مشكل‌ كيلوهاي اضافه

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: جام جم آنلاين: چاقي مشكلي جهاني است كه از دهه 70 ميلادي شناخته شد و پيامدها و عوارض بسيار زيادي در كودكي و بزرگسالي دارد. در واقع چاقي بيماري مزمني شده است كه سبب افزايش مرگ زودرس در جوامع مي‌شود. تا سال ‌2015 تعداد ‌3‌/‌2 ميليارد نفر در كل جهان اضافه وزن خواهند داشت. اين مساله امراض را زياد و مشكلات فراواني براي جلوگيري از آن، پيش روي كشورها قرار مي‌دهد. برآوردهاي ديگري نيز نشان مي‌دهد كه سالانه 17 ميليون نفر جان خود را بر اثر بيماري‌هاي قلب و عروق ناشي از كم‌تحركي، استعمال دخانيات، تغذيه نامناسب،‌ پرفشاري خون، اختلالات چربي، ديابت، اضافه وزن و چاقي از دست مي‌دهند. مطالعات نشان مي‌دهد حدود 43 درصد جمعيت بالاي 15 سال كشور به چاقي و اضافه وزن مبتلا هستند كه اين موضوع ارتباطي به وضعيت مالي فرد ندارد. بر اين اساس 61 درصد از جمعيت بالاي 20 سال شهرنشين ايراني و 50 درصد جمعيت روستانشين دچار اضافه وزن هستند. برآورد مي‌شود چاقي و اضافه وزن سالانه 180هزار و 600 سال از عمر ايرانيان بكاهد كه هزينه ناشي از آن سالانه 361 ميليون دلار است. نزديك به نيم قرن پيش چاقي شايد فقط بدتيپي بود و مانكن‌هاي هاليوودي با لاغري خودنمايي مي‌كردند، اما چاقي مشكلي جهاني نيز محسوب نمي‌شد. بعد از جنگ ‌جهاني ‌دوم بهبود سريع اقتصادي و ايجاد رفاه نسبي تغييرات زيادي را در شيوه زندگي مردم ايجاد كرد كه چاقي يكي از عوارض آن بود. فراگير شدن مصرف بيش از حد غذاهاي آماده، توليد محصولات غذايي فرآوري شده و سرشار از انرژي از يك سو و استفاده روزافزون از كامپيوتر و نشستن طولاني مدت و تماشاي برنامه‌هاي تلويزيون و همچنين رفت و آمد با وسايل نقليه و در نتيجه كاهش شديد فعاليت‌هاي بدني از سويي ديگر موجبات بروز چاقي را فراهم كرده است. چاقي طي 2 دهه اخير روند روبه رشد سريعي داشته و 2 تا 3 برابر شده است، اين مساله نه تنها بزرگسالان بلكه كودكان و نوجوانان را هم درگير كرده است. در كشور ما نيز چالش‌هاي ناشي از تغذيه طي 20 سال گذشته تغيير كرده است، 20 سال پيش سوء تغذيه شديد چالش اصلي سلامت مردم ايران بود، اما اين مشكل بزرگ اكنون بشدت كاهش يافته و حدود 4 درصد جمعيت كشور اكنون با سوء تغذيه شديد مواجهند كه در نقاط محدودي از كشور متمركز هستند. مشكل اصلي تغذيه‌اي امروز ايران بحث چاقي است، چاقي ديگر فقط مشكل گروه ثروتمند جامعه نيست بلكه شاهد همه‌گيري چاقي در كشور هستيم كه علت اصلي آن بد غذايي و جايگزين شدن غذاهاي آماده با ارزش غذايي كم و انرژي بالا به جاي غذاهاي سنتي ما است كه ركن اصلي آن ميوه و سبزيجات بود. چاقي در كودكان زماني چاقي كودك نشانه سلامت او تلقي مي‌شد، اما امروزه چاقي كودكان يكي از نگراني‌هايي است كه گريبانگير بسياري از جوامع از جمله كشور ماست. براساس اعلام سازمان بهداشت جهاني، بيش از 22 ميليون كودك زير 5سال در جهان چاق هستند و از اين تعداد 17 ميليون در جوامع در حال توسعه زندگي مي‌كنند. از سال 1970 تا 1990 ميلادي، سرعت رشد آمار افراد مبتلا به چاقي بيش از دو برابر شده كه اين سرعت در ميان كودكان بيش از 3 برابر بوده است. در 20 سال گذشته تعداد كودكان مبتلا به چاقي در ايران 3 برابر شده است. عوامل زمينه‌ساز بروز چاقي مربوط به دوران جنيني، شيرخوارگي و پس از آن است. چاقي مادر در دوران بارداري در نتيجه افزايش و انتقال مواد مغذي از جفت به جنين از عوامل زمينه‌ساز بروز چاقي در دوران جنيني است. اين امر تغيير دائمي در اشتها را به دنبال داشته و سطح و نحوه سوخت‌وساز را تغيير مي‌دهد و نيز باعث بروز اختلال و تغيير در فعاليت‌هاي دستگاه‌هاي مختلف بدن از جمله غدد مترشحه داخلي مي‌شود.در ادامه عدم تغذيه با شير مادر و در نتيجه محروم شدن از فاكتورهاي منحصر به فرد موجود در شير مادر از عوامل زمينه‌ساز بروز چاقي در دوران‌ شيرخوارگي است. شير مادر مي‌تواند مانع ‌تشكيل و ازدياد سلول‌هاي چربي باشد. البته مصرف زياد مواد غذايي در نوزادان نيز باعث افزايش سنتز سلول‌هاي چربي شده و به دنبال آن استعداد چاقي در فرد ايجاد مي‌شود.از سوي ديگر تغيير سبك زندگي تحرك را نيز از كودكان گرفته است. در دوران مدرسه كودكان ساعت‌ها پشت نيمكت‌ها مى‌نشينند. ساعت‌هاى ورزش نيز يا برگزار نمي‌شود يا بسيار كم است. در زنگ تفريح مدرسه هم خوردن تنقلات پركالري نظير پفك و چيپس يا شكلات مرسوم است. بعد از تعطيلي مدرسه نيز سوار شدن در سرويس مدرسه قسمتي از زندگى در شهرهاي بزرگ شده است. بعد از آن هم ديگر كودكان در خيابان‌ها نمي‌دوند بلكه وقتشان را پاى تلويزيون يا بازي‌هاي رايانه‌اي و اينترنت صرف مى‌كنند. در كنار اين مساله، نحوه نگرش والدين به ‌سلامت ‌كودكان خود و همچنين ‌چگونگي پرورش ذائقه و الگوهاي غذايي كودكان به گونه‌اي است كه بروز چاقي در ميان كودكان را افزايش مي‌دهد. متاسفانه برخي مادران تصور صحيحي از وضعيت تغذيه كودك خود نداشته و آنها را به خوردن غذاي بيشتر ترغيب مي‌كنند در حالي كه مصرف غذاي زياد ملاك نبوده و مهم رسيدن مواد مغذي اصلي به بدن است. حتي از ديدگاه سنتي نيز كودكاني كه چاق‌تر هستند سالم‌تر تلقي شده و از اين‌رو خانواده‌ها به مصرف داروها، ويتامين‌ها و مواد اشتهاآور براي كودك خود روي ‌مي‌آورند و اين خود زمينه‌ساز چاقي و بروز عوارض متعدد در كودك است. الگوهاي ناصحيح غذايي از عوامل ديگر بروز چاقي است. ذائقه كودك از همان ابتداي كودكي با به كارگيري الگوهاي ناصحيح غذايي توسط خانواده به‌گونه‌اي تغيير مي‌يابد كه تمايل به خوردن غذاهاي پرچرب و شيرين در وي افزايش يافته و با مشكلات فراواني در آينده مواجه مي‌شود. كبوتر با كبوتر، چاق با چاق روان‌شناسان مي‌گويند افرادي كه چاق هستند، احتمالا دوستان چاقي هم دارند. افراد چاق معمولا دوست ندارند وقت خود را با يك فرد كه رژيم غذايي دارد، بگذرانند. فردي كه چاق است و از هيچ نوع رژيم غذايي پيروي نمي‌كند، هنگامي كه با يك فرد لاغر يا تحت رژيم، غذا بخورد، حس بدي پيدا مي‌كند، به اين دليل كه ممكن است فكر كند بايد وزنش را به اجبار كم كند يا از بعضي از غذاهاي خوشمزه و دلخواه پرهيز نمايد. از سوي ديگر مطالعات نشان داده است هنگامي كه شما با دوستانتان هستيد، ميل شما به غذا زيادتر از حد معمول مي‌شود. چه كسي چاق است چاقي، تنها احساس فرد از وضع جسمي خود نيست. در حقيقت سال‌هاست كه معيار علمي براي چاقي تدوين شده است. چاقي را با محاسبه شاخص توده بدني (BMI) تعيين مي‌كنند. براي محاسبه شاخص توده بدني، وزن را بر حسب كيلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر تقسيم مي‌كنند.شاخص توده بدني 5‌/‌18 تا 9‌/‌24 نشانه وزن طبيعي، 25 تا 9‌/‌29 بيانگر اضافه وزن و 30 تا 9‌/‌34 علامت چاقي است. شاخص توده بدني بالاتر از 35 چاقي مرضي را نشان مي‌دهد.در علم پزشكي، شاخص توده بدني اغلب براي پيش‌بيني خطر بيماري‌هاي مرتبط با چاقي مانند ديابت، فشار خون بالا، بيماري قلبي و ساير بيماري‌ها به كار مي‌‌رود.اگر مي‌خواهيد شاخص توده بدني خودتان را بدانيد، كافي است عدد وزنتان بر حسب كيلوگرم را بر مجذور عدد قدتان بر حسب متر تقسيم كنيد. عدد به دست آمده براي خودتان را با مقدار شاخص توده بدني طبيعي مقايسه كنيد. تلويزيون و چاقي تلويزيون يكي از متهمان و مسببان چاقي محسوب مي‌شود. محققان دريافته‌اند افرادي كه بين 5/2 ـ 1 ساعت در روز تلويزيون تماشا مي‌كنند، نسبت به افرادي كه كمتر از يك ساعت در روز تلويزيون تماشا مي‌كنند، 93 درصد بيشتر احتمال دارد كه به اضافه وزن دچار گردند. هنگامي كه بزرگسالان تلويزيون تماشا مي‌كنند، تقريبا بي‌حركت مي‌‌شوند و تحقيقات نشان داده است كه ضربان قلب، فشار خون و ميزان سوخت و ساز بدنشان در هنگام تماشاي تلويزيون كاهش مي‌يابد (حتي بيشتر از زماني كه روي صندلي نشسته‌اند و هيچ كاري انجام نمي‌دهند). براي يك فرد بزرگسال با جثه بدني متوسط، اين كاهش متابوليسم منجر به سوزاندن 30ـ20 كيلوكالري كمتر در ساعت مي‌گردد. بدين معنا كه اگر روزي 5 ساعت تلويزيون تماشا كنيد، مي‌توانيد بيشتر از نيم كيلو در ماه وزن اضافه كنيد.از سوي ديگر افزايش دريافت انرژي به علت مصرف تنقلات در حين تماشاي تلويزيون، مصرف مقدار غذاي بيشتر به دليل تماشاي تلويزيون در زمان صرف غذا و گرايش به صرف مواد پركالري با ارزش غذايي پايين، تحت تاثير تبليغات اغواكننده در لابه‌لاي برنامه‌هاي عامه‌‌پسند و پرطرفدار شيوع چاقي را بسيار افزايش داده است. چاقي و مشكلات آن درست است كه چاقي باعث بدقواره شدن بدن مي‌شود؛ اما مشكل چاقي تنها به بدتيپي و بدهيكلي خلاصه نمي‌شود. متخصصان تغذيه معتقدند بيش از 60 درصد مراجعات به مراكز درماني در جوامع در حال توسعه به افراد مبتلا به چاقي و عوارض آن اختصاص دارد. آمار و ارقام سازمان‌هاي بهداشتي نشان مي‌دهد كه 10درصد افزايش وزن باعث مي‌شود كه شانس مرگ 13 درصد افزايش يابد. اگر افزايش وزن به 20 درصد برسد، افزايش خطر مرگ به 25 درصد مي‌رسد. چنانچه افزايش وزن 30 درصد شود، خطر مرگ‌ومير هم 42 درصد افزايش مي‌يابد. اين ارقام مربوط به مردان است. در زنان، خطر مرگ‌ومير مقداري كمتر از مردان است. چاقي باعث به وجود آمدن بعضي بيماري‌ها مانند فشار خون، زياد شدن چربي خون، مرض قند، بيماري قلب و عروق، فتق شكم، تنگي نفس، سنگ‌هاي صفراوي، نقرس، اختلال قاعدگي، صاف شدن كف پاها، آتريت زانوها و درد گرفتن آنها، دردهاي كمر و سيروز كبد مي‌شود. بعضي بيماري‌ها نيز با چاقي شدت بيشتري پيدا مي‌كنند. تقريبا تمامي اختلالات متابوليكي با چاقي افزايش مي‌يابند.چاقي باعث عدم چالاكي مي‌شود و فرد را با مشكلاتي روبه‌رو مي‌كند. اين فرد زود خسته مي‌شود و خيلي از كارها و تفريحات را نمي‌تواند انجام دهد. فرد چاق گويا هميشه باري بر دوش خود دارد و اين موضوع باعث خستگي و ناراحتي او مي‌شود. مراقب باشيد چاقي بيماري‌اي است كه مطمئنا هزينه‌هاي پيشگيري آن بسيار كمتر از هزينه‌هاي درمان عوارض آن است. اين بيماري با عوارض مهلكي كه به وجود مي‌آورد، سبب ضررهاي اقتصادي فراواني مي‌شود؛ بيماري‌هاي متعاقب چاقي با توجه به اين‌كه اكثرا به صورت مزمن بيمار را ناتوان مي‌كنند، در درازمدت باعث مشكلات مي‌شود. اگر مي‌خواهيد دچار عوارض چاقي نشويد، بهتر است از همين الان به فكر باشيد. اگر جزو افرادي هستيد كه شروع به افزايش وزن كرده‌اند، از همين ابتدا بايد جلوي چاق شدن خود را بگيريد. اگر هم جزو چاق‌هايي كه هنوز با مشكلي روبه‌رو نشده‌اند، هستيد پيش از گرفتار شدن به مشكلات چاقي، به فكر چاره باشيد. افراد چاقي كه رژيم غذايي، ورزش، فعاليت و تغيير عادت‌هاي خود را سخت و مشكل مي‌دانند، متوجه شوند كه مشكلات و سختي‌هاي چاقي بسيار بيشتر است. علي اخوان بهبهاني / جام جم سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]