واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: ارائه شیوه های تربیتی سالم و مفید باید توسط کسانی باشد که بر جنبه های وجودی انسان و کودک واقف بوده و بر اثرات خوب و بد روش ها احاطه داشته باشد. در این میان امامان معصوم می توانند معلمین خوب و بجایی باشند که مسیر سازندگی را برای ما روشن تر ترسیم کنند. آنچه در پی می آید رهنمودهای امام رضا (ع) در باب تربیت فرزندان می باشد . محبت محبتبجا، در هر مكان و زمان و در هر مقطع و سن، وسیلهاى كارآمد و مؤثر است. همگان، در هر سن و موقعیت، به عاطفه و محبت نیازمندند؛ اما كودكان،نوجوانان و جوانان بیش از دیگران تشنه جام زلال محبتند. رفتار نابجا وناقصشان را محبت اصلاح مىكند و ناسازگارى و پرخاشگرى نابجایشان را داروى محبتاز میان مىبرد. آرى، با محبت مىتوان بسیارى از گرهها را گشود و راههاىناهموار را هموار كرد. امام رضا(ع) از این شیوه مؤثر تربیتى به شكلهاىگوناگون بهره مىگرفت. گاهى اوج محبتخود را در قالب جمله زیباى «بابىانت و امى» (پدر و مادرم به فدایت) نشان مىداد و زمانى او را در آغوشمىگرفت، به سینه خود مىفشرد و مىبوسید. محبت كلید حل بسیارى از مشكلات تربیتى است. گاهى والدین در مقابل اصرارزیاد كودكان بر خواستهاى غیر معقول یا غیر ممكن، رفتارى تند و نامناسبابراز مىكنند؛ ولى حتى در چنین موقعیتى رفتار محبت آمیز مناسبتر و مؤثرتراست. منطقى بار آوردن فرزند سبب مىشود درستبیندیشد، منطقى تصمیم بگیرد، منطقىرفتار كند و در صورت لزوم، بىهیچ هراسى از دیدگاهها و رفتارهاى خود دفاعكند. احترام بىشك هر انسانى در هر مقطع سنى، با توجه به برداشتى كه از ارزش ومنزلتخویش دارد، براى خود احترام و شخصیت قایل است. هر انسانى خود رادوست دارد و دوست دارد كه مورد احترام دیگران واقع شود. كودك و نوجوان نیزهر چند به رشد اجتماعى و عقلانى كافى نرسیده است؛ اما براى خود احترام قایلاست. بدین جهت رفتار احترامآمیز والدین و مربیان نقش مؤثرى در تربیت و رشداو دارد. امام رضا(ع) براى جواد(ع) احترام بسیار قایل بودند و از این شیوهمؤثر در تربیت فرزند بسیار بهره مىبرد. کودک تشویق تشویق در تربیت كودك و نوجوان بسیار مؤثر است. تشویق بجا و مناسبدر فرزندان ایجاد انگیزه و شوق مىكند و آنان را براى انجام كارهاى بزرگترآماده مىسازد. در واقع تشویق نردبان پیشرفت و موفقیت آنهاست. بدین جهت اینشیوه نیز مورد توجه حضرت رضا(ع) بود. نظارت والدین زندگى صحنه درسو تجربه است. آنانكه بیشتر عمر خود را در كسب تجارب صرف كردهاند، در رویارویى با دشواریها ازتوان فزونتر برخوردارند. كودكان و نوجوانان بهره كمترى از تجربه دارند وبدین سبب به نظارت و كمك والدین نیازمندترند. نظارت مستمر و حساب شده بروضعیت اخلاقى، تحصیلى و رفتارى فرزند یك ضرورت انكارناپذیر در امر تربیت است؛البته این نظارت باید منطقى و حتىالامكان غیر مستقیم و بجا باشد. نكته مهماین است كه نظارت به مواقع حضور والدین، به ویژه پدر، در كانون خانوادهاختصاص ندارد؛ بلكه حتى وقتى پدر براى مدتى از كانون خانواده فاصله مىگیرد وحضور فیزیكى ندارد، باید همچنان از وضعیت فرزندانش آگاه باشد و بر كار آنها نظارت كند. سفارشهاى پیش از مسافرت و مكاتبه با فرزند در طول سفر، امرىضرورى و كارساز است. حضرت رضا(ع) كه به سبب ستم فرمانروایان ناگزیر مدتى دوراز وطن و خانواده به سر برد، به شكلهاى گوناگون همچون نامه و پیامهاىشفاهى از دور بر وضعیت فرزندش جواد(ع) نظارت مىكرد و راهنماییهاى لازم را بهوى ارائه مىدادند. چنانكه پیش از رفتن به خراسان درباره فرزندانش آنچهشایسته مىنمود، سفارش كرد. والدین باید ضمن نظارت صحیح و حساب شدهبه تدریج زمینه استقلال و خوداتكایى را در فرزندانشان به وجود آورند و با واگذارى مسوولیت بدانان قدرت اداره زندگى را در آنها تقویت كنند. خود اتكایى توجه به استقلال و خوداتكایى از نكاتمهم تربیتى است. همگام با رشد جسمانى و افزایش سن، توقعات و انتظاراتمردم از كودك افزایش مىیابد و او باید خود را براى ایفاى نقش در جامعه آمادهسازد. از طرفى وابستگى فرزند به والدین، به ویژه پدر، نه مطلوب است و نههمواره ممكن. زیرا امكان پیش آمدن موقعیت ویژه و محروم شدن فرزند از كمكوالدین انكارناپذیر است. بنابراین، والدین باید ضمن نظارت صحیح و حساب شدهبه تدریج زمینه استقلال و خوداتكایى را در فرزندانشان به وجود آورند و با واگذارى مسوولیت بدانان قدرت اداره زندگى را در آنها تقویت كنند. از نكاتبسیار زیباى سیره تربیتى امام رضا(ع) توجه به این امر مهم است. آن حضرت بهخوبى براى فرزندش جواد(ع) آیندهنگرى فرمود و چون مىدانست فرزندش در نوجوانىمسوولیتبزرگ رهبرى جامعه اسلامى را به عهده مىگیرد با واگذاردن مسوولیتها بهوى قدرت مدیریت و رهبرى را در او تقویت كرد. امام هشتم(ع)، هنگامى كه درمدینه بود، اداره امور خویش را عملا به فرزندش وا نهاد و حضرت جواد(ع)، بااینكه كودك و نوجوان بود، به خوبى از عهده این امر برآمد. پرورش بعد عقلانى تربیتباید همه جانبه باشد. پرورش بعد عقلانى و شكوفاساختن استعداد منطق و استدلال در فرزند یكى از مهمترین ابعاد تربیت است. منطقى بار آوردن فرزند سبب مىشود درستبیندیشد، منطقى تصمیم بگیرد، منطقىرفتار كند و در صورت لزوم، بىهیچ هراسى از دیدگاهها و رفتارهاى خود دفاعكند. سایت بلاغ
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 832]