سرمايه هايي كه دفن مي شود

واضح آرشیو وب فارسی:حيات: سرمايه هايي كه دفن مي شود
تهران - حيات

شايد خواندن اين آمار شما را متعجب كند اما با چشم هاي باز نگاهي به اين آمار كنيد: "تهراني ها سالانه 30ميليون و 350هزار دلار پلاستيك ، 55هزار دلار پسماند غذايي آشپرخانه ، 35ميليون دلار كاغذ و مقوا و فقط 50 ميليون دلار نان در مركز دفن زباله كهريزك زير خروارها خاك دفن مي كنند كه بازيافت آنها سالانه بيش از 200ميليون دلار صرفه جويي ارزي به دنبال خواهد داشت. به عبارت ديگر 12 ميليون و 850 هزار بشكه نفت خام است.."!
شب هنگام زماني كه هنوز ماشين هاي حمل زباله براي جمع آوري زباله ها نيامده اند ، در هر كوي و برزن و يا در كنار هر آپارتماني با زايدات زندگي شهري روبه رو خواهيد شد كه هم اكنون به يكي از مشكلات مديريت شهري مبدل شده ، تا بدان جا كه براي ساماندهي اين مشكل، قانوني به نام " قانون مديريت پسماندها " تدوين شده است .
با سرعت يافتن روند زندگي شهري و صنعتي ، نوع و حجم زباله ها نيز تغيير يافته ، زباله هايي كه به راحتي و در مدت زمان اندك به طبيعت بازمي گردند به پسماندهايي تبديل شده است كه زماني بس دراز زمين و منابع آن را در خطر مي افكند . امروزه حجم بسيار قابل توجهي از زباله ها را مواد غير قابل بازگشت به طبيعت تشكيل مي دهد كه در صورت رها سازي در طبيعت ممكن است تا صدها سال به همان شكل باقي بماند. به عنوان مثال " بطري شيشه‌اي از روزي كه دور انداخته مي‌شود، تا يك هزار سال در طبيعت به صورت زباله باقي مي‌ماند."
سرمايه هايي كه دفن مي شد
در تهران روزانه ۷۵۰۰ تن زباله خانگي و ۲۰ هزار تن نخاله ساختماني توليد مي شود كه اين مجموعه در مدت يك سال بالغ بر ۵/۲ ميليون تن زباله خانگي و هفت ميليون و ۳۰۰ هزار تن نخاله ساختماني خواهد شد اما آنچه تا امروز اتفاق افتاده اين بوده است كه نزديك به ۸۰ درصد زباله هاي خانگي دفن و كمتر از ۲۰ درصد بازيافت و يا تبديل به كود كمپوست تبديل مي شده است و نخاله هاي ساختماني نيز بدون آنكه هيچ گونه عمليات بازيافتي بر روي آنها صورت بگيرد يا در دره ها سرازير مي شوند و يا در بيرون از شهر روي هم انباشته و تشكيل سلسله كوه هاي جديدي را مي دهند. اما روي ديگر اين سكه هم ديدني است و البته تاسف آور. متعاقب پر شدن رود، دره هاي اطراف تهران با نخاله هاي ساختماني و دفن روزانه هزاران تن زباله خانگي در كهريزك كه به قيمت آلودگي ميليون ها تن خاك و آلودگي سفره هاي آب زيرزميني تمام مي شود. هزاران هكتار از اراضي حاشيه رودخانه هايي همچون كرج در شهريار از شن و ماسه خالي مي شوند و هر روز به عمق اين گودال هاي وسيع افزوده مي شود. جنگل ها تخريب شده تا مواد خام صنايع كاغذ سازي فراهم شود. روزانه ۳۳۰ هزار تن انواع پلاستيك فقط در تهران دور ريخته و يا در كوه ها و دشت هاي اطراف پراكنده مي شوند. با يك حساب سرانگشتي مي توان گفت كه اگر فقط براي بسته بندي تغذيه كودكان تهراني در دبستان ها از كيسه هاي پارچه اي استفاده كنيم در اين صورت روزانه چهار ميليون كيسه پلاستيكي و در هفته ۲۴ ميليون كيسه پلاستيكي كمتر دور ريخته خواهد شد! طبق آمار منتشره از مركز رايانه سازمان ميادين ميوه و تره بار در دو سال گذشته تنها در مدت پنج ماه نزديك به هشت ميليون جعبه خالي از ميادين هفت گانه اين سازمان جمع آوري شده است كه اين رقم براي يك سال در حدود ۱۸ ميليون جعبه است. با فرض اينكه هر ۲۰ جعبه از قطع يك درخت معمولي ساخته شده باشد، براي ساخت اين تعداد جعبه بالغ بر يك ميليون اصله درخت از بين رفته است. حال با توجه به اينكه اين آمار تنها مربوط به سازمان ميادين است بنابراين مي توان گفت تعداد درخت از بين رفته چندين برابر آمار فوق است. ۷۰ درصد زباله هاي تهران را مواد آلي تشكيل مي دهند كه ارزش دلاري آن طبق اعلام سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران معادل ۵۵ ميليون دلار است. اين به اين معني است كه تهراني ها سالانه ۳۰ ميليون و ۲۵۰ هزار دلار پلاستيك، ۵۵ ميليون دلار پسماند غذايي آشپزخانه، ۶۵ ميليون دلار كاغذ و مقوا و فقط ۵۰ ميليون دلار نان در مركز دفن كهريزك زير خروارها خاك دفن مي كنند كه بازيافت آن سالانه بيش از ۲۰۰ ميليون دلار صرفه جويي ارزي به دنبال خواهد داشت. به عبارت ديگر اين رقم معادل ۱۲ ميليون و ۸۵۰ هزار بشكه نفت خام است كه براي توليد هر تن كاغذ در كشور ۱۵ اصله درخت تنومند قطع مي شود.

اين در حالي است كه به رغم روند روبه كاهش سطح جنگل هاي كشور همچنان مصرف كاغذ خصوصاً در تهران روبه افزايش است و اين كاغذها بعد از هر بار مصرف بدون اينكه مجدداً به چرخه توليد برگردند در زير خاك مي پوسند و به آلودگي هرچه بيشتر آب و خاك مي افزايند. نزديك به ۱۰ درصد معادل ۷۵۰ تن از زباله هاي تهران را در روز كاغذ تشكيل مي دهد در حالي كه كمتر از ۱۰۰ تن آن بازيافت مي شود.
در ايالات متحده كه بزرگ ترين مصرف كننده و توليدكننده كاغذ جهان است قريب به ۲۰ سال قبل كمتر از يك چهارم كاغذ مصرفي خود را بازيافت مي كرد اما تا سال ۱۹۹۷ اين رقم به ۴۶ درصد افزايش يافت. در برخي ايالات هاي آمريكا ورود كاغذ به گودال هاي دفن زباله ممنوع شده است و از زماني كه دولت كلينتون در سال ۱۹۹۳ مقرراتي را براي اين موضوع وضع كرد بازيافت كاغذ به شدت روبه افزايش گذاشت؛ به طوري كه تمامي ادارات دولتي در آمريكا هم اكنون موظف اند ۶۰ درصد از كاغذ مورد نياز خود را از كاغذهاي بازيافتي خريداري كنند. كشورهاي هلند و آلمان در سال ۲۰۰۱ نزديك به ۷۲ درصد كاغذ مصرفي خود را از بازيافت تامين كرده اند. به گزارش موسسه ديده بان جهان، كشورهاي ايالات متحده، چين، ژاپن، آلمان و انگلستان به ترتيب بيشترين مصرف كاغذ در جهان را دارند و بعد از آن كشورهاي فرانسه، ايتاليا، كانادا، برزيل و كره جنوبي قرار دارند كه مجموع مصرف كاغذ آنها در سال بالغ بر ۲۵۰ ميليون تن است. اما هم اكنون نرخ بازيافت كاغذ در آلمان ۷۲ درصد، كره جنوبي ۶۶ درصد، سوئد ۵۵ درصد، آمريكا ۵۰ درصد، ژاپن ۵۳ درصد، فرانسه ۴۱درصد، فنلاند ۳۵درصد، ايتاليا ۳۱درصد و چين ۲۷ درصد است. ميانگين نرخ بازيافت كاغذ در جهان نيز ۴۳ درصد تا سال ۱۹۹۷ اعلام شده كه تا به امروز قطعاً افزايش يافته است. اما در ايران چطور؟ در تهران كمتر از ۱۰ درصد بازيافت مي شود و در كشور مي توان گفت كمتر از ۴ درصد. اين يعني هر روز سطح بيشتري از جنگل هاي كشور تخريب مي شود
چه بايد كرد؟
در برزيل كه نرخ بيكاري بسيار بالا است بازيافت به يك صنعت درآمدزا و اشتغال زا تبديل شده است. طبق آمار در برزيل حدود ۱۵۰ هزار نفر فقط از راه جمع آوري قوطي هاي آلومينيومي براي صنايع بازيافت زندگي خود را مي گذرانند. در اين كشور ۷۷ درصد قوطي هاي آلومينيومي بازيافت مي شود و بعد از ژاپن در رتبه دوم قرار دارد. البته يك تفاوت اساسي بين ژاپن و برزيل در اين زمينه وجود دارد و آن اينكه در ژاپن آنچه بازيافت آلومينيوم را تشويق مي كند كمبود محل براي جمع آوري و دفن آن است ولي در برزيل بيكاري مردم كه البته همين بيكاري باعث رشد صنايع بازيافت و حفظ محيط زيست هم شده است. حداقل دستمزد هر برزيلي در ماه ۸۱ دلار است ولي آنهايي كه به جمع آوري قوطي ها از بين زباله اشتغال دارند ماهانه ۲۰۰ دلار درآمد دارند! توليد هر تن كاغذ بازيافتي طبق برآوردهاي سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران مي تواند ۵ نفر كارگر را در روز به كار دعوت كند كه در اين صورت فقط با بازيافت كاغذهاي موجود در زباله تهران ۵۶۸۱ نفر مي توانند در سال اشتغال دائم داشته باشند. در اين صورت ۲۸ هزار نفر خانوار تهراني هم درآمد خواهند داشت. و بالاخره اينكه ۷۰ درصد زباله تهران زباله تر يا آشپزخانه اي است. اگر از كمپوست آن هم صرف نظر كنيم مي توان از هر تن آن معادل يك سوم موادغذايي دامي تهيه كرد كه با يك حساب سرانگشتي از ميزان زباله آلي تهران در سال و ميزان غذايي كه هر دام در روز مصرف مي كند (۲۰ كيلوگرم براي گاو گوشتي) مي توان به اين نتيجه رسيد كه يك ميليون و ۹۰۰ هزار تن زباله آلي تهران كه در زير خروارها خاك هر سال مدفون مي شود و هزار و يك مشكل بهداشتي و آلودگي هاي بعدي را هم به دنبال خواهد داشت قابليت اين را دارد كه سالانه به عنوان خوراك بيش از ۷۵ هزار گاو گوشتي مصرف شود. با اين عمل هم آب و خاك جنوب تهران از آلودگي نجات مي يابد، هم ده ها و صدها هكتار از مراتع اطراف تهران از تبديل شدن به بيابان رهايي مي يابند و هم دولت كمتر هر سال صرف مبارزه با بيابان زدايي و از آن طرف خريد علوفه براي دام خواهد كرد.
آغازي براي افق هاي روشن
اما سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران به عنوان متولي اصلي سامان بخشيدن زباله هاي پايتخت كمتر از يكسال ازاست كه دوري جديد از فعاليت هاي علمي مديريتي بازيافت و تبديل مواد را آغاز كرده كه نگاهي به پيشينه طرح هاي در دست اجرا براي بهبود وضعيت دفن زباله تهران نويد از افق هاي روشن براي ساماندهي بازآوري زباله هاي تهران و كاهش تبيعات زيست محيطي آن مي دهد. طرح متعدد و متنوع علمي بازيافتي همچون توليد مشتقات 13 گانه كود كمپوست، توليد انرژي حرارتي، كود گرانوله، راه اندازي خطوط پرظرفيت بازيافت ، طراحي و احداث سلول هاي دفن بهداشتي، استحصال گاز متان در سيستم هاي مدار بسته، هدايت و از بين بردن شيرابه هاي توليدي زباله، راه اندازي سايت تخمير زباله ، برقراري سيستم كارواش خودروهاي مكانيزه انتقال دهنده زباله به كهريزك و ... همه همه طرح هايي است كه پيش از اين تنها خبرهاي اجراي اين طرح ها را در كشورهاي توسعه يافته اي چون ايتاليا و ايالات متحده امريكا مي شنيديم اما امروز اجراي اين طرح ها آغاز شده و با كار بدون وقفه بهشتي تازه در جنوب شهر را در حال رقم شدن است.
مديرعامل سا زمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران با اشاره به برخي طرح هاي در دست اجراي اين سازمان در كهريزك مي گويد: امسال با حذف دفن سنتي زباله درتهران و افزايش روش هاي بازيافتي به دنبال حداكثر بهره وري از زباله هاي موجود در شهر تهران هستيم.
فرهاد پورمحمدسخا با اشاره به برنامه هاي بازيافتي شهرداري تهران در سال جاري افزود: نخستين كارخانه تمام صنعتي، كاملا روبسته و برخوردار از استانداردهاي كيفي تبديل موادآلي به كود كمپوست در تهران احداث مي شود.
وي با اشاره به برنامه هاي بازيافتي امسال شهرداري تهران افزود: اين كارخانه با تكنولوژي تبديل مواد آلي به كمپوست و RDF به ظرفيت پذيرش روزانه دو هزارتن در دست اقدام بوده و مشاركت صد در صدي بخش خصوصي خارجي در حال انعقاد قرارداد است. اين مسوول گفت: اين كارخانه همچنين زمينه ساخت نيروگاه و توليد انرژي از سوختRDF را فراهم مي كند.
وي افزود: با توجه به چالش هاي جدي مديريت پسماند، اين سازمان امسال سياستگذاري و طراحي 12 خط 250 تني پردازش زباله شهر تهران را با ظرفيت روزانه سه هزار تن به گونه اي انجام داد كه با سرمايه گذاري منطقي و قابل قبول، مكانيزمي انعطاف پذير و كارا داشته باشد.
مديرعامل سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران خاطرنشان كرد: سايت تخمير و فرآوري كمپوست نيز به مساحت 22 هكتار مجهز به كانال هاي سپتيك شيرابه با هزينه اي بالغ بر 52 ميليارد ريال نيز در دست احداث است.
وي ادامه داد: هم اكنون بيش از 90 درصد اجراي اين طرح پايان يافته كه با بهره گيري از دستگاه همزن كود (تاپ ترنر) توان پذيرش كمپوست حاصل از سه هزار تن زباله ورودي روزانه را داشته و درنوع خود بزرگترين سايت است. پورمحمدسخا افزود: سازمان بازيافت و تبديل موادشهرداري تهران با توجه به توان فني و اجرايي موجود، براي ارايه هر گونه مشاوره در موضوع مديريت پسماند در ساير شهرها و استان هاي كشور، آماده است.
وي خاطرنشان كرد: اين سازمان در چندين ماه كار و مطالعه فشرده، سيستم هاي رايج مديريت پسماند دركشورهاي موفق را ارزيابي و همچنين با بررسي تجارب واقدامات انجام شده درداخل كشور، نقاط ضعف و قوت و گلوگاه هاي تكنيكي موجود را شناسايي و در راستاي سياستگذاري و طراحي خطوط پردازش زباله اقدام كرده است.
مدير عامل سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران با اشاره به احداث سلول بهداشتي دفن زباله تهران گفت: دفن سنتي زباله در تهران از ابتداي تابستان امسال با بهره برداري ازنخستين سلول بهداشتي دفن زباله، بتدريج متوقف مي شود.
پورمحمدسخا با اشاره به گذشت حدود 40 سال از دفن سنتي زباله در منطقه كهريزك، اظهارداشت: هم اكنون مراحل اجرايي احداث نخستين سلول دفن بهداشتي زباله در تهران درحال انجام است كه ظرفيت پذيرش و دفن 550 هزارتن زباله را دارد.
وي خاطرنشان كرد: با بهره برداري از اين سلول بتدريج از ابتداي سال آينده دفن سنتي زباله در كهريزك متوقف شده و مازاد زباله هاي تهران كه قابليت بازيافت ندارد، در سلول بهداشتي دفن مي شود.
پورمحمدسخا افزود: اين سلول به شكل كاملا ايمن و با مواد پليمري ايزوله شده و كمترين آلودگي و تبعات بهداشتي دفع زباله را براي شهر به همراه دارد.
مدير عامل سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداري تهران گفت: دراين سلول سيستم مدار بسته دفع شيرابه هاي توليد شده از زباله ها تعبيه شده و اين سيستم تمام شيرابه هاي موجود را از زيرزمين مكيده و در مخازن استاندارد دفع مي كند.
وي ايجاد سيستم هاي استحصال گاز متان را از ديگر ويژگي هاي سلول بهداشتي دفع زباله دانست و افزود: مخازن ويژه اشتعال گاز متان دراين سلول بهداشتي ايجاد شده تا تمام فرآيندهاي مربوط به دفن زباله دراين مكان انجام شود. اين مسوول گفت: حدود دو سوم اراضي كهريزك براي دفن زباله دست نخورده باقيمانده كه با ايجاد سلول بهداشتي دفن زباله تحولي جدي در مسايل زيست محيطي جنوب پايتخت ايجاد خواهد كرد.
مديرعامل سازمان بازيافت وتبديل مواد شهرداري تهران همچنين بااشاره به مشاركت بخش خصوصي درايجاد اين سلول بهداشتي يادآور شد: هزينه ابتدايي احداث اين سلول بيش از 20 ميليارد ريال پيش بيني شده است.
وي با ارايه ديگر توضيحاتي درخصوص برنامه هاي شهرداري در ساماندهي زباله هاي شهر تهران تاكيد كرد: حمايت و پشتيباني شوراي اسلامي شهر تهران از طرح هاي شهرداري در زمينه بازيافت، مهمترين عامل در اجراي بهتر آنها ست كه اميدواريم امسال شاهد آن باشيم.
رييس شوراي اسلامي شهر تهران نيز در پايان اين بازديد با ابراز رضايت از عملكرد شهرداري تهران در زمينه بازيافت زباله هاي پايتخت گفت: شوراي شهر تهران با تلاش زياد در حال رفع مشكلات موجود، خريد ماشين آلات نوين بازيافتي و حمايت از طرح هاي علمي بازيافت شهرداري و اختصاص منابع مورد نياز براي پيشبرد آنهاست..
دست همراهي شوراي شهر
اجراي طرح هايي با پشتوانه علمي و ظرفيت بالاي كاري براي سامان بخشيدن به زباله هاي شهر مجلس قانون گذاري پايتخت را بر آن داشته با حمايت و پشتياني مالي و معنوي زمينه سرعت بخشدن به اجراي طرح هاي بازيافتي زباله تهران را فراهم كند..
اين حمايت بعد از آن مشخص شد كه جمعي از اعضاي شوراي اسلامي شهر تهران در چند نوبت بازديد از مركز دفن زباله كهريزك و طرح هاي بازيافتي درحال اجراي شهرداري تهران با افزايش اعتبارات بازيافتي شهرداري موافقت و طرح هاي آن را به تصويب رسانند.
"حمزه شكيب " عضو شوراي اسلامي شهر تهران با ستايش از طرح هاي در دست اجراي شهرداري براي بهود وضع دفع زباله تهران مي گويد: تلمبار شدن كوهي از زباله در جنوب شهر و مديريت نشدن صحيح آن در سال هاي گذشته موجب شده تا امروز مشكلات ريز و درشت بسياري در جنوب شهر به دليل وجود زباله هاي شهروندان تهراني وجود داشته باشد.
وي ادامه داد: اين مشكلات به قدري به خصوص در دهه اخير ملال آور شده بسياري از مردم و ساكنان اطراف مركز دفن زباله لب به اعتراض گشوده اند.
وي با بيان اينكه اين اعتراض با وجود اجراي طرح هاي نصفه و نيمه شهرداري در سال هاي گذشته براي بهبود وضعيت منطقه همچنان ادامه دارد تاكيد كرد: امروز و در شرايط جديد مديريتي شهر به نقطه اي رسيده ايم كه با بهره گيري از تجارب علمي و عملي شهرهاي بزرگ دنيا در مديريت زباله حجم قابل توجهي از مشكلات در چند ماه گذشته كنترل شده و رو به كاهش است كه با توسعه طرح هاي بازيافتي در حال اجرا اميدواري را براي حل هميشگي مشكلات زباله تهران را در يكي دو سال آينده دو چندان كرده است.
شكيب با اعلام حمايت كميسيون هاي مختلف شورا از طرح هاي بازيافتي شهرداري تصريح كرد: در چند نوبت بازديد از اين طرح ها به وضوح پيشرفت اجراي طرح ها را مشاهده كرديم كه اميدواريم با توادم ان كارنامه اي قابل قبول در بخش بازيافت زباله از شهرداري باقي ماند.
"معصومه ابتكار" رييس كميته محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران نيز با دفاع از عملكرد شهرداري در كاهش مشكلات كهريزك و دفع زباله هاي پايتخت، گفت: در سال هاي گذشته به دليل نبود برنامه مشخص واحد مديران در شهرداري به طور سليقه اي و در قالب طرح هاي آزمايشي روش هاي مختلف مديريت پسماند و بازيافت زباله را اجرا كرده كه به دليل كوتاه و مقطعي بودن و نداشتن پشتوانه علمي تاثيرگذاري چنداني در پايتخت نداشت.
وي به بازديد اخير اعضاي شوراي شهر از مركز دفن زباله كهريزك اشاره و اضافه كرد: خوشبختانه با مديريت علمي امروز شهرداري در اجراي طرح هاي بازيافتي شاهد اجرايي شدن طرح هاي مديريت پسماند و بازيافت زباله شهرهاي بزرگ دنيا در زمينه هاي مختلف توليد كود كمپوست، توليد صنايع نوين بازيافتي در كهريزك هستيم كه علاوه بر رفع مشكلات منطقه كهريزك و نگراني زيست محيطي ساكنان اين شهر، بهره وري لازم از بازيافت زباله تهران را به همراه خواهد داشت.
ابتكار با اشاره به توليد روزانه 40هزار تن نخاله در شهر تهران، گفت: امروز علاوه بر مشكلاتي كه در بحث زباله وجود دارد، نبود برنامه مشخص براي مديريت نخاله هاي توليدي در شهر نيز نگران كننده است كه در طرح جامع مديريت پسماند شهر تهران كه تا اواخر خرداد ماه به تصويب شوراي شهر مي رسد مكانيسم لازم براي مديريت نخاله ها پيش بيني شده است.
رييس كميته محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران افزود: شوراي شهر تهران با وجود نبود وظيفه قانوني ازسوي شهرداري براي فعاليت در زباله هاي بيمارستاني، در طرح جامع مديريت پسماند اين شهر وظايفي را براي شهرداري درنظر گرفته تا مشكلات زيست محيطي اين قبيل زباله ها بيشتر نشود.
وي ادامه داد: از طرفي با احداث سلول بهداشتي دفن زباله در كهريزك تا يكي دو ماه آينده امكان دفن بهداشتي زباله هاي بيمارستاني و ويژه فراهم شده تا بخشي از مشكلات زباله هاي مذكور نيز برطرف شود.
ابتكار با اشاره به سهم 70درصدي زباله هاي تر و 23درصدي زباله هاي خشك در مجموع زباله هاي تهران ابراز اميدواري كرد: با اجراي طرح جامع مديريت پسماند شهر تهران، اجراي طرح هاي تفكيك زباله از مبدا و كاهش ورود زباله هاي خشك به كهريزك تا پايان امسال بخش مهمي از مشكلات زيست محيطي را حل خواهد كرد.
پايان پيام
دوشنبه 3 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات]

[مشاهده در: www.hayat.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 484]