52 سال عمر تلويزيون در مقابل 90 سال قدمت سينما

واضح آرشیو وب فارسی:برنا نيوز: 52 سال عمر تلويزيون در مقابل 90 سال قدمت سينما
90 سال پيش سينما آمد و 52 سال پيش تلويزيون. سينماگران اگر مي دانستند با اختراع تلويزيون قرار است چه رقيب سرسختي داشته باشند، هرگز سوداي كار در اين جعبه جادويي را در سر نمي پروراندند.

سرويس هنري برنا / الهام نامجو

در سال 1279 شمسي برابر با 1918 ميلادي، با سفر مظفرالدين شاه به فرانسه و بلژيك و ديدن سينما توگراف و صدرو دستور خريد دوربين به ابراهيم خان عكاسباشي، سينما به ايران وارد شد. سينما در ايران، بر خلاف ديار مبدا و در تضاد با آن، اشرافي و درباري شد! به گونه اي كه فيلم هاي تك حلقه اي و صامت صرفا براي وقت گذراني درباريان نمايش داده مي شد.

اصولا سينما در ايران بدون پشتوانه فرهنگي و مذهبي و نيز روشنفكري آغاز به كار كرد و به كار خود ادامه داد. علاوه بر آن و در شرايطي كه موج مشروطه خواهي و مبارزه با استبداد و استعمار سراسر ايران را فراگرفته بود، سينما كاران بي اعتنا به تحولات بزرگ اجتماعي و سياسي، ابتدا وقت گذراني هاي قاجاريان و بعد مراسم تاج گذاري و دربار رضاخان را تصوير مي كردند.

اولين مدرسه سينمايي را اوانس اوهانيان تاسيس كرد. در اين مدرسه، رشته هاي بازيگري، بوكس، شمشيربازي، اكروبات، تكنيك سينما، بازيگري و ... تعليم داده مي شد. بعد از يك سال تلاش، دوازده نفر فارغ التحصيل شدند و فيلم "آبي و راي" (1308) نخستين فيلم صامت را به عنوان اولين فيلم ايراني كه كارهاي فني آن در هندوستان انجام گرفت به كارگرداني اوانس اوهانيان توليد شد.

عبدالحسين سپنتا در سال 1311 بود كه فيلم "دختر لر" را به عنوان نخستين فيلم ناطق در هند ساخت و به اين ترتيب سينماي ايران وارد مرحله جديدي شد. از آن تاريخ به بعد سينما با فراز و نشيب هايي همراه شد و سينماگران در طول تاريخ پستي و بلندي هاي زيادي را طي كردند و در طول سال ها تجارب جديدي براي سينماي ايران به دست آمد. آنها در هر دوره اتفاق تازه اي را تجربه كردند كه يكي از آن اتفاق ها اختراع تلويزيون بود.

راه اندازي تلويزيون

فكر راه‏اندازي تلويزيون در ايران، به سال 1335 برمي‏گردد. نخستين بار در سال 1335 فردي به نام كازروني، پيشنهاد تأسيس تلويزيون را داد كه رد شد. در سال 1337، مجلس وقت قانوني تصويب كرد كه دولت با نظارت وزارت پست و تلگراف، مي‏تواند فرستنده‏هايي در تهران نصب كند كه اين فرستنده‏ها در 11 مهرماه 1337 در ساعت پنج بعد از ظهر افتتاح و تلويزيون در ايران تأسيس شد. پخش برنامه‏ها به صورت زنده از ساعت 18 تا 22 انجام مي‏گرفت. پس از اين تاريخ، در سال 1342 دولت تصميم به راه‏اندازي تلويزيون دولتي گرفت و رسما با فرانسوي‏ها قرارداد بست كه تلويزيون را در ايران راه‏اندازي كنند. سرانجام در تاريخ 29 اسفند ماه سال 1345، "تلويزيون ملي" افتتاح شد.

با روي كار آمدن تلويزيون، رقيب به نسبت سرسختي براي سينما پيدا شد و اين دو رسانه فرهنگي براي اين كه از رقيب خود پيشي بگيرند به هر راهي متوسل شدند.

يكي از اين راه ها جذب سينماگران به تلويزيون و يا كارگردانان و بازيگران معروف تلويزيون به سينماست. همچنين راه بعدي توليد آثار تلويزيوني براي نمايش در سينما يا پخش محصولات سينمايي در تلويزيون است.

اما در سال هاي اخير نوع ديگري از رقابت بين سينما و تلويزيون آغاز شده كه آن هم توليد تله فيلم توسط تلويزيون و به نوعي بي نيازي از پخش فيلم هاي سينمايي است. اين موضوع دلايل متعددي دارد كه يكي از آنها به گفته مسئولان سيما، پايين بودن كيفيت فيلم هاي سينمايي در دهه اخير و رعايت نكردن آداب تلويزيون در محصولات سينمايي است.

تلويزيون آداب دارد

«رحمان سيفي آزاد» مدير گروه فيلم و سريال شبكه دو سيما درباره اين كه چرا تلويزيون محصولات سينما را در شبكه هاي مختلف به نمايش نمي گذارد، مي گويد: «تلويزيون به دليل اين كه رسانه جمعي است، با تعداد كثيري از مخاطبان مواجه است البته سينما هم همين وضعيت را دارد اما در بعد محدودتر. زماني كه يك فيلم و يا برنامه قرار است از تلويزيون پخش شود، بايد آداب آن نيز رعايت شود.»

وي مي افزايد: «سينما متاسفانه به معيارهاي غلطي مانند رواج بدحجابي و سوژه هاي عاشقانه و... براي دستيابي به گيشه روي آورده است در صورتي كه عوامل ديگري موجب جذب مخاطب به سمت فيلم هاي سينمايي مي شود.»

سيفي آزاد تصريح مي كند: «استفاده از ستاره ها، نوع پوشش عجيب و غريب هنرپيشه هاي فيلم ها، سوژه هاي عاشقانه اي كه شايد موجب انحراف برخي جوانان شود و... راه هايي است كه سينما در چند سال اخير براي فروش بيشتر فيلم ها در پيش گرفته و مي خواهد با مسائل ظاهري تماشاگر جذب كند.»

رقابت ناسالم بين سينما و تلويزيون

اما «مهرشاد كارخاني» كارگردان سينما در اين باره نظر ديگري دارد، وي مي گويد: «به نظر مي رسد مشكل ديگري در اين زمينه وجود داشته باشد، شايد دليل اين موضوع به وجود آمدن يك نوع رقابت ناسالم بين سينما و تلويزيون باشد. به يك طريقي تلويزيون مي خواهد با توليد تله فيلم اين موضوع را مطرح كند كه باكس برنامه شبكه هاي مختلف پر است و جايي براي پخش فيلم هاي سينمايي وجود ندارد.»
كارخاني درپاسخ به اين سوال كه "برخي از مديران تلويزيون مطرح مي كنند فيلم هاي سينمايي قابليت پخش در تلويزيون را ندارند"، اظهار مي كند: «اگر فيلم هاي ايراني اين مشكل را دارند پس چرا تلويزيون اقدام به پخش فيلم هاي خارجي مي كند كه در چند سال گذشته پخش آنها ممنوع بود. آيا در اين فيلم هاي تمام معيارها رعايت مي شود؟ به نظر من تنها دليل اين قضيه اين است كه تلويزيون مي خواهد سينما را ناديده بگيرد.»

خيل عظيم بدحجابي در سينما

اما «جمال شورجه» كارگردان سينما نظر كارخاني را نفي مي كند و مي گويد:«متاسفانه بخش اعظم فيلم هاي سينمايي به لحاظ شكلي قابليت پخش در تلويزيون را ندارند و اين موضوع نشاندهنده آن است كه در فيلم ها با خيل عظيم بدحجابي مواجه هستيم. زماني كه ما داعيه اين را داريم كه در يك كشور اسلامي زندگي مي كنيم، پس اين موارد توجيه ندارد. اگر سينماگر به درستي هدايت نشود، روز به روز شاهد از هم گسيختگي سينما خواهيم بود. تلويزيون و سينما بايد براي تعامل با يكديگر برنامه ريزي و تكليف اين موضوع را روشن كنند.»

كارگردان «حماسه مجنون» در عين حال به كيفيت پايين فيلم هاي تلويزيوني اشاره كرد و گفت: «تلويزيون براي رفع نيازهاي خود، به سمت توليد تله فيلم گرايش پيدا كرده است و به همين دليل در مناسبت مختلف بجاي فيلم هاي سينمايي، فيلم هاي تلويزيوني پخش مي شود. و نمي توان به اين رويكرد انتقاد وارد كرد، زيرا در تمام تلويزيون هاي دنيا اين اتفاق مي افتد. اما كيفيت اين تله فيلم ها به دليل بودجه كمي كه به آنها اختصاص مي يابد، پايين است و نيازهاي مخاطب را جوابگو نيست.»

شورجه به مسئولان تلويزيون پيشنهاد داد؛ براي ارتقاي سطح كيفي تله فيلم ها بايد هم بودجه كافي در اختيار فيلم سازان قرار گيرد و هم نويسندگان با يافتن سوژه هاي جديد و به روزتر، در انتخاب مضامين جذاب تر براي تماشاگر تلويزيون تلاش كنند.

بازنگري در سياست هاي كلي سينما

«شهرام شاه حسيني» كارگردان جوان سينما، مشكلات موجود در سينماي ايران را عامل اصلي عدم تعامل بين سينما و تلويزيوني مي داند و مي گويد:«به نظر من بايد در سياست هاي كلي سينما هم بازنگري هايي صورت گيرد تا اين قضيه روشن شود كه چرا تلويزيون حاضر نيست آثار سينمايي را خريداري و پخش كند زيرا به هر حال در سينماي ايران سالانه فيلم هاي فاخر و ارزشمندي توليد مي شوند كه قابليت پخش در سيما را دارند.»

وي يادآورمي شود: «يك اشكال در ساختار مديريتي وجود دارد و به نوعي آدم ها در برخي سمت ها جابجا شده اند و همين جابجايي باعث شده كه برخورد سليقه اي با فيلم هاي سينمايي صورت گيرد. اين تفكر از اساس مردود است كه دست فيلمسازان براي توليد فيلم كاملاً باز است. زيرا مميزي هاي زيادي هم اكنون در سينما وجود دارد و اصلاً دست هيچ كارگردان و تهيه كنندگي براي آنچه كه دلش مي خواهد، باز نيست.»

كارگردان «زن ها فرشته اند» در ادامه اظهارمي كند: «در فيلم ها براساس موازين موجود، بايد اصول و موازين رعايت شود پس اين دليل خوبي براي پخش نشدن فيلم ها از تلويزيون نيست. كسي منكر اين قضيه نخواهد بود كه بايد در تلويزيون تله فيلم هم توليد شود اما به نظر مي رسد ايجاد تعامل بيشتر بين سينما و تلويزيون در زمينه پخش محصولات و آثار سينمايي ضروري است.»

لزوم حمايت از سينماگران

همچنين «اسماعيل براري» كارگردان و تهيه كننده سينما درباره اين كه چرا فيلم هاي سينمايي از تلويزيون پخش نمي شوند، خطاب به مسئولان و مديران امور سينمايي كشور مي گويد: «جامعه سينمايي انتظار دارد وقتي تلويزيون با دست و دل بازي تمام، دستور ساخت بيش از 300 تله فيلم را در طول سال مي دهد، از اين طرف مسئولان وزارت ارشاد و متوليان امور سينمايي با فراهم كردن امكانات نمايش فيلم هاي سينمايي، كمك به فيلم سازان و ايجاد شرايط بهتر كاري، راه را براي سينماگران هموارتر كنند.»

كارگردان «گزارش مريم» تضاد بين سينما و تلويزيون را يك بيماري پايه اي مي داند و اظهار مي كند: «به اعتقاد من مسئولان امور فرهنگي بايد چاره اي براي آن بيانديشند زيرا اين معضل همچنان ادامه دارد.»

آن چه در اين ميان بيش از هر چيز از صحبت هاي سينماگران و مسئولان تلويزيون مي توان برداشت كرد، اين موضوع است كه به هر حال نمي توان منكر وجود تضاد و تنش بين سينما و تلويزيون بود. زيرا اين تنش در هر دوره اي به يك شكل خود را نمايان مي كند زماني از طريق سانسور فيلم هاي ايراني در تلويزيون، در برهه اي از راه توليد تله فيلم و نمايش آن در جشنواره هاي سينمايي و در زمان ديگر از راه به كارگيري كارگردانان تلويزيون در سينما و بالعكس.

در سال هاي اخير بارها و بارها از اين تضاد و موازي كاري ها صحبت شده و به هر طريقي داد يكي از دو طرف ماجرا درآمده است. يكي مانند «عليرضا برازش» مدير شبكه اول توليد 300 تله فيلم را افتخاري براي تلويزيون مي داند و يكي ديگر اين موضوع را ضربه زدن به سينما ذكر مي كند.

كلاف سردرگم

در اين دعوا، تاكنون تلويزيون موفق تر عمل كرده زيرا رسانه فراگير تحت اختيارش است و به هر شيوه ممكن در مقابل سينما ايستاده است و اگر هم آثاري از سينما پخش كند مربوط به دهه هاي قبل و يا با سانسورهاي فراوان همراه است. اين موضوع هم اعتراض سينماگران را در پي داشته و دارد به طوري كه در چند روز اخير «خسرو سينايي» كارگردان پيشكسوت سينما معترض شده و در اين باره گفته است: «پخش كامل يك فيلم يا يك اثر درتلويزيون، در واقع حرمت نگه داشتن خالق آن است وهر گونه جرح و تعديل سليقه اي بي حرمتي به اثر وخالق آن است.

وي مي افزايد: «چرا فيلمي كه قبلا اصلاحات لازم برروي آن از سوي نهاد هاي سينمايي صورت گرفته دومرتبه براي پخش از تلويزيون با تعديل مواجه مي شود؟! بايد نهادهايي مانند كانون كار گردانان و خود خانه سينما نسبت به اين برخوردها با سينماگران حساس باشند و واكنش لازم رانشان دهند. من هنوز خاطره تلخي از مميزي فيلم هايم در تلويزيون را دارم، به همين خاطر هميشه نسبت به مميزي آثار سينمايي وسريال ها در تلويزيون بسيار حساس بوده ام.»

كلاف اين رشته در جاهاي مختلفي گره دارد كه به نظر مي رسد بايد ريشه اي تر به آنها پرداخت و سر اين كلاف را بالاخره پيدا كرد. چون اگر به همين منوال موازي كاري ها در فعاليت هاي تلويزيون وسينما صورت گيرد بيشترين ضرر متوجه مخاطبان خواهد شد. سعي مي كنيم در گزارش هاي بعدي گره هاي اين كلاف را بيشتر باز كنيم.
شنبه 15 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: برنا نيوز]

[مشاهده در: www.bornanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 430]