بررسي تاريخ جام ملتهاي اروپا

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بررسي تاريخ جام ملتهاي اروپا
مسابقات فوتبال جام ملتهاي اروپا در سال ‪ ۲۰۰۸‬يكشنبه با قهرماني تيم اسپانيا به پايان رسيد.

تيم اسپانيا ديشب در ورزشگاه ارنست هاپل وين با نتيجه يك بر صفر بر تيم آلمان غلبه كرد و بر سكوي قهرماني ايستاد.

جام ملت‌هاي اروپا به مراتب جوان تر از مسابقات جام جهاني است، در سال ‪ ۱۹۳۰‬بود كه اولين دوره از مسابقات قهرماني جهان برگزار شد و در سال ‪۱۹۶۰‬ براي اولين بار رقابتهايي كوچك براي پيدا كردن قهرمان اروپا صورت گرفت.

كشورهاي بزرگ اروپا از جمله آلمان و انگليس در آن زمان با توجه به بودن مسابقات قهرماني جهان جذابيت چنداني در برگزاري مسابقاتي ويژه اروپا نمي ديدند.

براي نمونه در اولين دوره بازي‌ها در سال ‪ ،۱۹۶۰‬تنها ‪ ۱۷‬تيم از ‪ ۳۳‬كشور ممكن، آماده شركت در اين رقابت‌ها بودند.

درجام ‪ ۱۹۶۰‬تمايل كشورهاي بلوك شرق به ويژه شوروي و چكسلواكي براي حضور در چنين مسابقاتي،بيش از ساير كشورها بود تا با اين روش در صحنه سياسي دنيا نيز پررنگ تر ظاهر شوند و نامشان در صف كشورهاي مطرح دنيا قرار بگيرد.

تا سال ‪ ۱۹۸۰‬وضع بر اين قرار بود كه رقابتهاي دور پاياني با حضور فقط چهار تيم در كشوري ميزبان برگزار مي‌شد كه خود نيز يكي از اين چهار تيم بود.

در چارچوب اين ميني رقابتها تنها دو ديدار نيمه نهايي و يك ديدار فينال انجام مي‌گرفت. اين چهار تيم هم در پيكارهايي مقدماتي تعيين مي‌شدند كه بازي‌هاي گروهي و در پي آن، ديدارهاي رفت و برگشت يك چهارم نهايي را در بر مي‌گرفت.

در سال ‪ ۱۹۶۰‬فرانسه ميزبان بازيها بود، اما بعد از شكست در مرحله نيمه نهايي و ناكامي ‪ ۲‬بر صفر در برابر چكسلواكي در ديدار بر سر مقام سوم، انتظارات تماشاگران خود را برآورده نساخت. قهرماني اولين دوره مسابقات جام ملت‌هاي اروپا نصيب شوروي سابق شد كه چهار سال بعد ‪ ۱۹۶۴‬هم در فينال بازيها حضور داشت، اما در آنجا مغلوب اسپانيا شد.

پيروزي ‪ ۲‬بر يك اسپانيا بر شوروي در فينال سال ‪۱۹۶۴‬ميزباني جام ‪ ۱۹۶۸‬را ايتاليا برعهده داشت و خود هم درآخر عنوان قهرماني را به دست آورد، البته با بخت و اقبال فراوان. ايتاليايي‌ها در ديدار نيمه نهايي به مصاف شوروي سابق رفتند كه حاصل بازي بعد از وقت قانوني و وقت اضافي صفر بر صفر بود.

در آن دوران از ضربات پنالتي خبري نبود و برنده ديدارهاي نيمه نهايي در چنين مواردي به حكم قرعه مشخص مي‌شد. قرعه پيروزي هم به اسم ايتاليا خورد و ميزبان بازيها در فينال روياروي يوگسلاوي قرار گرفت.

اين ديدار بعد از وقت قانوني و اضافي با نتيجه تساوي ‪ ۱‬بر ‪ ۱‬به پايان رسيد. البته در فينال ديگر از قرعه و قرعه كشي خبري نبود و در صورت تساوي ، بازي بايد تكرار مي‌شد. در دومين بازي فينال ايتاليا موفق شد، يوگسلاوي را ‪ ۲‬بر صفر شكست دهد.

دهه هفتاد ميلادي يعني جام ‪ ۱۹۷۲‬دوران طلايي فوتبال آلمان محسوب مي‌شود ، آلمان‌ها در اين دهه چه در مسابقات جام جهاني و جام ملت‌هاي اروپا و چه در رقابت‌هاي باشگاهي در اروپا، نقشي برجسته ايفا كردند.

در جام ملت‌هاي اروپا كه در بلژيك برگزار شد، آلمان‌ها تيمي را روانه ميدان كردند كه بسياري آن را بهترين تيم ملي تاريخ فوتبال اين كشور مي دانند.

فرانتس بكن باوئر، يگانه قيصر دنياي فوتبال بود كه در كناروي چهره‌هايي درخشان چون سپ ماير، گونتر نتزر و گرد مولر حضور داشتند.

در آن دوره بود كه ملي پوشان آلمان به يك پيروزي بزرگ تاريخي دست يافتند و در چارچوب بازي‌هاي مقدماتي براي نخستين بار توانستند تيم ملي انگليس را در استاديوم تسخيرناپذير ويمبلي لندن ‪ ۳‬بر ‪ ۱‬شكست دهند.

تيم ملي فوتبال آلمان در آن دوره، بلژيك ميزبان بازي‌ها را در دور نيمه نهايي ‪ ۲‬بر ‪ ۱‬مغلوب كرد و در بازي فينال ‪ ۳‬بر صفر روسيه را در هم كوبيد.

گرد مولر كه به بمب افكن تيم ملي آلمان مشهور بود در دو بازي ‪ ۴‬گل به ثمر رساند و آقاي گل شد.

نخستين باري كه اتحاديه فوتبال اروپا تصميم گرفت، برنده يك ديدار را در صورت تساوي دو تيم بعد از ‪ ۱۲۰‬دقيقه بازي، از طريق ضربات پنالتي مشخص كند، در جام ‪ ۱۹۷۶‬يوگسلاوي بود. آلمان‌ها كه سال ‪ ۷۲‬قهرمان اروپا و ‪۷۴‬ قهرمان جهان شده بودند، در ديدار فينال به مصاف چكسلواكي رفتند، اين ديدار بعد از تساوي ‪ ۲‬بر ‪ ۲‬در وقت قانوني و وقت اضافي به پنالتي كشيده شد ناكامي هوينس در به ثمر رساندن ضربه پنالتي در برابر چكسلواكي در فينال ‪۱۹۷۶‬در حاليكه بازيكنان چكسلواكي همگي ضربه‌هاي خود را به ثمر رساندند، اولي هوينس، مدير ورزشي فعلي باشگاه صاحبنام بايرن مونيخ و يكي از بازيكنان مهم تيم ملي آلمان در آن زمان، توپ را به آسمان بلگراد فرستاد و آرزوي آلمان به دفاع از عنوان قهرماني را بر باد داد.

در دوره‌هاي كه از آنها سخن به ميان آمد، ساختار رقابت‌هاي جام ملت‌ها كم و بيش ثابت ماند. به مرور زمان كشورهاي بيشتري تصميم گرفتند كه وارد گود شوند و از اين رو شمار تيمهاي شركت‌كننده در دور مقدماتي افزايش يافت، اما با وجود اين، تورنمنت نهايي كماكان از دو بازي نيمه نهايي و يك بازي فينال تشكيل شده بود كه اتحاديه فوتبال اروپا بعد از گذشت چند دوره تصميم گرفت كه با تغيير ساختار بازي ها، به جذابيت اين جام بيفزايد.

ملي پوشان آلمان، قهرمان دوره ‪ ۱۹۸۰‬ايتاليا اولين بار در مسابقات ‪ ۱۹۸۰‬در ايتاليا بود كه هشت تيم در دور نهايي شركت داشتند كه در دو گروه تقسيم شده بودند.

تيم‌هاي اول هر گروه مستقيم به فينال صعود مي‌كردند و دو تيم دوم هر گروه بر سر كسب مقام سوم، به مصاف هم مي‌رفتند.

در آن دوره، تيم ملي آلمان با دو برد در مقابل چكسلواكي و هلند و يك تساوي در برابر يونان به عنوان سرگروه به فينال صعود كرد و در بازي نهايي هم با پيروزي ‪ ۲‬بر ‪ ۱‬بر بلژيك براي دومين بار به عنوان قهرماني اروپا دست يافت.

از جمله ستارگاني كه در اين موفقيت مهم سهيم بودند، مي‌توان از كارل هاينس رومنيگه و هورست هروبش (هيولاي سرزني)و برند شوستر نام برد.

جام ملت‌هاي اروپا در سال ‪ ۱۹۸۴‬را بايد نقطه عطفي در اين بازي‌ها دانست.

در آن سال فرانسه ميزباني برگزاري هفتمين دوره را برعهده داشت و نه تنها به بهترين وجه از عهده انجام اين وظيفه بر آمد، بلكه با كسب عنوان قهرماني، شور و شادي فرانسويان را چند چندان كرد.

ميشل پلاتيني با ‪ ۹‬گل آقاي گل جام ‪۱۹۸۴‬در اين دوره، برخلاف دوره قبل، مرحله نيمه نهايي هم در دستور كار گنجانده شده بود.

روش كار تغيير يافت و ديگر دو تيم سرگروه مستقيما به فينال راه پيدا نمي كردند چون با اضافه شدن مرحله نيمه نهايي، هيجان و جذابيت مسابقات هم بيشتر شده بود.

فرانسه در آن سال بيش از همه از وجود يكي از نوابغ بزرگ عالم فوتبال بهره مي‌برد، اعجوبه‌اي به نام ميشل پلاتيني كه در طي ‪ ۵‬بازي ‪ ۹‬گل به ثمر رساند و نه تنها آقاي گل مسابقات شد، بلكه ركوردي به جا گذاشت كه بعيد مي رسد روزي شكسته شود. از آن گذشته پلاتيني توانست در ديدار تيمش در برابر يوگسلاوي در طول يك نيمه سه گل به ثمر برساند و در اين عرصه هم ركوردي بر پا كند.

دوره‌هاي بعد هم كه در سالهاي ‪ ۱۹۸۸‬و ‪ ،۱۹۹۲‬به ترتيب در آلمان و سوئد برگزار شدند، حال و هوايي مشابه داشتند.

در سال ‪ ۱۹۸۸‬براي اولين بارميزباني برگزاري جام ملت‌هاي اروپا به آلمان واگذار شد و طبيعي است كه سطح توقع مردم اين كشور از تيم ملي هم بالا بود.

ملي پوشان آلمان مرحله گروهي را با دو پيروزي در برابر دانمارك و اسپانيا و يك تساوي در مقابل ايتاليا، پشت سر گذاشتند و به عنوان سرگروه راهي نيمه نهايي شدند. حريف آلمان در اين مرحله هلند بود. بازيهاي بين هلند و آلمان هميشه پرهيجان و جنجالي بوده اند. اين امر دست كم تا اندازه اي، ريشه در تاريخ و اشغال هلند توسط ارتش نازي در جنگ جهاني دوم دارد.

تيم ملي فوتبال هلند در اين دوره ستاره‌هاي زيادي داشت كه البته نقش دو چهره از ديگران برجسته تر بود: رود خوليت (گوليت) هافبك و كارگردان بازي نارنجي پوشهاي هلند و ماركو فان باستن، مهاجم مهارنشدني اين تيم كه در حال حاضر خود سرمربي گري هلند را برعهده دارد.

رونالد كومان و رودي فولر در پيكار جنجالي هلند و فرانسه در دقيقه ‪۵۵‬ ديدار نيمه نهايي جام ‪ ۸۸‬ميان آلمان و هلند، لوتار ماتئوس از نقطه پنالتي گل اول آلمان‌ها را زد و در دقيقه ‪ ۷۴‬هم رونالد كومان با به ثمر رساندن ضربه پنالتي براي هلند، بازي را به تساوي كشاند.

نبرد آلمان و هلند در آن زمان، دوئل دو بازيكن يعني يورگن كوهلر، مدافع مياني آلمان و ماركو فان باستن، مهاجم هلندبود.

در سال ‪۱۹۸۸‬بخت با هلند يار بود؟ فان باستن از يك غفلت كوچك كوهلر سود جست و دو دقيقه مانده به پايان بازي، گل پيروزي ر‪ ۱‬براي هلند به ثمر رساند. اين موفقيت در عين حال انتقام شكست ‪ ۲‬بر ‪ ۱‬هلند از آلمان در جام جهاني ‪ ۱۹۷۴‬هم بود.

البته شماري از بازيكنان هلند بعد از خاتمه ديدار، رفتار ناشايستي از خود نشان دادند، از جمله رونالد كومان.

در ديدار فينال آن دوره، ملي پوشان هلند با برتري كوبنده اي، روسيه را ‪۲‬ بر صفر شكست دادند و براي اولين بار به عنوان قهرماني اروپا دست يافتند.

ناگفته نماند كه ماركو فان باستن، ستاره آن دوره نيز، با ‪ ۵‬گل، آقاي گل بازي‌ها شد.

مسابقات فوتبال قهرماني اروپا در سال ‪ ۱۹۹۲‬كه در سوئد برگزار گرديد تاريخي بود ، با توجه به جنگ بالكان و فروپاشي يوگسلاوي سابق، اين كشور كه دور مقدماتي را با موفقيت پشت سر گذاشته بود، از حضور در دور نهايي محروم ماند و جاي يوگسلاوي را در اين پيكارها دانمارك گرفت.

بازيكنان دانمارك كه با خيال خوش و آسودگي خاطر ايام مرخصي و استراحت را مي گذراندند، از طرف فدراسيون فوتبال كشورشان بسيج شدند كه چمدان‌هاي خود را ببندند و عازم ميدان مبارزه شوند.

ملي پوشان دانمارك كه برخلاف تيم‌هاي ديگر، فرصت چنداني براي تداركات، آماده‌سازي و انجام ديدارهاي آزمايشي نداشتند، بي‌غل و غش قدم به ميدان گذاشتند، با كمي بخت و اقبال و پس از موفقيتهاي دور از انتظار در مرحله گروهي، نخست تيم ملي هلند، مدافع عنوان قهرماني را در مرحله نيمه نهايي در ضربات پنالتي مغلوب كردند و سپس تيم ملي فوتبال آلمان، قهرمان جهان در آن زمان را در بازي فينال ‪ ۲‬بر صفر به زانو درآوردند.

در آن دوره، انتظار هم چيز مي‌رفت جز قرار گرفتن دانماركي‌ها در نوك قله فوتبال اروپا.

دومين تحول اساسي در جام ملتهاي اروپا بعد از فروپاشي شوروي سابق و به وجود آمدن جمهوري‌هاي ريز و درشت صورت گرفت.
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]