پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي در نوجواني

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي در نوجواني
اميرعباس ميرزاخانيمطالعه انحرافات و كجروي هاي اجتماعي و به اصطلاح آسيب اجتماعي عبارت است از مطالعه و ريشه يابي بي نظمي ها، ناهنجاري ها و آسيب هايي نظير بيكاري، اعتياد، فقر، خودكشي، طلاق و ... همراه با علل و شيوه هاي پيشگيري و درمان آنها.اگر در جامعه يي هنجارها مراعات نشود، منجر به بروز كجروي مي شود و رفتارها دچار آسيب مي شوند. به عبارتي آسيب، زماني پديد مي آيد كه از هنجارهاي مقبول اجتماعي، تخلفي صورت پذيرد. نبود پايبندي به هنجارهاي اجتماعي منجر به پيدايش آسيب اجتماعي مي شود. عوامل پيدايش آسيب هاي اجتماعي به ويژه در نوجوانان و جوانان را مي توان به سه دسته عمده تقسيم كرد. عوامل شخصيتي، عوامل فردي و عوامل اجتماعي از اين دسته اند.عوامل شخصيتي از جمله عوامل معطوف به نبود تعادل رواني، شخصيتي و اختلال در سلوك و رفتار است. در افراد كجرو اين ويژگي شخصيتي عبارت است از خودمحوري، پرخاشگري، هنجارشكني، فريبندگي ظاهري و نبود احساس مسووليت برون گرا؛ تشنه هيجان و ماجراجويي و ... كه هيچگاه به پيامد عمل خود نمي انديشند و به طور معمول مستعد انجام رفتارهاي نسنجيده و انحرافي هستند.افراد گاهي براي رسيدن به آمال و آرزوهاي بلند و دست نيافتني غيرواقعي مرتكب جرائم مي شوند. گاهي اوقات هم ارتكاب به جرائم را فقط يك كار تفنني و به عنوان گذران اوقات فراغت مي دانند يا اينكه ممكن است در خانه و محيط اطراف خود مشكل حادي هم نداشته باشند كه آنان را مجبور به ارتكاب رفتار نابهنجار كند، ولي فقط به خاطر چند روز زندگي خوش، دست به ارتكاب اعمال خلاف عرف و اجتماع مي زنند.گروهي از نوجوانان نيز به دليل روحيه تنوع طلبي و زياده خواهي و نداشتن هدايت درست غرايزطبيعي، دست به اعمال خلاف مي زنند.در بررسي آسيب ها و انحرافات اجتماعي، مي توان به علل اجتماعي انحرافات پرداخت.آشفتگي كانون خانواده و طرد شدن از جامعهاز مولفه هاي مهم در سوق يافتن نوجوانان و جوانان به سمت بزهكاري و انحرافات اجتماعي، گسسته شدن پيوندهاي عاطفي و روحي ميان اعضاي خانواده است. هرچند در بعضي از خانواده ها، پدر و مادر داراي حضور فيزيكي هستند، اما حضور وجودي و معنوي آنها براي فرزندان محسوس نيست. در چنين وضعيتي فرزندان به حال خود رها شده، ارتباط آنان با افراد مختلف بدون هيچ نظارت، ضابطه و قانون خاصي در خانواده صورت مي گيرد. در برخي از خانواده ها پدر، مادر يا هر دو، بنا به دلايلي همچون طلاق و جدايي ، مرگ والدين و ... نه حضور فيزيكي دارند و نه حضور معنوي. در اينگونه خانواده ها كه با معضل طلاق و جدايي مواجه هستند، فرزندان پناهگاه اصلي خود را از دست داده و هيچ هدايت كننده يي در جريان زندگي ندارند، بنابراين در پاره يي از موارد به دليل نيافتن پناهگاه جديد، گرفتار ناملايمات مي شوند.چگونگي برخورد دوستان، خويشان و همسايگان با فرد بزهكار، در نوع نگاه متقابل وي با ديگران تاثير بسزايي دارد. در مجموع، اگر اين برخوردها، قهرآميز و به صورت طرد فرد از محيط اجتماعي باشد، جدايي او از جامعه سرعت بيشتري پيدا مي كند. اين نوع برخورد، همواره به عنوان هزينه ارتكاب هر جرمي مدنظر است. علاوه بر اين، افرادي كه داراي منزلت و پايگاه اجتماعي پاييني هستند يا از نقص عضو، بيماري جسمي، روحي و مشاغل پايين خود يا والدين شان رنج مي برند نيز از سوي افراد جامعه مورد بي مهري قرار گرفته و ناخواسته طرد مي شوند كه احتمال دارد گاهي اين افراد دچار ارتكاب جرم شوند.از ديدگاه جامعه شناسان و روانشناسان بيكاري يكي از ريشه هاي مهم بزهكاري و كجروي افراد يك جامعه است. بيكاري موجب مي شود كه افراد بيكار جذب مراكز تجمع افراد بزهكار شوند.علاوه بر اين، بيكاري زمينه ساز بسياري از انحرافات اجتماعي است، چرا كه فرد به دليل نداشتن شغل و درآمد ثابت نمي تواند مخارج زندگي خود را تامين كند. از نظر چنين فردي، بزهكاري به ظاهر معقول تر و بهترين اين راه هاست. حاصل تحقيقات صورت گرفته نيز حكايت از تاثير قاطع بيكاري و فقر بر افزايش بزهكاري دارد. در ميان علل و عوامل پيدايش بزهكاري و ارتكاب انحرافات اجتماعي، عامل فقر و مشكلات معيشتي و اقتصادي از جايگاه ويژه يي برخوردار است. كم بودن بضاعت مالي خانواده ها و ناتواني در پاسخگويي به نيازهاي طبيعي و ضروري امكان ادامه تحصيل حتي در مقطع متوسطه، تامين پوشاك متنوع و متناسب با سليقه و روحيه آنان و ... زمينه بروز سرخوردگي، ناراحتي هاي روحي، دلمشغولي، افسردگي و انزواطلبي را در فرزندان فراهم مي سازد. اين امر موجب مي شود اين افراد براي التيام ناراحتي هاي ناشي از مشكلات خود به اقداماتي دست زده و خود درصدد حل مشكل خويش برآيند. در نتيجه ممكن است بسياري از اين افراد دست به ارتكاب اعمال ناشايست بزنند. دوست ناباب و محيطگروه همسالان و دوستان الگوهاي مورد قبول يك فرد در شيوه گفتار، كردار، رفتار و منش هستند. فرد براي اينكه مقبول جمع دوستان و همسالان قرار گيرد ناگزير از پذيرش هنجارها و ارزش هاي آنان است. در غير اين صورت، از آن جمع طرد مي شود.تاثير گروه همسالان، همفكران، همكاران و دوستان در رشد شخصيت افراد كمتر از تاثير خانواده نيست چرا كه فرد پس از خانواده منحصراى زير نفوذ گروه قرار مي گيرد. بدين روي اگر فردي با گروهي از معتادان رابطه برقرار كند و با آنان دوست شود، به تدريج تحت تاثير رفتار آنان قرار مي گيرد و معتاد مي شود چون از سويي ملاك پذيرش و قبول فرد توسط يك گروه و جمع پذيرفتن آنهاست و از سوي ديگر معتادان هم علاقه مندند مواد مخدر را به طور دسته جمعي استعمال كنند كه هم در موقع استعمال مصاحبتي داشته باشند و هم از شدت فشار سرزنش اجتماعي بر خود بكاهند.در اين صورت اگر نوجواني از تعليم و تربيت مقدماتي و صحيح خانوادگي محروم باشد و خانواده اش او را از مضرات اعتياد مطلع نكرده باشد و در محيط اعتياد زندگي كند و با دوستان معتاد نيز سر و كار داشته باشد، احتمال اينكه معتاد شود، زياد است.محيط نيز از جمله عوامل تاثيرگذار در پيدايش رفتارهاي شايسته يا ناشايست است.در پيدايش هر جرمي با تحليل دقيق به اين نتيجه مي رسيم كه محيط اجتماعي بستر كاملاً مناسبي براي فرد بزهكار فراهم آورده و عامل مهمي براي پيدايش رفتار مجرمانه توسط وي بوده است. اگر نظام اجتماعي بر معيارها و الگوهاي ارزشي استوار باشد و برنامه هاي هدفدار و مشخصي طرح ريزي شود امكان انحراف اجتماعي در جامعه و در ميان افراد بسيار ضعيف خواهد بود.نوجواني و جواني يكي از مهم ترين مراحل زندگي محسوب مي شود و آخرين مرحله تحول شناختي و گذر از مرحله پيرو ديگران بودن به دوره مستقل بودن است؛ دوره يي كه نوجوان به هويت واقعي خويش دست مي يابد. نوجوان با خود مي گويد؛ اكنون من ديگر كودك نيستم، يك بزرگسال هستم. در اين مرحله ديگر والدين نمي توانند به او كمك چنداني كنند، زيرا وي الگوهاي خود را در جاي ديگري جست وجو مي كند. همچنين ميل به اظهار وجود و اثبات خود يكي از طبيعي ترين حالات رواني دوره نوجواني و جواني است.نوجوان و جواني كه دوره كودكي را پشت سر گذاشته بايد خود را براي زندگي مستقل اجتماعي آماده كند. تحقق اين موضوع پيش از هر چيز مستلزم يافتن هويت خويشتن است.از اين رو مي توان گفت بيشتر انحرافات نوجوانان و جوانان ريشه در ناكامي هاي اوليه زندگي دارد.
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 319]