درباره مرواريد از شبكه يك‌ تلاقي دين و دانش‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: درباره مرواريد از شبكه يك‌ تلاقي دين و دانش‌
جام جم آنلاين: «مرواريد» عنوان برنامه‌اي است از گروه دانش و اقتصاد شبكه يك كه در قسمتي از سري برنامه‌هاي خود كه به فناوري نانو اختصاص داشت ، از وجه علمي صرف خارج شد و با ديدگاهي معرفت‌شناسانه به جهان و پديده‌ها همسو شد.

اين برنامه كه محور گفتارهاي آن مصاحبه با دكتر پيروي، رئيس مركز تحقيقات نانوفناوري و دكتر غنوي، پژوهشگر نانوفناوري بود؛ به معرفي نانو، آخرين يافته علمي روز دنيا و جايگاه دانشمندان ايراني در اين‌خصوص مي‌پرداخت.

فناوري نانو را مي‌توان به دوباره‌سازي منظم يك ساختمان نامنظم تشبيه كرد و در واقع امر هم چيزي نيست؛ مگر عبور از فناوري بزرگ مقياس مايكرو به مقياس اتمي نانو.

مولكول‌ها و اتم‌ها در يك ساختار منظم شكلي بلورين و كريستالي تشكيل مي‌دهند كه در مقابل ساختار آمورف و بي‌شكل يك ساخته نامنظم مولكولي است. به ياري فناوري نانو مي‌توان مولكول و اتم را دوباره، اما اين بار منظم كنار هم چيد و جامدي ايده‌آل ساخت؛ به طوري كه بشود حتي ماده‌اي به سبكي كاغذ و مقاومت فولاد به وجود آورد. دكتر غنوي براي فهم بهتر مطلب مثالي آورد كه نگاه خاص او را به فناوري نانو آشكار كرد. نگاهي كه تنيده با ديدگاه سنتي و الهي به پديده‌هاست و خود او نيز در اين برنامه علمي بصراحت از آن سخن راند.

وي گفت: در ايران قديم براي درمان بيماري معده از نبات استفاده مي‌شده كه ساختاري منظم از اتم‌ها و مولكول‌هاست و امروزه قند جايگزين آن شده است. نانو يعني اين كه بازگرديم به گذشته و اين بار با ديد ديگري به چيزي كه وجود داشته بنگريم. او نانو را نوعي دوباره سازي عنوان كرد كه حرف امروز دنياست.

موضوع بحث تنها اطلاعاتي نظري در باب اين مقوله علمي مهم و اعجاب‌آور دنياي امروز نبود، بلكه بحث استفاده بهره‌ورانه از اين فناوري براي دانش پزشكي به ميان آمد. غنوي گفت: سال‌هاست تكنيك‌هاي جراحي تغيير نكرده است. بايد از ديد مايكرو بگذريم.

بايد همه بازگردند و بار ديگر از علوم پايه به پزشكي بنگرند و البته بحث به اينجا رسيد كه غايت اين بررسي‌ها خود نانو نبوده، بلكه هدف، كنار هم چيدن ماتريس‌ها (الگوهاي تكرارشونده منظم مولكول و اتم) براي ساخت نهاد‌هايي نظير نمونه‌هاي طبيعي براي استفاده در دانش پزشكي بوده است. منتها با اقرار به ناتواني بشري از همانندسازي با آنچه از ابتدا بوده است. به گفته وي تاكنون از بازسازي شريان و وريد اطمينان حاصل شده و ساخت لنفاتيك در دست بررسي است.

از كودكي براي همه ما اين قاعده بديهي فرض شده كه علم جدا از ماوراء است و با تيغ جراحي و تجربه و مشاهده سر و كار دارد. شايد براي همين در عمده كتاب‌هاي علوم از مقطع ابتدايي تا دانشگاه جز در صفحه نخست با نام خدا سر و كاري نداشته‌ايم. اما اينك فناوري نانو بهانه‌اي مي‌شود براي اين كه اين عبارات را از زبان يك محقق علوم كشورمان در يك برنامه علمي بشنويم كه: «من فكر مي‌كنم خدا ما را به سمتي برد كه آن را درك كنيم.

هر چه ما مي‌بينيم، مي‌فهميم كه به غايت نادانيم كه يك اتم را نمي‌توانيم هوشمند كنيم. حتي كنار هم قراردادنشان هم هوشمندشان نمي‌كند. به آنها روح نمي‌دهد. اگر ما بافت هم مي‌سازيم، بي‌اذن او نيست. انيشتين هدفش بازگرداندن علوم به وحدت و يكپارچگي بود. نانو هم قرار است از يك جزء به وحدت برسد.»

اين اتفاق چنانچه بيشتر مورد دقت و موشكافي قرار بگيرد و توجه درخور به آن صورت گيرد، مي‌تواند نويد آشتي مباركي را بدهد ميان دانش بشري و دين كه فقدان اين هماهنگي، مهم‌ترين معضل امروز جوامع ديني است. دين، به تبع سعادتي كه مژده‌اش را به مؤمنان مي‌دهد، نظام عملي خاصي را مي‌طلبد و علم بشري اما از نگاهي ديگر به پديده‌ها مي‌نگرد.

جمع كامل ميان اين دو هيچ‌گاه ممكن نبوده است؛ اما دانش در سير پيش رونده خود كه البته به معناي درست انگاشتن يافته‌هاي گذشته نيست و شايد حتي از اين منظر بتوان آن را نوعي پسرفت شايسته دانست، حالا به جايي رسيده كه وحدت را نه فقط ادعايي ديني كه كليد حل معماهاي بغرنج علمي مي‌داند و به جايي مي‌رسد كه هر به نظر ناممكني را بتواند ممكن كند.

اگر زماني كشف بمب اتم همه تلقي دانش از ماده و ويژگي‌هاي آن را به هم ريخت، امروزه نوبت به نانوفناوري رسيده تا بار ديگر به بشر يادآوري كند كه يافته‌هاي علمي‌اش تا چه اندازه ابطال‌پذير و قراردادي است. غنوي گفته‌هاي خود را به اين بيت شعر زيبا و مرتبط آراست كه‌

گر تو را از عيب چشمي باز شد/ با تو ذرات جهان همراز شد

و در ادامه تضمين داد كه طي چهار، پنج سال آينده متخصصان ايراني در زمينه نانو به جايي خواهند رسيد كه در دنيا حرف‌ها براي گفتن داشته باشند. اين ادعا بيش از آن كه به اثبات علمي و آماري نياز داشته باشد، با نگاه ريشه‌اي ايراني اسلامي متخصصان نانو در كشورمان كه دكتر غنوي در اين برنامه نماينده شايسته آنهاست، بخوبي قابل اثبات است.

اين برنامه يكشنبه ها ساعت 40/18 از شبكه يك پخش مي شود.

آزاد جعفري‌
يکشنبه 9 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 688]