گفت‌وگو با همايون خرم آهنگساز و نوازنده

واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: بیش از یک دهه از آخرین حضور همایون خرم در مقابل مردم و اجرای زنده اش میگذرد. در این سالها او کارهای مختلفی انجام داده، اما کمتر به حضور روی صحنه فکر کرده است. او که... باران نت که میبارد، آهنگساز میشومهمایون خرم یکی از شاگردان ابولحسن صباست، او که از سنسن نوجوانی به رادیو رفته و تکنوازی کرده، معتقد است: «آثار درخشانی که در برنامه گلها اجرا و ضبط شده حالا جزو گنجینه موسیقی ایرانی به شمار میرود.» بیش از یک دهه از آخرین حضور همایون خرم در مقابل مردم و اجرای زنده اش میگذرد. در این سالها او کارهای مختلفی انجام داده، اما کمتر به حضور روی صحنه فکر کرده است. او که از شاگردان ابوالحسن خان صبا است،حالا تصمیم گرفته بعد از این همه سال دوباره کنسرت برگزار کند، آن هم به همراه گروه نوازندههایش، این برنامه دو شب پیایی (10و12 آذر) در برج میلاد اجرا میشود. این طور که خرم میگوید؛ قرار است در این کنسرت یاد و خاطره برنامه گلها را زنده شود. چطور شد پس از این همه سال تصمیم گرفتید کنسرت برگزار کنید؟تا به حال بیشتر کارهای هنری که انجام دادهام، به نوعی خود به خود امکان انجامش، برایم فراهم شده است. طبیعتا این کنسرت هم یکی ازاین کارهاست. برنامهای هم که 11 سال پیش برگزار کردم، به همین شکل بود. یک دفعه به خودم آمدم و دیدم دارم برای مردم کنسرت میدهم. درواقع من هرگز برای برگزاری کنسرت یا ضبط آلبوم تلاشی نکردهام. در تمام این سالها دوستان و به ویژه دوستان جوانم خیلی اصرار داشتند که کنسرت برگزار کنم، حتی برخی ازدوستانم تصور میکردند که به خاطر ترس از استقبال نکردن مردم ، تلاشی برای برگزاری کنسرت نمیکنم. به همین دلیل بارها من را به کنسرت هایی که برگزار می شد، دعوت می کردند تا من تحت تاثیرقراربگیرم. این موضوع ، یعنی اتفاقی بودن کارهایتان در مورد ورودتان به رادیو و بعدها برنامه گلها هم صدق می‌کند؟دقیقا همین طوراست؛ زمانی که 15 سالم بود، استاد صبا به من گفت: «بابا جون پا شو برو رادیو» آن زمان اگر کسی میخواست کار موسیقی بکند یا باید میرفت ارکستر امتحان میداد یا میرفت رادیو. من هم رفتم رادیو امتحان دادم. وقتی جواب ها آمد به من گفتند تو نمیخواهد برای ارکستر ساز بزنی، شما باید به تنهایی ساز بزنی. همین طوری شد که من پایم به رادیو و بعدها برنامه گل‌ها بازشد. شما نخستین کنسرتتان را درسال 1340 درآبادان برگزار کردید، آیا پس از این همه سال بازهم اشتیاق گذشته را دارید؟من هرگز اشتیاقم را برای برگزاری کنسرت از دست ندادهام، من همیشه نسبت به دشتی، بیات ترک و همایون اشتیاق دارم.در واقع من تا زمانی که بتوانم سه گاه را خوب اجرا کنم،برای مردم کنسرت میدهم. سازبندهای این کنسرت به چه شکل خواهد بود و چه قطعاتی را اجرا خواهید کرد؟من با سازبندی این اجرا تصمیم گرفتم که خاطره برنامه گلها را زنده کنم. البته دربرنامه گلها مثلا «توای پری کجایی» را «قوامی» اجرا می‌کرد و ساز و آواز با هم بود، درآن برنامه من کنار فرهنگ شریف، جلیل شهناز، منصور صارمی و ...ساز میزدم. الان البته آنها در این برنامه نیستند. من برای اجرای جدید قطعاتی که قبلا برای برنامه گلها ساخته بودم، ساز تار را هم به سازهای این کنسرت اضافه کردم تا اگر قرار شد که شعر عاشقانه و احساسی هم در این اجرا دکلمه شود، به واقع بتواند تاثیر گذار باشد.به عقیده من وقتی موسیقی با شعر توام میشود، برداشتها هم ازموسیقی و شعر چندین برابر می شود ، این تلفیق موسیقی و شعر حال خوبی برای مخاطب بوجود میآورد. در این برنامه، یک گوینده برای نخستین بار شعرها را در کنسرت شما دکلمه میکند، فکر میکنید از این کار استقبال شود؟من تاکنون چنین تجربه ای را نداشتم، اما به یک باره به این فکر رسیدم که چنین حرکتی را می‌شود در این کنسرت تجربه کرد. به نظرم میتواند اتفاق خوش آیندی باشد ومورد استقبال مخاطبان نیز قرار بگیرد. ژاله صادقیان گوینده بسیارخوبی است و بر زیر و بم شعر تسلط خوبی دارد و در این کنسرت مسوولیت دکلمه شعرها را برعهده دارد. چرا در این کنسرت از خواننده استفاده نمیکنید؟من از 12 سال پیش تصمیم گرفتم که در کنسرتهای بعدی ام از خواننده استفاده نکنم؛ چرا که معتقدم خود موسیقی این قابلیت را دارد که گاه بدون خواننده اجرا شود و تاثیر گذار باشد. شما دراین کنسرت قصد دارید یاد و خاطره برنامه گلها را زنده کنید، برنامه گلها چه ویژگیهایی داشت که هنوز هم از آن به عنوان یکی از مهم ترین اتفاقات موسیقی ایرانی نام برده می‌شود؟من، علی اکبر تجویدی و منوچهر بدیعی همه از شاگردان استاد ابوالحسن خان صبا بودیم و از همان آغاز که برنامه گلها تاسیس شد به این برنامه دعوت شدیم و به مرور همه ما ساخته های مان دربرنامه گلها اجرا میشد. این برنامه چند دهه توانست به حیات خود ادامه دهد و آثار درخشانی که دراین برنامه اجرا و ضبط شده حالا جزو گنجینه موسیقی ایرانی به شمار میرود. شما شاگرد استاد صبا بودید، ایشان ویلن را در موسیقی ایرانی به چه شکلی به کار می گرفت؟ساز ویلون، حدود 70 سال پیش به ایران آورده شد، استاد صبا با کاری که برای اجرای سه گاه روی ویلن کرد، این ساز را ایرانی کرد. من فکر میکنم که اگر در چین هم سازی باشد که بشود با آن بیات ترک را زد، باید ازچنین پشتوانهای برای موسیقی ایرانی استفاده کرد تا رنگ موسیقی ایرانی را بهتر کنیم، اگرچنین کاری را نکنیم بی شک به موسیقی ایرانی جفا کرده ایم. ابوالحسن خان صبا خیلی خوب این موضوع را فهمید و با ویلن کاری کرد که امروزه این ساز ایرانی شده و ردیف موسیقی نیز برایش نوشته شده و درهمه دستگاهها نیز از این ساز میشود، استفاده کرد. تفاوت ردیفی که ابواحسن خان صبا برای ویلن نوشت با ردیفی که شما نوشتید در چیست؟صبا بهترین شاگرد آمیز عبدالله بود و تمام سازها را به خوبی مینواخت. او ردیف را از آمیز عبدالله آموخته بود. او سعی کرد که برای ویلن براساس شرایط زمان ردیفی را بنویسد که نسبت به زمان خودش بسیارپیشرفته بود. من هم ردیف استاد صبا را برای نوشتن ردیف پایه کارم قراردادم و ردیفی را نوشتم که مخصوص بداهه نوازی است. درواقع من به شاگردانم پس از اینکه ردیف استاد صبا را آموزش می دهم، ردیف خودم را می‌آموزم تا بتوانند به سمت بداهه نوازی بروند. با توجه به اینکه استاد صبا در ردیف نویسی خود به موسیقی محلی ایران به ویژه موسیقی گیلکی توجه داشت، آیا شما نیزبرای ردیف نویسی ازامکانات این موسیقی بهره بردهاید؟ بله من نیز راه استادم را پیش گرفتم. صبا با این کار خود خواست به ما بگوید که تمام موسیقی ایرانی بهم مرتبط است و اگربشود که گوشه عشاق را دردستگاه دشتی بزنیم، چرا این کار را نکنیم. در دوره ای ویلن درموسیقی سنتی توانست جای کمانچه را بگیرد و دربیشتر کنسرتها به صدا دربیاید، چرا در کنسرتهایی که این روزها برگزارمی شود، حضورسازویلن کمرنگ است؟به نظرم کمانچه و ویلون هر دو درکنارهم موسیقی زیبای را بوجود میآورند و همراهی خوبی میتواند با هم داشته باشند و من فکر نمیکنم حضور ویلون یا کمانچه موجب شود که جای سازی تنگ یا گشاد تر شود. به نظر من، حضور ویلن درسالهای اخیر در کنسرتها کمرنگ نشده، من فکر میکنم هر وقت که ویلن به خوبی نواخته شود، میتواند غوغایی در موسیقی ما بپا کند. آیا اثر نیمه کاره ای دارید که قصد داشته باشید آن را کامل کنید؟من کارهای نیمه کاره بسیاری دارم که اتفاقا بالای هرکدام از آنها نوشته ام «توجه توجه خیلی عالی ست ادامه داده شود» اما معلوم نیست کی چنین فرصتی فراهم شود، من از قدیم عاشق ساختن هستم. هروقت که باران نت ببارد، من هر کاری که دستم باشد، کنارمیگذارم و قطعه میسازم. وقتی نت میآید، میگوید همه چیز را کنار بگذار، چون من دارم میآیم.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سیمرغ]

[مشاهده در: www.seemorgh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 338]