دانش - ميراث چند ميليون ساله را يك‌شبه ويران مي‌كنيم

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: دانش - ميراث چند ميليون ساله را يك‌شبه ويران مي‌كنيم
دانش - ميراث چند ميليون ساله را يك‌شبه ويران مي‌كنيم

برنامه عمران سازمان ملل متحد در سال 2004 ميلادي گزارشي تحت عنوان «شاخص‌هاي توسعه يافتگي كشورها» را منتشر كرد. در اين گزارش گسترش شبكه مناطق حفاظت شده در كشورها به عنوان مهم‌ترين شاخص توسعه‌يافتگي كشورها تعيين شده است، شاخصي كه بر اساس آن كشورهاي جهان متعهد شدند تا حداقل 10 درصد خاك كشورشان را براي نسل‌هاي بعد تحت حفاظت قرار دهند. در گزارش منتشره وضعيت 154 كشور جهان از اين نظر مورد بررسي قرار گرفت و ايران در جايگاه هفتاد و پنجم قرار گرفت با اين توضيح كه در بين كشورهاي رده‌بندي شده، كشورهاي عضو اتحاديه اروپا، ‌كانادا و آمريكا و ژاپن و استراليا كه جزء كشورهاي پيشرفته جهان هستند، لحاظ نشده بودند و تنها كشورهاي آسيايي و آفريقايي و آمريكاي لاتين بودند. اما باز هم جاي تاسف بود كه در اين رده‌بندي جايگاه ايران از بسياري از كشورهاي منطقه و كشورهاي فقير اروپايي پايين‌تر است. به طوري‌كه در تانزانيا حداقل 39درصد خاك اين كشور به عنوان مناطق حفاظت‌شده كنار گذاشته شده است. در اتيوپي نيز 16درصد، ‌عربستان 41 درصد، ‌مالزي 30 درصد، ‌زامبيا 41 درصد، ‌برزيل 18 درصد و حتي بوركينوفاسو 15 درصد خاك كشورشان را حفاظت شده اعلام كردند. توجه به اين نكته ضروري است كه بوركينوفاسو، ‌كشوري است كه تنها 13 ميليون نفر جمعيت دارد ضمن اينكه مساحت كشورش هم يك ششم كشور ايران است و هنوز در اين كشور 58 درصد مردم به آب آشاميدني سالم دسترسي ندارند اما دولتمردانشان به اين باور رسيده‌اند كه حتي 5درصد بيشتر از ميانگين جهاني، ‌از عرصه‌هاي كشورشان را تحت حفاظت قرار دهند در حالي كه در ايران اين ميزان تنها 8/7 درصد از خاك كشورمان را شامل مي‌شود. اين تفاوت آشكار نشان مي‌دهد كه در ساير ملل، ‌حتي كشورهاي فقير تا چه اندازه دولتمردان در انديشه حفظ حقوق نسل‌هاي آينده هستند و به نسل آينده هم حق داده‌اند كه همچون آنها حداقل از بخشي از اين مواهب طبيعي بهره‌مند شوند. تاسف‌آور است كه در همين 8/7 درصد خاك كشور كه امروز حفاظت شده اعلام شده است، ‌ باز هم روند تخريب به قدري شديد است كه عملا چيزي براي نسل‌هاي بعد باقي نخواهد ماند و اين ناشي از تنگ‌نظري و عدم‌تعهد ما نسبت به نسل‌هاي آينده است كه مي‌پنداريم هر چه امروز در اين سرزمين است بايد بهره‌برداري كنيم و چيزي براي نسل‌هاي بعد باقي نگذاريم.

ايران، كشوري كه زماني در گسترش شبكه مناطق حفاظت شده يكي از كشورهاي پيشرو در جهان بوده، امروز كماكان از دنيا عقب افتاده است. در حالي كه تا سال 1355 حدود 5/4 درصد خاك كشور توسط سازمان محيط زيست تحت حفاظت قرار داشت اما ما در اين سال‌ها - در مدت 30سال اخير- تنها 3 درصد به اين رقم افزوديم و آن هم فقط روي كاغذ و عملا خبري از حفاظت و پيشرفت كيفي نيست و همان‌ها را هم كه داشتيم، ويران كرديم. در سال 55، ‌ 13پارك‌ملي در كشور داشتيم كه اين رقم به جاي اينكه افزايش يابد، حتي در يك دهه بعد از انقلاب كاهش هم داشت و به 7 پارك‌ملي در سال 69 رسيد. هر چند امروز ما 19 پارك ملي در كشور داريم اما يكي از يكي ويران‌تر شدند. شكار بي‌رويه، ‌بوته كني، ‌تخريب جنگل، ‌بهره‌برداري از معادن، ‌ جاده‌سازي، ‌ سد‌سازي، ‌صنايع آلاينده مثل نفت و سيمان و پالايشگاه و پتروشيمي، ‌فعاليت‌هاي نظامي و پادگان‌ها، ‌شهرك‌هاي صنعتي، ‌ تبديل اراضي به زمين‌هاي كشاورزي و شهرك‌هاي صنعتي و ساير استفاده‌هاي نامعقول چنان بلايي بر سر مناطق تحت حفاظت سازمان محيط زيست آورده كه عملا چيزي از ارزش‌هاي زيستي و اكولوژيكي آنها باقي نگذاشته است. تعريض جاده و احداث قريب‌الوقوع اتوبان در پارك ملي گلستان، ‌ شهرك‌سازي در پارك ملي سرخه حصار، عبور خط لوله گاز و احداث جاده به عرض 100متر در پارك ملي خجير، (‌درحالي كه نيمي از اين دوپارك در همسايگي پايتخت در اختيار نهاد‌هاي نظامي است)، تصرف 13 هزار و 800 هكتار از اراضي پارك ملي ناي‌بند در بوشهر توسط يكي از ارگان‌هاي نظامي و ساخت جاده‌هاي متعدد در اين پارك و خشك‌شدن جنگل‌هاي حرا و تخليه فاضلاب پارس جنوبي در خليج ناي‌بند، شهرك‌سازي و ويلاسازي در قلب جنگل‌هاي كجور مازندران و منطقه حفاظت شده البرز مركزي شمالي، ‌سد‌سازي‌هاي بي‌رويه در حوزه آبريز درياچه اروميه و ساخت جاده در داخل درياچه، تنها بخشي از تخريب‌هاي صورت گرفته در پارك‌هاي ملي ايران است. اينها ميراث طبيعي ماست و ما با تخريب آنها در حقيقت چيزي را نابود مي‌كنيم كه ميليون‌ها سال براي شكل‌گيري آن، زمان صرف شده و نابودي آنها ديگر با هيچ ثروت و دانشي قابل جبران نيست.
شنبه 8 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]