رويدادهاي مهم تاريخي در هفته كشف و انهدام كودتاي نقاب معروف به نوژه و فاجعه خونين مسجد گوهرشاد

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: *رويدادهاي مهم تاريخي در هفته* كشف و انهدام كودتاي نقاب معروف به نوژه و فاجعه خونين مسجد گوهرشاد
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: تاريخ

خبرنگار گروه تاريخ ايسنا، با تورق كتب و وقايع تاريخي، گزارشي كوتاه از برخي رويدادهاي مهم تاريخ سياسي در هفته تهيه كرده است.

كشف و انهدام كودتاي نقاب معروف به نوژه در 18 تير سال 1359

كودتاي نوژه نام طرحي نظامي با نام نجات قيام انقلاب بزرگ بود كه در آن تني چند از افسران ارتش شاهنشاهي ايران با تمركز افسران نيروي هوايي براي بازگرداني شاپور بختيار به ايران و حذف امام خميني (ره) و نابودي جمهوري اسلامي طرح‌ريزي كرده بودند كه با لو رفتن كودتا در 18 تير 1359 و محاكمه عوامل و دست‌اندركاران آن، اين اقدام قبل از هر اقدامي با شكست مواجه شد.

ساختار سازماني كودتاي نوژه در ايران و پاريس پي‌ريزي شده و نيروهاي مخالف داخلي و خارجي و نيز جريان‌هاي سياسي مخالف در داخل و خارج كشور، شناسايي و يك هسته اطلاعاتي وسيع براي اجراي كودتا پي‌ريزي شد.

كودتاي نوژه توسط ستادي از پاريس به رهبري شاهپور بختيار هدايت مي‌شد. در دي ماه 1359، يكي از هواداران شاپور بختيار به نام مهندس قادسي (شهردار آبادان پس از كودتاي 28 مرداد 1332)، نمودار سازماني را تهيه كرد و نام آن را نقاب گذاشت. نقاب متشكل از حروف اول نجات قيام انقلاب بزرگ بود. او در آبان ماه وارد ايران شد.

پايگاه شاهرخي همدان به‌ عنوان مبدا و محور عمليات انتخاب شد. اين پايگاه به خاطر دارا بودن هواپيما، نزديك بودن به تهران، خارج از شهر قرار داشتن، وجود عناصر مستعد و قابل جذب براي كودتاچي‌ها انتخاب شد.

با شروع عمليات قرار بود ابتدا منطقه مسكوني جماران كه منزل امام خميني (ره) ‌نيز در آن منطقه بود، به صورت وسيع بمباران شود. پس از بمباران هوايي، صداوسيما، ستاد نيروي زميني ارتش، ستاد كل ارتش، پادگان حر، پادگان قيصر، پادگان جمشيديه و زندان اوين بايد توسط كماندوهاي تيپ 23 تسخير مي‌شدند.

پس از اين پيروزي با اعلام حكومت نظامي به مدت 3 روز با ترفند ارعاب مردم فريب مردم از طريق تاييد كودتا به‌وسيله روحانيون همراه با كودتا و باج‌دهي به مدافعان انقلاب قدرت توسط نظاميان قبضه مهار شود.

كليه برنامه‌ها تا 48 ساعت قبل از كودتا طبق برنامه پيش مي‌رفت، اما شب قبل از حادثه يكي از خلباناني كه براي كودتا پيش بيني شده بود دچار ترديد شده و پس از مشورت با مادرش، شدت ترديد‏‏ها و تشويق‌هاي او با مخالفت مادرش افزايش مي‌يابد و سرانجام وي موفق به ملاقات با مقام معظم رهبري شده و اطلاعات موثر و كارا از كودتا را تا مقدار زيادي افشا مي‌كند. همچنين يكي از درجه داران تيپ 23 نوهد هم به ستاد مشترك مراجعه و جرياني مشابه را بازگو مي‌كند.

بلافاصله ستادي مركب از واحدهاي سپاه پاسداران، گروه مهندسي، انجمن اسلامي نيروي هوايي ارتش و تعدادي از پرسنل نيروي زميني ارتش و عده‌اي از كماندوهاي تيپ 23 نوهد به نام ستاد خنثي سازي كودتا تشكيل مي‌شود.

بلافاصله پس از بررسي اطلاعات، طرح حمله به پايگاه نوژه و پارك لاله كه محل تجمع 40 تن از خلبانان كودتا بود، كشيده شد عمليات خنثي‌سازي كودتا با حضور نيروهاي سپاه پاسداران و عده‌اي از كاركنان ارتش آغاز شد و پس از محاصره پايگاه نوژه، نيروها وارد عمل شدند و همه كودتاگرها را دستگير كردند.

همه عوامل و رهبران اين كودتا از جمله سرهنگ زادنادري، سرهنگ هادي ايزدي، سرهنگ ايرج خلف بيگي، تيمسار محققي، ستوان ناصر ركني، سرهنگ داريوش جلالي، استوار عبدالعلي سلامت، استوار غلامحسين قايق ور، سرهنگ رحمت‌الله خليفه سلطاني، سرگرد كوروش آذرتاش و... در دادگاه‌هاي انقلاب در سال 1359 به اعدام محكوم شده و تيرباران شدند.

اين كودتا در تاريخ 18 تير 1359 خنثي شد و امام خميني (ره) پس از عمليات خنثي سازي كودتا (20 تير 1359) در حسينيه جماران در سخنراني عنوان كردند:

توطئه‌اي كه معلوم است چنانچه موفق به كشفش هم نشده بوديم و قيام هم كرده بودند مردم آن را خفه مي‌كردند. ما از اين امور ترس نداريم. ما از قشرهاي خودمان مي‌ترسيم شما صنف روحانيت اگر چنانچه كارهايي خدا نخواسته انجام دهيد كه از چشم ملت نيفتد ولو در دراز مدت، آن روز است كه ديگر فانتوم لازم نيست خود ملت شما را كنار مي‌زنند... من خوفم از اين است كه ما نتوانيم، روحانيت نتواند آن چيزي كه بر عهده اوست صحيح انجام دهد.

فاجعه خونين مسجد گوهرشاد در 21 تير ماه سال 1314

اسلام‌زدايي در كشورهاي اسلامي، به‌ويژه در منطقه خاورميانه مهمترين استراتژي استعمار بود،‌ اين استراتژي شيطاني با به قدرت رسيدن رضاخان به طرز پيچيده و زمان‌بندي شده‌اي در ايران به مرحله اجرا درآمد اما به سبب برخورد قاطع مردم و به رهبري روحانيت از جمله موضع‌گيري تند و كفرستيزانه آيت‌الله بافقي مدت 8 سال طرح حجاب‌زدايي از زنان مسلمان ايران به تعويق افتاد. در اين هشت سال از سال 1305 الي 1314 شمسي،‌ روحانيت در معرض شديدترين حملات رواني و يورش‌هاي تبليغاتي قرار گرفت. طرح «استفاده از عمامه مستلزم داشتن تصديق دولتي است»، خود بخشي از اين حملات رواني بود.

همزمان با اجباري شدن كلاه بين‌المللي و شاپو براي مردان، زمزمه‌هاي حجاب‌زدايي زنان نيز بلند شد. روحانيت بيدار و آگاه پس از شنيدن اين زمزمه‌ها و گفتارهاي دولتيان در جشن‌ها به طور مخفي جلساتي برگزار كردند. در يكي از جلسات پيشنهاد شد كه آيت‌الله حاج آقا حسين قمي به تهران برود و به طور مستقيم با رضاشاه مذاكره كند اما وي پس از رسيدن به تهران بلافاصله به باغ سراج‌الملك شهرري برده و ممنوع‌الملاقات شد.

شيخ محمدتقي نيشابوري معروف به بهلول واعظ كه نقش اساسي در اين واقعه داشته است مي‌گويد: «وقتي خبر رسيد كه مرحوم آيت‌الله حاج آقا حسين قمي كه آن روز در مشهد، ‌مرجع بزرگ بود، در تهران، به دستور رضاخان محبوس شده،‌ من با مشورت مرحوم آقا شيخ مرتضي آشتياني و آيت‌الله زاده خراساني بناي مقاومت گذاشتيم گفتيم تا آيت‌الله قمي آزاد نشود است از تحصن در مسجد گوهرشاد دست برنمي‌داريم. در يك حمله ماموران به مردم 22 نفر كشته و 67 نفر زخمي شدند، هفت نفر سرباز هم به مردم پيوستند. در اين حمله سربازان شكست خوردند و عقب نشستند؛ 17 تفنگ از سربازان به غنيمت گرفتيم، 10 تا 15 تفنگ ديگر هم مردم داشتند. خبر رسيد كه جمعيت زيادي از خارج شهر به كمك ما مي‌آيند. وقتي ماموران متوجه اين وضع شدند اعلام كردند كه آرام باشيد، آقاي حاج حسين را آزاد مي‌كنيم. اسلحه‌اي كه از سربازان گرفته‌ايد تحويل دهيد ولي ما گفتيم باور نمي‌كنيم و تا روز يكشنبه صبر مي‌كنيم. سحرگاه شب جمعه ماموران حمله كردند؛ ما هم چهار در مسجد گوهر شاد را بسته و در اختيار داشتيم ولي يك در مسجد كه تحت اختيار نواب احتشام رمضاني بود،‌ چون دولت با وي وارد مذاكره شده بود كه اگر در را باز كند تا ماموران وارد شوند او را به مقام توليت آستانه مي‌رسانند به ما خيانت كرد و سربازان از همان راه وارد مسجد شده و به مردم هجوم آوردند ما كه ديديم سربازان دست به قتل عام مردم مي‌زنند بنا گذاشتيم فرار كنيم تا افراد بيشتري كشته نشوند. چون خود ماموران پس از كشتار مردم مرتب فرياد مي‌زدند "مردم از مسجد خارج شويد"؛ من هم عمامه و قبا را در آورده و در لاي جمعيت از دري خارج شدم. با هفت نفر از همراهان به در خانه‌اي رسيديم. زني در را باز كرد و ما را برد به خانه و بعد از هفت هشت ساعت ما را از كوچه پس كوچه عبور داد تا به بيرون شهر رساند. در آنجا از رفقا جدا شده و يكدست قصد مرز افغانستان كردم. در مرز دستگير شدم و چون به (داخل) افغانستان بردند، خودم را معرفي كردم كه من براي دفاع از اسلام قيام كرده‌ام و از شما تقاضاي پناهندگي سياسي مي‌كنم ولي آنها ترتيب اثر به كار ديني من ندادند و مرا زنداني كردند و جمعاً 31 سال در زندان‌هاي مختلف افغانستان به‌سر بردم.»

قزاقان با كشتن بيش از دو تا پنج هزار تن و اسير كردن هزار و پانصد نفر، توانستند مقاومت مسجد را درهم بشكنند و دل استعمارگران بين‌المللي را شاد و مسرور سازند. از صبح روز يكشنبه 22 تير 1314 بازداشت روحانيون آغاز شد و روحانيوني كه در نهضت خونين گوهرشاد شركت داشتند يا بازداشت شدند يا اگر توانستند مخفي شدند تا در موقعيت مناسب، ايران را به سوي نجف ترك كنند.

انتهاي پيام
جمعه 14 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 147]