احمد رسول‌زاده ـ گفته‌ها و ناگفته‌هايش پس از 50 سال دوبله؛ «اين روزها مستند برايم جذابيت بيشتري دارد» «تهمت بسته بودن درهاي دوبله از ما برداشته شد»

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: احمد رسول‌زاده ـ گفته‌ها و ناگفته‌هايش پس از 50 سال دوبله؛ «اين روزها مستند برايم جذابيت بيشتري دارد» «تهمت بسته بودن درهاي دوبله از ما برداشته شد»

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: تلويزيون و راديو

«احمد رسول‌زاده هستم؛ از گويندگان قديمي، بسيار قديمي. تقريبا نيم‌قرن پيش كار دوبله را آغاز كردم و از پيشقدمان اين حرفه بوده و سال‌هاي سال در اين عرصه فعاليت كرده‌ام.»

اين پيشكسوت دوبله كه در جشنواره‌ي شانزدهم توليدات راديويي و تلويزيوني مراكز استان‌ها مورد تجليل قرار گرفت، درباره‌ي عرصه‌ي دوبله به خبرنگار سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) گفت: در انواع و اقسام فيلم‌ها هم گويندگي و هم مدير دوبلاژي و تنظيم ديالوگ آنونس فيلم هم گفته‌ام در تمام شاخصه‌هاي مربوط به دوبلاژ تجربه‌اندوزي كرده‌ام.

گوينده‌ي نقش آنتوني كويين درباره‌ي كم‌تر فعاليت‌كردن خود در عرصه‌ي دوبله در سال‌هاي اخير گفت: فيلم‌هاي بزرگي مثل «بن هور» و «پدر خوانده» را دوبله كرده‌ام، ولي در اين دو دهه‌ي اخير به فيلم‌هاي مستند گرايش پيدا مستند خارجي كه درباره‌ي طبيعت است، برايم جذابيت فراواني دارد. در كنار فيلم‌هاي مستند، براي گويندگي در فيلم‌هاي سينمايي دعوت مي‌شوم و در آن‌ها حضور مي‌يابم.

وي در حاشيه‌ي جشنواره شيراز درباره‌ي فعاليت‌هاي خودبا اشاره به گويندگي كم‌تر صداپيشگان قديمي در حال حاضر اظهار كرد: برخي اين دوبلورها فوت كرده‌اند، بقيه هم هنوز كار مي‌كنند به هرحال كم‌وبيش آن‌ها هم در برنامه‌ها گويندگي مي‌كنند. ممكن است كم‌كاري شود، با اين‌حال غرض خاصي نيست كه قديمي‌ها در اين حرفه باشند يا نباشند.

****

احمد رسول‌زاده همچنين معتقد است: اكنون فرصت كافي در اختيار نداريم تا متن‌ها را بخوانيم و مرور كنيم.

به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) اين پيشكسوت دوبله كه از سال 1332 وارد عرصه ي دوبله شده است، با اشاره به شرايط دوبله در حال حاضر اظهار كرد: قبلاً فرصت لازم براي تنظيم ديالوگ‌ها وجود داشت ولي اكنون فرصت كافي براي كار كردن روي آن‌ها را در اختيار نداريم.

*دوبله نوعي بازيگريست.

اين پيشكسوت، دوبله را نوعي بازيگري توصيف و اظهار كرد: اغلب دوبلورهاي ايراني در تئاتر بازي نكرده‌اند، ولي بازيگر هستند و در دوبله خلاقيت به خرج مي‌دهند. البته در اين عرصه اگر تقليد نيز به خوبي انجام شود، اشكالي ندارد.

*گويندگي هنرپيشگان ايراني به جاي خودشان يا انتخاب دوبلور

رسول‌زاده كه چندي پيش به عنوان چهره‌ي ماندگار در برنامه‌ي «طلوع ماه» تلويزيون با پرسشگري داريوش ارجمند انجام شد سخن مي‌گفت، درباره‌ي صحبت هنرپيشگان ايراني به جاي خودشان هنگام دوبله يا انتخاب گوينده براي نقش‌هاي آنان گفت: كارگردانان در اين زمينه ديدگا‌ه‌هاي مختلفي دارند. به عنوان نمونه مرحوم علي حاتمي به شدت به دوبله اعتقاد داشت. شايد به اين دليل كه فيلم‌نامه‌هاي زيباي او از سوي گويندگان، برجسته‌ترمي‌شد.

اين پيشكسوت دوبله اضافه كرد: يك بحث اساسي مطرح مي‌شود كه گويندگان چه نقشي در سريال‌هاي ايراني دارند. يك اشتباه كلي در اين زمينه وجود دارد كه برخي فكر مي‌كنند ما بايد روي فيلم‌ها و سريال‌هاي ايراني صحبت كنيم. در صورتي كه« بايدي» وجود ندارد، چون كار ما دوبله‌ي فيلم‌هاي خارجي بوده است. به همين دليل به آن «دوبله» مي‌گويند.

وي در ادامه اظهار كرد: برخي نيز مي‌گويند كه چرا برخي فيلم‌هاي ايراني دوبله شده است. در صورتي كه ما به دنبال دوبله‌ي فيلم‌هاي ايراني نرفته‌ايم بلكه سازندگان اين آثار از ما خواستار دوبله‌ي فيلم هاي خود شده‌اند.

رسول‌زاده گفت: صداي بازيگربايد پخش شود. يعني يا سرصحنه ضبط شود يا اگر فيلم يا سريال قرار است دوبله شود، او خود پشت ميكروفن دوبله قرار گيرد و گويندگي كند.

*تهمت بسته بودن درهاي دوبله از ما برداشته شد

مدير دوبلاژ فيلم «وداع با اسلحه» درباره آموزش گويندگان جديد گفت: مدت‌ها بود كه به دوبلورها و مديران دوبلاژ گفته مي‌شد كه شما درها را بسته‌ايد و كسي را به اين حرفه راه نمي‌دهيد. ولي خوشبختانه حدود چهار سال پيش، به ويژه از طريق صدا و سيما گويندگان جديد به دوبله وارد مي‌شوند.

وي افزود:معمولاً حدود 40 تن از آن‌ها ثبت نام مي‌شوند و آموزش مي‌بينند و در نهايت حدود شش تن گزينش شدند. الان حدود 40 گوينده جديد در دوبله كار مي‌كنند، برخي از آن‌ها مستعد و از صداي خوبي برخوردار هستند. در هر حال خوشحالم كه اين تهمت از ما برداشته شد.

رسول‌زاده در زمينه‌ي آموزش دوبلورهاي جديد اظهار كرد: آن‌ها به شيوه‌ي سنتي آموزش مي‌بينند بدين‌صورت كه در استوديو مي‌نشينند و نگاه مي‌كنند و كم‌كم مي‌آموزند. البته كلاس‌هاي آموزشي هم براي آن‌ها برگزار مي‌شود. و روي فيلم‌هايي كه قرار نيست پخش شود، تمرين مي‌كنند و مانند دوبله‌ي واقعي براي گويندگي دعوت مي شوند.

*زيرنويس يا دوبله

رسول‌زاده با اشاره به استفاده از زيرنويس در فيلم‌ها و سريال‌ها گفت: خيلي‌ها معتقدند كه فيلم نبايد دوبله شود، البته برخي هم اعتقاد دارند كه فيلم‌ها نبايد ترجمه شوند چون فضاي ديالوگ‌ها را نمي‌توان با استفاده از زبان فارسي ايجاد كرد، در صورتي كه اين حرف بي‌معني است. چون اگر ترجمه وجود نداشته باشد، ما از خواندن آثار بزرگ دنيا محروم مي‌شويم. به هر حال ممكن است ذره‌اي مفاهيم تغيير كند ولي در مقابل آنچه كه دريافت مي‌كنيم،اين مقدار ناچيز است.

وي اضافه كرد: زيرنويس در دوبله در ايران جوابگو نبوده است، چون رفت و برگشت ميان خواندن و ديدن تصوير موجب ايجاد اختلال در برقراري ارتباط با فيلم مي شود.از سوي ديگر اكنون دوبله به جايگاه خود در ايران رسيده است چراكه بهترين روش فهم يك فيلم است.

دوبلور آنتوني كوئين تصريح كرد: دوبله‌ي حساب شده با استفاده از يك مدير دوبلاژ باسواد و گويندگان خوب مي تواند راهگشا باشد. بدين ترتيب كه براي يك دوبله‌ي خوب، بايد صداها را متناسب با نقش‌ها انتخاب كرد و در كنار هم ‌چيد. در حقيقت مدير دوبلاژ يك كارگرداني در محدوده‌اي كوچك است.

*كيفيت دوبله ي كشورهاي ديگر

وي درباره‌ي دوبله‌هاي فرانسه و آلمان گفت: ايجاد فضاي بازيگري در دوبله‌ي اين كشورها كمتر ديده مي‌شود وآنان بيش‌تر به خواندن صرف ترجمه اكتفا مي‌كنند. در صورتي كه دوبله‌ي ايران از حس و حال و گرمي خاصي برخوردار است. البته در دوبله‌هاي فرانسوي و آلماني نيز كم‌وپيش اين ويژگي هست.اما درآلماني‌ها كمتر ديده‌ مي‌شود.

به گفته‌ي رسول‌زاده نخستين بار دوبله در فرانسه انجام شد.

*مراحل دوبله

اين پيشكسوت درباره‌ي مراحل دوبله اظهار كرد: در تلويزيون پس از ترجمه شدن فيلم، متن را در اختيار ويراستار براي بررسي قرار مي‌دهند. پس از تصحيح متن از سوي او، متن و تصوير در اختيار مدير دوبله قرار مي‌گيرد. سرپرست گفتار متن را مي‌خواند و نكات لازم را مدنظر قرار‌ مي‌دهد. سپس صداپيشگان را انتخاب مي‌كند.

رسول‌زاده در پاسخ به اين پرسش كه آيا اتفاق افتاده است كه پس از خواندن متن و ديدن فيلم به اين نتيجه برسيد كه ترجمه قوت لازم را ندارد، تصريح كرد: كم‌تر،اين اتفاق افتاده است.

*تبديل اصطلاحات زبان‌ ديگر به اصطلاحات زبان فارسي

مدير دوبلاژفيلم«بن هور» درباره‌ي تبديل اصطلاحات زبان‌ اصلي فيلم به اصطلاحات زبان فارسي گفت: در اين زمينه موارد متفاوتي وجود دارد .به عنوان نمونه در فيلمي يكي از شخصيت‌ها براي افراد ديگري لطيفه‌اي تعريف مي‌كند و آن‌ها مي‌خندند . ما هنگام دوبله بايد معادلي براي مخاطب ايراني قرار دهيم، كه او از خنديدن هنرپيشه‌ها متعجب نشود. از سوي ديگر مواردي چون اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها پشتوانه‌هايي در هر فرهنگ دارند كه گاهي كار مدير دوبلاژ و مترجم را در معادل‌سازي براي مخاطب ايراني مشكل مي‌كند.

*حفظ جايگاه مهم است نه رسيدن به آن

اين پيشكسوت دوبله در بخش ديگري از سخنان خود در «طلوع ماه» سيما تأكيد كرد: رسيدن به جايگاهي مهم نيست بلكه حفظ آن مهم است. خيلي از گويندگان ما به مراتبي رسيده‌اند.اما پس از آن با قبول گويندگي به جاي برخي نقش‌هاافت كرده‌اند.

*ضرورت آشنايي مدير دوبلاژ به زبان هاي خارجي

مدير دوبلاژ فيلم «فرار بزرگ»در پاسخ به اين پرسش كه آيا لازم است كه مدير دوبلاژ با زبان اصلي فيلم آشنا باشد، اظهار كرد: اگرمدير دوبلاژ با زبان ديگري آشنا باشد، مسلماً به او كمك مي‌كند.البته من در حد ترجمه، زبان نمي‌دانم ولي مي توانم روي متني كه به من مي دهند، كار كنم.

*تفاوت مدير دوبلاژي در گذشته و حال

رسول‌زاده در زمينه تفاوت مدير دوبلاژي در گذشته و حال توضيح داد: كار مدير دوبلاژي اكنون همانند حدود 30و 40 سال پيش است چون وظايفي مشخص و هميشگي دارد كه مسأله انتخاب گوينده براي نقش، مهم‌ترين قسمت كار مدير دوبلاژ است.

وي درباره‌ي رد پيشنهاد دوبله‌ي يك فيلم پس از ديدن آن گفت: اين كار را نكرده‌ام ولي فيلم خوب، به دوبله ارزش مي‌بخشد يا دست كم دوبله چيزي از آن كم نمي‌كند.

*دوبله به شيوه‌ي «اينكاسترو»

رسول‌زاده درباره‌ي دوبله به شيوه‌ي "اينكاسترو" گفت: من اعتقادي به اين كار ندارم. چون بده بستان بين گويندگان هنگام اداي ديالوگ ارزشمند است و به كيفيت دوبله‌ي اثر كمك‌ مي‌كند. اما الان در بعضي كارها هر گوينده‌اي مي‌آيد نقش خود را مي‌گويد و مي‌رود. برخي فكر مي‌كنند كه اين پديده،به معناي پيشرفت در كار دوبله است ولي دوبله به اين شيوه، تنها باعث شتاب مي‌شود و به كار لطمه‌ مي‌زند.

*انتخاب گويندگان

وي درباره‌ي چگونگي انتخاب گويندگان به عنوان يك مدير دوبلاژ گفت: مشكل‌ترين و حساس‌ترين بخش دوبله همين مرحله است. اوايل كه كار دوبله را شروع كرديم، به شدت اين موضوع مطرح بود كه چگونه صداهايي را به جاي هنرپيشگان مختلف انتخاب كنيم. برخي از همكارانم معتقد بودند كه صداها را بر اساس چهره‌ها گزينش كنيم. مدتي به اين شيوه عمل كرديم، ولي نتيجه‌اي چندان مطلوب نبود. چرا كه دوبلورهاي انتخاب شده در حد انتظار ما عمل نمي‌كردند. به مرور صداها جان خود را پيدا كردند، به عنوان نمونه صدايي كه الان آقاي منوچهر والي‌زاده دارد، پس از صحبت به جاي 100 و 200 نقش جوان جاي خود را پيدا كرده است بدين ترتيب دوبلورها بر اثر تكرار صداها جاي خود را در ذهن مردم پيدا كرده‌اند.

*آيا تابه حال صدايي شبيه يك هنرپيشه را براي صحبت‌ به جاي او انتخاب كرده ايد؟

گوينده ي اورسن ولزدر پاسخ به اين پرسش كه آيا امكان داشته است كه صدايي شبيه يك هنرپيشه را براي صحبت‌ به جاي او انتخاب كنيد، تصريح كرد: در روند انتخاب گوينده، صداي بازيگر در انتخاب دوبلور آن تأثير گذاشته است و اين صدا روي نقش‌هاي ديگر آن هنرپيشه تكرار شده است و نتيجه‌ي آن اكنون باعث شده است كه دوبلوري براي گفتن نقش‌هاي يك هنرپيشه خاص انتخاب شود.

*بازنويس ديالوگ ها كيست؟

وي در پاسخ به اين پرسش كه كسي كه سال‌هاست ديالوگ‌ها را براي گويندگان بازنويسي مي‌كند، كيست، گفت: او دوست و همكار ما آقاي محمد ياراحمدي است و تخصص عجيبي در نوشتن نقش‌ها دارد. البته در ابتدا كه ما كار دوبله را شروع كرديم، مدير دوبلاژ متن ترجمه شده را به گويندگان!ديكته مي‌كرد.اين كار موجب آشنايي آنان با ديالوگ‌ها مي‌شد اما زمان بربود. بنابراين تصميم گرفته شد كه كسي اين كار را بر عهده بگيرد.ياراحمدي فردي بود كه خوب اين كار را شروع كرده و ادامه داده است و او خط بسيار خوش و خوانايي دارد.

رسول‌زاده درباره‌ي علت انتخاب كاغذ كاهي براي نوشتن ديالوگ‌ها روي آن اظهار كرد: اين كاغذ بازتاب نور به چشم گوينده را كاهش مي‌دهد بنابراين دوبلورها راحت‌تر مي‌توانند از روي آن بخوانند.

اين چهره ماندگار دوبله در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود در زمينه‌ي دوبله‌ي هم‌زمان فيلم‌ها گفت: در اين نوع دوبله، هنگام نمايش فيلم، يك زن، جاي تمام زن‌ها و حتي پسربچه‌ها و يك مرد به جاي تمامي نقش‌هاي مرد صحبت مي‌كند.

*رابطه‌ي مدير دوبلاژ و صدا بردار

وي درباره‌ي رابطه‌ي مدير دوبلاژ و صدا بردارگفت: صدابردار تأثير زيادي دارد. يك نوع هماهنگي بين مدير دوبلاژ و او بايد به وجود آيد. از سوي ديگر استوديو بايد براي دوبله آماده باشد. الآن صدا خيلي پيشرفت كرده است و خوشبختانه تلويزيون دستگاه‌هاي بسيار پيشرفته‌اي خريده و نصب كرده است بنابراين چه از نظر تجهيزات و چه از لحاظ صدا مشكلي نداريم.

اين پيشكسوت دوبله اضافه كرد: صدابردار بايد به كار خود اشراف داشته باشد، مدير دوبلاژ هم بايد با صدابردار تعامل داشته باشد و درباره‌ي چگونگي انعكاس صداها با او صحبت كند. البته اخيراً برخي صداهايي مثل صداي تلفن را مي‌سازند. در كل كار صدابرداري بسيا مهم است.

*تفاوت‌هاي دوبله از روي پرده و از طريق تلويزيون

وي درباره‌ي تفاوت‌هاي دوبله از روي پرده و از طريق تلويزيون گفت: اگر الان دوبلورهايي داريم كه كار خود را خوب بلد هستند، كساني هستند كه فيلم‌ ها را از روي پرده بزرگ دوبله كرده‌اند. البته استفاده از پرده براي دوبله تأثيرات ديگري هم دارد.

رسول زاده در پايان با اشاره به نمايش فيلم از تلويزيون براي دوبله‌ي آن اظهار كرد:به علت كوچك بودن صفحه ي تلويزيون نسبت به پرده بايد هنگام دوبله دقت زيادي كرد كه جمله فردي كي شروع و چه زماني تمام مي‌شود ،در نتيجه كار مشكل‌تر مي‌شود.

انتهاي پيام
جمعه 7 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 328]