خودكشي‌؛ مردان ايراني از زنان جلو زدند

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: خودكشي‌؛ مردان ايراني از زنان جلو زدند

تحقيقات- سميه شرافتي:
مطابق آنچه در همه كتاب‌هاي روان‌پزشكي ذكر شده، آمار «اقدام به‌خودكشي» در زنان در تمام نقاط دنيا بالاتر از مردان است.

اما نتايج يك مطالعه در بيمارستان لقمان تهران كه نتايج آن در شماره اخير نشريه علمي
پزشكي قانوني به چاپ رسيده، نشان مي‌دهد اين ميزان در مردان ايراني در سال‌هاي گذشته رو به افزايش گذاشته و حتي از آمار زنان، بيشتر شده است.

نتايج اين بررسي كه روي مسمومان دارويي مراجعه‌كننده به بيمارستان لقمان انجام شده، نشان مي‌دهد بر خلاف سال‌هاي نه چندان دور كه زنان به‌دليل مصرف بيش از حد دارو به قصد خودكشي، بيشترين تعداد مراجعان به بخش مسمومين اين بيمارستان را تشكيل مي‌دادند، در سال‌هاي اخيراين وضعيت كاملا معكوس شده، به‌طوري كه تعداد مرداني كه اقدام به‌خودكشي با داروها كرده‌اند، نسبت به زنان، در حال افزايش است.

به گفته محققان، در سال 1370 از 2 هزار و 930 مورد بستري بيماران در بخش مسمومان دارويي بيمارستان لقمان، 5/37 درصد آنها مرد بودند (481 مورد) كه از اين تعداد، 19 مورد مرگ و مير گزارش شد؛

ولي در مطالعه اخير (سال 1383)، از 11هزار و456 مورد بستري، 51 درصد (5 هزار و 518 مورد) مرد بوده‌اند و آمار افراد فوت‌شده 272 نفر بوده است.

با وجود نتايج اين تحقيق و درحالي كه عموما مردان نسبت به زنان از روش‌هاي جدي‌تر و خشن‌تر براي خودكشي استفاده مي‌كنند، احتمالا نسبت مردان به زنان در اقدام به‌خودكشي بيشتر از اين هم خواهد بود.

اما علت تغيير اين نسبت در ايران چيست؟ دكتر محمد‌علي شهركي، روان‌پزشك، در گفت‌وگو با همشهري، به نقش سوء مصرف مواد در خودكشي مردان اشاره مي‌كند و مي‌گويد: در خيلي از موارد اين مواد زمينه‌ساز مسموميت‌هايي هستند كه گاهي با خودكشي اشتباه گرفته مي‌شود، به اين ترتيب كه در خيلي از موارد معلوم نيست كه فرد براي احساس لذت دارو مصرف كرده‌ و يا به قصد خودكشي.

وي ادامه مي‌دهد: با اين حال، شايد دليل افزايش انتخاب دارو به قصد خودكشي در مردان اين باشد كه آنها ترجيح مي‌دهند در همين حالت خماري همراه با لذت به زندگي خود خاتمه دهند.

به عقيده اين روان‌پزشك، دسترسي مردها به اين داروها نسبت به زنان نيز بيشتر شده در حالي كه دسترسي به داروهايي كه ربطي به سوء مصرف ندارند و كم‌خطرتر هستند، هميشه در بين زنان افزايش داشته است.

«مردها هميشه به نحوي دارو را انتخاب مي‌كنند كه حتما منجر به فوت شود.» دكتر شهركي با بيان اين عبارات خاطر‌نشان مي‌كند: مردان هميشه طي سال‌هاي گذشته از روش‌هاي جدي‌تر براي خودكشي استفاده مي‌كردند، ولي در حال حاضر با ازدياد داروهاي مخدر، آنها اين داروها را هم جزو روش‌هاي جدي‌ تلقي مي‌كنند و براي همين مثلا آنقدر ماده مخدر تزريق مي‌كنند تا بميرند در حالي كه كمتر زني مي‌تواند اقدام به چنين كاري كند.

با اين حال به عقيده برخي روان‌پزشكان، كساني بيشتر از روش خودكشي با دارو استفاده مي‌كنند كه مشكل روان‌پزشكي خاص نداشته باشند، چون در غيراين صورت و مثلا با داشتن افسردگي شديد يا هر بيماري رواني ديگري از روش‌هاي خشن‌تر براي خودكشي استفاده مي‌شود.

قربانيان اعتياد ايراني

گرچه به‌نظر مي‌رسد ميزان دسترسي مردان به داروهاي مخدر در كشورهاي ديگر هم در حال افزايش باشد، ولي چرا وضعيت خودكشي مردان و زنان در كشورهاي ديگر اين‌طور نشده است؟

دكتر آذرخش مكري، روان‌پزشك و رئيس مركز مطالعات و تحقيقات اعتياد در اين باره به همشهري توضيح مي‌دهد: در حال حاضر ميزان معتادان مرد در كشور ما نسبت به زنان 95 درصد است و اين افراد هم كساني هستند كه بيشتر با مواد‌مخدر و شيميايي اقدام به‌خودكشي مي‌كنند؛ براي همين است كه الگوي مصرف اين مواد در ايران نسبت به ساير كشورهاي دنيا عوض شده است.

به عقيده وي، البته اين امر به شرايط اجتماعي جامعه ما نيز باز مي‌گردد؛ چون به هر حال مردان ايراني مثل مثلا آمريكايي‌ها براي خودكشي امكان استفاده از روش‌هاي خشن‌تر را ندارند.

دكتر مكري ادامه مي‌دهد: علاوه بر اين، ماده‌اي مثل ترياك به هيچ وجه براي افراد خاصيت كشندگي نداشت ولي الان مواد جديد خالص‌تر و متنوع‌تر هستند و سرعت عملشان هم بسيار بالاست.

دكتر شهركي نيز معتقد است: رشد اعتياد در كشور ما جدي‌تر از كشورهاي ديگر است. در كشورهاي ديگر شايد سوءمصرف مواد در ميان مردها زياد شده باشد، ولي هميشه در كشور ما چنين اتفاقي زودتر مي‌افتد؛

به‌طوري كه مي‌توان گفت ما در زمينه اعتياد و سوء مصرف مواد هميشه قربانيان اوليه هستيم و براي همين در اين زمينه به هيچ وجه نمي‌توانيم خودمان را با كشورهاي ديگر مقايسه كنيم.

تمارض يا خودكشي؟

به‌نظر مي‌رسد آنچه كارشناسان بر آن متفق‌القولند، اين است كه علت افزايش آمار مسموميت دارويي در مردان، رواج بيشتر سوء مصرف دارو در سال‌هاي اخير است و از قضا در همين قشر، خودكشي بيشتر رواج دارد.

دكتر شاهين شادنيا، رئيس بخش مسمومين بيمارستان لقمان در اين باره معتقد است: در گذشته مسموميت در زنان جنبه تمارضي داشت، يعني آنها براي جلب توجه و يا رسيدن به هدفي خاص اقدام به مصرف دارو مي‌كردند، براي همين ميزان مسموميت در زنان بيشتر بود.

او اضافه مي‌كند: در حال حاضر هم اغلب اين مسموميت‌ها در زنان با همين هدف است، ولي امروزه ميزان مسموميت در مردها به قصد خودكشي بيشتر از مسموميت به قصد تمارض است.

رئيس بخش مسمومين بيمارستان لقمان در ادامه با اشاره به اينكه تا سال 2003 ميزان مسموميت مردها و زنان به قصد تمارض يكسان بود، خاطرنشان مي‌كند: در مردان مواد‌مخدر يا همان مواد شيميايي كه مورد سوء مصرف قرار مي‌گيرند، بيشتر مسموميت مي‌دهند، علاوه بر اين زنان بيشتر از داروهاي دسته‌ آنتي‌بيوتيك‌ها، داروهاي اعصاب و روان مثل داروهاي ضد‌صرع و ضد‌افسردگي و كدئين‌ها استفاده مي‌كنند و هدف واقعي در مصرف آنها، پايان حيات نيست، در حالي كه مردها بيشتر از متادون، ترامادول يا ديگر داروهاي ترك اعتياد يا افيوني براي خودكشي استفاده مي‌كنند.

به اين ترتيب در شرايطي كه اكثر روان‌پزشكان بر افزايش مسموميت و خودكشي با دارو طي سال‌هاي اخير در ميان مردان اتفاق نظر دارند، برخي كارشناسان معتقدند نمي‌توان با انجام يك تحقيق چنين نتيجه‌گيري كرد. آنچه مسلم است اين است كه در مورد علت تغيير الگوي خودكشي در ايران، بايد مطالعات بيشتري صورت گيرد.

تاريخ درج: 8 تير 1387 ساعت 19:41 تاريخ تاييد: 8 تير 1387 ساعت 23:07 تاريخ به روز رساني: 8 تير 1387 ساعت 23:03
شنبه 8 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 146]