مقتضيات مذاكرات جديد با اروپا

واضح آرشیو وب فارسی:الف: مقتضيات مذاكرات جديد با اروپا
مذاكرات جديد ايران واتحاديه اروپايي شباهت بسيار زيادي به دور اول مذاكرات با ترويكاي اروپايي دارد كه طي آن سه كشور آلمان، انگلستان و فرانسه به نوعي نمايندگي اتحاديه اروپا و به قول خود آن ها جامعه جهاني را برعهده داشتند. شرايط حاكم بر آن دور از مذاكرات پيروزي آمريكا در جنگ با عراق و تصرف اين كشور بود. نمايش پيروزمندانه ايالات متحده در آن مقطع و سياست خارجي دولت اصلاحات كه بر گفتگو و مذاكره بعنوان راه حل هميشه موثر تاكيد داشت باعث شد كه ايران غني سازي را بصورت يكجانبه تعليق كرده و با سه كشور اروپايي پاي ميز مذاكره بنشيند. بين طرفين مذاكرات طولاني مدتي در گرفت كه در نهايت به نتيجه خاصي نرسيد.

در آن مقطع سفر خاوير سولانا به ايران با اين پيغام همراه بود كه در صورت زدن دست رد بر سينه اروپا پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت ارجاع خواهد شد. ايران خواست سولانا را پذيرفت و با ترويكاي اروپايي بر سر ميز مذاكره نشست. اما هم اكنون پرونده هسته اي ايران در شوراي امنيت است و نگراني ايران اين نيست و دو وضعيت تحريم هاي شديدتر و حمله نظامي جايگزين آن شده اند.

چه شباهت هاي بين مذاكرات كنوني و گذشته ايران با اتحاديه اروپايي وجود دارد؟

در دور اول مذاكرات ايالات متحده حالت شخص پيروز را داشت و اتحاديه اروپا كه نتوانسته بود در مخالفت با حمله آمريكا به عراق كار موثري انجام دهد تلاش داشت مانع برخورد آمريكا با ايران شود. فرانسه و آلمان ابتكار عمل را بدست گرفتند و انگلستان نيز مانند هميشه خود را در وسط فاصله بين اروپاي خشكي و ايالات متحده قرار داد. فرانسه و آلمان بخوبي واقفند كه هر گونه پيشروي ايالات متحده در خاورميانه به معني از بين رفتن منافع استراتژيك آن هاست؛ بنابراين مي‌كوشند با تقويت موانع در برابر آمريكا پيشروي اين كشور را كند سازند.

بسته جديدي كه خاوير سولانا به تهران آورد كه با پاسخ ايران بصورت بسته پيشنهادي همراه بود بيش از آن كه يك تلاش ديپلماتيك از سوي دو طرف به معني ايران از يك سو و اروپا و آمريكا از سوي ديگر باشد گزاره اي ديپلماتيك با سه ضلع است. ايراني كه مي خواهد خود را از خطر حمله آمريكا برهاند، آمريكايي كه بدنبال تسلط بر كل خاورميانه است و ايران را بزرگترين مانع خود مي بيند، و اروپا كه با ايالات متحده در رقابت بر سر آينده نظام بين الملل است و حمله به ايران را به معني سلطه دراز مدت آمريكا بر منابع خاورميانه دانسته ون مي كوشد مانع آن شود.

نزديك بودن انتخابات آمريكا و وضعيت نامناسب جمهوري خواهان در نظرسنجي ها (جان مك كين نصف اوباما راي دارد) باعث شده است آن ها بدنبال تغيير فضاي سياسي موجود باشند تا بخت خود را براي پيروزي در انتخابات آتي افزايش دهند. تنها چيزي كه مي تواند جان مك كين را به بازي برگرداند امنيتي شدن فضاي سياسي است و اين كار با حمله به ايران برآورده مي شود. از آنجا كه امكان حمله گسترده به ايران در مقطع كنوني وجود ندارد بنابراين آمريكا بدنبال زدن ضربه محدود به ايران همراه با جنجال و تبليغات است. پيش از اين و با تصويب كنگره نام سپا پاسداران در فهرست گروههاي تروريستي ثبت شده است و حمله به مراكز سپاه نيازي به اخذ مجوز از كنگره ندارد زيرا در سال 2001 و پس از حملات 11 سپتامبر كنگره به دولت اين كشور اجازه داده است به تروريست ها حمله كند.

آمريكا به دلايلي چند اميدوار است ايران را در وضعيتي قرار دهد كه ضمن پذيرش ضربه نخست از هر گونه پاسخگويي ممانعت كند. عدم پاسخگويي ايران در حمله به خارك، حمله به هواپيماي مسافربري و قتل ديپلمات هاي ايراني در افغانستان باعث اميدواري آمريكا به عدم پاسخگويي ايران شده است. در سمت مقابل ايران تلاش دارد ثابت كند قادر است پاسخي درخور به حمله احتمالي آمريكا بدهد. سردار جعفري فرمانده كل سپاه بارها در سخنان خود طي هفته جاري سعي كرده است توان ايران براي پاسخ به حمله آمريكا را حتمي نشان دهد. «نحوه پاسخ كوبنده و برنامه ريزي شده ايران به حماقت دشمنان، آنها را شگفت‌زده و براي هميشه پشيمان مي‌كند. »، «ايران هر گونه حمله به تاسيسات هسته اي خود را به عنوان «آغاز جنگ» تلقي مي كند.»، «نكته اين است كه هر اقدامي به منزله شروع جنگ تلقي مي شود و پاسخ ها و مقابل به مثلي كه ما انجام مي دهيم آن ها را پشيمان مي كند.» اين سخنان فرمانده سپاه همگي براي القاي آمادگي اين نيروي كليدي براي نشان دادن توانايي پاسخگويي گسترده بيان شده است. اقدامات جدي تري نيز از طرف سپاه براي مقابله با حمله آمريكا اتخاذ شده است. سپاه استاني يك اقدام عملي براي رويارويي با نيرويي است كه در جنگ كلاسيك برتري قابل توجهي دارد.

ارتشي كه ايالات متحده در منطقه در اختيار دارد داراي استعدادي در حدود 150 هزار نفر است كه از نظر روحي در وضعيت مناسبي به سر نمي برند و آمادگي براه انداختن جنگ جديدي در منطقه را ندارند. اگر به امكانات ايران توجه شود متوجه مي شويم اوضاع براي آمريكا دشوارتر نيز مي شود. ايران سلاحهاي رنگارنگي در اختيار دارد كه با سلاحهاي افغانستان و عراق قابل مقايسه نيستند. حمله به ايران به 500 هزار سرباز و تجهيزات بيشتري نياز دارد كه برآوردن آن ها از اقتصاد كنوني آمريكا بر نمي آيد. اوضاع داخلي اين كشور نيز به هيچ وجه تحمل جنگي جديد را ندارد. در صورتيكه ايران بتواند اين گزاره را به ايالات متحده بقبولاند كه پاسخي وسيع و در سطح منطقه خواهد داد جنگ منتفي است.

سپر اروپايي

كشورهاي اروپايي در جلوگيري از حمله به ايران همداستان هستند. آن ها با ديپلماسي درخور توجهي ابزارهاي ايالات متحده را از اين كشور گرفته و سعي كردند اوضاع را به گونه اي مديريت كنند كه تا نوامبر حمله اي صورت نگيرد و سپس از فرصت يك ساله اي كه پس از آن فراهم مي آيد استفاده كنند. بسته پيشنهادي ايران كه حاوي نكاتي استراتژيك در مورد توان گسترده نظامي و سياسي منطقه اي ايران بود بطوريكه بايد آن را بعنوان كشوري ماندگار در منطقه پذيرفت از طرف اروپا پذيرفته شد. پيشتاز شدن اروپا در تحريم هاي بيشتر عليه ايران و سپس ورود قدرتمندانه در زمين ديپلماسي باعث شد تا سولانا مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا ابتكار عمل را از دست رايس خارج كند و آن كشور را در موضع انفعال قرار دهد تا آن حد كه رايس نتواست پاسخ قاطعي به گزينه تعليق غني سازي و تعليق تحريم ها بدهد و سكوت اختيار كند.

سياست ايران تاكنون براي اتلاف وقت موفق و حسابگرانه بوده است و اگر از اظهارنظرهاي بي ربط برخي چهره هاي سياسي بگذريم تا كنون كارآمد عمل كرده است. گزاره اي كه اروپا مطرح كرده و پاسخي كه ايران بدان داده كه مبتني بر تعليق 6 هفته اي غني سازي چه بصورت تعليق رسمي و يا عدم تزريق گاز UF6 با اجتناب از ساخت و نصب سانتريفيوژهاي جديد در طول مذاكرات مي‌باشد باعث مي‌شود ايالات متحده بهانه اي براي اعمال فشار بيشتر و حمله نظامي نداشته باشد زيرا همه آن ها عملا به معني تعليق است. نبايد با موضوع غني سازي بصورت امري غير قابل انعطاف برخورد نمود. با اين شرايط جمهوريخواهان زمان را از دست مي دهند و قادر نمي توانند تا ماه نوامبر كاري صورت دهند.

انتظاري از تغيير سياست آمريكا در صورت انتخاب اوباما نيست اما بدليل تفاوت ابزارهاي كوتاه مدت دمكرات ها و جمهوري خواهان زمان به زيان آمريكا پيش خواهد رفت و اين همان چيزي است كه خواسته ايران و كشورهاي اروپاييست.

اين مذاكرات در هر حالتي مذاكراتي تاكتيكي هستند و از دل آن‌ها تغييري در سياست خاورميانه‌اي آمريكا پديد نخواهد آمد. اروپا نمي‌تواند سدي بلند مدت در برابر آمريكا باشد و فقط مانعي موقتي است. ايران بايد بتواند از فرصتي كه بدين ترتيب خواهد داشت حداكثر استفاده را بكند. اين فرصت بصورت افزايش توان بازدارندگي متعارف و هسته اي و بازي بهتر با برگه هاي منطقه اي مانند عراق، لبنان و افغانستان است. بايد سياست مبهم و سردرگم در عراق پايان يافته و تلاش ايران متمركز بر حاكم كردن گروههايي باشد كه پايگاه مردمي بهتري در عراق دارند. تاكنون سياست ايران بر حمايت از احزابي بوده است كه بين ايران و آمريكا نقشي دوگانه بعهده گرفته اند و هر لحظه بيش از گذشته به ايالات متحده نزديك مي شوند؛ به اين مهم بايد اين را نيز اضافه كرد كه تاثير گذاري آن ها اندك است و صرفا اعتباري خانوادگي دارند.

بايد مذاكرات را طولاني نمود و از آن انتظاري بيش از وقت كشي نيز نداشت و همچنين فرصت سازي كرد. چنانچه ايران نتواند از اين فرصت استفاده كرده و براي تقويت توان بازدارندگي خود گامي بردارد سال بعد با شرايط بسيار وخيم تري روبرو خواهد شد، پس بهتر است از اين زمان يك ساله حداكثر استفاده را برد.
سه شنبه 18 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 70]