك‌كردن بشوييد.‌

- وقتي كه مايع ظرف‌شويي چند دقيقه در آب به همراه سبزي‌ها مي‌ماند، باعث ليز شدن تخم انگل‌ها مي‌شود. اين عوامل انگلي كه به سبزي‌ها چسبيده است ، ته ظرف مي‌رود. سبزي‌ها را به آرامي از روي ظرف برداريد و بشوييد. اگر تمايل داريد، مي‌توانيد پس از استفاده از مايع ظرف‌شويي، سبزي‌ها را درون مايع ضدعفوني‌كننده آنتي باكتريال نيز قرار دهيد. برخي از افراد به جاي استفاده از مايع ظرف‌شويي، از محلول آب و نمك يا سركه استفاده مي‌كنند. اين مواد هيچ‌گاه جاي مايع ظرف‌شويي را نمي‌گيرند و هدف اصلي كه همان جدا شدن تخم انگل‌ها از روي سبزي‌ها است، انجام نمي‌شود.‌

- اگر به باغ‌هاي ميوه مي‌رويد، به ياد داشته باشيد كه ميوه‌هاي روي درخت سم‌پاشي شده‌اند. از اين رو ميوه‌ها را پيش از خوردن بشوييد.‌

- اگر از مواد غذايي پخته استفاده مي‌كنيد، بقيه غذا را در ظرف سربسته قرار دهيد و در يخچال بگذاريد. حشرات خانگي مانند سوسك و مگس در تابستان زياد مي‌شوند و آلودگي‌ها را از مكان‌هاي آلوده به مواد غذايي منتقل مي‌كنند. كودكان خود را در استفاده از آب و مواد غذايي آموزش دهيد. به آنان بياموزيد كه مواد غذايي را در رودخانه‌ها نشويند يا از آب آنها نياشامند.‌

در گذشته، به افرادي كه به مسافرت مي‌رفتند و دچار مشكلات گوارشي مي‌شدند، مي‌گفتند امروزه ثابت شده است افراد در محل زندگي خود،‌ نكات بهداشتي را بهتر و بيشتر از زمان مسافرت رعايت مي‌كنند و به همين دليل كمتر به مشكلات گوارشي مبتلا مي‌شوند.‌

پنجشنبه 20 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 279]