مجموعه مقالات پرستاري آموزش ها ، يادگيري ها

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: Luti25-12-2007, 03:31 PMسلام ، مطلبي با اين عنوان يافت نشد‌ ، لذا اومدم يه تاپيك مرجع در مورد بحث هاي پرستاري و فنون و آموزش هاي اوليه قرار بدم ! همين :31: Luti25-12-2007, 03:33 PMبحث در مورد انواع زخم ها _________________________ | دوستان يه عامل مهم در اينجاد بيماري انواع زخم ها هستند كه معمولا در اثر گزيدگي و برش ايجاد ميشن‌، لذا به بررسي انواع زخم ميپردازيم | خلاصه در اين نوشتار پس از اشاره اي كوتاه به آناتومي پوست و جايگاه مراقبت پرستاري از زخم ، به انواع طبقه بندي زخم پرداخته شده است. سيستمهاي مختلف در طبقه بندي زخمها به پرستار كمك مي كند تا در انواع زخم تدابير خاص آن را انتخاب و اجراء كند . طبقه بندي زخمها با توجه به علت پيدايش زخم ، پاكيزگي ، عمق زخم ، رنگ زخم و مكانيزم صدمه توضيح داده شده است . مقدمه گسيختگي اتصال سلولهاي پوست را زخم گويند . مبحث زخم يكي از مهمترين مباحث علوم پزشكي است ؛ بطوري كه كمتر پرستاري پيدا مي شود كه روزانه با زخم سروكار نداشته باشد . به همين دليل پرستار بايد اطلاعات كافي را در مورد انواع زخمها ، بررسي و مراقبت زخم داشته باشد . پوست سد بين اعضاي داخلي بدن با خارج و ساختماني ضروري براي زندگي انسان است و از سه لايه تشكيل شده : 1- اپي درم 2- درم 3- بافت زير جلدي اپيدرم : در تماس با محيط خارج از بدن بوده و شامل سلولهاي اپي تليال است و در فرآيند زخم ، اين سلولها تكثير مي شوند و جاي زخم را پر مي كنند . درم : در زير اپي درم و لايه عميق تر پوست است . لايه پهني از بافت پيوندي كه شامل اعصاب و عروق و غدد است. بافت زير جلدي :حاوي آميخته اي از چربي و بافت پيوندي است اين لايه به عضلات و استخوانهاي زير خود متصل مي شود . رنگ پوست بوسيله رنگ دانه هايي بنام ملانين تغيير مي كند . جايگاه مراقبت پرستاري از زخم مراقبتهاي پرستاري از زخم فقط جنبه اي از مراقبتهاي پرستاري از بيمار مبتلا به زخم است . استفاده از فرآيند پرستاري طرح منحصر به فرد مراقبتي براي بررسي مراقبت ، جلوگيري از عوارض ، اجراء و ارزشيابي از زخم خواهد بود . همچنين فرآيند پرستاري حمايتهاي جسمي و رواني لازم را براي التيام سازگاري و مراقبت از خود فراهم مي كند . پرستار بايد اثرات ناشي از زخم را هميشه در نظر داشته باشد . اين تاثيرات عبارتند از : از بين رفتن تمام يا قسمتي از كار عضو ، پاسخ سمپاتيكي به استرس ، خونريزي ، آلودگي و مرگ سلولي . رعايت دقيق شرايط استريل مهمترني عامل در به حداقل رساندن اين اثرات و مراقبت موفقيت آميز از زخم است . طبقه بندي زخمها سيستمهاي مختلفي در طبقه بندي زخمها استفاده مي شود . اين سيستمها به پرستار كمك مي كند تا در انواع زخم تدابير خاص آن را انتخاب و اجرا كند . تقسيم بندي از نظر علل پيدايش الف ) زخمهاي عمدي ( Intentional Wounds ) :زخمهاي عمدي ناشي از اقدام تهاجمي است كه براي درمان و معالجه بكار برده شده و تحت شرايط استريل انجام مي شود مانند : كشيدن مايع مغزي نخاعي . ب ) زخمهاي غير عمدي ( Un Intentional Wounds ) زخمهايي هستند پيش بيني نشده و اغلب در نتيجه يك تروما يا يك تصادف بوجود مي آيند . اين زخمها در شرايط غير استريل و همراه با خطر عفونت بوجود مي آيند مانند : سوختگي و زخم ناشي از گلوله تفنگ . تقسيم بندي زخمها از نظر پاكيزگي ( Cleanliness of Wound ) اين سيستم طيبقه بندي زخمها را بر طبق آلودگي آنها بوسيله باكتري و خطر عفونتشان تقسيم بندي مي كنند . الف ) زخمهاي تميز (Clean Wounds ) : زخمهاي غيرعفوني جراحي هستند كه التهابي در آنها وجود ندارد و به مجاري تنفسي ، گوارشي ، تناسلي يا مجاري غيرعفوني ادراري باز نشده است . زخمهاي تميز را بصورت اوليه مي بندند و در صورت لزوم توسط درناژ تخليه مي شود . احتمال عفونت زخم تميز بين يك تا 5 درصد است . مانند جراحيهاي ترميمي ، تعويض دريچه ميترال ، بيوپسي سينه در زنان . ب ) زخمهاي تميز آلوده ( Clean –Contaminated Wouds ) : جزء زخمهاي جراحي است كه تحت شرايط كنترل شده به مجاري تنفسي ، گوارشي ، تناسلي يا مجاري غيرعفوني ادراري سرباز كرده ولي آلودگي غيرعادي در آنها وجود ندارد . امكان عفونت زخم تميز آلوده بين سه تا يازده درصد است مانند : برداشتن رحم ، برداشتن كل پروستات ، برداشتن برونش . ج ) زخم آلوده ( Contaminated Wounds ) : شامل زخمهاي جراحي و باز و تازه و اعمال جراحي همراه با بروز اختلالات عمده در تكنيك استريل يا خروج مقدار قابل توجهي از محتويات روده هاست . برش در محلولهاي مبتلا به التهاب حاد و بدون عفونت نيز مشمول طبقه بندي آلوده مي شود احتمال عفونت زخم يك تا هفده درصد است ؛ مانند برداشتن آپانديس سوراخ شده ، لاپاراتومي ( Laparatomy ) براي روده سوراخ شده . د ) زخمهاي عفوني يا كثيف ( Dirty and Infect wounds ) : زخمهايي هستند كه بعد از عمل توسط ارگانيسم هايي هستند كه بعد از عمل توسط ارگانيسم هايي كه قبل از عمل در ميدان جراحي وجود داشته اند ، ايجاد مي شود . زخمهاي تروماتيك كه بافتهاي مرده در داخل آن باقي مانده اند و زخمهايي كه در محلهاي مبتلا به عفونت باليني يا همراه با پارگي احشاء ايجاد شده اند ، جزء زخمهاي كثيف يا عفوني هستند . احتمال عفوني شدن زخم بيش از 27 درصد است مانند انسزيون و درناژ دمل يا آبسه چركي . تقسيم بندي از نظر عمق زخم اين تقسيم بندي بر پايه عمق زخم و شمردن لايه هاي آسيب ديده است . الف)زخم هاي سطحي : كه سطح اپيدرم را درگير مي كند ، شامل نواحي خارجي پوست مي شود . ب ) زخمهايي با ضخامت نسبي ( Partial Thichness wounds) : كه اپيدرم و قسمتي از درم را درگير مي كند كه شامل نواحي و لايه هاي زيرين اپيدرم نيز مي شود . ج ) زخمهايي با ضخامت كامل ( Full –Thickness Wounds ) : تمامي اپيدرم و تمام درم را درگير مي كند و تا عضله نيز پيشرفت مي كند و استخوان را نيز گرفتار مي كند . تقسيم بندي زخم براساس رنگ ( The R.Y.B Wound Classification System ) در سال 1987 تيم تقسيم بندي براساس رنگ به ضميمه تقسيم بنديهاي گذشته براي كمك به پرستاران جراحي و تعيين انتخاب درمان زخمهايي كه روند بهبود را طي مي كنند ، ايجاد شد . بوسيله مداخلات اوليه و ثانويه اين تقسيم بندي زخمها را به زخمهاي قرمز ، زرد ، سياه ( Red,Yellow.Black (R.Y.B) ) و مخلوطي از اينها تقسيم مي كند . الف ) زخمهاي قرمز : رنگ طبيعي بافت گرانولوئي و فاز ازدياد سلول ( بهبود زخم ) است ؛ اين زخمها نياز به مراقبت و تميز كردن و مرطوب كردن دارند . ب ) زخمهاي زرد : حالت فيبريني هستند ، چركها و توكسينها حاصل از باكتريها ترشح مي شود . اين زخمها نياز به تميز شدن از ترشحات چركي دارند . ج ) زخمهاي سياه : شامل بافت مرده اسكار است . اسكار ممكن است سياه ، خاكستري يا قهوه اي باشد در اين زخمها نياز به دبريد كردن بافت نكروتيك است . معمولاً اغلب رنگ زخمها مخلوط است . قانون درمان اين است كه ابتدا رنگ برداشته شود . براي مثال زخم با رنگ مخلوط قرمز و سياه ابتدا بايد دبريده شده و زخم قرمز تحت پانسمان مرطوب قرار گيرد . منبع : !!!! برای مشاهده محتوا ، لطفا ثبت نام کنید / وارد شوید !!!! Luti25-12-2007, 03:34 PMشب ادراري : ________________ شب ادراري در سني به بي اختياري ادرار اطلاق مي شود كه انتظا داريم كودك بر عملكرد مثانه كنترل داشته باشد . بي اختياري ادرار به دو نوع اوليه و ثانويه تقسيم مي شود . نوع اوليه زماني است كه كودك بطور بي وقفه دچار اين اختلال بوده است ؛ ولي ثانويه يا اكتسابي زماني است كه كودك براي مدتي خود را كنترل مي كند و دوباره مبتلا مي شود . وقفه هاي كامل در سيستم عصبي ، كوچكي مثانه در نگهداشتن ادرار و پرنگهداشتن طولاني مثانه و همچنين برخي دلايل جسمي مانند عفونتهاي ادراري ، ديابت مليتوس و بي مزه ، اختلال صرعي ، بيماريهاي انسدادي سيستم ادراري و اختلالات خواب نيز مي تواند جزء دلايل قابل توجه بي اختياري ادرار باشند . تشخيص هاي پرستاري عبارتند از : اختلال در اعتماد به نفس و روابط اجتماعي و تطابق خانوادگي ، استعداد اختلال در پوست . كلمه شب ادراري از كلمه يوناني انورزيس ( Enuresis ) به معني (( من آب مي سازم )) گرفته شده است . اين كلمه در سني به بي اختياري ادرار اطلاق مي شود كه انتظار داريم كودك براي تخليه ادرار از دستشويي استفاده كند و كنترل بر عملكرد مثانه داشته باشد . شب ادراري يا خيس كردن رختخواب امري عادي و مشترك در بين بسياري از كودكان است . سني كه كودك كنترل ادرار پيدا مي كند از فرهنگ به فرهنگ ديگر متفاوت است .ولي اصولاً كنترل روده اي قبل از كنترل مثانه ايجاد شده و كنترل مثانه در طول روز نيز قبل از كنترل آن در طول شب ايجاد مي شود . بي اختياري در پسران دو برابر دختران و در خانواده هاي كم درآمد جامعه بيش از خانواده هاي مرفه ديده مي شود . معمولاً 50% كودكان در دو سالگي مي توانند در طول روز كنترل ادرار داشته باشند . اين عدد در سه سالگي به 85% افزايش مي يابد و در چهارسالگي به 90% مي رسد . بي اختياري ادرار به دو نوع اوليه و ثانويه تقسيم مي شود . بي اختياري اوليه زماني است كه كودك بطور بي وقفه دچار اين اختلال و هرگز بر ادرار خود كنترل ندارد كه حدود 20% كودكان پنچ ساله را به خود اختصاص مي دهد . در حاليكه بي اختياري ادرار ثانويه يا اكتسابي زماني است كه كودك براي مدتي خود را كنترل مي كند و دوباره به آن مبتلا مي شود . حدود 85% مبتلايان به بي اختياري ادرار به نوع اوليه آن مبتلا هستند . پاتوفيزيولوژي كنترل ادرار مربوط به رسيدگي CNS است . در سن پنچ سالگي همه بچه ها پر بودن مثانه خود را احساس مي كنند و قادر به كنترل آن هستند . كودكاني كه به نوع اوليه شب ادراري مبتلا هستند ، ممكن است قادر به احساس پر يا خالي بودن مثانه خود نباشند . وقفه هاي كامل در سيستم عصبي ، كوچكي مثانه ، ناتواني در نگهداشتن ادرار و پر نگهداشتن طولاني مثانه مي تواند از ديگر دلايل بي اختياري باشد . بعضي دلايل جسمي ( ارگانيك ) از جمله عفونتهاي ادراري ، ديابت مليتوس ( Diabet Mellitus ) ، ديابت بي مزه ( Diabet Insipidus ) ، اختلالات صرعي ( تشخيصي ) ، بيماري هاي انسدادي سيستم ادراري و اختلالات خواب نيز مي تواند جزء دلايل قابل توجه بررسي شود . كودك با شب ادراري ثانويه يا عدم كنترل در طول روز بايد از نظر وجود (( ديزوري )) ( Disuria ) (( فوريت در ادرار (Urgency )) يا (( تكرار ادرار )) بررسي شود . وجود كلسيم بيش از حد در ادرار همراه با دردناكي ادرار يا فوريت و يا تكرار آن است و معمولاً به هم مرتبط هستند . وجود كريستالهاي كلسيم در ادرار سبب خارش و سوزش مثانه مي شود و اين مسئله سبب باز جذب كلسيم در لوله گوارش مي شود . گاهي نيز مشكل كودك بدليل انقباضات بيش از حد مثانه كاملاً خالي نشده است . اين كودكان مثانه هاي حساسي براي تحمل حجم ادرار دارند و با حجم كمي از ادرار دچار انقباضات قوي عضلات مثانه مي شوند ؛ بحدي كه چمباتمه زده و روي دوپا مي نشينند تا درد آنرا كمتر احساس كنند . گاهي نيز استرسهاي فيزيولوژيكي از قبيل مرگ در خانواده يا طلاق مي تواند باعث ايجاد اين مسئله شود . در بعضي موارد نيز اختلالات عصبي سبب بروز اين پديده مي شود . مثلاً تولد فرزند جديد در خانواده سبب بروز علائمي از قبيل كجي خلقي ، مكيدن انگشت و ساير مشكلات رفتاري در كودك مي شود كه نشانه اي از همراهي بي اختياري ادرار با مشكلات عصبي است . در 10% كودكان نيز خيس كردن رختخواب در طول شب به مشكلاتي كه در طول روز داشته اند مرتبط است . برخي از پژوهشگران تفاوتهايي را ميان نوار مغزي ( EEG ) كودكان مبتلا به بي اختياري و كودكان سالم يافته اند . گروه ديگري از پژهشگران نيز معتقدند مبتلايان به بي اختياري ادرار ممكن است در بيدار شدن از خواب نيز دچار اختلال باشند . در عين حال همگي پژوهشگران در اين مسئله اتفاق نظر دارند كه احتمالاً كودكاني كه نوار مغزيشان نشانگر اختلال در بيدار شدن از خواب نيست ، بيشتر به مشكلات عاطفي مبتلايند . بسيار ديده شده است كه سوابق بي اختياري ادرار در يك فرد ، پرده از ابتلاي ديگر وابستگان وي در آن خانواده برداشته است . در 52% از موارد ، فرد يا افراد بيشتري در خانواده دچار اين اختلال بوده اند . علاوه بر اين با مطالعه اي كه روي كودكان دوقلوي تك تخمكي انجام شده است دريافته اند كه ميزان ابتلا به شب ادراري در ميان كودكان تك تخمكي بسيار بيشتر از كودكان دوقلوي دو تخمكي است . آنان دريافته اند كه ميزان ابتلا به شب ادراري در ميان خواهران و برادران كودكان مبتلا بيشتر از خواهران و برادران كودكان غير مبتلا به اين اختلال است . نظر دسته ديگري از پژوهشگران درباره بي اختياري اين است كه خيس كردن شلوار از ناتواني در آموختن چگونگي كنترل ادرار نتيجه مي گيرد . اين ناتواني مي تواند از آموزش غلط يا ساير تاثيرات محيطي كه در آموزش ايجاد اختلال ناشي شود . تظاهرات باليني سابقه خيس كردن رختخواب بدون هيچ دوره خشكي شبانه در كودك بيش از 5 سال . الگوي تخليه طبيعي در طول روز ارزيابي تشخيصي نوع اوليه شب ادراري بر پايه سابقه و علائم باليني كودك است . آزمايش آناليز ادرار و كشت ادرار جهت بررسي وجود عفونت انجام شود . علاوه بر اين وجود كلسيم در ادرار نيز ارزش تشخيصي دارد . روشهاي درماني اكثر كودكان مبتلا بدون به كارگيري هيچ روش درماني بهبود مي يابند . چندين روش براي نوع اوليه شب ادراري وجود دارد. ابتدا خانواده مي تواند از ورقهاي حساس به رطوبت در زير كودك استفاده كند كه به محض خيس شدن زنگ خطر مي زند و سبب بيدار شدن كودك مي شود . اين روش نه تنها مجازاتي براي كودك نيست ، بلكه سبب مي شود كودك زمان خيس كردن رختخواب را متوجه شود و خود اقدام به تعويض لباس و تخت خود نمايد و به حمام رود . بعضي كودكان بوسيله محدوديت مصرف مايعات در شب و رفتن به دستشويي و تخليه ادرار قبل از خواب مشكلشان رفع مي شود . روش ديگري نيز وجود دارد كه تصاويري از كودكان را كه بعد از شب ادراري به حمام رفته و خود را تميز نموده اند ، نشان داده مي شود . اين شبيه سازي سبب مي شود كه كودك قبل از رفتن به رختخواب و بوجود آمدن مشكل به دستشويي برود و مثانه خود را تخليه نمايد . سيستمهاي تشويقي نيز بسيار مفيد است . به ازاي هر شب خشك بودن يك جايزه و براي مدت زمان مشخصي يك جايزه بزرگ در نظر گرفته مي شود . در مورد درمانهاي دارويي (( ايمي پرامين هيدروكلرايد ( Imipramine Hydrochloride )))، كه داروي ضد افسردگي سه حلقه اي مي باشد ، موثر است . اگر چه مكانيسم عمل آن در اين زمينه ناشناخته است . والدين بايد به سطح ايمني اين دارو وميزان اثري كه روي كودك مي گذارد توجه كنند . (( دسموپرسيون استارت ))( Desmopression Acetate (DDVAP) ) ( نوعي آنتي ديورتيك ) نيز مفيد است . پرستار بايد تاريخچه كاملي از خانواده در مورد زمانهاي شب ادراي در طول شب ، تعداد دفعات آن در هفته ،وجود هرگونه ايراد در دفع ادرار و ميزان مايعي كه بين شام تا وقت خواب مصرف مي كنند و همچنين سابقه خانوادگي كودك در مورد واكنش به استرس جمع آوري كند . علاوه بر اين سابقه مصرف هرگونه دارو نيز بايد بررسي شود . آزمايشهاي تشخيصي ادرار نيز بايد انجام شود و به خانواده نيز اطمينان داده شود كه كودكان بسياري وجود داشتند كه به اين مشكل مبتلا بوده اند و سپس بهبود يافته اند . پرستار علاوه بر اين مي تواند جزء به جزء مراحل رشد كودك را براي والدين شرح دهد و آنها را جهت شروع روشهاي كنترل ادرار در زمان آمادگي داوطلبانه كودك و علاقه خود او تشويق نمايد . والدين ممكن است به دليل عدم آگاهي ، شروع كنترل ادرار كودك را در زمانهاي پراسترس از قبيل زمان تولد كودك جديد در خانواده يا نقل مكان به يك منزل جديد قرار دهند . پرستار بايد در اين زمان علاوه بر شرح عوامل موثر در كنترل ادرار به والدين توصيه كند كه كنترل ادرار را به زمان و موقعيت ديگري به تعويق بياندازند .بعلاوه اينكه پرستار در برخورد با خانواده اي كه كنترل ادراري را براي كودك نمي داند ضمن شرح مزاياي آن بايد آنها را در انتخاب روش موثر و موفق كنترل ادرار ياري دهد . كنترل ادرار در 24 تا سي ماهگي براي كودك راحتتر است ؛ چرا كه در اين سن كودك كنترل بيشتري روي اسفنكترهاي خود دارد ؛ چرا كه ميلين سازي طناب نخاعي بين دوازده تا هجده ماهگي صورت مي گيرد و كودك پس از كامل شدن ميلين سازي خودبخود قادر به كنترل مثانه و روده خود است . تشخيص هاي پرستاري كنترل موفق ادرار فرآيندي تدريجي است . اغلب بچه ها هنگاميكه مشغول بازي هستند ، توجهي به پربودن مثانه خود ندارند . 1- اختلال در اعتماد به نفس در رابطه با خيس كردن رختخواب يا بي اختياري ادرار . عدم استفاده از روشهاي تنبيه و اجبار كه سبب شرم و واپس زدگي كودك شود . والدين هرگز نبايد موضوع شب ادراري كودك را با كسي در ميان بگذارند و به عنوان رازي بين كودك و والدين باشد . بايد كودك را چنين توجيه كرد كه مسئله شب ادراري ، مورد خاصي نيست و خيلي زود بهبود مي يابد . 2- اختلال در روابط اجتماعي در رابطه با بي اختياري ادرار . مادر بايد طوري عمل كند كه هيچكس از موضوع شب ادراري كودك مطلع نشود . مثلاً تشك خيس كودك را در محل معرض ديد قرار ندهد . از روشهاي تنبيه و سرزنش هرگز نبايد استفاده كرد . لباسهاي كثيف كودك نبايد در محل معرض ديد پهن شود . 3- اختلال در تطابق خانوادگي در رابطه با احساسات اجتماعي منفي . تخت كودك بايد در مكاني قرار گيرد كه به حمام و كمد لباس نزديك باشد تا بدون خجالت لباس خود را عوض نمايد . از استهزاء كودك به هر صورت خودداري شود . صبح هر روز كه كودك ادرار نمي كند ، بصورت مثبت تقويت شود . 4- استعداد اختلال در پوست در رابطه با طولاني شدن تماس پوست با ادرار به محض خيس كردن بايد كودك را بيدار و لباسش را تعويض كرد و به دستشويي برد . كودك را بايد چندين بار در طول شب بيدار كرد و به دستشويي برد ضمناً نبايد در ساعات آخر شب از مايعات استفاده كرد . Luti25-12-2007, 03:36 PMگزيدگيها و نيش زدنها _________________ نيش زدن مارها ، گزيدن يا نيش زدن حيوانات ، مي تواند درد شديد و ورم ايجاد كند و اگر سريعاً و به دقت تحت درمان قرار نگيرد مي توان موجب بيماري وخيم و يا حتي مرگ شود . شدت نيش مار ( چه سمي و يا غيرسمي ) به نوع مار ، محل قرار گرفتن دندانها و مقدار سمي كه تزريق مي كند ، بستگي دارد . در اين نوشتار در مورد اپيدميولوژي . انواع مارها ، پاتوژنز ، عوامل موثر در شدت مارگزيدگي ، بررسي بيمار و مار پس از گزيدگي و تظاهرات باليني و كمكهاي اوليه بحث مي شود . اپيدميولوژي : در دنيا حدود سه هزار نوع مار وجود دارد كه تنها حدود دويست نوع از آنها مي توانند به انسان صدمه برسانند و در واقع ده درصد سمي هستند . الف ) مارهاي سمي مارهاي سمي در اكثر نقاط دنيا در آب و هواي گرمسيري و معتدل يافت مي شوند مارهاي سمي متعلق به پنج خانواده هستند : 1- الاپيده ( شامل كبرا ، كورال (Elapidae ( Cobras , Coral Snakes) ) كه در تمام دنيا به جزء اروپا ديده مي شوند . 2- ويپريده ( Viperidae ) كه در تمام دنيا به جزء آمريكا ديده مي شوند . گزش افعي ها بيشترين درصد مارگزيدگي را تشكيل مي دهد و از شايعترين انواع اين خانواده در ايران مار جعفري ( Echis carinatus ) است . 3- هيدروفيده ( Hydrophidae ) مارهاي دريايي . 4- كروتاليده ( Crotalidae ) , افعي هاي حفره دار ( Pit Vipers ) كه در آسيا و امريكا ديده مي شوند ( مانند مار زنگي و ... ) 5- كولوبريده ( Colubridae ) : كه در قاره آفريقا ديده مي شود . ( 1و 2 و 6 ) مارهاي سمي نظير افعي ها ، زنگي ها و مارهاي كورال ( رنگي ) داراي يك فرورفتگي در صورت بين چشمها و سوراخ بيني هستند . اين فرورفتگي به عنوان اندام حس گرما عمل مي كند و به خزنده اجازه مي دهد كه محل شكار خونگرم را شناسايي كند . ساير اين مارها عبارتند از : 1- سرمثلثي شكل . 2- دندانهاي متحرك ميان تهي در فك فوقاني . 3- مردمكهاي بيضي شكل عمودي . 4- يك رديف دندان روي سطح فوقاني دهان . مارهاي كورال داراي رنگهاي بسيار ممتنوع و قابل توجه هستند و مردمكهاي گرد و پوزه سياه دارند . ( 6 و 4 ) در ايران چهار گروه مار سمي وجود دارد : 1- گروه افعي هاي حقيقي يا ويپريده ، از جمله گرزه مار ، مار جعفري . مار شاخدار ، افعي زنجاني ، افعي الاپيده ، افعي دماوندي . 2- گروه لاپيده : شامل كفچه مار و كبرا . 3- گروه هيدروفيده يا مارهاي دريايي . 4- گروه كروتاليده : مانند افعي هاي قفقازي . http://www.bmsu.ac.ir/web/No32001/PIC/6%20small.jpg گرزه مار و مار جعفري را به حق مي توان خطرناكترين مار دنيا براي انسان به حساب آورد ؛اين مار به علت انتشار وسيع جغرافياي ، فراواني در مناطق كشاورزي ، استتار خوب ، تحريك پذيري زياد كشندگي شديد و زهر آن ، بيشتر از هر مار ديگري موجب مسمويتهاي جدي و مرگ در انسان شده است . مار كورال ، ماري كوچك ، براق و داراي حلقه هاي قرمز ، زرد و سياه است . تركيب اين رنگها در مارهاي غير سمي نيز ديده مي شود ولي تناوب رنگها متفاوت است ؛ فقط ماركورال داراي حلقه هاي قرمز در كنار يك حلقه زرد است . مار كورال ( مرجاني ) در شبها فعال مي شود ، ترسو و غافلگير كننده است و كمتر انسان را نيش مي زند . دندانهاي نيش كوتاه و غير متحرك دارد . زهر آن به شدت سمي است و در چندين نقطه تزريق مي شود كه به علت حركات جويدني مار هنگام نيش زدن است . افعي هاي حفره دار داراي غدد سمي بزرگ در نواحي گيجگاهي هستند كه به سر مار ظاهر مثلثي مي دهد . همه اين نوع مارها مهاجم هستند و در صورت صدمه ديدن حمله مي كنند . دندانهاي نيش آنها بلند و داراي لولاست و در هنگام بسته بودن دهان به طرف عقب تا مي شود . افعي هاي حفره دار به صورت ناگهاني و با حركت رو به جلو سر خود ضربه مي زنند . به محض اينكه نيشهاي عمودي با عضو تماس پيدا كند ، زهر با انقباض ناگهاني عضلاني خارج مي شود . مارهاي زنگي ( Rattle Snakes ) با دم شاخي زنگوله اي خود مشخص مي شوند كه هنگام صدمه ديدن مشابه زنگ به صدا در مي آيد . http://www.bmsu.ac.ir/web/No32001/PIC/7a%20small.jpg ب) مارهاي نيمه سمي مارهاي نيمه سمي از خانواده اپيستوگليفا ( Opisthoglypha ) نيز در ايران يافت مي شوند . تعدادي از مارهاي ايران به آساني از روي رنگ يا علامت مشخصي كه دارند شناخته مي شوند ؛ مانند : مار شاخدار كه با زايده شاخي كه روي چشمهايش دارد يا افعي قفقازي كه حفره اي بين چشم و بيني دارد يا مار جعفري با رنگ قرمز و خطوط و نقوش سفيد رنگ و علامت صليبي شكل كه در ناحيه سردارد ، مشخص مي شوند . كفچه مار هنگام هنگام خشم چنبره زده و يك مرتبه به طرف دشمن حمله مي كند . در اين ناحيه گردن متسع مي شود و به اين ترتيب سطح بزرگي ايجاد مي كند كه اين سطح كفچه ناميده مي شود. ( 4 ) . شكل (2 ) http://www.bmsu.ac.ir/web/No32001/PIC/7b.jpg ج ) مارهاي غيرسمي مشخصات مارهاي غيرسمي : 1- داراي دو رديف دندان بدون نيش هستند . 2- سطح زيرين دمشان پولكهاي دو رديفي دارند . 3- مردمكهاي گرد دارند . 4- فرورفتگي در صورت ندارند . پ� سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 878]