جامعه - جست‌وجوي بخت گمشده در نت

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: جامعه - جست‌وجوي بخت گمشده در نت

جامعه - جست‌وجوي بخت گمشده در نت

نويد بياباني: سال‌هاي ابتدايي دهه 80، تب و تاب همه‌گير شدن اينترنت در جامعه - ايراني با ويژگي‌هايش IRC چت‌ها و ديجي چت‌ها به صورت گناهي نابخشودني براي فرزنداني بود كه با ورود اينترنت به زندگي آنها، هر شب تا صبح «قاچاقي» و به دور از چشم پدر و مادرها نوع ديگري از ارتباط را تجربه مي‌كردند.

وقتي هنوز ياهو مسنجر و گوگل تالك باب نشده بودند، شايد اين موضوع سطحي به نظر برسد، اما اصلي‌ترين سوال كاربران چت نيمه‌هاي شب ساعت 3 بامداد «asl plz » بود. تعارفات را كه كنار بگذاريم، منظور از چت دستيابي به مقالات علمي نبود، فقط آشنايي بود. در چنين فضايي بود كه ورژن فارسي سايت‌هاي دوستيابي خارجي به وجود آمدند. در جاي خاصي ثبت نشده، اما پيشگامان آن را شايد بتوان سايت‌هاي همسرياب و بدهي، دلمو و... دانست. حالا نوبت اوركات بود و بعد از اوركات كلوب دات كام. هر چند دو سايت آخري كاربردهاي ديگري هم داشتند، اما عمده فعاليت همان دوستيابي و همسريابي و... بود. دختران و پسران جوان كه بعضا با مشكل ايجاد ارتباط در دنياي واقعي مواجه بودند، در اين سايت‌ها عكس‌هاي ديگران را به جاي عكس‌هاي خود معرفي مي‌كردند، تا دوستي‌هايي به وجود ‌آورند. موضوع به اينجا ختم نشد، با تاسيس موسساتي در داخل كشور با كسب مجوز از مراكز ذيصلاح، به نظر مي‌رسيد كه اين روند كه به هر حال در جامعه ما شكل گرفته بود، در حال اصلاح شدن است. اين موسسات كه پيشگام آنها موسسه «خانه اميد جوانان» بود با پيشنهاد طرح همان‌گزيني گام اول را برداشت، پس از آن ساير موسسات نيز اقدام به ايجاد موسساتي مشابه كردند، اما در هر حال مقاومت جامعه سنتي ايراني را نبايد از خاطر برد. هنوز هم فعاليت اين موسسات در هاله‌اي از شك و ترديد و زير ذره‌بين قرار دارد. مقصر هم شايد بعضي از موسسات بودند كه بعدها شكل گرفتند، آنها با نام ازدواج دائم كاربراني را جذب مي‌كردند و بعد با ساز و كار خاصي آنها را دعوت به ازدواج موقت(صيغه) مي‌كردند. اين نوع صيغه‌ها در ادامه كار سايت صيغه دات كام بود (كه البته اين سايت در حال حاضر ديگر داير نيست). سايت‌هايي مثل صيغه دات كام، تنها به معرفي افراد علاقه‌مند به ازدواج موقت مي‌پرداختند و از آن جهت وجهه مثبتي داشتند كه لااقل در ابتداي ورود به اين سايت‌ها هدف سايت و... براي مخاطب مشخص شده بود.
همسان‌گزيني
«از كجا مجوز داريد»، «طول مدت فعاليتتان چقدر بوده»، «اطلاعات خصوصي باقي خواهند ماند» و... دغدغه‌ها و نگراني‌هاي افراد مشتاق و كنجكاوي هستند كه مسوولين خانه اميد جوانان با گذشت هشت سال از اجراي طرح همسان‌گزيني كماكان با آن روبه‌رو هستند. عبارت «همسان‌گزيني» كه امروزه از سوي اكثرموسسات به كرات مورد استفاده قرار مي‌گيرد، در واقع عنوان طرحي است كه طي آن افراد جوان، كه از حداقل آمادگي ازدواج برخوردار هستند به سوي ازدواج‌هاي آگاهانه دائمي از طريق روش‌هاي به‌روز و علمي، همچنين نتايج تست‌هاي روان‌شناسي و خودشناسي و مطابقت خصوصيات اجتماعي و فردي اعضا با يكديگر هدايت مي‌شوند؛ تا فصل زندگي مشترك خود را به صورت آگاهانه آغاز كنند.
ممكن است عنوان همسان‌گزيني براي شما آشنا باشد. مبدع اين طرح، هشت سال قبل موسسه «روان پويش» بود كه طي تمام اين هشت سال كاملا به صورت خصوصي و به‌رغم مشكلات و سوءظن‌ها در برخورد جامعه سنتي با روش‌هاي نو ادامه داده است. هم‌اكنون اين طرح «خانه اميد جوانان» تحت نظر كارشناساني كه از ابتداي آغاز طرح در آن مشاركت داشته‌اند، دنبال مي‌شود. در حال حاضر موسساتي وجود دارند كه به صورت قانوني به معرفي افراد براي ازدواج‌هاي موقت مي‌پردازند، اما بايد دقت كرد كه «خانه اميد جوانان» تنها در زمينه ازدواج‌هاي دائمي به ارائه خدمات مي‌پردازد. به دليل رعايت نشدن دقيق و عدم‌نظارت كارآمد در زمينه حق انتشار، از نام همسان‌گزيني در بسياري از اين موسسات استفاده مي‌شود، كه گويا مراكز ذيربط به اين امر حساسيت لازم را نشان نمي‌دهند. مردم جامعه نسبت به ازدواج موقت مواضع مختلفي دارند و استفاده از نام طرح همسان‌گزيني توسط موسسات ارائه‌دهنده خدمات در زمينه ازدواج‌هاي موقت موجب شده تا نگاه طيفي از جامعه كه در برابر ازدواج‌هاي موقت مواضع منفي اتخاذ كرده‌اند به نوعي شكاك و محتاط باشد. گسترش موسساتي نظير خانه اميد جوانان و پياده‌سازي طرح همسان‌گزيني در سطح وسيع، چنان كه از آمار هشت سال فعاليت آن برداشت مي‌شود، مي‌تواند به پايين آمدن درصد طلاق كه چراغ قرمز آن روشن شده كمك شايان توجهي كند.
موسسه خانه اميد جوانان حدود هشت سال پيش (سال 78) با موضوع فعاليت مشاوره در زمينه ازدواج و تحكيم خانواده به شماره 16584 به ثبت رسيده است. افرادي كه از حداقل تحصيلات يعني ديپلم برخوردارند، مي‌توانند با تماس تلفني يا از طريق سايت اينترنتي اين مركز در آن ثبت‌نام كنند. در مرحله اوليه ثبت‌نام، درخواست عضويت تكميل مي‌شود. در اين درخواست اوليه كه شامل 28 سوال است، علاوه بر مشخصات كلي و خانوادگي سوالاتي نظير: تاكيد فرد بر مسائل مذهبي، نظر فرد در مورد ادامه تحصيل و اشتغال خود يا همسر، نوع حجاب و پوشش و.. پرسيده مي‌شود. بعدا كارشناسان مركز بر اساس همين مشخصات، اعضا را به يكديگر معرفي مي‌كنند.
به طور كلي از لحظه ثبت‌نام تا ازدواج اعضا سه فرم را تكميل مي‌كنند، فرم اول فرم مشخصات اوليه كه 28 سوال دارد، فرم دوم دفترچه گفت‌وگو كه شامل 77 سوال است و فرم نهايي كه همسان‌گزيني است از 100 سوال تشكيل شده است. از لحظه تكميل مشخصات تا 24 ساعت عضو ديگر موسسه كه با فرد مشخصات مشتركي دارد، معرفي مي‌شود. در صورت تمايل فرد براي ملاقات حضوري با عضو مورد نظر بايد در موسسه عضو شود. بعد از برگزاري ملاقات حضوري كه در محل موسسه برگزار مي‌شود در صورت تمايل دو طرف، روند معرفي خانواده‌ها و... به صورت سنتي و هر كدام بر اساس معيار‌ها و سنت‌هاي خانوادگي دو طرف انجام مي‌شود. پيش از ازدواج نتايج تست همسان‌گزيني در جلسه‌اي مشاوره‌اي و با حضور كارشناس و طرفين برگزار مي‌شود. در اين جلسه كه پيش از ازدواج، زوج در آن شركت مي‌كنند نقاط ضعف، قوت و مشكلات احتمالي در زندگي آينده زوج كه بر اساس نتايج تست استخراج شده است به آنها گوشزد مي‌شود و راه حل برخورد با آنها هم گفته مي‌شود. اين آخرين مرحله از طرح به شمار مي‌رود. پس از ازدواج در صورت تمايل اعضا، جلسات مشاوره باز هم تشكيل مي‌شود و بر اساس پرونده اعضا مشكلات آنها مرتفع مي‌شود. يكي از كارشناسان اين مركز كه از ابتداي اجراي طرح در آن حضور داشته، معتقد است بيشترين نگراني مراجعين مركز، اطمينان آنها از فعاليت مركز است، اينكه مركز فقط در زمينه ازدواج‌هاي دائم به اعضا خدمات ارائه مي‌دهد. وي با اشاره به اينكه اصولا در ابتدا اين طرح با هدف ترويج ازدواج‌هاي دائمي و آگاهانه و پايين آوردن آمار طلاق آماده اجرا شده است، اعتقاد دارد بيشتر اعضا به دنبال نوعي اطمينان از زندگي مشترك در آينده هستند. به گفته وي 40تا 60 درصد مراجعين را زنان و بقيه را مردان تشكيل مي‌دهند. 7 تا 8 درصد مراجعين نيز كساني هستند كه پيش از مراجعه به مركز، ازدواج ناموفق داشته‌اند يا به هر دليلي همسر خود را از دست داده‌اند. به گفته كارشناس طرح همسان‌گزيني بيشترين حساسيت كارشناسان اين مركز روي تحصيلات و سابقه ازدواج افراد متمركز شده است. اين كارشناس با اشاره به تاثير مستقيم تحصيلات افراد در زندگي مشترك، اكثر اعضاي موسسه را از ميان قشر تحصيلكرده و دانشگاهي معرفي مي‌كند. وي كنار آمدن افراد تحصيلكرده با موضوع همسان‌گزيني را سهل‌تر و آسان‌تر مي‌داند. وي اضافه كرد اكثر اعضاي موسسه را به‌ترتيب خانم‌هاي متولد سال‌‌هاي 58 تا 68 و مردان متولد 53 تا 61 تشكيل مي‌دهند، البته به طور خاص پيرترين عضو موسسه 68 ساله است. به گفته او اكثر اعضاي موسسه ساكن تهران هستند و البته اعضاي ساكن شهرستان هم در اين موسسه به چشم مي‌خورند كه اكثرا از طريق اينترنت و تلفن عضو موسسه شده‌اند. كارشناس اين مركز با اشاره به آمار 100‌درصدي ازدواج‌هاي موفق انجام گرفته طي هشت سال فعاليت موسسه در اين مركز تعداد ازدواج‌هايي را كه تحت نظر اين مركز انجام مي‌شوند ماهانه 4 تا 10 مورد ذكر مي‌كند. «تعداد كارشناسان اين مركز 9 نفر است كه مراحل پذيرش تا مطابقت اعضا را به عهده دارند و اكثر آنها در رشته‌هاي روان‌شناسي، مددكاري و جامعه‌‌شناسي تحصيل كرده‌اند، استفاده از كارشناساني كه تحصيلاتشان در زمينه فعاليت موسسه باشد، يكي از مهم‌ترين فاكتورها براي جذب كارشناس به شمار مي‌رود».وي همچنين خاطرنشان كرد: «افراد با دارا بودن حداقل تحصيلات يعني ديپلم، مي‌توانند از طريق تماس تلفني، مراجعه حضوري يا تماس با وب‌سايت اينترنتي مركز به صورت رايگان درخواست عضويت بدهند و در صورت تمايل، عضو خانه اميد جوانان شوند». اين كارشناس اجراي طرح همسان‌گزيني با اشاره به موفقيت مركز در پايين آوردن آمار طلاق در جامعه دليل اين امر را آشنايي دو طرف در مركز و استفاده از تست‌هاي خودشناسي همسان‌گزيني مي‌داند كه كمك شايان توجهي در انتخاب صحيح پيش از ازدواج به زوج‌ها مي‌كند. به طوري كه آنها را به نقاط ضعف و قوت يكديگر فارغ از رودربايستي‌هاي ازدواج‌هاي سنتي آشنا مي‌كند و در زندگي مشترك اين موانع را كه مي‌توانند به موانع و مشكلات جدي تبديل شوند برطرف مي‌سازد.
اردبيلي دات كام
با ورود به سايت حجت‌السلام جعفر ساوالان‌پور اردبيلي در بخش نخست، صفحه‌اي آبي‌رنگ منقش به تصوير آقاي اردبيلي در مقابل بيننده همراه با موسيقي آب و چه‌چه بلبل نقش مي‌بندد. بعد از ورود به سايت، قطعه موسيقي «من از اين خسته‌ام...» فرامرز اصلاني پخش مي‌شود.
فهرست اصلي سايت قسمت‌هايي مثل: زندگينامه استاد، اهداف او، فعاليت‌ها، آرشيو عكس( تصاوير آقاي اردبيلي از كودكي، نوجواني و...) اجازات، پرسش و پاسخ، ثبت نام و مشاوره و.... وجود دارد، كه البته بخش ثبت نام (براي ازدواج) هم در همين سايت قرار دارد. خود اردبيلي هدف از تاسيس اين سايت را اين‌طور عنوان مي‌كند: آسان نمودن ارتباط جواناني كه قصد ارتباط با اينجانب را دارند، پاسخگويي به مشكلات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جوانان از راه مشاوره و پيشنهاد، بررسي و توضيح مسائل روزمره جوانان پيرامون راه‌هاي تشكيل و تداوم يك زندگي سعادتمند، كمك به جوانان به ويژه دانشجويان در مسائل علمي و تجربي از طريق آموزش‌هاي از راه دور، آشنا نمودن جوانان با ديگر مراكز مشاوره و تجربه‌هاي به‌دست آمده توسط اين مراكز جهت ارتقاي سطح علمي و عملي.
او مي‌گويد كه در دانشگاه‌هاي كشور هم در حال تدريس است و عضو هيات علمي يكي از دانشگاه‌هاي معتبر هم هست. البته اولين چيزي هم كه باعث شد به گفته خود اردبيلي با يك كامپيوتر شخصي به ايجاد ارتباط بين جوانان علاقه‌مند شود، احساس نياز جوانان دانشجوي رتبه دورقمي بود. به اعتقاد او بسياري از رتبه‌هاي دورقمي به خاطر نياز به جنس مخالف از كشور مهاجرت مي‌كردند و او براي جلوگيري از اين مهاجرت‌ها اين كار را آغاز كرده است. او كه در صحبت‌هايش مدام به نام و نظرات فلاسفه غربي خاصه فلاسفه فردگرا اشاره مي‌كند و با لهجه خاص خارجي مدام از كلمات انگليسي در گفت‌وگويش بهره مي‌برد، مي‌گويد يكي از نيازهاي يك انتخاب آگاهي از مسائل زناشويي است، كه در اين مركز با استفاده از كارشناسان اين زمينه اين مشكل براي زوج‌هايي كه قصد ازدواج دارند، پيش و پس از ازدواج فراهم شده است. به گفته او نشريات و خبرگزاري‌ها و تلويزيون‌هاي زيادي از خارج كشور براي گفت‌وگو و تهيه گزارش به او مراجعه مي‌كنند. او ادعا مي‌كند 99 درصد ازدواج‌هايي كه با همكاري او صورت گرفته پايدار بودند. اردبيلي مي‌گويد هيچ كدام از آشنايي‌هاي انجام شده در موسسه او به ازدواج موقت ختم نمي‌شود و هدف او استحكام روابط خانوادگي است. به نظر او ساير موسساتي كه در اين زمينه سرويس مي‌دهند با عدم‌نظارت بر روابط بين كيس‌هاي پيشنهادي موجبات ايجاد «دوستي» بين آنها را فراهم مي‌كنند. اردبيلي مي‌گويد در آن مركز مشاوران متخصصي در زمينه‌هاي مختلف حضور دارند كه در زمينه‌هاي خاصي به متقاضيان مشاوره ارائه مي‌دهند. او ادعا مي‌كند كه به طور رايگان به متقاضيان خدمات ارائه مي‌كند، اما در بازديد از سايت اردبيلي دات كام براي انجام ثبت نام متقاضيان بايد فيش 40 هزارتوماني را به حساب موسسه پرداخت كنند.
فرار يا انتخاب
نگاهي به انواع جديد ازدواج مي‌تواند نشانه آن باشد كه جوانان ايراني به دنبال راه جديدي براي ازدواج هستند. اما زماني كه به نوع نگاه آنها به اين سبك‌هاي جديد و مبدعانه دقت شود اين در واقع نوعي فرار به شمار مي‌رود. اكثر جوان‌هايي كه به سمت اين سبك‌هاي جديد ازدواج روي مي‌آورند شايد اگر داراي شرايط اقتصادي مناسبي بودند، به همان ازدواج سنتي اكتفا مي‌كردند. تعداد آنهايي كه صرفا به خاطر پيدا كردن فرد مناسب خود به موسسات يا سايت‌هاي همسريابي روي مي‌آورند بسيار كم است. اكثر كساني كه در اين موسسات عضو مي‌شوند را كساني تشكيل مي‌دهند كه به انحاي مختلف از ازدواج به سبك‌هاي رايج نااميد شده‌اند و اين در واقع راه فراري براي آنها به شمار مي‌رود. اين موسسات انتخاب اول آنها نيستند اما مي‌توانند انتخاب آخرشان باشند. شايد مشكلات اقتصادي و اجتماعي اصلي‌ترين مانع بر سر راه ازدواج آنها به شمار رود. از طرفي مشكلات اقتصادي كه حتي وام‌هاي ازدواج و ازدواج‌هاي دانشجويي هم پاسخگوي آن نيست و از طرفي مشكلات اجتماعي و افزايش سطح توقعات دو عاملي هستند كه اكثر جوانان با آن دست‌وپنجه نرم مي‌كنند. افزايش سطح تحصيلات را نبايد از خاطر برد؛ جمعيت جواني كه ناگهان وارد دانشگاه‌ها شدند، تحصيل كردند و حالا به دنبال تشكيل خانواده هستند، جالب آنكه كمتر جواني حاضر مي‌شود در يك ازدواج دانشجويي شركت و به خانه‌اي محقر در خارج از پايتخت اكتفا كند، آنهم فقط به خاطر ازدواج!
دوشنبه 3 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2877]