شيوه اجراي طرح تحول اقتصادي در گفتگوي قدس با كارشناسان؛ انقلاب اقتصادي يا حركت در فضاي موازي برنامه ها و سند چشم انداز

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: شيوه اجراي طرح تحول اقتصادي در گفتگوي قدس با كارشناسان؛ انقلاب اقتصادي يا حركت در فضاي موازي برنامه ها و سند چشم انداز
* زهرا شيدوش گروه اقتصادي: طرح تحول اقتصادي كه از سوي رئيس جمهور ابلاغ شد با پرسشها و سؤالهاي متعددي روبه روست. اما مهمترين سؤال روبه روي اجراي طرح تحول بزرگ اقتصادي كشور، زمان بندي و به تبع آن ضمانت اجرايي آن است كه در صورت ارائه نشدن و انطباق آن با طول دوره زمامداري دولت نهم تنها به صورت «ايده اي مكتوب» در سوابق دولت باقي مي ماند. ايجاد ساختار رشد اقتصادي پايدار و با ثبات از طريق تحول در حوزه هاي نظام توزيع، بهره وري، يارانه ها، گمرك و نظام مالياتي از جمله استراتژيهاي تعيين شده در طرح تحول بزرگ اقتصادي كشور از سوي رئيس جمهور است كه بازتابهاي فراواني را در ميان اقتصاددانان داشته و در اغلب موارد بهبود فضاي كسب و كار، تحقق سياستهاي كلي اصل 44، جبران كاهش رفاه براي خانواده هاي كم درآمد و ثبات قيمت كالاها از جمله اهدافي است كه اغلب كارشناسان عقيده دارند در صورت تحقق و ضمانت اجرايي فصلهاي مطروحه در اين طرح قابل دستيابي خواهد بود. با نگاهي گذرا به سرفصلهاي طرح تحول اقتصادي و برنامه چهارم توسعه، نكات مشترك فراواني قابل استنتاج است (محورهايي كه در سطور بالا به آن اشاره شد) اما در حالي كه برنامه چهارم توسعه با شاخصهاي مستند در حوزه اجرا و زمان بندي فعاليتهاي اقتصادي در طول يك دوره پنج ساله، اكنون با تحقق نيافتن در مهمترين شاخص آن يعني رشد اقتصادي روبه روست و به تبع آن اهداف اقتصادي چشم انداز بيست ساله نظام نيز حداقل با رويكرد تأخير در زمان بندي اجرا مواجه خواهد شد. آيا اين امكان وجود دارد كه «برنامه تحول بزرگ اقتصادي» با سرفصلهايي مشابه بدون ارائه زمان بندي اجرايي لازم وارد حوزه ساختار اقتصادي كشور شده و تغييرات مؤثر و مورد نظر را ايفا نمايد؟ به نظر مي آيد رقابتي موازي در حوزه طراحي اقتصادي كشور به وجود آمده در حالي كه زمان تدوين برنامه پنجم توسعه از راه رسيده و مي بايست كليه ديدگاههاي كارشناسي و افكار اقتصادي كشور متمركز بر اين موضوع حركت نمايد. خبرنگار ما با محوريت لزوم زمان بندي طرح تحول بزرگ اقتصادي و چگونگي انطباق آن با برنامه چهارم توسعه با دكتر غلامرضا اسلامي بيدگلي، استاد اقتصاد دانشگاه تهران و دكتر محمد خوش چهره، استاد اقتصاد و كارشناس مسائل اقتصادي گفتگويي انجام داده است. دكتر اسلامي بيدگلي در رابطه با لحاظ شدن برنامه زمان بندي در اجراي طرح تحول اقتصادي مي گويد: از برنامه زمان بندي در اجراي اين طرح بي اطلاعم، اما معتقد به يك جراحي بزرگ اقتصادي با يك شالوده و الگوي از پيش تعيين شده هستم. وي مي افزايد: اگر مي خواهيم تغيير ساختار اقتصادي در كشور انجام دهيم، مي بايست اين تغيير براساس يك تفكر، شالوده و الگوي از پيش تعيين شده انجام شود. به طور مثال ما بايد ابتدا تغيير ساختار وزارتخانه هاي اقتصادي را داشته باشيم و يك تعريف مجدد از كاركرد و ماهيت اينها بدهيم. يعني اين سازمانها و وزارتخانه ها بايد متناسب با تحول اقتصادي تجديد ساختار شوند. وي ادامه مي دهد: براي اين منظور مديريتها و انتصابها نيز بايد به طور كاملاً دقيق و كارشناسانه انجام شود. يعني مديراني با تعهد و تخصص و با جرأت انتخاب شوند كه بتوانند اين تحولات را به سرانجام برسانند. وي تصريح مي كند: البته هميشه براي ايجاد تغييرات مقاومتهايي وجود دارد به خصوص در بنگاههاي اقتصادي دولتي كه روشهاي سنتي در آن ريشه دوانيده، هميشه نوآوري و تغييرات دستخوش سوءظن مي شود و كارشكنيهايي نيز در جهت به انجام نرسانيدن آن صورت مي گيرد. وي تأكيد مي كند: شاخص زمان بندي در طرحهاي اقتصادي يكي از مهمترين شاخصهاي اجرايي شدن آن طرح است و با مطالعاتي كه در دانشگاه انجام شده، برنامه هاي توسعه اي كشور با زمان بندي اجراي آن اختلاف معنا داري داشته اند و تاكنون نتوانسته اند در زمان خود اجرايي شوند. يعني ضمانت اجرايي برنامه هاي اقتصادي كشور بسيار پايين است. اما نكته بسيار مهمي كه شايد فراموش شده باشد و در حقيقت به واسطه آن است كه برنامه ها مي تواند در زمان خود اجرايي شود استفاده از مديريت كارآمد است. اين استاد دانشگاه اظهار مي دارد: فراتر از برنامه زمان بندي، نيازمند تحول در نيروي انساني و تغييرات منابع انساني در سازمانهاي اقتصادي كشور هستيم. وي در مورد اينكه آيا طرح بزرگ اقتصادي كاري موازي با برنامه هاي توسعه اي و چشم انداز بيست ساله است يا نه، مي گويد: متأسفانه هميشه چنين كارهايي در كشور انجام شده است. طرحهاي موازي با يك ماهيت عرضه شده و هيچكدام نيز نتوانسته است نتيجه مطلوب را بدهد. به نظر مي رسد كه ابتدا بايد تعريف و پارادايمي كه بر اساس آن تحول اقتصادي در كشور اتفاق مي افتد را مشخص كنيم و بعد براساس آن ديگر برنامه هاي اقتصادي را برنامه ريزي كنيم وگرنه بدون داشتن پارادايم و فقط دادن طرحها و برنامه هاي اقتصادي، مصداق ضرب المثل وصله به وصله دوختن است و نمي تواند اثرگذار باشد. اما دكتر محمد خوش چهره، در مورد لحاظ شدن برنامه زمان بندي در اجراي طرح تحول اقتصادي مي گويد: براساس پيشنهاد دولت اگر اين طرح مورد تأييد مجلس قرار بگيرد از آبان به بعد بايد اجرايي گردد. وي كه مهمترين شاخصهاي هر برنامه اقتصادي را زمان و نحوه اجراي آن مي داند، مي افزايد: با توجه به اينكه اين طرح در شش ماهه آخر دولت نهم قرار است اجرايي شود تجربه نشان داده است كه در اين زمان به دليل اينكه نگاه به سوي انتخابات آتي رياست جمهوري است كم تحركي وجود دارد و معمولاً به تصميمات گرفته شده به شكل جدي نگاه نمي شود، زيرا ممكن است دولتهاي بعدي قائل به اجراي اين تصميمات نباشند و يا اينكه با اختلاف روشهايي آن را اعمال كنند. وي ادامه مي دهد: تجربه 20 ساله برنامه ريزي بعد از انقلاب نشان مي دهد اثربخشي چنين طرحهايي نمي تواند زياد باشد، زيرا دستخوش فضاي سياسي و تبليغاتي قرار مي گيرد به اين معنا كه كساني كه طرفدار دولت هستند، به سختي از آن دفاع مي كنند و مخالفان دولت به نقد و رد آن طرح مي پردازند. عضو كميسيون اقتصادي مجلس هفتم تصريح مي كند: بنابراين براي اينكه اين طرح مورد قضاوت قرار گيرد، مي بايست خيلي زودتر از اينها مطرح و اجرا مي شد. در حال حاضر اين طرح و ضمانت اجرايي آن و ميزان موفقيت يا عدم موفقيت آن قابل قضاوت و داوري نيست. وي تأكيد مي كند: عنوان كردن چنين طرحهايي در دولتهاي پيشين نيز وجود داشته است. به طور مثال در زمان مهندس موسوي طرحي به نام اقتصاد نوين، در دولت سازندگي طرحي به نام ساماندهي اقتصادي و يا طرح تعديل نرخ ارز و انقلاب اقتصادي و... وجود داشته است، اما اينكه اين طرحها چه قدر موفقيت آميز بوده است بايد مورد توجه قرار گيرد. يعني براي اجرايي شدن يك طرح مي بايست به انسجام اجزا، نحوه اجرا و زمان بندي آن نگاه ويژه شود كه به نظر مي رسد در طرح بزرگ تحول اقتصادي اين موضوعها لحاظ نشده است.
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]