با حميدرضا صحراگرد، مدير راديو اينترنتي ايران صدا هر كس مي‌تواند راديوي خودش را انتخاب كند

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: با حميدرضا صحراگرد، مدير راديو اينترنتي ايران صدا هر كس مي‌تواند راديوي خودش را انتخاب كند
جام جم آنلاين: تحريريه راديو اينترنتي ايران صدا خيلي شبيه تحريريه خبرگزاري و روزنامه است و هيچ شباهتي به استوديوهاي پخش و توليد راديو ندارد. افرادي كه پشت مانيتورها قرار گرفته‌اند، همزمان با ديدن تصاوير و متن‌ها، برنامه‌هاي خود را هم مي‌شنوند. ايران صدا به عنوان صداي رسمي ايران در فضاي مجازي آذرماه سال گذشته به طور رسمي راه‌اندازي شد و هم‌اكنون در كانال‌هاي مختلفي همچون گفتگو، نمايش، سخنراني، قرآن و ... برنامه پخش مي‌كند.

راديو اينترنتي برخلاف راديوهاي سنتي كه از طريق موج اف. ام قابل دسترسي هستند، محدوديت جغرافيايي و زماني ندارند، چون اطلاعات منتشر شده در آنها در هر نقطه از جهان براحتي قابل دسترس است و مخاطب در هر ساعتي از روز كه خواست، مي‌تواند براي شنيدن برنامه دلخواهش اقدام كند. حميدرضا صحراگرد، مدير ايران صدا شرط اول راديو اينترنتي را محتواي صوتي مي‌داند كه در كنار آن مي‌توان از تصاوير، متن‌ها و گرافيك‌ هم به عنوان مكمل استفاده كرد. او معتقد است در راديو اينترنتي مي‌توان تعامل بيشتري با مخاطب برقرار كرد.

اقدام رسانه ملي براي راه‌اندازي يك شبكه راديويي در فضاي مجازي چه ضرورتي داشت؟

همه ما مي‌دانيم كه روزانه ميليون‌ها نفر از اينترنت استفاده مي‌كنند؛ يعني مي‌روند در فضاي وب و به اصطلاح وب گردي مي‌كنند. فرقي هم نمي‌كند. بعضي‌ها با هدف اين كار را مي‌كنند، بعضي‌‌ها هم خيلي هدفمند نيستند. ايراني‌ها و فارسي‌زبان‌ها هم همين‌طورند، بنابراين براي رسانه ملي فرصت مناسبي بود كه از اينترنت به عنوان رسانه‌اي جديدتر بهره ببرد. مثلا صداوسيما تا پيش از اين براي انتشار و انتقال پيام و محتواي خود از راديو و تلويزيون استفاده مي‌كرد، ولي حالا مي‌تواند از ماهواره و فضاي وب هم بهره ببرد و يك‌سري از محتواها را از اين طريق منتشر كند. بسياري از آدم‌ها شايد به خاطر مشغله‌هايشان به راديو يا تلويزيون دسترسي نداشته باشند و در يك ساعت خاص نتوانند برنامه منتخب و دلخواهشان را بشنوند ولي اينترنت از جهاتي شبيه روزنامه است. شما روزنامه را صبح مي‌خريد مي‌گذاريد داخل كيفتان و شب در خانه و در فرصت مناسب مطالعه مي‌كنيد. تازه فقط صفحاتي را كه دوست داريد براي خواندن انتخاب مي‌كنيد. اينترنت هم اين قابليت را دارد كه مانا باشد. يعني وقتي محتوايي را ارائه مي‌كنيد، امروز هم اگر مخاطب موفق نشد، آن را فردا مي‌بيند يا حتي يك هفته، دو هفته يا يك ماه ديگر. فرقي نمي‌كند. تا زماني كه شما آن را در آرشيو خود نگهداري مي‌كنيد مخاطب مي‌تواند از آن استفاده كند. اگر همه اين دلايل را در نظر بگيريد، خواهيد ديد كه راه‌اندازي شبكه‌اي راديويي در فضاي مجازي فرصت خوبي بود كه سازمان از آن استفاده كرد.

بخصوص الان كه در كشور ما كاركرد اينترنت به سمت كاربردي شدن در حال تغيير است.

بله. حالا ديگر اينترنت در كشور ما از حالت تفريحي تنها و سرگرمي لوكس در حال خارج شدن است و به سمت كاربردي‌شدن مي‌رود و مردم براي رفع نياز ا‌ز آن استفاده مي‌كنند. مزيت ديگر هم هزينه‌هاي سخت‌افزاري كه براي راه‌اندازي كانال‌هاي ديگر چه راديو و چه تلويزيون از لحاظ فرستنده‌ها و تقويت‌كننده‌ها نياز است، در راديو اينترنتي نيازي نيست.

ماهيت راديو ايران صدا با شبكه‌هاي راديويي كه از طريق موج اف. ام قابل دريافت هستند، چه تفاوتي دارد؟

در راديو شايد شما نتوانيد تعامل چنداني با مخاطب برقرار كنيد. در راديو شما ناچاريد نمايشنامه‌اي را با يك پايان‌بندي مشخص پخش كنيد، اما در راديو اينترنتي مي‌توانيد پايان نمايش را باز بگذاريد و از مخاطبان بخواهيد كه هر كدام براي آن يك پايان بسازند. تفاوت‌هاي ماهوي زياد است. مثلا در راديو مخاطب ناچار است هرچه شما مي‌گوييد گوش بدهد يا در غير اين صورت كانال را تغيير دهد، ولي در راديو اينترنتي اين طور نيست. مخاطب امكان انتخاب دارد و مي‌تواند براي خودش يك فهرست شنيداري ببندد. همان‌طور كه آقاي ضرغامي در اختتاميه ايران صدا فرمودند: بزودي هركس مي‌تواند در ايران صدا براي خودش يك MyRadio داشته باشد و راديوي خودش را ايجاد كند با برنامه‌ها و موضوعات مختلف يعني مجموعه‌اي از برنامه‌هاي شبكه‌هاي مختلف مثل جوان، گفتگو، قرآن، تهران و... را براي خود انتخاب كند و از آن استفاده ببرد.

معاون صدا، آقاي خجسته هم در افتتاحيه ايران صدا اظهار اميدواري كردند كه ايران صدا بزودي به يك دايره‌المعارف صوتي تبديل شود. فكر مي‌كنيد تحقق اين نگاه چقدر زمان مي‌خواهد؟

خوشبختانه سرعت و حجم فعاليت ايران صدا در 5 ماهي كه از راه‌اندازي آن مي‌گذرد قابل توجه بوده است. شما همين الان مي‌توانيد برويد داخل سايت ايران صدا و بررسي كنيد كه روزانه حدود 250 ساعت برنامه پخش مي‌كند. ما كانال گفتگو داريم، كانال نمايش داريم كه 24 ساعته فقط نمايش پخش مي‌كند، تلاوت قرآن، تواشيح، طنز، برنامه‌هاي تاريخي و ... كه الان در 8‌‌كانال 24 ساعته برنامه ارائه مي‌شود. راديو كودك هم كه بزودي راه‌اندازي مي‌شود كه آن هم 24 ساعته برنامه‌هاي كودك راديو را پخش مي‌كند.

آرشيو راديو آنقدر غني است كه محتواي 24 ساعت شما را در موضوعاتي كه گفتيد تامين كند؟

آرشيو راديو خيلي قوي است و محتواي بسيار زيادي دارد. شايد باورتان نشود. فقط 72 هزار ساعت برنامه تاريخي در آرشيو راديو موجود است كه اگر بخواهيم 24 ساعته برنامه با اين موضوع پخش كنيم حدود 5/8 تا 9 سال محتواي ما تامين است.

شما در ايران‌صدا خودتان توليد و برنامه‌سازي نمي‌كنيد؟

اين‌طور نيست كه اصلا توليد نداشته باشيم. فقط بستگي دارد به اين‌كه ما توليد را چگونه نگاه كنيم. اين‌كه بخواهيم مثل شبكه‌هاي ديگر برنامه‌سازي كنيم اصلا منطقي نيست. شايد منطقي‌تر اين باشد كه از توليد شبكه‌هاي ديگر استفاده كنيم. توليد ويژه و مختص راديو اينترنتي منطق دارد.

در اينترنت لزومي ندارد كه شما يك برنامه را حتما با موسيقي و قالب‌هاي رايج راديويي بشنويد، چون اينجا مثل راديو نيست كه كاركرد‌هاي ديگر هم داشته باشد. كسي كه آمده اينجا فقط مي‌خواهد اصل كلام را بگيرد يا مثلا در راديوهاي ديگر شايد قصه‌خواني يا كتابخواني رو به افزايش باشد يا نوع ديگري به آنها پرداخته شود، ولي ايران‌صدا خاص خودش مي‌تواند توليداتي با اين محوريت داشته باشد.

قرار بود ايران‌صدا مجموعه‌اي از صداهاي ماندگار راديو را در اختيار مخاطبان و علاقه‌مندان قديمي راديو بگذارد.

شما مي‌گوييد صداهاي ماندگار، اما ما مي‌گوييم برنامه‌هاي ماندگار و شخصيت‌هاي راديويي ماندگار كه داريم و براي اين‌كار هم مي‌كوشيم به ما حق بدهيد. 5 ماه است كه شروع به كار كرده‌ايم و در اين مدت چيزي حدود 30 هزار ساعت برنامه آماده و پخش كرده‌ايم كه حجم بالايي است. در مورد برنامه‌ها و شخصت‌هاي ماندگار هم اين توضيح را بدهم كه بعضي مواقع خود برنامه شاخص است و برخي مواردهم ممكن است صدا مهم باشد، مثل زماني كه ما صدايي از مرحوم اخوان ثالث را در آرشيو داريم؛ ولي بايد براي مدل ارائه اين برنامه‌ها و صداها فكر كرد تا آنها را به شكل بسته‌اي هدفمند و منظم در اختيار مخاطب بگذاريم. اگر همين‌‌طوري و بي‌‌هدف آن را ارائه كنيم ممكن است 4 نفر از آن استفاده كنند و 10 نفر اصلا متوجه نشوند كه چنين چيزي وجود دارد. ما الان يك‌سري گفتگو با چهره‌هاي ماندگار كشور و آدم‌هاي تاثير‌گذار علمي فرهنگي جمع‌آوري كرده‌ايم و تا آخر تيرماه به شكل منظم و به مناسبت خاصي آنها را ارائه مي‌كنيم.

خيلي از صداهاي موجود در آرشيو راديو غير از اين‌كه ارزش تاريخي دارند، براي مردم نوستالوژيك هستند و ارائه آنها به مخاطب مي‌تواند بدون مناسبت هم جالب باشد.

ما مي‌‌خواهيم بتدريج و به طور منظم اين صداها را در اختيار مخاطب قرار دهيم. فكر مي‌كنم يكي از كامل‌ترين محتواهاي صوتي راجع به امام خميني‌(ره)‌ در كشور ما الان در ايران‌صدا وجود دارد كه تقريبا از تمامي برنامه‌هايي كه در شبكه‌هاي مختلف راديو ساخته شده، استفاده كرده‌ايم. همين كار را راجع به شخصيت‌هاي فرهنگي، سياسي و علمي ديگر هم انجام خواهيم داد؛ مثلا اين كار درخصوص شهيد بهشتي انجام شده ولي قبول كنيد كه در عرض 5 ماه، شايد بيشتر از اين ديگر امكانش وجود نداشته است.

شايد در يك پروسه زماني، مثلا تولد يك‌سالگي ايران‌صدا 10 درصد از اتفاقاتي را كه بايد بيفتد بتوانيد در ايران‌صدا مشاهده كنيد.

با وجود اين در 10 سال آينده بايد ايده دكتر خجسته مبني بر دايره‌المعارف صوتي بودن ايران‌صدا تحقق يابد.

نه. زودتر از اينها.

چرا؟!

به علت اين‌‌كه براي انجام بعضي كارها لازم است ابتدا بستري فراهم شود. بستر كه فراهم شد در پروسه‌هاي بعدي اين زمان اوليه را نياز نداريد. در اين‌كه ما در سال‌هاي بعد براي تبديل آرشيو راديو روال راحت‌تري را طي خواهيم كرد، ترديدي نيست. يعني اگر الان در يك ساعت، 10 تا 15 ساعت برنامه تبديل مي‌كنيم شايد طي 2 سال آينده در يك ساعت، 50 ساعت برنامه تبديل كنيم. شايد سخت‌افزارهاي جديدتري توليد شوند يا شايد امكانات خود ما گسترش يابد. اگر يك مقدار بيشتر به ما كمك شود خيلي زود به ايده‌آل مي‌رسيم؛ چون عزم معاون صدا، آقاي دكتر خجسته هم بر اين است كه ايران‌صدا تبديل به يك دايره‌المعارف صوتي شود و واقعا در اين مسير به ما كمك مي‌كنند. با حمايت‌هايي كه مي‌شود و با وجود همتي كه هست، خوش‌بينانه مي‌گويم كه ايران‌صدا تا 5/2 سال آينده به آنچه مورد نظر بوده مي‌رسد.

ايران‌صدا برنامه‌اي براي پخش نمايش‌هاي ماندگار راديويي دارد؟

بله. از همان زمان افتتاح ايران‌صدا اين اتفاق افتاد و ما الان يك كانال 24 ساعتي داريم كه نمايش پخش مي‌كند.

منظورم نمايش‌هايي است كه در سال‌هاي طلايي راديو توليد و پخش شدند و مردم به آنها حس نوستالوژيك دارند.

اين كار هم شده است. مثلا شما نمايش‌هاي سمك عيار را اينجا مي‌شنويد.

مثلا جاني دالر از جمله نمايش‌هايي بود كه خيلي طرفدار داشت.

جاني دالر را هنوز نياورده‌ايم، ولي بزودي آن‌هم پخش خواهد شد. الان در حال تبديلش هستيم. اگر اشتباه نكنم، اواخر تير مردم ديگر مي‌‌توانند آن را بشنوند. شايد منطقي هم نباشد كه همه اينها با هم از ايران‌صدا پخش شود، ولي هر روز يكي از نمايش‌‌هاي ماندگار از ايران‌صدا در حال پخش است.

براي راه‌اندازي ايران‌صدا به الگوهاي مشابهي در جهان مراجعه كرديد؟

ادعاي من اين است كه راديو اينترنتي ايران‌صدا با بسياري از راديوهاي اينترنتي متفاوت است. در خيلي از راديوهاي اينترنتي موجود فقط شما يك سايت را به جاي راديو مي‌بينيد و بعضي‌ها هم به جاي دستگاه گيرنده و فرستنده رايج راديو يا موج اف‌ام فكر كرده‌اند كه بايد از خطوط اينترنتي استفاده كنند. پشت سر هم برنامه پخش مي‌كنند. بعضي‌ها هم فقط از امكان پادكست آن استفاده كرده‌اند. من فكر مي‌كنم ايران صدا مجموعه‌اي از نگاه‌هاي درست را به يك راديوي اينترنتي تجربه مي‌كند و با كمي احتياط مي‌توانم ادعا كنم كه تا يكي، دو سال آينده مدل جديدي از راديو اينترنتي ارائه خواهيم كرد كه به نوعي توليد علم و رسانه جديدي مي‌كند.

كاركردهاي ايران‌صدا مثل شبكه‌هاي راديوهايي به 3‌‌‌محور اطلاع‌رساني، سرگرمي و آموزشي تعريف شده است.

بله، فقط بستر و نوع ارائه آن فرق مي‌كند.

كدام يك از بخش‌هاي ايران‌صدا در اين 5 ماه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است؟

سخنراني‌هاي مذهبي و موسيقي بيشتر از ديگر بخش‌ها مورد استقبال قرار گرفت. برنامه‌هايي كه به موضوعات اجتماعي، سياسي، علمي و اقتصادي مي‌پردازند، در رده‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند.

در ادامه كار خود قصد نداريد به توليد برنامه‌هاي متناسب با كاركرد ايران‌صدا فكر كنيد.

من معتقدم بايد به سمت توليدي برويم كه خاص يك راديوي اينترنتي باشد.

خب قالب اين نوع توليد را بايد خودتان بسازيد.

بله، بايد مدل آن را طراحي و ارائه كنيم. قسمتي كه گفتم توليد علم و رسانه جديد است، به همين بخش هم برمي‌گردد. با اين همه مدلي كه بخواهيم به آن برسيم و صددرصد بدون اشكال باشد، يك سال كار دارد و فكر هم نمي‌كنم كه خيلي خلاء آن براي مخاطب محسوس باشد. مخاطبي كه به اينترنت مي‌آيد، اگر برنامه طنز، اطلاع‌رساني، علمي يا با هر موضوع ديگري بخواهد، در راديو اينترنتي برايش موجود است. حتي اگر نوع ارائه و قالب جديدي هم راه بيفتد كه خاص خود ما باشد، باز هم زمينه اصلي كار ما همان آرشيو برنامه‌هاي راديويي است.

شرط اول ايران‌صدا محتواي صوتي است‌

ما يك سايت اينترنتي نيستيم كه يك راديوي اينترنتي هستيم. در راديوي اينترنتي اصل كار، محتواي صوتي و راديويي است. حال آن كه سايت‌هاي شبكه‌هاي راديويي تقريبا مكمل رسانه‌هاي خودشان هستند. يعني در بهترين وضعيت مي‌توانيم بگوييم كه سايت‌هاي راديويي نقش روابط عمومي دارند و مي‌توانند با مخاطب ارتباط بگيرند تا بعضي از خلاءهايي را كه در برنامه‌ها وجود دارد يا كمتر به آنها پرداخته شده است، پر كنند. به عنوان مثال، شايد نتوان تمام تلفن‌هاي مربوط به يك برنامه را پخش كرد. زمان اين اجازه را نمي‌دهد، ولي در سايت اينترنتي آن شبكه مي‌توانند آنها را بگذارند يا اين كه مثلا در سايت اطلاع‌رساني شود كه فلان برنامه كه امشب پخش خواهد شد، چه موضوع و چه محوري با چه مهماناني دارد. فرض كنيد يك شبكه راديويي بخواهد يك همايش يا كنفرانس اينترنتي با رويكرد رسانه‌اي بگذارد؛ نمي‌تواند و اگر هم اين كار را انجام دهد، از چارچوب تعريف شده خود خارج شده و ماهيت خود را تغيير داده است. ولي اين كار در ايران‌صدا شدني است. مثال ديگري مي‌زنم: اگر ما به عنوان سايت به ايران‌صدا نگاه مي‌كرديم، بايد محتواي شبيه سايت هم داشتيم. مثلا در بيشتر سايت‌ها گالري عكس وجود دارد. فرض كنيد ما بخواهيم راجع به سي‌وسه‌پل اصفهان تعدادي عكس بگذاريم. اين كار از نظر من در ايران‌صدا باطل است. چون ماهيت ما راديويي است. ما بايد يك برنامه راجع به سي‌وسه‌پل اصفهان بسازيم و در كنار آن اگر لازم بود از اينترنت استفاده كنيم و مخاطب را به عكس‌هايي در اين خصوص ارجاع دهيم. حتي بعضي‌ها مي‌گويند خوب بياييد عكس سي‌وسه‌پل را بگذاريد، كنارش هم يك فايل صوتي بگذاريد. اين هم غلط است. ما راديويي هستيم كه بستر انتشارمان اينترنت است و از امكانات اينترنت هم استفاده مي‌كنيم. محور تمامي اطلاعات و پيام‌هايمان صوت و در يك كلام راديويي است، چون اين صداست كه مي‌ماند.

فاطمه رحيمي‌
چهارشنبه 19 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1193]